در این دو فایل سعی گردیده است که ماتریسهای فرآیند دریافت کالا به تفکیک دو نوع فرآیند دریافت کالای تولیدی و دریافت کالای غیر تولیدی ایجاد، و انواع سناریوهای دریافت به تفکیک هر دو حالت مانند دریافت رسید تحویل مستقیم، مواد شیمیایی، اقلام ckdو غیره بررسی شود. نتایج نهایی در ماتریس نمایش تقدم و تأخر فعالیتهای زیرمجموعه فرآیند دریافت کالا به تفکیک انواع سناریوهای مختف میباشد.
چکیده
سرمایه گذاران جهت اخذ تصمیمات اقتصادی به اطلاعات سودمند نیازمند هستند. کیفیت سود و نهایتاً قابل اتکا بودن ویژگی است که می تواند منجر به اطلاعات سودمند برای سرمایه گذاران شود. حسابرسی به عنوان تنها مرجع اعتباردهی به اطلاعات می تواند بر قابل اتکا بودن و کیفیت سود صحه گذارد، لذا می توان انتظار داشت که بین کیفیت سود و نوع اظهار نظر حسابرسان رابطه معنی داری وجود داشته باشد. بدیهی است که کشف رابطه بین این دو عامل می تواند نشان دهنده نوع اظهار نظر و میزان مدیریت سود در شرکتها باشد. رابطه ای که منجر به شناسایی نقش جدید حسابرسان در کشف مدیریت سود می شود. لذا در این تحقیق رابطه کیفیت سود که با استفاده از مدل جونز اندازه گیری می شود با نوع اظهار نظر حسابرسان مورد بررسی قرار می گیرد. تحقیق یاد شده از نوع مطالعه توصیفی– همبستگی مبتنی بر تحلیل داده های ترکیبی (Panel Data) است. در این راستا 625 سال-شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره زمانی 87– 1383 بطور نمونه ای انتخاب گردیده اند و به منظور آزمون فرضیه های تحقیق از آماره های F، T و دوربین واتسن استفاده شده است. نتایج حاصله بیانگر وجود رابطه ای مثبت، بین اظهار نظرهای مشروط با بند توضیحی در خصوص تداوم فعالیت و کیفیت سود در سطح اطمینان 95 درصد است.
واژه های کلیدی: کیفیت سود، اقلام تعهدی، مدیریت سود، حسابرسی، اظهار نظرهای حسابرسی
بررسی رابطه بین اقلام تعهدی و کیفیت سود در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
چکیده
هدف این پژوهش بررسی رابطه بین اقلام تعهدی اعم از اختیاری و غیراختیاری و کیفیت سود طبق دو مدل دیچو و دیچو (2002) و مدل ریچاردسون و همکاران (2004) در گزارش¬گری مالی شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای انجام این پژوهش تعداد 71 شرکت در طی دوره زمانی 1386-1382 بررسی شده است. جهت آزمون فرضیه¬ها از مدل¬های رگرسیونی در حالت تلفیقی (با اثرات ثابت) و مقطعی در نرم¬افزار اقتصادسنجی Eviews 6 استفاده شده است. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد که در حالت کلی بین اقلام تعهدی اختیاری (مدیریت سود) و میزان کیفیت سود طبق دو مدل دیچو و دیچو و مدل ریچاردسون و همکاران رابطه منفی ولی غیرمعنی¬دار وجود دارد و به ترتیب 04/0 و 12/0 از تغییرات کیفیت سود طبق دو مدل فوق به طور معکوس تحت تأثیر اقلام تعهدی اختیاری قرار دارد. این موضوع نشان می¬دهد که تا حدودی مدیریت سود در طی دوره پژوهش باعث کاهش میزان کیفیت سود شده است، یعنی مدیریت سود از نوع فرصت¬طلبانه بوده است. هم¬چنین بین اقلام تعهدی غیراختیاری و میزان کیفیت سود طبق مدل ریچاردسون و همکاران در حالت کلی رابطه منفی و غیرمعنی¬دار وجود دارد و 11/0 از تغییرات کیفیت سود به طور معکوس تحت تأثیر اقلام تعهدی غیراختیاری قرار دارد که این موضوع تا حدودی دلالت بر اثربخش نبودن رویه¬ها و روش¬های استاندارد در افزایش کیفیت سود در طی دوره پژوهش دارد. لازم به ذکر است که رابطه بین اقلام تعهدی غیراختیاری و میزان کیفیت سود طبق مدل دیچو و دیچو مثبت بوده است که به دلیل پایین بودن پایداری این مدل، چندان قابل اتکا نیست.
واژه¬های کلیدی: اقلام تعهدی ، کیفیت سود ، بورس اوراق بهادار تهران.
مقدمه
گزارش¬های مالی، مهم¬ترین فرآورده سیستم حسابداری است که از اهداف عمده آن فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی عملکرد و توانایی سودآوری بنگاه اقتصادی است. شرط لازم برای دست¬یابی به این هدف، اندازه¬گیری و ارائه اطلاعات به نحوی است که ارزیابی عملکرد گذشته را ممکن سازد و در سنجش توان سودآوری و پیش‌بینی فعالیتهای آتی بنگاه اقتصادی مؤثر افتد. یکی از اقلام حسابداری که در گزارش¬های مالی ارائه می¬شود «سود خالص» است که کاربردهای متفاوتی دارد. معمولاً سود به عنوان عاملی برای تدوین سیاست¬های تقسیم سود و راهنمایی برای سرمایه¬گذاری و تصمیم‌گیری و بالاخره عاملی برای پیش‌بینی به شمار می‌آید.
