مقاله بررسی ارتباط میان مدیریت تحول تکنولوژی اطلاعات و کسب وکار‏

اختصاصی از هایدی مقاله بررسی ارتباط میان مدیریت تحول تکنولوژی اطلاعات و کسب وکار‏ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 16 صفحه

چکیده

شاید مهم ترین و مشکل ترین فرایند در هر سازمان ایجاد تحول و تغییر در سازمان باشد چرا که در محیط ‏متغیر امروزی سازمان ها بایستی با توجه به تغییرات محیط متحول شده و از خود واکنش نشان دهند در غیر ‏این صورت در ورطه نابودی قرار می گیرند. با توجه به اهمیت تغییر در تحول سازمان به ویژه در زمینه کسب و ‏کار در مقاله حاضر تلاش می شود تا به بررسی تاثیر مدیریت تحول بر فناوری اطلاعات و کسب وکار پرداخته ‏شود و بدین منظور ابتدا مدیریت تغییر و تحول تعریف شده ،مدل های مربوطه ارائه گردیده و علل مقاومت در ‏مقابل تغییر و تحول بررسی می گردد و در پایان رابطه بین مدیریت تحول و کسب و کار و فناوری اطلاعات ‏با ارائه یک مدل توضیح داده شده است.‏

مقدمه

در زمان کنونی سازمان ها به صورت فزاینده ای با محیط پویا و در حال تغییر روبه رو هستند و مجبور شدند که خود را با این عوامل ‏محیطی وفق دهند. تکنولوژی موجب تغییر کارها و سازمان ها شده است. برای مثال به جای سرپرستی مستقیم ، کارها به وسیله کامپیوتر ‏کنترل می شود که در نتیجه باعث گردیده تا حوزه کنترل مدیران گسترش یابد و سازمان ها در سطح افقی گسترده تر شوند. تکنولوژی ‏پیشرفته اطلاعاتی باعث شده است که سازمان ها به گونه ای در حال آماده باش باشند. بطور کلی تغییرات سازمانی در دو دسته صورت می ‏گیرد:‏

پایانامه بررسی میزان اضطراب در میان زنان شاغل و خانه دار

اختصاصی از هایدی پایانامه بررسی میزان اضطراب در میان زنان شاغل و خانه دار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

شلینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:148

فهرست و توضیحات:
چکیده
مقدمه
فصل اول : کلیات تحقیق
پیشگفتار
بیان مسئله
سوالات تحقیق
اهداف تحقیق
فرضیات
تعریف نظری وعملیاتی
اهمیت وضرورت تحقیق
پیشینه تحقیق
فصل دوم : ادبیات نظری تحقیق
گزارش تحقیق
کلیات و مبانی نظری
اهداف پژوهش
روش کار تحقیق
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
روش تحقیق و تحلیل داده ها
فصل چهارم: داده های آماری
داده های آماری
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات
جمع بندی و نتیجه گیری
پیشنهادات
منابع و ماخذ

چکیده

موضوع این پژوهش بررسی میزان اضطراب در میان زنان شاغل و خانه دار می باشد و هدف اصلی ما شناخت آثار و نتایج اشتغال زنان بر روی بیماری اضطراب است و کار زنان چه میزان بر اضطرابشان تاثیر می گذارد؟ فرضیه این پژوهش این است که بین اضطراب زنان شاغل و زنان خانه دار تفاوت وجود دارد نمونه ‌آماری در این تحقیق 100 نفر از  زنان تهرانی می باشند که در سال 85-84 به صورت تصادفی انتخاب شده اند و با استفاده از تست اضطراب کتل از 50 زن شاغل و 50 زن خانه دار بین 25 سال تا 45 سال گرفته شده است. بر اساس تجزیه و تحلیل آماری می توان گفت که به احتمال 99 در صد و P > %1 بین اضطراب زنان خانه دار و شاغل تفاوت معنی داری وجود دارد.

پس در این تحقیق به این نتیجه می رسیم که کار باعث کاهش اضطراب زنان می شود و مشغله های خانه داری و تربیت فرزندان و به عبارتی خانه دار بودن زنان در بالا بردن اضطرابشان نقش موثری دارد.

پایان نامه رشته روانشناسی عمومی - بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی و هوش همسران

اختصاصی از هایدی پایان نامه رشته روانشناسی عمومی - بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی و هوش همسران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پایان نامه رشته روانشناسی عمومی - بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی و هوش همسران

نوع فایل:ورد قابل ویرایش

تعداد صفحه:115

فهرست جدولها

عنوان ........................................................................................................................  صفحه

جدول 1-1- تفسیر کیفی معادلهای هوشبر آزمون ماتریسهای پیشرو.............................................. 7

جدول 1-4- یافته‎های توصیفی نمرات رضایت زناشویی وهوش مردان ......................................... 123

جدول 2-4 - یافته‎های توصیفی نمرات رضایت زناشویی وهوش زنان............................................. 123

جدول 3-4- یافته‎های توصیفی نمرات رضایت زناشویی مردان وزنان ............................................ 124

جدول 4-4- یافته‎های توصیفی نمرات هوش مردان وزنان ................................................................ 125

جدول 5-4- ضریب همبستگی بین رضایت زناشویی وهوش مردان................................................ 126 جدول 6-4- ضریب همبستگی بین رضایت زناشویی وهوش زنان .................................................. 127

جدول 7-4- نتایج آزمون  tمستقل برای رضایت زناشویی مردان وزنان ........................................ 128

جدول 8-4- نتایج آزمون t مستقل برای هوش مردان وزنان  ............................................................ 128

فهرست نمودارها

عنوان ........................................................................................................................ صفحه

نمودار 1-4......................................................................................................................................................... 124       میانگین نمرات رضایت زناشویی وهوش مردان وزنان

نمودار 2-4......................................................................................................................................................... 125      میانگین نمرات رضایت زناشویی مردان وزنان

نمودار 3-4......................................................................................................................................................... 126      میانگین نمرات هوش مردان وزنان

فهرست مطالب

عنوان ........................................................................................................................ صفحه

چکیده

مقدمه................................................................................................................................................................... 1

فصل اول :گستره علمی موضوع پژوهش

1- موضوع پژوهش.......................................................................................................................................... 4

2- هدفهای پژوهش ....................................................................................................................................... 4

3- امکان بررسی موضوع پژوهش واهمیت آن ....................................................................................... 5

4- سؤالهای پژوهش ....................................................................................................................................... 5

5- فرضیه‎های پژوهش................................................................................................................................... 6

6- متغیرها وتعریف عملیاتی آنها................................................................................................................. 6

خلاصه................................................................................................................................................................. 8

فصل دوم:ادبیات وپیشینه تحقیق

تعریف رضایت................................................................................................................................................ 10

تعریف رضایتمندی زناشویی.......................................................................................................................... 11

ازدواج ............................................................................................................................................................... 12

تعریف ازدواج .................................................................................................................................................... 12

فوائد ازدواج........................................................................................................................................................ 13

ازدواج دختر وپسر ریشه‎های دوران کودکی .............................................. 14

افکار مسموم .......................................................................... 17

بهداشت روانی ......................................................................... 17

بهداشت روانی از دیدگاه اسلام وعرفان .................................................. 20

مهمترین عوامل برای ازدواجهای موفق................................................... 20

پختگی روانی ورشد عاطفی فکری طرفین................................................ 20

طرز تفکر وعقاید وتمایلات .............................................................. 21

طرز تلقی ونگرشها ..................................................................... 22

عقاید مذهبی .......................................................................... 23

اختلافات طبقاتی ...................................................................... 23

میزان تحصیلات ....................................................................... 24

توافق وطرز فکر درباره امورجنسی ...................................................... 24

تولد فرزند.............................................................................. 25

تعداد فرزندان.......................................................................... 26

اخلاق ................................................................................. 26

دخالت اطرافیان وبستگان ............................................................... 27

تفاوت سنی بین زن وشوهر ............................................................ 27

رابطه با اولیا ........................................................................... 28

ویژگیهایی که در امر زناشویی نقش منفی دارد............................................ 29

وجوهی از اختلافات زناشویی ...................................................................................................................... 31

نیازهای احساسی زن ومرد............................................................................................................................. 31

چگونه می‎توان در زندگی خوشبخت بود................................................................................................... 32

نیاز اساسی ازدواج موفق................................................................................................................................. 33

نقش زن در زندگی امروز .............................................................................................................................. 35

زن در نقش همسری ...................................................................................................................................... 35

موقعیت زن در اسلام ..................................................................................................................................... 36

ازدواج از نظر اسلام.......................................................................................................................................... 37

سختگیری در مسئله ازدواج.......................................................................................................................... 38

اهداف والای ازدواج در اسلام....................................................................................................................... 38

معیارهای انتخاب همسر ............................................................................................................................... 40

خواستگاری......................................................................................................................................................... 42

مهریه.................................................................................................................................................................... 42

جهیزیه ............................................................................................................................................................... 43

عقد وعروسی...................................................................................................................................................... 44

حقوق زن وشوهر.............................................................................................................................................. 45

رفتار...................................................................................................................................................................... 46

گفتار..................................................................................................................................................................... 46

هدف زندگی ازدید قرآن ............................................................................................................................... 46

اساس رابطه زناشویی از نظر قرآن کریم .................................................................................................. 47

خانواده................................................................................................................................................................. 48

تیپهای خانواده................................................................................................................................................... 49

خانواده متزلزل . .............................................................................................................................................. 50

خانواده متعادل.................................................................................................................................................. 50

خانواده متکامل.................................................................................................................................................. 50

ویژگیهای ارتباط سالم زن و شوهر.............................................................................................................. 51

ویژگیهای ارتباط ناسالم زن و شوهر............................................................................................................ 52

توصیه‎هایی برای زن وشوهرها...................................................................................................................... 53

