به جای مواد آتشفشانی بهتر است اصطلاح مواد منفصل و ناپیوسته آتشفشانی بکار برده شود. هر چند که این اصطلاح شامل موادی است که به صورت جامد و گاهی مایع بوسیله گازها و انفجارات آتشفشانی به خارج پرتاپ میشوند و ساختارهای همانند لایه بندیهای رسوبی نمایان میسازند. کلیه مواد منفصل و ناپوسته پرتاپ شده از دهانه آتشفشان را تفرا (Tephra) میگویند. این اصطلاح را میتوان در مورد مواد ناپیوسته پرتاپی از دهانه آتشفشان ، بدون در نظر گرفتن اندازه آنها بکار برد.
تفرا ممکن است از جنس مواد متفاوت از جمله قطعات شیشه ، کانی ، قطعات سنگی ، موادی که مستیقما در هنگام فوران از دهانه آتشفشانی به هوا پرتاپ میشود و مستیقما از ماگمای سازنده حاصل شدهاند و به آنها اجزای اصلی میگویند. موادی که از مجاری و دودکش آتشفشان کنده میشوند و ممکن است منشا ماگمایی و غیر ماگمایی داشته باشد در این صورت به آنها قطعات عارضهای میگویند.
تقسیم بندی مواد آتشفشانی بر اساس دانه بندی
ذرات را بر اساس قطعات تشکیل دهنده به انواع زیر تقسیم بندی میکنند.
قطعاتی که قطر آنها بین 64 تا 256 میلیمتر و حتی بزرگتر از آن باشد، تخته سنگ (بلوک) یا لمپ خوانده میشوند.
ذراتی را که قطر بین آنها 2 تا 64 میلیمتر داشته باشند لاپیلی میگویند.
ذرات با قطر کمتر از 0.06 تا 2 میلیمتر داشته باشند، خاکسترهای دانه درشت نامیده میشوند.
ذرات با قطر کمتر از 0.06 میلیمتر را خاکسترهای دانه ریز میگویند.
خاکستر Cinder
مواد نرم شبیه پودر یا ماسه هستند که یا از دانههای ریز گدازه (خاکستر شیشهای) یا از خرد شدن سنگهای جدار دودکش حاصل شدهاند. در مطالعات توصیفی خاکسترها لازم است نکات زیر رعایت شود.
مانند آنچه در رسوب شناسی گفته میشود از خاکسترها نیز باید آزمایش دانه سنجی به عمل آورد تا اندازه دانهها تعیین شود و آنها را به دانههای ریز ، متوسط و درشت تقسیم و خاکسترها را از ماسههای آتشفشانی جدا نمود.
مقدار درصد خاکسترهای شیشهای و منشا آنها تعیین میشود باید اضافه کرد که در اثر انتقال خاکستر بوسیله باد ، عمل جدا کردن دانهها خودبهخود انجام میشود. خاکسترهای خیلی دانه ریز میتوانند هفتهها در هوا به حالت معلق باقی بمانند، ولی خاکسترهای آتشفشانی دانه درشت خیلی زود و در مجاورت مرکز فوران بر جای گذاشته میشوند گسترش خاکسترها در درجه اول به شدت انفجار و در درجه دوم به وزش باد بستگی دارد.
شامل 6 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله خاکستر آتشفشان