سود، معیاری برای پرداخت سود تقسیمی و معیاری در تأمین مالی داخلی سرمایه‌گذاری‌ها است. به سبب تفاوت بین سود حسابداری تعهدی و حسابداری نقدی، یک سازمان می¬تواند مبلغی را به عنوان سود گزارش نماید ولی وجوهی برای پرداخت سود تقسیمی نداشته باشد.
اختیار عمل مدیران در استفاده از اصول تحقق و تطابق و برآورد و پیش‌بینی از جمله عواملی است که کیفیت سود را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از یک¬سو به دلیل آگاهی بیش¬تر آن¬ها از شرکت، انتظار می¬رود اطلاعات به گونه¬ای تهیه و ارائه شود که وضعیت شرکت را به بهترین نحو ممکن منعکس کند. از سوی دیگر ممکن است بنا به دلایلی نظیر ابقا در شرکت، دریافت پاداش و سایر عوامل، مدیر خواسته یا ناخواسته وضعیت شرکت را مطلوب جلوه دهد. بنابراین، کیفیت سود شرکت¬ها تحت تأثیر مبانی گزارش¬گری و صلاحدید مدیران قرار می¬گیرد. مطالعات انجام گرفته در خصوص تأثیر مدیریت سود بر روی کیفیت سودهای گزارش شده، عموماً بیان¬گر مفهومی واحد از ارتباط بین این دو موضوع است. در پژوهش حاضر سعی خواهد شد تا بدین سئوال پاسخ داده شود که آیا اقلام تعهدی اختیاری (مدیریت سود) و غیراختیاری در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، منجر به افزایش کیفیت سودهای گزارش شده گردیده است یا کاهش آن؟
ادبیات و پیشینه پژوهش
همان طوری که از تعریف مدیریت سود برمی¬آید، مدیران برای رسیدن به اهداف خاصی که منطقاً منافع عده¬ای خاص را تأمین می¬کند، سود را طوری گزارش می¬کنند که با هدف تأمین منافع عمومی استفاده کنندگان مغایرت داشته و منجر به گمراه¬کننده شدن صورت¬های مالی می¬شود، این در حالی است که صورت¬های مالی از نظر قرار گرفتن در چارچوب استانداردهای حسابداری مشکلی نداشته و حسابرسان از این نظر نمی¬توانند بر صورت¬های مالی اشکال بگیرند (استولی و برتون ، 2000). امروزه مدیریت سود یکی از موضوعات بحث برانگیز و جذاب در پژوهش¬های حسابداری به شمار می¬رود، چرا که سرمایه¬گذاران به عنوان یکی از فاکتورهای مهم تصمیم¬گیری، توجه خاصی به رقم سود دارند. کیفیت سود شرکت¬ها ممکن است تحت تأثیر اقدامات و صلاحدید مدیریت جهت بهتر نشان دادن وضعیت مالی، دست¬خوش تغییرات گشته و موجب پایین آمدن کیفیت سود گردد (خواجوی و ناظمی، 1384). کیفیت سود مفهومی است که دارای جنبه¬های متفاوتی می¬باشد، یکی از مواردی که می¬تواند بر کیفیت سود اثرگذار باشد، نحوه ارائه اطلاعات مربوط به سود است، بدین معنی که هر چه اطلاعات سود از مربوط بودن و قابلیت اتکای بالاتری برخوردار باشد، کیفیت سود، بالاتر خواهد بود (احمدپور و احمدی، 1387).
ژاو و چن در پژوهش خود درخصوص کیفیت سود و قوانین بازدارنده تصاحب شرکت¬ها به این نتیجه رسیدند که شرکت¬های مقید به قوانین فوق، در گزارش¬گری مالی، اقلام تعهدی غیر عادی کم¬تری داشته و در نتیجه از کیفیت سود بالا و مدیریت سود پایین¬تری برخوردارند (ژاو، چن ، 2009).
فرضیه¬های پژوهش
فرضیه اصلی: بین مدیریت سود و کیفیت سودهای گزارش شده توسط شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی¬داری وجود دارد.
فرضیه فرعی اول: بین عوامل اختیاری مدیریت سود و کیفیت سودهای گزارش شده توسط شرکت¬های پذیرفته سود در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی¬داری وجود دارد.
فرضیه فرعی دوم: بین عوامل غیراختیاری مدیریت سود و کیفیت سودهای گزارش شده توسط شرکت¬های پذیرفته شده در بورس رابطه معنی¬داری وجود دارد.
جامعه آماری، دوره زمانی مورد مطالعه و نمونه آماری
جامعه آماری این پژوهش، شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می¬باشد. وجود برخی ناهمگنی¬ها در بین شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران موجب گردید تا برخی شرایط ویژه برای انتخاب شرکت-های مورد مطالعه در نظر گرفته شود که به شرح زیر می¬باشد:
1- شرکت¬های نمونه انتخابی می¬بایستی از سال 1380 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند.
2- شرکت¬ها بایستی در دوره زمانی پژوهش (1386-1381) تغییر دوره مالی نداده و سال مالی آن¬ها منتهی به 29 اسفند هر سال باشد.
3- جزء شرکت¬های سرمایه¬گذاری و واسطه¬گری مالی نباشد.
با در نظر گرفتن شرایط فوق، 71 شرکت (355 سال-شرکت) انتخاب و بررسی شده است.
روش پژوهش و متغیرهای مورد مطالعه
از آن¬جایی که این پژوهش در پی یافتن رابطه بین دو گروه اطلاعات در یک جامعه یعنی مدیریت سود و کیفیت سود می¬باشد، در زمره پژوهش¬های همبستگی قرار دارد. از طرفی دیگر، پژوهش حاضر از نوع پس رویدادی است، یعنی بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات گذشته (صورت¬های مالی شرکت¬ها) انجام می¬گیرد. در پژوهش حاضر مدیریت سود به عنوان متغیر مستقل و کیفیت سود به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.