شیوه‎های کاربردی برای رسیدن به تفاهم ............................................................................................... 53

طلاق........................................................................................................................... 54

خانواده گسسته ........................................................................................................................................... 56

اختلافات خانوادگی ......................................................................................................................................... 56

تاثیر فروپاشی ازدواج وجامعه........................................................................................................................ 57

انواع عوارض بعد از طلاق.............................................................................................................................. 58

تدابیر اسلام برای پیشگیری از طلاق......................................................................................................... 59

هوش................................................................................................................................................................... 60

تعریف هوش...................................................................................................................................................... 60

وضعیت هوش در سازمان واعمال ذهنی .................................................................................................. 63

هوش عملی وهوش نظری............................................................................................................................. 64

هوش واستعدادهای دیگر............................................................................................................................... 65

ماهیت عامل g ................................................................................................................................................ 67

تست هوش چیست......................................................................................................................................... 67

بهره هوشی (هوشبهر )چیست...................................................................................................................... 67

بهره هوشی وتوانائیهای دیگر ذهنی............................................................................................................. 69

ماهیت هوش .................................................................................................................................................... 70

الف- هوش بعنوان توان درک رابطه........................................................................................................... 71

ب- هوش بعنوان توان سازگاری با موقعیتهای جدید............................................................................ 71

پ- هوش بعنوان ظرفیت یادگیری ............................................................................................................ 72

ت- هوش بعنوان قدرت وتفکر انتزاعی .................................................................................................... 72

عوامل موثر در رشد هوش ............................................................................................................................ 72

نقش محیط ووراثت در تشکیل هوش........................................................................................................ 73

1- وراثت وهوش.............................................................................................................................................. 73

2- ازدواج میان خویشاوندان وهوش .......................................................................................................... 75

3- هوش چگونه به ارث میرسد................................................................................................................... 75

4- محیط وهوش.............................................................................................................................................. 75

5- نقش زمان در تشکیل هوش................................................................................................................... 76

6- عوامل محیطی موثر در رشد هوش...................................................................................................... 77

آزمون استانداردشده هوش............................................................................................................................ 78

آزمونهای هوش ................................................................................................................................................ 80

آزمونهای گروهی............................................................................................................................................... 81

آزمونهای فردی هوش...................................................................................................................................... 82

دیدگاه نظری مختلف از مفهوم هوش......................................................................................................... 83

نظریه‎های معاصر هوش.................................................................................................................................. 84

الف: نظریه‎های عاملی هوش.......................................................................................................................... 85

نظریه دوعاملی اسپیرمن................................................................................................................................. 86

نظریه سلسله مراتبی........................................................................................................................................ 87

نظریه چند عاملی ترستون............................................................................................................................. 88

نظریه سه بعدی گیلفورد................................................................................................................................ 89

نظریه کتل درباره هوش متبلور وهوش سیال.......................................................................................... 90

نظریه دوسطحی جنسن................................................................................................................................. 91

ب: نظریه‎های فرایند مداری هوش.............................................................................................................. 92

نظریه شناختی پیاژه درباره هوش............................................................................................................... 93

نظریه بازنمایی برونر......................................................................................................................................... 95

مروری بر نتایج تحقیقات به عمل آمده در زمینه رضامندی زناشویی درداخل وخارج کشور..... 95

خلاصه ................................................................................................................................................................ 107

فصل سوم: فرایند روش شناختی بررسی تجربه موضوع

1-انتخاب نمونه................................................................................................................................................. 114

1-1- جامعه مورد بررسی.............................................................................................................................. 114

2-1 روش نمونه گیری ................................................................................................................................. 115

3-1 نمونه منتخب........................................................................................................................................... 115

2-ابزار وروش اجرای پژوهش....................................................................................................................... 115

1-1 ابزار پژوهش ............................................................................................................................................ 115

2-2 آزمون رضایتمندی زناشویی ENRICH....................................................................................... 115

3-2روش نمره گذاری پرسشنامه رضایتمندی زناشویی ENRICH.............................................. 119

4-2آزمون ماتریسهای پیشرونده ریون RAIVEN............................................... 120

5-2شیوه نمره گذاری ماتریسهای پیشرونده ریون RAIVEN................................. 120

6-2 روش اجرای پژوهش.............................................................................................................................. 121

3-طرح پژوهش وروشهای آماری................................................................................................................. 121

1-1- معرفی طرحهای پژوهش .................................................................................................................. 121

1-2-روشهای آماری وتحلیل داده‎ها .......................................................................................................... 121

خلاصه................................................................................................................................................................. 122

فصل چهارم:ارائه وتحلیل نتایج کمی

1-یافته‎های توصیفی ...................................................................................................................................... 123

2-یافته‎های مربوط به تحلیل نتایج در چار چوب فرضیه‎ها ................................................................ 126

خلاصه ................................................................................................................................................................ 128

فصل پنجم : بحث ونتایج کمی

1-بحث وبررسی درباره یافته‎ها ................................................................................................................... 130

2-تفسیر نهایی ................................................................................................................................................. 131

3-محدودیتهای پژوهش ................................................................................................................................ 137

4-پیشنهادات..................................................................................................................................................... 138

منابع........................................................................................................................... 139

پیوستها

جدول داده‎های خام مردان............................................................................................................................ 142

جدول داده های خام زنان.............................................................................................................................. 143

جدول نمرات رضایت زناشویی وهوش مردان........................................................................................... 144

 جدول نمرات رضایت زناشویی وهوش زنان............................................................................................. 146

پرسشنامه رضایت زناشویی ........................................................................................................................... 148

برگ نمره گذاری ماتریسهای پیشرونده ریون........................................................................................... 150

فهرست جدولها

فهرست نمودارها

چکیده

     پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی وهوش همسران صورت گرفته است. طرح پژوهش از نوع پس رویدادی بود واز طریق نمونه‎گیری در دسترس، 60نفر زن وشوهر (30زوج ) انتخاب شدند .ابراز پژوهش شامل پرسشنامه 47سوالی رضایت زناشویی Enrich وماتریسهای پیشرونده ریون بود.فرضیه تحقیق با استفاده از روش همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت ونتیجه ،در سطح اطمینان 99%دو فرضیه تحقیق یکی مبنی بر رابطه بین رضایت زناشویی وهوش مردان ودیگری مبنی بر رابطه رضایت زناشویی وهوش زنان رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد. دو فرضیه تحقیق بعدی با استفاده از روش t استودنت مورد بررسی قرار گرفت ونتیجه ،هردو در سطح اطمینان 99%رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد واین نتایج حاصل شد،بین رضایت زناشویی مردان وزنان وهمچنین بین هوش مردان وزنان تفاوت معناداری وجود ندارد.