مدل¬های آماری اندازه¬گیری متغیرهای پژوهش
برای آزمون فرضیه¬های پژوهش، کیفیت سود با استفاده از مدل¬های دچو و دیچو (2002) و ریچاردسون و همکاران (2004) و مدیریت سود با استفاده از مدل تعدیل شده جونز (1995) محاسبه گردیده است. این مدل¬ها در زیر توضیح داده شده است:
مدل اندازه¬گیری مدیریت سود
در این پژوهش برای اندازه¬گیری مدیریت سود، از مدل تعدیل شده جونز (ارائه شده توسط دچو، سلوان و سویینی، 1995) استفاده شده است زیرا این مدل قادر به حل مسأله پژوهش در دست می¬باشد. افزون بر این پژوهش¬گران فوق (1995) بر اساس 4 سری آزمون¬های انجام گرفته به این نتیجه رسیدند که روش جونز تعدیل شده، آزمون مناسب¬تر و قوی¬تری برای بررسی مدیریت سود می¬باشد. این مدل به شرح زیر است (به نقل از بولو و حسینی، 1386، 79):
= جمع اقلام تعهدی (سود قبل از اقلام غیرمترقبه منهای جریان¬های نقدی عملیاتی) در سال برای شرکت تحت مطالعه
= جمع دارایی¬ها در سال برای شرکت تحت مطالعه
= تغییرات درآمد طی سال تا برای شرکت تحت مطالعه
= تغییرات حساب¬ها و اسناد دریافتنی طی سال¬های تا برای شرکت تحت مطالعه
= مبلغ ناخالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات در سال برای شرکت تحت مطالعه
= مجموع خطای رگرسیون، فرض بر این است که بصورت مقطعی ناهمبسته و دارای توزیع نرمال با میانگین صفر هستند.
سپس این ضرایب برآوردی حاصل از رگرسیون¬های شرکت کنترل برای برآورد میزان اقلام تعهدی مدیریت شده برای هر شرکت نمونه از طریق کسر نمودن اقلام تعهدی مدیریت نشده از جمع اقلام تعهدی به شرح زیر بدست می¬آید.
= اجزای مدیریت شده اقلام تعهدی شرکت تحت مطالعه در سال که معادل جمع اقلام تعهدی اختیاری است (همان منبع، 80).
مدل¬های اندازه گیری کیفیت سود
در این پژوهش برای اندازه¬گیری کیفیت سود از دو مدل دچو و دیچو (2002) و مدل ریچاردسون و همکاران (2004) به شرح زیر استفاده شده است:
مدل دچو و دیچو (2002)
این مدل با این فرض ایجاد شده است که زمان تحقق درآمدها و وقوع هزینه¬های شرکت اغلب متفاوت از زمان دریافت¬ها و پرداخت¬های نقدی است که اقلام تعهدی در نتیجه این تفاوت، ایجاد و گزارش می¬شوند. این مدل بر دو رقم اقلام تعهدی سرمایه در گردش و جریان¬های نقدی عملیاتی به علت سهولت در ردیابی آن¬ها، متمرکز می¬شود، زیرا این اقلام تعهدی ظرف مدت حداکثر یک سال تسویه می¬شود. در این پژوهش از قدرمطلق باقیمانده حاصل از رگرسیون اقلام تعهدی سرمایه در گردش سال جاری و جریان¬های نقدی حاصل از فعالیت¬های عملیاتی سال گذشته، سال جاری و سال آینده به عنوان معیاری معکوس از کیفیت اقلام تعهدی استفاده شده است. هر چه¬قدر این معیار بزرگ¬تر (کوچک¬تر) باشد نشان دهنده کم¬تر (بیش¬تر) بودن کیفیت اقلام تعهدی است.
اقلام تعهدی سرمایه در گردش شرکت i در سال t که برابراست با تغییرات دارایی¬های جاری منهای تغییرات در وجه نقد و معادل-های وجه نقد و منهای تغییرات در بدهی¬های جاری.
جریان وجه نقد ناشی از عملیات شرکت i در سال t-1, t , t+1
میانگین کل دارایی¬های شرکت i در سال t
مدل ریچاردسون و همکاران (2004)
بر اساس این مدل، اقلام تعهدی به عنوان شاخص سنجش کیفیت سود مورد استفاده قرار می¬گیرد، به این صورت که هر چه اقلام تعهدی کمتر باشد، انتظار می¬رود تداوم یا پایداری سود بیش¬تر و کیفیت سود بالاتر باشد.
کل اقلام تعهدی شرکت i در پایان سال t
تغییرات سرمایه در گردش شرکت i در پایان سال t
تغییرات دارایی¬های عملیاتی غیرجاری شرکت i در پایان سال t
تغییرات دارایی¬های مالی شرکت i در پایان سال t
تغییرات در دارایی¬های عملیاتی جاری–تغییرات در بدهی¬های عملیاتی جاری شرکت i در پایان سال t
دارایی¬های عملیاتی جاری= جمع دارایی¬های جاری– (سرمایه¬گذاری¬های جاری + وجه نقد)
بدهی¬های عملیاتی جاری= جمع بدهی¬های جاری–تسهیلات مالی دریافتی کوتاه مدت
تغییرات در دارایی¬های عملیاتی غیرجاری– تغییرات در بدهی¬های عملیاتی غیرجاری شرکت i در پایان سال t
دارایی¬های عملیاتی غیرجاری= جمع دارایی¬های غیرجاری– سرمایه¬گذاری¬های بلند مدت
بدهی¬های عملیاتی غیرجاری= جمع بدهی¬های غیرجاری – تسهیلات مالی دریافتی بلند مدت
تغییرات در دارایی¬های مالی – تغییرات در بدهی¬های مالی
دارایی¬های مالی= سرمایه¬گذاری کوتاه مدت + سرمایه¬گذاری بلند مدت
بدهی¬های مالی= بدهی¬های کوتاه ¬مدت + بدهی¬های بلند مدت + حقوق صاحبان سهام قابل تبدیل
لازم به توضیح است که به دلیل تأثیر اندازه بر روی نتایج پژوهش، اقلام تعهدی و اجزای آن در هر دو مدل ذکر شده، بر حسب میانگین دارایی¬های شرکت استاندارد می¬شوند.
آزمون فرضیه¬های پژوهش و تجزیه و تحلیل یافته¬ها
آمار توصیفی متغیرهای پژوهش در حالت تلفیقی در جدول 1 نشان می¬دهد که در بین متغیرهای مستقل، اقلام تعهدی اختیاری (DACC) (مدیریت سود) دارای کم¬ترین ضریب تغییرات (حاصل تقسیم انحراف معیار بر میانگین) است و بالعکس متغیر مستقل اقلام تعهدی غیر اختیاری (NDACC) دارای بیش¬ترین ضریب تغییرات است و این در حالی است که در بین متغیرهای وابسته پژوهش، کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل ریچاردسون و همکاران (REQ) در مقایسه با مدل دچو و دیچو (DDEQ) دارای ضریب تغییرات و پراکندگی بسیار کم¬تری است. این موضوع نشان می¬دهد که مدل ریچاردسون و همکاران در اندازه¬گیری میزان کیفیت سود از قابلیت اتکا و ثبات بیش¬تری برخوردار است و پایین بودن میزان پراکندگی مدیریت سود در شرکت¬های تحت بررسی در مقایسه با میزان پراکندگی کیفیت سود بر اساس دو مدل فوق¬الذکر دلالت بر این موضوع دارد که میزان کیفیت سود تحت تأثیر عوامل دیگری به جز مدیریت سود (اقلام تعهدی اختیاری) قرار دارد که باید با انجام پژوهش¬های آتی این عوامل شناسایی و تعیین گردد.
جدول 1: آمار توصیفی متغیرهای پژوهش در حالت تلفیقی
DDEQ REQ DACC NDACC
میانگین 00000000001/0- 03/0 00000004/0 002/0
میانه 005/0- 006/0- 005/0- 01/0
بیشینه 84/1 86/4 58/3 03/1
کمینه 2/1- 14/4- 28/11- 99/2-
انحراف معیار 25/0 71/0 72/0 38/0
مشاهدات 355 355 355 355
بررسی ایستایی (پایایی) متغیرها در حالت تلفیقی
به منظور آزمون پایایی (ایستایی) متغیرهای پژوهش در طی دروه پژوهش از آزمون ریشه واحد تلفیقی استفاده شده است. نتایج آزمون¬های ریشه واحد تلفیقی از نوع آزمون لوین، لین چو ، آزمون ایم، پسران و شین و سایر آزمون-های ریشه واحد در جدول 2 نشان می¬دهد که تمام متغیرهای پژوهش اعم از مستقل و وابسته در طی دوره پژوهش در سطح پایا بوده¬اند.
جدول 2: آزمون ایستایی (پایایی) متغیرها در طی دوره پژوهش
DDEQ REQ DACC NDACC
Levi, Lin & Chu t 33/135- (0000/0) 76/28- (0000/0) 35/51- (0000/0) 16/32- (0000/0)
Breitung t-stat 82/3- (0001/0) 25/3- (0000/0) 89/2- (0000/0) 31/1 (9056/0)
Im, Pesaran & Shin W-stat 34/26- (0000/0) 34/9- (0000/0) 96/8- (0000/0) 98/3- (0000/0)
ADF-Fisher Chi-square 53/309(0000/0) 02/279(0000/0) 31/233 (0000/0) 67/132 (1161/0)
PP-Fisher Chi-square 58/351 (0000/0) 26/331 (0000/0) 37/289 (0000/0) 56/197 (0014/0)
Hadri Z-stat 79/14 (0000/0) 99/11 (0000/0) 48/8 (0000/0) 88/9 (0000/0)
بررسی آزمون فرضیه¬ها در حالت تلفیقی
برای بررسی آزمون فرضیه¬ها ابتدا اثر عوامل اختیاری و غیر اختیاری مدیریت سود بر میزان کیفیت سود طبق مدل دیچو و دیچو در جداول 3 و 4 ارائه و سپس اثر عوامل اختیاری و غیر اختیاری مدیریت سود بر میزان کیفیت سود طبق مدل ریچاردسون و همکاران در جداول 5 و 6 ارائه شده است. مجدداً لازم به ذکر است که DDEQ و REQ به ترتیب معیارهای معکوس از کیفیت سود بر اساس مدل¬های دیچو و دیچو و ریچاردسون و همکاران هستند.
نتایج اثر اقلام تعهدی اختیاری (عوامل اختیاری مدیریت سود) بر روی کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو در جدول 3 نشان می¬دهد که رابطه بین این دو متغیر در طی دوره پژوهش منفی است، یعنی با افزایش اقلام تعهدی اختیاری (عوامل اختیاری مدیریت سود) در شرکت، کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو کاهش می¬یابد. لازم به ذکر است که رابطه بین اقلام تعهدی اختیاری (عوامل اختیاری مدیریت سود) و کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو با توجه به ضریب رگرسیونی متغیر عوامل اختیاری مدیریت سود ضعیف بوده و از لحاظ آماری با توجه به مقدار احتمال آماره t معنی¬دار نمی¬باشد.