دانلود مقاله بررسی رابطه میان طبقات اجتماعی و نوع اعتیاد در شهر تهران

اختصاصی از هایدی دانلود مقاله بررسی رابطه میان طبقات اجتماعی و نوع اعتیاد در شهر تهران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه
در این تحقیق به بررسی رابطه میان طبقات اجتماعی و نوع اعتیاد در شهر تهران پرداخته ایم.
از آن جایی که موضوع اعتیاد و فراوانی آن یکی از دغدغه های ذهنی جامعه ما است و طی دو دوره ی کارورزی با این مسئله به طور دقیق تر آشنا شدیم پس تصمیم گرفتیم به بررسی دقیق تر آن بپردازیم.
در واقع می توان گفت: از آنجایی که اعتیاد یکی از معضلاتی است که به طور ملموس در جامعه ما بروز کرده و هر روز مشکلات آن مشاهده می شود پس لازم است به طور علمی تر این مشکلات بررسی گردد. در این تحقیق جامعه آماری ما شامل افراد معتاد در طبقات اجتماعی بالا، متوسط و پائین در مرکز اجتماع درمان مدار T.c (هجرت) و همچنین مرکز ندای آرامش در استان تهران می باشد. که با استفاده از روش تحقیق میدانی به بررسی رابطه بین نوع اعتیاد و سطح طبقه ی اجتماعی افراد می پردازیم. بدینصورت که ابتدا مصاحبه ی اکتشافی انجام شده و سپس مصاحبه نامه ی نهایی تنظیم گردید که اطلاعات حاصل از آن را در فصل چهارم به طور مبسوط ملاحظه می کنید.
این پژوهش در اسفند ماه 1385 تا پایان مرداد 1386 در تهران انجام شد.
الف- بیان مسئله:
با توجه به ابعاد گسترده ای که اعتیاد در جامعه ما یافته است و مشکلاتی که از آن طریق گریبانگیر رشد و توسعه ی جامعه شده است ما راغب شدیم که رابطه میان طبقات مختلف اجتماعی با اعتیاد را بررسی کنیم، همچنین از آنجایی که متأسفانه همه ی اعضا جامعه بنوعی درگیر با اعتیاد شده اند این سؤال مطرح است: که آیا فقط طبقات پائین که درگیر مشکلات گسترده اقتصادی هستند پس به دلیل رفع آن درگیر اعتیاد می شوند؟ آیا ناپایداری وضع اقتصادی و مشکلات گذار فرهنگی در طبقه متوسط جامعه سبب بروز ناهنجاریهایی در خانواده شده و بیشتر طبقه متوسط را درگیر اعتیاد کرده؟
و یا رفاه و بی برنامگی برای صرف پول بادآورده در طبقه بالا افراد را به سوی اعتیاد می برد و ..... مجموعه ی این سؤالات سبب شد تا به سوی این موضوع کشیده شویم که چه رابطه ای میان میزان ثروت و تحصیلات و نوع شغل فرد (که در مجموع سطح طبقه ی اجتماعی افراد را می سازد) با اعتیاد وجود دارد؟ و به طور دقیق تر آیا سطح طبقاتی افراد آنان را به سوی ماده مصرفی اعتیادآور خاصی می کشاند یا خیر؟ این ایده ی اولیه تحقیق ما است.
ولی از آنجا که برای ما سؤالات زیادی در مورد اعتیاد جوانان مطرح است مرکز بازپروری T.c واقع در تهرانپارس را برای تحقیق انتخاب کردیم زیرا در این منطقه ی تهرانپارس جوانان در سنین بسیار پائین به کارهای بزهکارانه و مواد مخدر و مشروبات الکلی پرداخته اند. این وضعیت نامناسب امکان آموزش، کسب مهارتها و انتقال اندیشه های بزهکارانه و نابهنجار را در دسترس جوانان قرار می دهد. امروز شنیدن آمار و ارقام مربوط به ا عتیاد به ویژه مواد مخدر و وسایل ناشی از آن به خصوص در میان نسل جوان تصویر دردناکی را رو در روی انسان قرار می دهد که نمی تواند بی اعتنا به این مشکل بزرگ اجتماعی باشد.
پس بر آن شدیم که به بررسی این مشکلات و مسائل در یک پژوهش دقیق تر و علمی تر بپردازیم و به همین دلیل موضوع پایان نامه خود را با این سؤال آغاز کردیم:
سؤال آغازین: چه رابطه ای بین اعتیاد افراد و نوع ماده مصرفی آنان با طبقه ای که متعلق به آن هستند وجود دارد؟
امروزه مصرف مواد مخدر و آثار مخرب معضل اعتیاد و قاچاق مواد مخدر بر ساختار سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی جوامع آسیب رسانده و نه تنها به صورت یک تهدید ملی بلکه فراتر از مرزهای ملی به صورت یک مسئله ی پیچیده جهانی درآمده که شعاع مضرات و اثرات زیان بار آن گریبانگیر کشورهای بی شماری شده است.
دامنه ی شدت و وسعت این بحران از گذشته های دور بر جامعه ی جهانی سایه افکنده به حدی است که علاوه بر مسئولین کشوری توجه بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان و پژوهشگران مسائل علوم اجتماعی- انسانی را نیز به خود معطوف نموده و علیرغم رویکردهای جامع و تمهیدات اتخاذ شده در حل و کاهش این معضل در سطح ملی، منطقه ای و جهانی (تشدید مبارزه، وضع قوانین جدید، اعلام قاچاقچیان، مصادره اموال نامشروع سوداگران مرگ، اجلاسهای بین المللی، و صدور قطعنامه ها و عقد قراردادها و پیمانهای همکاری بین المللی، منطقه ای و .....) هر روز عملاً شاهد وخامت بیشتر اوضاع و تشدید این مسئله ی مهم می باشیم.
در جامعه ی ما بسیاری از مواد مسئله ساز تلقی می شوند زیرا که اغلب آنها افراد را ناکار می سازند و توانایی آنان را برای ساماندهی امور خویش، اداره زندگی شخص و خانوادگی، دچار اختلال می کنند.
چنین پیداست که پاره ای از مواد مخدر سبب می شود که معتاد حرمت ارزشهای اخلاقی و جبر هنجارهای جامعه را پاس ندارند و در نتیجه قوانین را زیر پا گذارند، و با پرخاش خویش موجبات آزارهمگان را فراهم آورند و در نهایت دست به جرایم و جنایات آشکار یا پنهان مالی یا جانی بزنند.
شاید خطرناکترین مواد مخدر انواع افیونیات باشندکه موجب وابستگی روانی معتاد به مصرف ماده مخدر می شود.
معمولاً واکنش اجتماعی مردم در مورد مصرف مواد مخدر در طول قرون متفاوت بوده و متأسفانه باید به این حقیقت تلخ اعتراف کرد که اعتیاد را بیشتر یک مسئله ی شخصی و فردی می دانند نه اجتماعی، در حالی که عکس این موضوع صادق است و اعتیاد بیشتر یک مسئله و مشکل اجتماعی می باشد تا یک مسئله ی شخصی و فردی .
معتادان از گروههای مختلف اجتماعی و اقتصادی هستند. چون هم افراد مرفه و هم افراد فقیر و یا افراد بیکار، هم آنانی که پایگاه اجتماعی خوبی ندارند و هم آنانی که موقعیت اجتماعی جالبی دارند امکان معتاد شدنشان وجود دارد.
اغلب دیده شده افراد معتادی که در طبقه ی پائین اجتماع قرار دارند و شاید امکان تهیه ی مواد، برایشان به راحتی میسر نباشد در بیشتر موارد به ارتکاب جرم می پردازند، چون برای تأمین مواد مورد نیاز خود به پول احتیاج دارند واین پول را باید غالباً از راه نامشروع تأمین کنند و به همین علت به ارتکاب جرم می پردازند، این افراد به مقررات و قوانین اجتماعی بی توجهند و اغلب قانون شکنند. در مناطق جرم خیز و پرجمعیت و کثیف شهر زندگی می کنند و محیط زندگیشان بیشتر غیراخلاقی است.
این نوع افراد به هیچ کس و هیچ چیز وفادار نیستند و تنها سعی آنان به دست آوردن مواد مورد نیازشان است از هر طریقی و به هر شکلی که امکان پذیر باشد. بیشتر لذت طلب و خشن هستند و حتی بعد از مصرف از هر کار و هر چیزی لذت می برند ولی در عین حال زودرنج و خشن هستند و از اطرافیان توقع زیادی دارند. از لحاظ عاطفی در برابر هیچ کس و هیچ چیز مسئولیت احساس نمی کنند و همیشه همه مردم بویژه اطرافیان خود را مسئول رفتار خویش می دانند .
حال از آن جا که یکی از سرمایه های گرانبهای هر کشور وجود جوانان و نوجوانانی است که می توانند آینده ی پربار کشور را به خوبی تضمین کنند و به قولی همین نوجوانان امروز آینده سازان فردای کشورشان هستند، حال یکی از آفت هایی که ممکن است گریبانگیر این قشر شود مسئله ی کجروی های متعددی است که در حال حاضر آنچه که گریبان این قشر جوان را گرفته مسئله ی اعتیاد و یا گرایش به مواد مخدری می باشد که واقعاً فاجعه ای بس غم انگیز است و مسئولین امر باید تدابیر خاص را در این خصوص بیاندیشند .
ب- طرح مسئله:
چنین به نظر می رسد که پدیده ی اعتیاد و مواد مخدر یک مسئله ی پیچیده و چند بعدی است. این مسئله محصول تعامل و ترکیب شرایط و عوامل عدیده ای در سطوح خرد، میانی و کلان است. به طوری که در تحلیل آن علاوه بر عوامل فردی در سطح خرد نظیر بیماری های جسمانی و روانی، تعامل فرد با دوستان معتاد و محیط های آلوده، بیکاری، و.... باید به عوامل سطح میانی چون مشکلات خانوادگی از جمله طلاق، نوع تعامل خانه و مدرسه و یا حتی در سطح کلان به موقعیت جغرافیایی کشور و از جمله بازار مواد افیونی، نفوذ دلالان د رمرحله های انتظامی، سطح توسعه ی صنعتی و شهرگستری، نابرابری در توزیع منابع ارزشمند، سطح توسعه ی فرهنگی جامعه و رشد بصیرت و دانایی مردم توجه نمود .
از آنجایی که توجه به همه ی این عوامل مستلزم انجام دادن پژوهش های علمی است و این کار زمان زیادی را می برد لذا ما در اینجا سعی کردیم رابطه ی موضوع اعتیاد را فقط با چند پدیده از پدیده ها ی اجتماعی به طور خلاصه بررسی کنیم:
1- رابطه فقر مادی خانواده با اعتیاد: با کمال تأسف دیده شده که بیشترین معتادان هر جامعه را افراد طبقه ی پائین تشکیل می دهند، مثلاً افرادی که در محله های شلوغ و پرجمعیت شهرهای صنعتی و تجارتی زندگی می کنند بیشترین درصد معتادان هستند. البته نمی توان گفت بین قرار گرفتن در طبقه ی پائین و اعتیاد رابطه مستقیم وجود دارد چون در هر جامعه عده ی زیادی از مردم فقیرند ولی معتاد نیستند.
دلایلی که تعدادی از افراد را به این راه می کشاند یکی محرومیتهای ناشی از فقر است که تنها راه فرار از این ناراحتیها را مصرف مواد مخدر می دانند. علل دیگر اینکه تولیدکنندگان سعی می کنند عوامل توزیع را این گونه افراد انتخاب کنند، چون اولاً به علت فقر، تخصص و حرفه ای ندارند و در نتیجه بازار کارشان بی رونق است. عوامل تولید سعی می کنند اول آنان را معتاد کنند و بعد از آنان برای فروش مواد مخدر استفاده نمایند چون کاری است بدون زحمت با درآمد نسبتاً خوب و در عین حال به تخصص هم نیازی ندارد و بعد از مدتی فروش و توزیع برای شناخت ناشی از فقر آموزشی که خود از فقر خانوادگی ناشی می شود علت دیگری برای کشش در این راه است. چون خوشبختانه بین میزان آگاهی و شناخت یا حدود تحصیلات و اعتیاد مردم رابطه معکوس وجود دارد .
2- رابطه بیکاری با ا عتیاد: بیکاری به عنوان یک پدیده ی اجتماعی زمینه مساعدی برای انحرافات بویژه اعتیاد است. افراد بیکار چون بیشترین اوقات خود را در قهوه خانه ها یا تریاها می گذرانند و این گونه اماکن بهترین و مناسب ترین جا برای فروش و مصرف مواد مخدر است، در نتیجه برای گرایش و کشش به طرف اعتیاد عامل مساعدی به شمار می آیند که در اصل از بیکاری مردم ناشی می شود زیرا کسی از مواردی که در هنگام تحقیق، نظر ما را به خود جلب کرد وجود این قبیل اماکن عمومی در مناطق پائین شهر برای مصرف مواد مخدر بود .
3- رابطه بین جرم و اعتیاد: از آنجایی که قیمت مواد مخدر بی نهایت گران و کمیاب است افراد معتاد اغلب ناگزیرند که با انجام فعالیتهای غیرقانونی و نامشروع، مواد مورد نیاز خود را تأمین کنند. به طور مثال کسی که به هروئین معتاد می شود وابستگی و نیاز مصرف روزانه او به هروئین به صورت یکی از مهمترین جنبه های زندگی روزانه اش درمی آید، اگر چه در گذشته آنان مواد مخدر را برای کسب لذت و یا اثرات جسمی و روحی آن مصرف می کرده اند، ولی بعد از مدتی برایشان به صورت یک نیاز جسمی و روحی درمی آید، و برای حفظ تعادل بدن مجبورند بتدریج مقدار بیشتری مصرف کنند و چون هزینه روزانه برای بدست آوردن مواد مخدر خیلی بیشتر از مقدار درآمد معمولی خواهد شد به ناچار آنها به کارهایی نظیر دزدی، و یا خودفروشی و فحشاء مبادرت می ورزند تا بتوانند پول مورد نیاز برای خرید مواد مخدر خود را کسب کنند. بطور متوسط یک معتاد سالیانه هفتاد هزار تومان پول باید تهیه کند تا راحت به آرزوی خود برسد و چون این مقدار درآمد برای افراد معتاد که اغلب تخصص و تجربه علمی ندارند از طریق نامشروع مثلاً دزدی یا آدم کشی سعی می کنند پول مورد نیاز را کسب کنند و اگر بخواهند از طریق دزدی به این پول دسترسی یابند باید حداقل پنج برابر آن را بدزدند تا بتوانند آن را به یک پنجم قیمت بفروشند و یا کسی که از طریق خودفروشی پول کسب می کند بعد از مدتی فحشا به صورت حرفه ی دایمی او در می آید. چون برای این گونه افراد غیرمتخصص و غیرعلمی، ساده ترین و پردرآمدترین کار است و یا اغلب به مطلب پزشکان بیمارستانها و داروخانه ها دستبرد می زنند تا به مواد دسترسی یابند چون معتادان برای تأمین مواد خود ناگزیر از ارتکاب جرم هستند بنابراین بهتر است برای جلوگیری از ارتکاب جرم به درمان معتادان پرداخت، چون یا نزد پزشکان می روند تا مواد کسب نمایند، یا به صورت دوره گردهای مواد مخدر درمی آیند و مواد را از دوره گردها می خرند و آن را با شیره شکر مخلوط می کنند و می فروشند کسی که برای بار سوم آن را می خرد بیشتر شیره و شکر است تا هروئین.
لازم به ذکر است که برخی پزشکان با گرفتن پول اضافی داروهای مخدر را از طریق نسخه در اختیار معتاد قرار می دهند به همین علت مقادیر زیادی پول به پزشکان برای انجام این کارها پرداخت می شود به همین دلیل است که اگر پزشکی و تجارت با هم ترکیب شوند فساد اجتماعی روز به روز بیشتر خواهد شد و به نوبه ی خود به گسترش اعتیاد کمک بیشتر می کند.
و در آخر می توان گفت: اغلب جرایم را افراد معتاد مرتکب می شوند چون برای خرید مواد ناگزیر از ارتکاب جرم هستند و بیشترین جرایمی که از سوی معتادان صورت می گیرد عبارتند از: دزدی، ورود به خانه مردم به خاطر جرایمی چون آدمکشی، دزدی و فحشا است .
برای فهم بهتر موضوع اعتیاد در ایران جا دارد که به آمار معتادین در ایران در سال 1378 بپردازیم.