ضعیف و غیرمعنی¬دار بودن ضریب رگرسیونی متغیر عوامل اختیاری مدیریت سود نشان می¬دهد که عوامل دیگری به جز عوامل اختیاری مدیریت سود در کاهش میزان کیفیت سود در گزارش¬گری مالی شرکت¬ها تأثیرگذار است.
نتایج مربوط به آماره F نشان می¬دهد که مدل در حالت کلی معنی¬دار نبوده ولی با توجه به آماره دوربین-واتسون، فاقد مشکل خودهمبستگی است.
نتایج مربوط به ضریب تعیین نشان می¬دهد که در طی دوره پژوهش، 4% از تغییرات کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو تحت تأثیر عوامل اختیاری مدیریت سود بوده است.
جدول 3: مدل رگرسیونی تلفیقی اثر DACC بر روی DDEQ در حالت اثرات ثابت
احتمال آماره t مقدار آماره t ضرایب رگرسیونی متغیرها
0000/1 00000007/0- 000000001/0- c
1780/0 35/1 027/0 DACC
مقدار آماره F آماره دوربین-واتسون ضریب تعیین تعدیل شده ضریب تعیین
025/0 45/2 03/0 04/0
نتایج اثر اقلام تعهدی غیر اختیاری (عوامل غیر اختیاری مدیریت سود) بر روی کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو در جدول 4 نشان می¬دهد که رابطه بین این دو متغیر در طی دوره پژوهش مثبت است، یعنی با افزایش اقلام تعهدی غیر اختیاری (عوامل غیر اختیاری مدیریت سود) در شرکت، کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو افزایش می¬یابد. لازم به ذکر است که رابطه بین اقلام تعهدی غیر اختیاری (عوامل غیر اختیاری مدیریت سود) و کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو با توجه به ضریب رگرسیونی متغیر عوامل غیر اختیاری مدیریت سود تقریباً قوی بوده و از لحاظ آماری با توجه به مقدار احتمال آماره t معنی¬دار نمی¬باشد.
اثر مثبت و تقریباً قوی اقلام تعهدی غیر اختیاری بر روی کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو حکایت از بهبود رویه¬ها و روش¬های استاندارد در افزایش کیفیت سود طبق مدل مذکور در طی دوره پژوهش دارد.
نتایج مربوط به آماره F نشان می¬دهد که مدل در حالت کلی معنی¬دار نبوده ولی با توجه به آماره دوربین-واتسون، فاقد مشکل خودهمبستگی است.
نتایج مربوط به ضریب تعیین نشان می¬دهد که در طی دوره پژوهش، 4% از تغییرات کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو تحت تأثیر عوامل غیر اختیاری مدیریت سود بوده است.
جدول 4: مدل رگرسیونی تلفیقی اثر NDACC بر روی DDEQ در حالت اثرات ثابت
احتمال آماره t مقدار آماره t ضرایب رگرسیونی متغیرها
9774/0 028/0 0004/0 c
2836/0 074/1- 258/0- NDACC
مقدار آماره F آماره دوربین-واتسون ضریب تعیین تعدیل شده ضریب تعیین
016/0 48/2 03/0 04/0
نتایج اثر اقلام تعهدی اختیاری (عوامل اختیاری مدیریت سود) بر روی کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل ریچاردسون و همکاران در جدول 5 نشان می¬دهد که رابطه بین این دو متغیر در طی دوره پژوهش منفی است، یعنی با افزایش اقلام تعهدی اختیاری (عوامل اختیاری مدیریت سود) در شرکت، کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل ریچاردسون و همکاران کاهش می¬یابد. لازم به ذکر است که رابطه بین اقلام تعهدی اختیاری (عوامل اختیاری مدیریت سود) و کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو با توجه به ضریب رگرسیونی متغیر عوامل اختیاری مدیریت سود نسبتاً ضعیف بوده و از لحاظ آماری با توجه به مقدار احتمال آماره t معنی¬دار نمی¬باشد.
ضعیف و غیرمعنی¬دار بودن ضریب رگرسیونی متغیر عوامل اختیاری مدیریت سود نشان می¬دهد که عوامل دیگری به جز عوامل اختیاری مدیریت سود در کاهش میزان کیفیت سود در گزارش¬گری مالی شرکت¬ها تأثیرگذار است.
نتایج مربوط به آماره F نشان می¬دهد که مدل در حالت کلی معنی¬دار نبوده ولی با توجه به آماره دوربین-واتسون، فاقد مشکل خودهمبستگی است.
نتایج مربوط به ضریب تعیین نشان می¬دهد که در طی دوره پژوهش، 12% از تغییرات کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل ریچاردسون و همکاران تحت تأثیر عوامل اختیاری مدیریت سود بوده است.
جدول 5: مدل رگرسیونی تلفیقی اثر DACC بر روی REQ در حالت اثرات ثابت
احتمال آماره t مقدار آماره t ضرایب رگرسیونی متغیرها
4395/0 774/0 03/0 c
1731/0 36/1 074/0 DACC
مقدار آماره F آماره دوربین-واتسون ضریب تعیین تعدیل شده ضریب تعیین
454/0 75/2 10/0 12/0
نتایج اثر اقلام تعهدی غیر اختیاری (عوامل غیر اختیاری مدیریت سود) بر روی کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل ریچاردسون و همکاران در جدول 6 نشان می¬دهد که رابطه بین این دو متغیر در طی دوره پژوهش منفی است، یعنی با افزایش اقلام تعهدی غیر اختیاری (عوامل غیر اختیاری مدیریت سود) در شرکت، کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل ریچاردسون و همکاران کاهش می¬یابد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 11 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
بررسی نقش کیفیت اقلام تعهدی بر وجه نقد نگهداری شده توسط شرکتهای پذیرفته شده در صنایع خودروسازی و صنایع مواد غذایی بورس اوراق بهادار تهران
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:111
فهرست مطالب :
چکیده: 1
مقدمه: 2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1 مقدمه 4
2-1 بیان مساله 5
3-1 تاریخچه موضوع تحقیق. 6
4-1 اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق. 7
5-1 اهداف تحقیق. 8
6-1 چارچوب نظری تحقیق. 8
7-1 فرضیه های تحقیق. 11
8-1 متغیر های عملیاتی تحقیق. 12
9-1 تعریف واژه ها و اصطلاحات.. 13
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2 مقدمه 16
2-2 حسابداری تعهدی. 17
3-2 اقلام تعهدی. 17
4-2 اهمیت اقلام تعهدی. 18
5-2 سود حسابداری. 19
6-2 استفاده کنندگان از اطلاعات مالی و کیفیت سود 20
7-2 کیفیت اقلام تعهدی. 20
8-2 مدیریت سود 21
9-2 اطلاعات حسابداری و گزارشگری مالی. 22
10-2 عمده ترین اهداف گزارشگری مالی. 23
11-2 ارتباط وجه نقد با سود 24
12-2 سود(کیفیت حسابداری) به عنوان وسیله ای برای پیش بینی. 25
13-2 ارتباط بین اهداف حسابداری و وجه نقد 26
14-2 اهمیت فوق العاده جریانهای نقدی عملیاتی. 26
15-2 تاریخچه صورت وجه نقد 27
16-2 وجه نقد و چارچوب نظری. 29
18-2 مدیریت نقدینگی ، توانایی واریز بدهی ها و انعطاف پذیری. 32
19-2 اهمیت جریان های نقدی. 33
20-2 تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 34
21-2 تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 36
فصل سوم: روش اجرای تحقیق. 38
1-3 مقدمه 39
2-3 روش تحقیق. 39
3-3 جامعه مطالعاتی. 40
4-3 قلمرو تحقیق. 41
5-3 مدل تحلیلی تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیرها 41
6-3 روش و ابزار گرد آوری اطلاعات.. 48
1-7-3 تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی. 48
2-7-3 روش همبستگی گشتاوری (پیرسون): 50
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
1-4 مقدمه 56
2-4 شاخص های توصیفی متغیرها 56
3-4 تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق. 61
1-3-4 بررسی فرض نرمال بودن متغیرها: 61
2-3- 4 خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هرفرضیه به شرح ذیل بیان می شود: 62
4-4 خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها 86
5-4 مدل کلی تحقیق با حضور متغیر مستقل و متغیر های کنترلی. 87
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات
1-5 مقدمه 94
2-5 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها 94
1-2-5 فرضیه اصلی تحقیق : 94
2-2-5 فرضیه فرعی دوم : 96
3-2-5 فرضیه فرعی سوم : 96
4-2-5 فرضیه فرعی چهارم : 97
3-5 نتیجه گیری کلی تحقیق. 97
4-5 پیشنهادها 99
1-4-5 پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های تحقیق. 99
2-4-5 پیشنهادهایی برای تحقیق های آتی. 100
5-5 محدودیت های تحقیق. 100
پیوست ها
پیوست ااف : نام شرکت های نمونه آماری صنایع مواد غذایی. 102
پیوست ب : نام شرکت های نمونه آماری صنایع خودروسازی. 104
منابع و ماخذ
منابع فارسی: 106
منابع لاتین: 108
منابع اینترنتی: 110
چکیده انگلیسی: 111
فهرست جداول :
جدول ( 1-1): کیفیت اقلام تعهدی وجریانهای نقدی. 10
جدول (1-4) : شاخص های توصیف کننده متغیرهای وابسته تحت، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع. 57
جدول (2-4) : شاخص های توصیف کننده متغیر مستقل تحت، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع. 58
جدول (3-4) : شاخص های توصیف کننده متغیرهای کنترلی تحت، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع. 59
جدول شماره (4-4) آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S)) 62
جدول (5-4) : ضریب همبستگی پیرسون بین کیفیت حسابداری و وجه نقد نگهداری شده در شرکت ها 63
جدول (6-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون کیفیت حسابداری و وجه نقد نگهداری شده در شرکتها 64
جدول (7-4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 65
جدول (8-4) : ضرایب معادله رگرسیون. 66
جدول (9-4) : ضریب همبستگی پیرسون بین نسبت اقلام تعهدی سرمایه در گردش به میانگین دارایی ها و وجه نقد نگهداری شده در شرکت ها 68