آمار معتادین در ایران:
بر طبق آمار ارائه شده از طرف ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال 1378 در ایران 200/1 میلیون نفر معتاد و 800 هزار نفر معتاد بالقوه یا به عبارتی «معتاد تفنیی» وجود دارد. در چند سال اخیر آمارهای متفاوت و در پاره ای مواد غیرواقعی از سوی کارشناسان اعلام شده است. آخرین اظهار نظر آماری از سوی یک مقام مسئول (رئیس سازمان بهزیستی کشور) در سمینار «تازه های درمان اعتیاد در آبان ماه 1381 مبتنی بر این است:
تعداد 5 درصد جمعیت بالای 15 سال کشور به مواد مخدر معتاد هستند و این در حالیست که این میزان در کشورهای صنعتی 2 درصد است.
آمارهای ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال 1381 نشان می دهد از جمعیت معتادین کشور تعداد 130 هزار نفر معتاد تزریقی وجود دارد که تخمین زده می شود 16 هزار نفر آنان آلوده به ویروس ایدز باشند. همچنین آمار این ستاد نشان می دهد که تعداد 8834 نفر معتاد در سالهای 1375 تا 1380 بر اثر سوء مصرف مواد مخدر در کشور جان خود را از دست داده اند به طور متوسط هر سال 1472 معتاد و هر روز به طور متوسط 4 معتاد در نتیجه سوء مصرف مواد مخدر درگذشته اند.

ت- سؤالات پژوهش:
سؤالات این پژوهش شامل این موارد می باشد:
1- چه نوع معتادانی در سطح مصاحبه شوندگان وجو دارد؟
2- چه دسته بندی از افراد معتاد بر اساس اولین ماده معرفی می توان کرد؟
3- چه رابطه ای بین طبقه ای که فرد معتاد در آن قرار دارد با اولین ماده مصرفی اش وجود دارد؟
4- چه رابطه ای بین طبقه ای که فرد معتاد در آن قرار دارد با آخرین ماده در دوره نهایی مصرفش وجود دارد؟
5- بیشتر افراد معتاد متعلق به چه طبقه اجتماعی هستند؟

ث- اهداف تحقیق:
هدف اصلی از این پژوهش بررسی رابطه ی بین اعتیاد با طبقات اجتماعی در معتادان اجتماع درمان مدار تهران T.c (هجرت) و همچنین مرکز فرهنگی ندای آرامش در سال 1386 می باشد.
به طور کلی می توان گفت: دلیلی که هر پژوهشگر را به تحقیق در مسئله و موضوعی وامی دارد متعدد است: نخست میل به دانستن و فهمیدن و رضایت خاطری است که در اثر دانستن و فهمیدن حاصل می آید. دوم اینکه: هدف هر تحقیقی پیدا کردن جواب مسائل و حل مشکلات با استفاده از روشهای علمی است و دیگر اینکه یافتن راه حل و وسیله ای که بتوان کاری را بهتر انجام داده و بهره ی بیشتر می برد و بتوان اشتباهی را برطرف و مشکلی را حل نمود .
برا این اساس بر آن هستیم تا محورهای اساسی این مسئله را تا حدودی باز نموده و به بررسی این موضوع در مراکز یاد شده بپردازیم.
و همچنین اهداف جزئی تحقیق شامل:
1- بررسی انواع معتادین در سطح مصاحبه شوندگان
2- بررسی و دسته بندی افراد معتاد بر اساس اولین ماده مصرفی
3- بررسی طبقه اجتماعی افراد معتاد
4- بررسی رابطه میان طبقه اجتماعی و نوع مواد مخدر مصرفی در شروع اعتیاد
5- بررسی رابطه میان طبقه اجتماعی و نوع مواد مخدر مصرفی در دوره نهایی مصرف

ج- اهمیت موضوع:
به عنوان یک محقق به دلیل اینکه این موضوع مشغله ی اصلی ذهن ما بوده و ضمناً موضوع اعتیاد موضوع تحقیقی ما در دوران کارورزی نیز بوده و به بیانی دیگر از آنجایی که اعتیاد را ما به طور ملموس می توانیم در جامعه مان مشاهده کنیم پس بر آن شدیم تا به طور علمی این مشکلات را بررسی کنیم.
مسئله ی اعتیاد و قاچاق مواد مخدر معضلی است تقریباً جهانی و کشورهای بی شماری از آن به عنوان یکی از کلیدی ترین مشکلات اجتماعی یاد می کنند و خطرات آن را جدی می پندارند امروزه تجارت مواد مخدر بعد از قاچاق اسلحه بزرگترین و سودآورترین تجارت روی زمین است. و قاچاقچیان بین المللی مواد مخدر از طریق تجارت افیون در جهان سالانه مبلغ پانصد میلیارد دلار سود به جیب استعمارگران سرازیر می کنند، آمار و ارقام مربوط به این تجارت مسموم در ایران نیز قابل توجه و تأمل است.
لازم به ذکر است کاربرد این تحقیق در مراکز بازپروری معتادان و کلینیک های ترک اعتیاد می تواند راهگشان برنامه ریزی باشد زیرا برای هر برنامه ریزی موفق می بایست ابتدا شناخت مشکل صورت گیرد بنابراین می توان این تحقیق را سرآغازی برای تحقیقات بعدی دانست.