جدول (10-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون. 69
جدول (11-4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 69
جدول (12-4) : ضرایب معادله رگرسیون. 70
جدول (13-4) : ضریب همبستگی پیرسون بین نسبت وجه نقد عملیاتی به میانگین دارایی های سال قبل و وجه نقد نگهداری شده در شرکت.. 72
جدول (14-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون. 73
جدول (15-4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 74
جدول (16-4) : ضرایب معادله رگرسیون. 75
جدول (17-4) : ضریب همبستگی پیرسون بین نسبت وجه نقد عملیاتی به میانگین دارایی های سال جاری و وجه نقد نگهداری شده در شرکت.. 77
جدول (18-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون. 78
جدول (19-4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 78
جدول (20-4) : ضرایب معادله رگرسیون. 79
جدول (21-4) : ضریب همبستگی پیرسون بین نسبت وجه نقد عملیاتی به میانگین دارایی های سال آینده وجه نقد نگهداری شده در شرکت.. 81
جدول (22-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون. 82
جدول (23-4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 83
جدول (24-4) : ضرایب معادله رگرسیون. 84
جدول (25-4) : خلاصه یافته های حاصل از آزمون فرضیه ها 86
جدول (26-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون. 87
جدول (27-4) : برازش رگرسیون چند گانه 88
جدول (28-4): خلاصه یافته های رگرسیون چند گانه 90
چکیده :
در سال های اخیر در ادبیات مالی دنیا درباره کیفیت اقلام تعهدی و بررسی آثار آن تحقیقات متعددی صورت پذیرفته است . و این که متغیر مورد اشاره می تواند آثار موثری بر دیگر جریانات حسابداری و ادبیات مالی داشته باشد مورد توجه قرار گرفت . به همین منظور در تحقیق حاضر به بررسی کیفیت اقلام تعهدی و تعیین نقش آن بر میزان وجه نقد نگهداری شده توسط شرکت ها پرداخته شده است.همچنین در این تحقیق تلاش شده است که آثار هر یک از عوامل تعیین کننده بر کیفیت اقلام تعهدی به تنهایی بر وجه نقد مورد آزمون قرار گیرد.هدف اصلی این پایان نامه بررسی تاثیرکیفیت اقلام تعهدی بر وجه نقد نگهداری شده توسط شرکت های فعال در صنعت خودروسازی و مواد غذایی بورس اوراق بهادار تهران است. در راستای این هدف ، تعداد 44 شرکت که اطلاعات مورد نیاز برای دوره مالی 80-86 در مورد آنها قابل دسترسی بود انتخاب شدند،و با استفاده از مدل دیچا ودیچو کیفیت اقلام تعهدی بدست آمده و سپس میزان تاثیر آن بر وجه نقد نگهداری شده توسط شرکت ها با استفاده از تکنیک های آماری رگرسیون چند متغیره و ضریب همبستگی پیرسون مورد آزمون قرار گرفته شده است .یافته های پژوهش حاکی از آن است که کیفیت اقلام تعهدی با میزان وجه نقد رابطه معنی داری داشته، بدینگونه هرچه کیفیت اقلام تعهدی بیشتر باشد وجه نقد نگهداری شده در شرکت کمتر میباشد.همچنین در فرضیه های فرعی تایید شد که هر یک از عوامل موثر بر کیفیت اقلام تعهدی در مدل دیچاوو دیچو رابطه معنی داری با میزان وجه نقد نگهداری شده در شرکت دارد.
در جامعه رقابتی امروز بنگاه های اقتصادی موفق هستند که برای آینده خود برنامه ریزی داشته باشند.امروزه دغدغه بنگاه های اقتصادی رسیدن به حداکثر استفاده از منابع در دسترس جهت برنامه ریزی های کوتاه و بلند مدت خود می باشد.یکی از عوامل موثر در تصمیم گیری،اطلاعات مناسب و مرتبط باموضوع تصمیم است.
وجوه نقد از منابع مهم و حیاتی هر واحد اقتصادی است .در بسیاری از تصمیمات مالی،مدل های ارزش گذاری اوراق بهادار،روش های ارزیابی طرح های سرمایه ای و غیره،کیفیت اطلاعات حسابداری ارائه شده نقش محوری دارند.
در چارچوب حسابداری مالی که تعیین کننده هدف های گزارشگری مالی است ، توجه خاصی به کیفیت اطلاعات حسابداری(اقلام تعهدی) و جریانهای نقدی مبذول شده است.در بیانیه مفاهیم حسابداری مالی شماره یک هیأت تدوین استاندارهای حسابداری مالی [1] بیان شده است که:
«یکی ازهدف های گزارشگری مالی فراهم آوردن اطلاعاتی است که سرمایه گذاران ، اعتبار دهندگان و سایر استفاده کنندگان بالفعل و بالقوه را در برآورد مبلغ ، زمان و مخاطره دریافت های آینده یاری رساند.» لذا با توجه به مبانی نظری موجود که برخی از آنها در بالا بیان شده است، بررسی نقش کیفیت اطلاعات حسابداری (اقلام تعهدی) در کاهش عدم تقارن اطلاعات و چگونگی تاثیر آن بر تصمیمات سرمایه گذاران،در نتیجه کاهش مخاطرات واحد های اقتصادی وتغییر وجه نقد نگهداری شده توسط شرکتها میتواند مورد توجه قرار گیرد.
در جامعه رقابتی امروز بنگاه های اقتصادی موفق هستند که برای آینده خود برنامه ریزی داشته باشند.امروزه دغدغه بنگاه های اقتصادی رسیدن به حداکثر استفاده از منابع در دسترس جهت برنامه ریزی های کوتاه و بلند مدت خود می باشد.یکی از عوامل موثر در تصمیم گیری،اطلاعات مناسب و مرتبط باموضوع تصمیم است.
وجوه نقد از منابع مهم و حیاتی هر واحد اقتصادی است .در بسیاری از تصمیمات مالی،مدل های ارزش گذاری اوراق بهادار،روش های ارزیابی طرح های سرمایه ای و غیره،کیفیت اطلاعات حسابداری ارائه شده نقش محوری دارند.