اهمیت کاربردی:
با توجه به شناختی که در مورد ا عتیاد به عنوان یک بیماری اجتماعی داریم، می توان گفت اعتیاد عبارت از مسمومیت مزمن که برای افراد و جامعه مضر است، مواد مخدر بسان شمشیر دو لبه ای عمل می کند که از یک طرف سود سرشاری فراهم می آورد و از سوی دیگر بر پیکره ی اجتماع سم وارد می کند و باعث از دست رفتن نیروی انسانی و جمعیت فعال و کاهش توانایی های فکری و جسمی منابع انسانی، طبیعی و مالی که می توانستند نقش و تأثیر بسزایی در راه توسعه اقتصادی و اجتماعی و ... ایفا کنند.
اهمیت کلی پرداختن به اعتیاد و قاچاق مواد مخدر در جامعه ی رو به توسعه ی ایران زمانی جدی بودن و ضرورت طرح آن را می نمایاند که نگاهی به آمار و ارقامی که بعضاً از سایر منابع در مناسبت های مختلف ارائه می گردد داشته باشیم که این مهم خود گویای تصویر کلی از شدت ابعاد این مسئله ی اجتماعی و معضل همگانی در تمامی ساختارهای جامعه است.
امروزه شنیدن آمار و ارقام مربوط به اعتیاد مواد مخدر و مسائل ناشی از آن بخصوص در میان نسل جوان تصویر دردناکی را رو در روی انسان قرار می دهد که نمی تواند بی اعتنا به این مشکل بزرگ اجتماعی باشد.
که در اینجا برای فهم بهتر موضوع می توان از خسارت های اقتصادی ناشی از سوء مصرف و قاچاق مواد مخدر در ایران در سال 1373 نام برد:
خسارت های اقتصادی ناشی از سوء مصرف و قاچاق مواد مخدر در ایران سالیانه بر اساس محاسبه صورت گرفته در سال 1373 بالغ بر 480 میلیارد تومان برآورد گردیده است که با توجه به افزایش نرخ تورم سالیان این رقم در سال 1373 معادل 700 میلیارد تومان در سال تخمین زده می شود، که نگارنده تصریح می نماید که اگر این رقم قابل توجه صرف سازندگی و ایجاد مشاغل برای جذب عظیم خیل از بیکاران می شد سیمای اجتماعی و اقتصادی متحول می گشت.
ضمناً همان طور که قبلاً هم گفته شد با کمال تأسف دیده شد، که بیشترین معتادان هر جامعه را افراد طبقه پائین تشکیل می دهند که در این جا می توان به نابرابریهای اقتصادی و اجتماعی حاکم در جامعه اشاره کرد.
به طور مثال در مورد اعتیاد در جامعه ی آمریکا می توان گفت: یکی از دلایل عمده ای که جامعه آمریکا بالاترین رقم معتادان را دارد وجود طبقات اجتماعی مختلف در آن جامعه است. طبقاتی بودن آن جامعه تضاد اجتماعی را زیاد می کند و شاید مواد مخدر راه درمان مناسبی در این زمینه برای مردم باشد، هر ساله دولت آمریکا میلیونها دلار پول صرف بهبود بیماری اجتماعی اعتیاد می کند و با توجه به نظر رهبران آمریکا به این مشکل اجتماعی سالیانه درصد معتادان در حال افزایش است و به همین دلیل می توان به جرأت گفت: تا شکاف و فاصله ی طبقاتی کم نشود اعتیاد هم در آن جامعه کاهش نخواهد یافت .
حال لذا از آنجایی که اعتیاد به مواد مخدر یکی از آسیب های اجتماعی تهدیدآمیز و ویرانگر به شمار می رود که زمینه ی سقوط بسیاری از ارزش ها و معیارهای اخلاقی را فراهم می کند و سلامت افراد جامعه را به خطر می اندازد پس متوجه می شویم که مؤثرترین شیوه در راستای کاهش و جلوگیری اعتیاد به مواد مخدر بررسی همه جانبه ی ساختاری اعتیاد می باشد و این مطلب ضرورت انجام تحقیق را در رابطه با موضوع یاد شده برای ما بیش از پیش مشخص می کند.

تعاریف و مفاهیم
تعریف مواد مخدر: در زبان فارسی به چیزی که ایجاد سستی و رخوت کند مخدر گفته می شود و اکثر فرهنگ های فارسی در این زمینه اختلافی ندارند . اما آن چیزی که در فرهنگ عامه از کلمات مخدر و مواد مخدر استنباط می گردد منظور کلیه دارو هایی است که به نحوی اعتیادآور باشند به عبارت دیگر کلیه ی داروهایی که مصرف آنها باعث اعتیاد گردد، اعم از اینکه سستی زا، شورانگیز، وهم آور یا مسکن و خواب آور باشند از نظر فرهنگ عامه ماده مخدر محسوب شوند؛ در حالیکه بسیاری از آنها نه تنها مخدر و سستی زا نیستند بلکه همانطور که اشاره شده باعث تغییرات فکری در مصرف کنندگان می گردند.
مواد مخدر به مفهوم بالا از نظر طبقات خاص جامعه نیز معنی و مفهوم جداگانه می تواند داشته باشد، چنانچه نظر یک معتاد به مصرف تریاک قطعاً با نظر یک فرد غیرمعتاد، یا یک پزشک به طور قطع متفاوت است.
حتی نظر دو معتاد نیز با یکدیگر ممکن است اختلاف داشته باشد و همین طور طرز فکر دو نفر مصرف کننده برحسب اینکه چه نوع ماده ای مصرف کنند یا در چه شرایط سنی، فکری، اجتماعی، جسمی و یا حتی زمانی اقدام به مصرف مواد مخدر کنند با یکدیگر متفاوتند و در واقع کسانی که سعی می کنند در یک شرایط آزمایشگاهی یا مجرد برای ماده ی مخدر تعریفی بیابند سعی شان بیهوده است:
عده ای گمان می کنند که هر دارویی که از نظر قانونی تولید و توزیع یا مصرفش تحت کنترل درآید با هر ماده ای را که قانونگزار جز مواد مخدر محسوب کند باید ماده مخدر بدانیم. عده ای ا ز قضات یا دانشجویان پلیس و علوم قضایی از این گروه هستند، شاید بتوان گفت بهترین تعریف برای ماده مخدر تعریفی است که کلیه جنبه های آن ا عم از فردی، اجتماعی، دارویی و نیز اثرات فیزیولوژیکی را دربرگیرد.
چنین تعریفی که از رابطه ی بین فرد و دارو شروع می کند و به اثرات اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی موضوع می پردازد، جریانی است که مفاهیم جدیدی برای روشنی آن لازم است. بنابراین ذیلاً مفاهیمی که برای روشن شدن تعریف مواد مخدر لازم است بطور اختصار مورد بررسی قرار می دهیم.
الف- دارو (drug)
هر ماده ای که با تأثیر روی سیستم مرکزی اعصاب قادر به ایجاد تغییرات جسمانی، روانی در رفتار در انسان باشد، ماده مخدر نامیده می شود
ب- وابستگی (Dependence)
هر ماده ای که انسان پس از مصرف نسبت به آن وابستگی پیدا کند اعم از اینکه این وابستگی روانی یا جسمانی باشد، آن ماده را ماده مخدر می نامند.

پ- اجتماعی (Social)
هر دارویی که پس از مصرف آن چنان تغییراتی در انسان ایجاد کند که از نظر اجتماعی این تغییرات قابل قبول یا پذیرش نباشد و اجتماع نسبت به آن حساسیت یا واکنش نشان دهد، آن دارو مخدر است.

ت- بی تفاوتی (Tolerance)
هر دارویی که مصرف آن باعث بی تفاوتی یا مصونیت انسان نسبت به آن دارو گردد از نظر سیاسی این دارو مخدر است.

تعریف اعتیاد:
برای دستیابی به مفهوم و معنی ماده مخدر باید به تعریف اعتیاد نیز توجه داشت.
در طول قرن هجدهم اعتیاد به مواد مخدر را یک نوع مسمومیت تدریجی می دانستند با این وجود موضوع همچنان از نظر نحوه ی تشخیص و هم از جهت چگونگی درمان موضوع تحقیقات مختلف بوده و هست.
آنچه که در طول این سالهای دراز از کنکاش و بررسیها بدست آمده این است که اعتیاد به مواد مخدر جنبه های مختلف دارد و بطور کلی اعتیاد یک امر مطلوب نیست.
آنچه که محققین را به این طرز فکر کشانیده و دنیای اعتیاد را این چنین وسیع جلوه گر ساخته چند جنبه بودن اعتیاد است که در اینجا به اهم آنها اشاره می شود.
الف: اعتیاد یک بیماری است.
ب: معتاد مجرم است.
ج: اعتیاد یک مسمومیت است.
د: اعتیاد یک بیماری اجتماعی است.
هـ: اعتیاد یک بیماری روانی است.
و: اعتیاد بی تفاوتی در مقابل دارو است.
ز: اعتیاد یک بیماری مسری است.
ح: اعتیاد وابستگی جسمانی به مواد مخدر است.
ی: اعتیاد وابستگی روانی به مواد مخدر است.
و.......
تا اینکه در سال 1930 سازمان ملل متحد برای دستیابی به تعریفی همه جانبه تر، کمسیونی از متخصصین کشورهای مختلف تحت عنوان کارشناسان تشخیص داروهای اعتیادآور، که هم اکنون شعبه ای از سازمان بهداشت جهانی است، تشکیل داد و این کارشناسان سرانجام در سال 1950 با تعریف زیر برای اعتیاد به مواد مخدر موافقت کردند:
«اعتیاد به مواد مخدر عبارتست از مسمومیت تدریجی یا حادی که به علت استعمال مداوم یک دارو اعم از طبیعی یا ترکیبی ایجاد می شود، و به حال شخص و اجتماع زیان بخش است».
خصوصیات اعتیاد از این قرار است:
1- وجود تمایل شدید و مقاومت ناپذیر، یا احتیاج و یا اضطرار به استعمال دارو بدست آوردن آن، از هر راهی که امکان دارد.
2- وجود گرایش به ازدیاد میزان دارو.
3- وجود وابستگی و روانی و جسمانی به آثار دارو .
آخرین تعریفی که در مورد مفهوم ا عتیاد در اینجا بیان می شود تعریف دکتر نگل محقق آمریکایی است که می گوید: «اعتیاد حالت فردی است که در اثر مداومت در استعمال یک داروی خاص، خویشتن داری خود را از دست داده است و در نتیجه استعمال داروی مذکور آنقدر افراط می کند که این کار به حال او و اجتماع مضر واقع می شود .