در چارچوب حسابداری مالی که تعیین کننده هدف های گزارشگری مالی است ، توجه خاصی به کیفیت اطلاعات حسابداری(اقلام تعهدی) و جریانهای نقدی مبذول شده است.در بیانیه مفاهیم حسابداری مالی شماره یک هیأت تدوین استاندارهای حسابداری مالی[1] بیان شده است که:
«یکی ازهدف های گزارشگری مالی فراهم آوردن اطلاعاتی است که سرمایه گذاران ، اعتبار دهندگان و سایر استفاده کنندگان بالفعل و بالقوه را در برآورد مبلغ ، زمان و مخاطره دریافت های آینده یاری رساند.» لذا با توجه به مبانی نظری موجود که برخی از آنها در بالا بیان شده است، بررسی نقش کیفیت اطلاعات حسابداری (اقلام تعهدی) در کاهش عدم تقارن اطلاعات و چگونگی تاثیر آن بر تصمیمات سرمایه گذاران،در نتیجه کاهش مخاطرات واحد های اقتصادی وتغییر وجه نقد نگهداری شده توسط شرکتها میتواند مورد توجه قرار گیرد. در فصل اول پس از بیان مسئله تحقیق، تاریخچه موضوع تحقیق را مورد بررسی قرار می دهیم؛ سپس تعریف موضوع تحقیق را بیان نموده و در ادامه به بیان اهمیت و ضرورت تحقیق می پردازیم. همچنین اهداف تحقیق را در قالب اهداف کلی و ویژه بیان می کنیم. چارچوب نظری تحقیق که بنیان اصلی طرح سئوال و موضوع تحقیق بوده است، در این فصل آورده شده و در ادامه به فرضیه های تحقیق و مدل تحلیلی نیز اشاره شده است.
2-1 بیان مساله
ترازنامه شرکت ها حاکی است که وجه نقد یکی از منابع عمده تشکیل دهنده دارایی های شرکت می باشد.اما سرمایه گداری در وجه نقد به خاطر بازده پایین بر شرکت هزینه فرصت تحمیل میکند.به خصوص در شرایطی که امکان سرمایه گذاری های سودمندتر برای شرکت مهیا باشد.با این وجود شرکتها جهت انعطاف در واکنش نسبت به موقعیت های پیش بینی نشده و همچنین نیازهای روزمره تمایل به نگهداری مقادیر زیادی وجه نقد دارند (گارسیا و همکاران ،2008،ص136)[2].
از سوی دیگر نتیجه انکار ناپذیر کیفیت پایین سود ، افزایش عدم تقارن اطلاعاتی میباشد.علت کیفیت پایین سود در ماهیت اقلام تعهدی نهفته است،چرا که در شناسایی این اقلام ناگزیر از برآورد وتخصیص های ذهنی هستیم.لذا کیفیت سود (اقلام تعهدی ) می تواند بر عدم اطمینان نسبت به وقوع،زمانبندی و توزیع وجوه نقد آتی شرکت اثر گذاشته و لذابر تصمیمات مربوط به تامین مالی و سرمایه گذاری های شرکت موثر باشد(باتاچاریا و همکاران،2007،ص55)[3].
بدین صورت که کیفیت بالای اقلام تعهدی ،عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش داده که این خود باعث میشود سرمایه گذاران آگاهانه تر سرمایه گذاری مورد نظر خود را انتخاب کرده و عامل ریسک غیر قابل حذف مرتبط با عدم تقارن اطلاعات را در تصمیم خود حداقل کرده و لذا با نرخ بهره ی پایین تری در شرکت سرمایه گذاری کنند.توانایی شرکت در جذب سرمایه گذاری با نرخ کمتر مدیریت نقدینگی را بهبود می بخشد وبدین ترتیب نیاز به نگهداری مقادیر زیادی وجه نقد (جهت مقابله با تحمل هزینه ی تامین مالی بالا)کاهش می یابد (گارسیا و همکاران،2008،ص125)[4].
از این منظر میتوان یکی از دلایل نگهداری مقادیر زیاد وجه نقد در شرکت را به کیفیت پایین گزارشگری مالی ربط داد که در این تحقیق به مطالعه این موضوع،همراه با بررسی پرسش هایی که میتوان در این رابطه مطرح باشد، از قبیل موارد زیر خواهیم پرداخت.
1-کیفیت اقلام تعهدی بر وجه نقد نگهداری شده توسط شرکتها در ایران میتواند تاثیر داشته باشد،یا خیر؟و در صورت مثبت بودن پاسخ این تاثیر چگونه مبیاشد؟آیا تاثیر همسو و مثبت خواهد داشت یا بر عکس؟
2- هر یک از عوامل موثر بر کیفیت اقلام تعهدی چه تاثیری بر میزان وجه نقد نگهداری شده توسط شرکتها در ایران میتواند داشته باشد؟
3-1 تاریخچه موضوع تحقیق
یکی از اولین مطالعات انجام شده جهت بررسی تاثیر عدم تقارن اطلاعاتی بر تصمیمات مرتبط با سرمایه گذاری توسط می یر و ماجلوف[5](1984) صورت گرفته است.نتیجه تحقیق آنها این بود که ، شرکت هایی که اطلاعات خصوصی و محرمانه زیادی دارند به دلیل نرخ بهره بالا جهت انتشار اوراق بدهی و سهام ، سرمایه گذاری های سود آوری را از دست می دهند. هم چنین مدل ارایه شده در این تحقیق بیانگر این است که شرکت ها به منظور تامین مالی سرمایه گذاری های خود به ترتیب از وجه نقد موجود ، تامین مالی از طریق انتشار بدهی و در نهایت انتشار اوراق سهام استفاده میکنند.
و...
پایانامه سودمندی اقلام صورت های مالی غیر از سود در پیش بینی سود
تعداد صفحات 231
فرمت فایل pdf