معتاد:
معتاد به انسانی اطلاق می شود که از چهار طریق خوردن و تزریق، دود کشیدن و یا تنفس و بالاخره از راه مقعد یک یا چند ماده مخدر را بطور مداوم مصرف کند و در صورت قطع این عمل با مشکلات تنی- روانی روبرو گردد.
در واقع می توان گفت معتاد کسی است که در اثر مصرف مکرر و مداوم، متکی به ماده مخدر یا دارو شده باشد و یا به عبارت دیگر قربانی هر نوع وابستگی دارویی یا روانی مواد مخدر باشد معتاد شناخته می شود. و در صورتی که دارو به بدن نرسد اختلالات روانی و فیزیکی موسوم به سندرم محرومیت ایجاد می شود.
حال که ما در اینجا مفاهیم را بررسی کردیم لازم است به بررسی اثرات اعتیاد بپردازیم:
در ایران چه می گذرد .....
به گزارش مهر، ایران به لحاظ جغرافیایی همسایه بزرگترین کشور تولید کننده خشخاش و مخدرهای طبیعی است که به طور متوسط سالانه حدود 3 هزار تن مواد مخدر تولید می کند و در سال جاری نیز بنابر اطلاعات دریافتی، با کمک و همکاری بیشتر کشورهای مستقر در افغانستان، کشاورزان خشخاش کار توانستند این میزان را به 5 هزار تن برسانند.
با توجه به فرهنگ اعتقادی اسلامی ایرانیان و ناهنجار شناختن مصرف مواد مخدر، جامعه ایران در بعد مبارزه با عرضه و تقاضا هر ساله هزینه های هنگفتی صرف می کند. به طوری که طی این سالها سهم ایران از این مبادلات به شهادت رسیدن 3 هزار و 500 نفر از بهترین جوانان این مرز و بوم در راه مبارزه با باندهای قاچاق مواد مخدر بوده است.
وجود دو میلیون معتاد رسمی و تفننی، سیصد هزار معتاد تزریقی، ارتباط مستقیم 60 درصد طلاق های کشور با اعتیاد، وارد آمدن سالانه بین 4 تا 5 هزار میلیارد تومان خسارت مالی از این طریق به کشور و مرگ روزانه 10 تا 12 معتاد و صدها معضل و مشکل دیگر از پیامدهای شوم اعتیاد است.
بر اساس آمار موجود طی 5/11 سال گذشته 21 هزار و 670 معتاد به دلیل سوء مصرف مواد مخدر در کشور فوت کرده اند و این در حالی است که بر اساس آخرین آمار، در سال 83 روزانه یک هزار نیروی مولد به دلیل دستگیر شدن در زمینه مواد مخدر از چرخه ی اقتصادی خارج شده و به آن لطمه زده اند که این تحلیل نیروهای انسانی مولد، افزایش بیکاری و .... را به دنبال داشته است .
انحرافات اجتماعی: طرحهای غیرعادی و ناسالم تشکیلات و روشهای فکری و رفتاری یک اجتماع و اوضاع اجتماعی بدی است که سبب بروز اختلالهای رفتاری فردی می شوند. در تعریف دیگر می توان گفت: کنار گذاشتن هنجارهای رایج جامعه انحرافات اجتماعی نامیده می شود.
کنترل اجتماعی: به مکانیسم هایی اطلاق می شود که جامعه برای واداشتن اعضایش به سازگاری و در واقع جلوگیری از ناسازگاری به کار می برد.
قاچاق: کاری بر خلاف قانون است و به طور پنهان انجام می شود مثل کشت و خرید و فروش مواد مخدر و یا مشروبات الکلی از این جمله است.
قاچاقچی: شخص یا گروهی است که به کار قاچاق مواد مخدر مبادرت می کند.
علت اعتیاد: منظور علتی است که فرد معتاد به دلیل آن علت، برای اولین بار به مواد مخدر روی آورد.
مدت اعتیاد: عبارت است از زمانی که فرد معتاد مجبور به استفاده از یک یا چند داروی مخدر شده است و به عبارت دیگر مدت اعتیاد، پاسخ خود به خودی یک شخص در وضع معین است که تکرار می شود.
مدت ترک: جمع مدت زمانی است که یک معتاد از هر بار ترک اعتیاد خود به مواد مخدر را داشته است.

تعریف طبقه ی اجتماعی:
به مجموعه کسانی اطلاق می شود که در پیوستاری اقتصادی دارای موقعیت مشترکی هستند اگر چه مقصود از طبقه بیان موقعیت افراد در بازار است- به عقیده وبر- ، ولی «طبقه ی اجتماعی» بیشتر بر مواردی چون حیثیت، سبک زندگی تأکید دارد.

یان رابرتسون در تعریف طبقه ی اجتماعی می گوید: «دسته ای از مردم که در جامعه ی نابرابر دارای پایگاههای کاملاً برابر و هم وزن می باشند .
در تعریف دیگری طبقه ی اجتماعی اینگونه آمده است:
«طبقه ی اجتماعی، به بخشی از اعضای جامعه اطلاق می شود که از نظر ارزش های مشترک، حیثیت، فعالیتهای اجتماعی، میزان ثروت و سطح درآمد و امکانات مالی و نیز قدرت در جامعه (ویژگی شغلی) و همچنین نوع آداب معاشرت آنان در یک گروه قرار می گیرد .

فصل سوم: مبانی روشی تحقیق
مقدمه
الف- روش تحقیق
ب- تکنیکهای مورد استفاده
پ: جامعه آماری
ت: تعیین حجم نمونه
ث: روش نمونه گیری
ج- تعریف مفاهیم اصلی به کار رفته در تحقیق

مقدمه
در این فصل ابتدا روش پیمایش و روش توصیفی توضیح داده خواهد شد سپس می خواهیم توضیح دهیم که ما در این روش تحقیق چه کرده ایم.
بعد تکنیکهای مورد استفاده د راین تحقیق که شامل روش مشاهده، مصاحبه روش مشارکت در گروه و مطالعه اسناد می باشد بررسی گردیده است. در مرحله بعد جامعه آماری مورد بررسی توضیح داده شده است. همچنین حجم نمونه و روش نمونه گیری هم بدنبال آن طرح شده است و سپس مفاهیم مهم و اساسی که در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است را ملاحظه می نمائید.
در پایان مصاحبه نامه تدوین شده نیز کدگذاری آن را قرار داده ایم.
در این تحقیق از ترکیبی از روش توصیفی و پیمایش استفاده شد، بدین منظور ابتدا با کمک مشاهده و مشارکت در گروههای ترک اعتیاد و نیز گروههای درمانی سازمانهای غیردولتی برجسته سعی کردیم تا فضای کلی معتادان درگیر در ترک را بشناسیم پس، از مصاحبه ای اکتشافی و آزاد استفاده شد تا مصاحبه نامه نهایی تدوین گردید. جهت مطالعه دقیق تر شرایط زندگی معتادان و نیز گردآوری اطلاعات اولیه جهت شناخت طبقه اجتماعی در ایران نیازمند مطالعات عمیق تر بودیم که از روش توصیفی استفاده شد. و در پایان برای مطالعه رابطه میان طبقه اجتماعی و نوع ماده مخدر اولیه مصرفی نیازمند گردآوری اطلاعات کمّی دقیق بودیم که از روش پیمایش استفاده شد و از همان افراد مصاحبه شونده اولیه، سؤالات بسته و دقیق تری مجدداً انجام شد.
در اینجا ابتدا به بررسی روش توصیفی و کاربرد آن در تحقیق می پردازیم و سپس روش پیمایش و کاربرد آن را در این تحقیق ملاحظه می کنید.

انتخاب طرح تحقیق
در این قسمت تحقیق توصیفی مورد بررسی قرار می گیرد. در مورد این طرح به مواردی نظیر: تعریف و هدف هر طرح، ویژگیهای برجسته و کلیدی، نقاط قوت و محدودیت های این طرح پرداخته می شود:
الف- 1: تحقیق توصیفی
تعریف و مقصود: به طور کلی هدف برخی از تحقیقها، توصیف جز به جزء یک موقعیت یا یک رشته شرایط است. غرض از این گونه تحقیق، پاسخگویی به پرسشهایی مانند «چقدر؟» ، «چه کسی؟» و «چه اتفاقی دارد می افتد؟» است . «تحقیق توصیفی، آنچه را که هست توصیف و تفسیر می کند و به شرایط یا روابط موجود، عقاید متداول، فرآیندهای جاری، آثار مشهود یا روندهای در حال گسترش توجه دارد. توجه آن در درجه اول به زمان حال است، هر چند غالباً رویدادها و آثار گذشته را نیز که به شرایط موجود مربوط می شوند مورد بررسی قرار می دهد (جان بست، 1371، 125).
تحقیق توصیفی شامل جمع آوری اطلاعات برای آزمون فرضیه یا پاسخ به سؤالات مربوط به وضعیت فعلی موضوع مطالعه می شود. یک مطالعه ی توصیفی چگونگی وضع موجود را تعیین و گزارش می کند. یک نمونه متعارف تحقیق توصیفی شامل ارزیابی نگرش ها یا عقاید نسبت به افراد، سازمان ها، رویدادها یا رویه ها می گردد. نظرسنجی های سیاسی پیش از انتخابات و تحقیقات بازار، نمونه هایی از این نوع تحقیق توصیفی اند. اطلاعات توصیفی معمولاً از طریق پرسشنامه، مصاحبه، یا مشاهده جمع آوری می شوند.
در واقع مقصود اصلی از تحقیق توصیفی، ارائه ی تصویری از یک پدیده است، آن گونه که در واقع روی می دهد و البته مقصود از این نوع تحقیق، بررسی آثار آن پدیده ها یا بررسی آثار حاصل از دخالت دادن آنها نیست. تحقیق توصیفی را می توان برای پاسخگویی به پرسشهای مستقل، هنجاری یا همبستگی طراحی کرد (به عبارت دیگر توصیف فقط یک متغیر، مقایسه ی متغیر با یک استاندارد خاص، یا خلاصه سازی ارتباط بین دو یا بیش از دو متغیر). بنابراین یک پژوهش توصیفی به طور مثال می تواند میزان مصرف کوکائین میان نوجوانان 12 تا 17 ساله ی ایالت میسوری (یک پرسش کاملاً توصیفی) را ارزیابی می کند، یا به تعیین این موضوع بپردازد که آیا آگاهی این گروه از مواد مخدر، ما را به آزمایش آنها در این زمینه مجاز می کند؟ (پرسش هنجاری) یا مشخص می سازد که آیا ارتباطی بین سن نوجوانان با آگاهی و مصرف مواد مخدر وجود دارد؟ (پرسش همبستگی).
ویژگی برجسته: قلمرو تحقیق توصیفی گسترده است و انواع مختلف طرحها را شامل می شود. بنابراین برای تمیز آن از دیگر انواع تحقیق، بهتر است مشخص کنیم که چه مواردی جزو هدفهای این نوع تحقیق قرار نمی گیرد. (به عنوان مثال تحقیق توصیفی برای بررسی و شرح روابط عملی طراحی نمی شود).
البته با وجود این ویژگی باز هم طیفی گسترده از انواع تحقیق باقی می ماند و متأسفانه تعاریف دیگری نیز که در مورد این نوع تحقیق ارائه شده است، موجب کم ارزش به نظر رسیدن آن تحقیق شده است. اگر چه انجام بعضی تحقیقات توصیفی در مقایسه با اثر سنجش، آسانتر است اما در این نوع تحقیق بر حداکثر سازی اعتبار، مفید بودن و عملی بودن تحقیق تأکید بسیاری می شود. اگرچه توجه به اعتبار درونی در این نوع تحقیقات ضروری نیست اما به علت ماهیت این نوع تحقیقات، اعتبار بیرونی از جایگاه خاص برخوردار می باشد. بنابراین ویژگی اصلی طرح تحقیق توصیفی، نمونه گیری بدون انحراف است. اگرچه بسیاری از تحقیقات توصیفی در مقایسه با تحقیقات میدانی کم هزینه هستند، اما برخی از این نوع تحقیقات به منابع بسیاری نیاز دارند. (تحقیق کاربردی صفحه 60 و 61).
نقاط قوت: از جمله نقاط قوت تحقیقهای توصیفی، به ویژه مطالعات اکتشافی، می توان به: هزینه های پائین، سهولت نسبی اجرا و قابلیت تولید و ارائه ی نتایج در دوره زمانی نسبتاً کوتاه اشاره کرد، اما چنین تحقیقاتی گاهی نیازمند منابع تحقیق گران و فعالیتهای اندازه گیری و کمی گسترده هستند. هزینه ها به عواملی نظیر اندازه ی نمونه، ماهیت منابع اطلاعات و پیچیدگی روشهای جمع آوری وابستگی دارد.
در بسیاری از موارد، نتایج به دست آمده از طرحهای تحقیق، نسبتاً به آسانی تجزیه و تحلیل می شوند و به آسانی می توان آنها را به گروهی از مخاطبان انتقال داد.
از آنجا که بسیاری از تحقیقات توصیفی با تأکید بر تعریف خصوصیات جمعیت های خاص انجام می شود، از جهت اعتبار بیرونی قوی هستند. (تحقیق کاربردی صفحه 62).
محدودیتها: تحقیق توصیفی برای پاسخگویی به پرسشهایی با ماهیت علی، طراحی نمی شود. مشکلات عمده وقتی بروز می کنند که نتایج توصیفی مطالعات به شکلی نامناسب برای نتیجه گیری های علی مورد استفاده واقع شوند، موضوعی که استفاده کنندگان از داده های همبستگی را وسوسه می کند.
اگرچه افزایش حجم داده های توصیفی احتمال ا ستفاده ی ناصحیح از آنها را افزایش می دهد، اما افزایش آگاهی و پختگی استفاده کننده از نتایج تحقیق و رسانه ها، مانع از بروز این انحراف می شود . (تحقیق کاربردی صفحه 65).

الف- روش تحقیق
الف- 2: روش پیمایش
پیمایش روشی در تحقیق اجتماعی است که فراتر از یک تکنیک خاص در گردآوری اطلاعات است هر چند عمدتاً از پرسشنامه استفاده می شود اما فنون دیگری از قبیل مصاحبه عمیق، مصاحبه ساختمند، مشاهده، تحلیل محتوا و جزء اینها هم بکار می روند. ویژگیهای بارز پیمایش عبارت است از: شیوه گردآوری داده و روش تحلیل آنها.
شیوه گردآوری داده ها: مشخصه پیمایش، مجموعه ساختمند یا منطقی از داده هاست که آنرا ماتریس متغیر بر حسب داده های موردی می نامند. در این ماتریس صفت یا ویژگی هر مورد را بر حسب متغیر گردآوری می کنیم و با کنار هم گذاشتن این اطلاعات به مجموعه ساختمند یا مستطیل از داده ها می رسیم.
روش های تحلیل: یکی از وظایف تحلیل پیمایش توصیف خصوصیات مجموعه ای از موردهاست پس اگر مثلاً ما بخواهیم در پی توصیف نحوه رأی دهی گروهی از مردم برآئیم لازم است بدانیم هر فرد در آن گروه چگونه رأی می دهد.
گذشته از این محققان در پی علل پدیده ها هم هستند و تحلیل گر پیمایش با مقایسه موردها در پی پیدا کردن علل برمی آید.
به عبارت دیگر محقق پیمایش با بررسی تغییرات بر حسب مورد ها و جستجو ویژگی های دیگر که به طور منظم با آن پیوند دارد در پی شناخت علل پدیده ها (مثلاً آراء انتخابی) برمی آید. بدین ترتیب هدف تحقیق پیمایشی آن است که با مقایسه دقیق ویژگی های مختلف موردها به استنباط علی (مثلاً تأثیر طبقه بر رأی دهی) نایل آید.
همچنین لازم به ذکر است روش تجربی نیز مشابه روش پیمایشی است، چون داده ها به شکل ماتریس متغیرها بر حسب مورد جمع آوری می شوند، ولی از آنجا که تمیز خصوصیات افراد با دخالت آزمایشگر صورت می گیرد پس تفاوت اساسی با آن دارد .
یافته های آماری که به صورت کلی ارائه شده است فراهم می آورد.
در این تحقیق با توجه به اینکه محققان دوران کارورزی خود را در مورد موضوع اعتیاد، در انجمنهای غیرانتفاعی (Na) گذرانده اند و بر روی موضوع اعتیاد پژوهشهایی انجام داده اند بنابراین مشارکت محققان در مورد این موضوع کاملاً آشکار به چشم می خورد.

ب: تکنیکهای مورد استفاده در تحقیق:
در این تحقیق از مصاحبه، مشاهده، مشارکت و بررسی اسناد استفاده شده است که در اینجا می خواهیم هر یک از این تکنیکها را شرح دهیم:
ب- 1: مشاهده
مشاهده در مددکاری از اصول بسیار مهم و اساسی به شمار می رود. از آغاز برخورد با مراجعه کننده همانطوری که لازم است به صورت بسیار دقیق به سخنان او گوش دهیم (و گوش دادن را یک هنر می دانیم) مشاهده کردن هم هنر است، هنری آمیخته با علم. مشاهده شاید برای بعضی ها با نگاه کردن معمولی تفاوتی نداشته باشد بسیار دیده شده است که وقتی از فردی عادی سئوال می شود در بازدید از مؤسسه، به چه نکاتی برخورد کردید؟ و چه مسائلی را دیدید؟ ملاحظه می شود فقط به مسائل سطحی و ظاهری یک مؤسسه توجه داشته است. در حالیکه برای یک مددکار حرفه ای دیدن به معنای واقعی کلمه یعنی پی بردن به آنچه که باید با دید بصیرت به آن نگاه کرد. بسیارند چیزهایی که از نظر ظاهر حتی زیبا و بدون نقصند ولی از نظر کیفیت و درون بسیار متفاوت و خارج از نُرمی هستند که در مشاهدات باید به همان قسمتها توجه کرد. در مشاهدة، فردی که به عنوان مددجو به مددکار مراجعه کرده است، باید از وضعیت ظاهری، چگونگی نگاه کردن، طرز رفتار، طرز برخورد، وضعیت فکری، چگونگی صحبت کردن و شروع به حرف زدن، آرام بودن او، پر تحرک بودن او به مواردی دسترسی پیدا کرد که حتی گاهی برای خود مراجعه کننده مجهول بوده است. پس می توان مشاهده را از اساسی ترین و معتبرترین روشهایی دانست که از آغاز کار مصاحبه مورد استفاده قرار می گیرد. مشاهده باید دارای هدف مشخصی باشد و نوع مشاهده و موارد مورد مشاهده بر اساس هدفی که مددکار در تشخیص و یا ارزیابی- از افراد دارد گوناگون است.

روش های مشاهده
الف: مشاهده گر در جلسه حضور دارد و مشاهده شونده نیز از حضور او اطلاع دارد این نوعی از مشاهده است که یک مددکار یا روانپزشک از فردی که به وی مراجعه می کند به عمل می آورد.
ب: مشاهده گر در جلسه حضور دارد اما خود را به عنوان جزیی از موقعیتی که مشاهده شونده در آن حضور دارد معرفی می کند، به طوری که مشاهده شونده نمی داند که مورد مطالعه قرار گرفته است. این شیوة مشاهده را بیشتر در مواردی می بینیم که مشاهده گر به گفتگو و شرکت در فعالیتها و تبادلات اجتماعی با مشاهده شونده می پردازد. مشاهدة یک مددکار گروهی را در ارتباط با افراد گروه یا کودکی که مورد مشاهدة مددکار یا روانشناس خود قرار گرفته را می توان از نوع مشاهدة غیرمستقیم دانست.
مشاهده شونده به هیچ وجه نمی داند که کلیه رفتار و حرکات و حتی صحبت کردن او از طریق مددکار مورد مشاهده قرار گرفته است. البته در این نوع مشاهده هرگونه حرکت مشاهده شونده برای مشاهده کنندة معنای خاصی دارد و در ارزیابی از اینگونه مشاهدات استفاده می کند.
ج: در این روش مشاهده شونده می داند که مورد مشاهده است ولی زمان آن را نمی داند و به این مسأله آگاهی دارد که هر لحظه مورد مشاهده قرار دارد. مثالی در این زمینه دانشجویان عزیز را روشنتر کند، دانشجویان که در دوره های کارآموزی شرکت دارند می دانند که مورد مطالعه هستند، اما نمی دانند به وسیله چه کسی و به چه صورتی این مشاهده صورت می گیرد، و یا محصلین مدرسه ای که همگی می دانند در زنگ تفریح توسط مدیر مدرسه تحت کنترل و مشاهده کامل هستند.
5: در یک نوع مشاهده، مشاهده گر به طور رسمی در جلسه حضور پیدا نمی کند و مشاهده شونده هم نمی داند مورد مطالعه قرار گرفته است. معمولاً در بعضی از مصاحبه ها از آینه های یک طرفه استفاده می کنند که به طور یک طرفه مشاهده گر مصاحبه را کنترل می کند و به نکات ضعف یا قوت مصاحبه توجه کامل می کنند. در روانپزشکی و روانشناسی و مددکاری برای آموزش دانشجویان به کار گرفته می شود.
6: البته نوع دیگری مشاهده وجود دارد که به صورت ویدیویی، فیلم از مصاحبه تهیه و به معرض نمایش مجدد گذاشته شده و سرپرست و یا مشاهده کننده می تواند مورد مشاهده را ارزیابی کند.
7: نوع دیگری از مشاهده در فروشگاههای بزرگ و یا بعضی از اماکن مخصوص وجود دارد که به وسیله دوربین فرد یا افرادی را به جهات خاصی مورد مشاهده قرار می دهند که در اصول مددکاری و یا روانشناسی اینگونه مشاهده ها صورت نمی گیرد.
قصد این جانب از بیان این مطلب این است که با انواع مشاهد

دانلود مقاله بررسی میزان اضطراب در میان زنان شاغل و خانه دار

اختصاصی از هایدی دانلود مقاله بررسی میزان اضطراب در میان زنان شاغل و خانه دار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده
موضوع این پژوهش بررسی میزان اضطراب در میان زنان شاغل و خانه دار می باشد و هدف اصلی ما شناخت آثار و نتایج اشتغال زنان بر روی بیماری اضطراب است و کار زنان چه میزان بر اضطرابشان تاثیر می گذارد؟ فرضیه این پژوهش این است که بین اضطراب زنان شاغل و زنان خانه دار تفاوت وجود دارد نمونه ‌آماری در این تحقیق 100 نفر از زنان تهرانی می باشند که در سال 85-84 به صورت تصادفی انتخاب شده اند و با استفاده از تست اضطراب کتل از 50 زن شاغل و 50 زن خانه دار بین 25 سال تا 45 سال گرفته شده است. بر اساس تجزیه و تحلیل آماری می توان گفت که به احتمال 99 در صد و P > %1 بین اضطراب زنان خانه دار و شاغل تفاوت معنی داری وجود دارد.
پس در این تحقیق به این نتیجه می رسیم که کار باعث کاهش اضطراب زنان می شود و مشغله های خانه داری و تربیت فرزندان و به عبارتی خانه دار بودن زنان در بالا بردن اضطرابشان نقش موثری دارد.

پیشگفتار
در عصر حاضر زن در جامعه نقش قابل توجهی دارد و اغراق نگفته ایم اگر به گوئیم بخشهایی از جامعه در دست زنان شاغل است وجامعه بروی آنها حساب می کند زن در عصر حاضر در خانواده و هم در جامعه نقش مهمی را ایفا می کند ، از جمله تربیت فرزندان ‌آگاه و عالم، فراهم کردن محیط آرام و ایجاد آرامش در خانواده و فعالیت در امور اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی و سیاسی موجب شده است که باری از جامعه را بدوش بکشند و پا به پای مردان در پیشبرد اهداف جامعه نقش مهمی داشته باشند حتی زنان در بخشهایی مشغول فعالیتهایی هستند که مردان نمی توانند جایگزین آنها شوند در عین حال شرایط اجتماعی فرهنگی جامعه در خیلی از موارد پویایی متناسب با آنرا نداشته است. اشتغال زنان از سوئی با مسائل جاد و برخی از موارد مواجه گردیده و از سوی دیگر اختلاف عقیده را در میان گروه های مختلف مردم موجب شده است. (ساروخانی، باقر، 1370ص 167)
هر چه نقش زنان در فعالیت های اجتماعی بیشتر می شود، و هرچه از تفاوتهای زنان و مردان در به عهده گرفتن مقامها و مسئولیتهای گوناگون کاسته می شود، زنان بیشتری به مناصب مدیریتی در سازمانها و نهادهای مختلف دست می یابند و همراه با آن با دشواریها و مسائل پیچیده مدیریت مواجه می شوند که متاسفانه هنوز این گونه دشواریها برای مدیران زن به قوت دو چندان خود نمایی می‌کند . (مریلین . نینگ 1376)
جامعه امروز، اجتماع تبادل اطلاعات است و آنچه رشد همه جانبه را در جامعه تسریع می کند، سرعت بخشیدن به این تبادل است .
زنان به عنوان نیمی از پیکره اجتماع از این قاعده مستثنی نیستند، و بی تردید آنچه می تواند این قشر از جا معه را به رشد مورد انتظار و به شرایط مطلوب برساند، انتقال و تبادل اطلاعات در مقولات مختلف مورد نیاز و مربوط به آنهاست.
آسیب شناسی این موضوع می تواند گویای بخش بزرگی از موانع رشد زنان درجامعه ما باشد انتقال اطلاعات مورد نیاز بانوان و حتی آ‌نچه درباره آنها و مختص آنهاست. در جامعه ما بسیار ضعیف است . این ضعف از یک سو ریشه در ضعف ابزار اطلاع رسانی زنان دارد که به طور خاص نشریات تخصصی زنان را شامل می شود، این ضعف بیشتر در بعد کمی خود نمایی می کند؛ چنان که با وجود رشد بسیار در خور توجه تعداد عناوین نشریات در سالهای گذشته، تعداد نشریات تخصصی زنان همچنان محدود و معدود است و مهمتر آنکه هیچ تلاشی از سوی دست اندرکاران برای جبران این کمبود شدید صورت نمی گیرد. (سروش بانوان، 1384، سونیا پور یامین) .

مقدمه
زندگی و مشکلات مربوط به آن امری است که همواره مورد بحث بوده و خواهد بود. مشکلاتی که نه تنها رو به افزون هستند بلکه با تنوع و تغییر شکل زندگی مدرن هر چه بیشتر حاد تر و بدون راه حل تر جلوه می کند، همه افراد بشر در طول زندگی خود با موانع و مسائلی رو به رو می شوند که حل آن برایشان دشوار و یا حتی نشدنی جلوه می‌کند، ولی همین انسان خودش نیز در بیشتر کردن مشکلات و مصائب سهیم است و ناخواسته و یا نادانسته بر مسائلی که در زندگی و روح و روان و جسم او اثر مخرب دارند دامن زده و حتی گاهی در صدد رفع آن نیز بر نمی آید و شاید از اینکه خود او باعث ایجاد مشکلات می باشد ناآگاه است. هر فردی می‌تواند با آگاهی و شناخت اطراف خود با مسائل محیطی به مبارزه برخاسته، خود را از فشارهای عصبی، روانی، و یا جسمی موجود به هر نحو که ممکن باشد، دورنگه دارد. پرهیز از شرایط بیمارزا، امری ضروری است که باید مورد توجه همگان باشد. (چارتهم 1373، ص 3)
اضطراب یک نوع مشکل بیماری زاست ، در تشریح حالات روانی فرد، اضطراب رایج ترین اصطلاحی است که بکار برده می شود. رویکردهای گوناگون برای مطالعه اضطراب وجود دارد که اغلب با هم متفاوت و ما حصل عملکرد آنان برخی مواقع نادرست و تاثیرات آن غیر قابل دستیابی است؛ به طور حتم فردی که از اضطراب در رنج است به مجموعه ای از شیوه ها به محرک پاسخ می دهد که برخی از این واکنشها در سطح (خود‌آگاهی) او نمی باشد.
بین تمام سندرم های بالینی اختلالات مطرح و مورد مطالعه در روان شناسی بالینی اختلالات اضطرابی شایع تر از همه هستند. طبق انجمن «انستیتو ملی بهداشت ملی» (ایالات متحده) قریب پانزده میلیون آمریکایی از نوع اختلال اضطرابی در رنج هستند و عصر حاضر را عصر اضطراب خوانده اند.پیچیده گی های جاری تمدن، سرعت تغییرات و بی توجهی نسبی به مذهب و ارزشهای خانوادگی برای افراد و اجتماعی، تعارض ها و اضطراب های تازه ای به وجود آورده است . (پور افرکاری، 1369، ص361)
اضطراب یکی از شایعترین مسائلی است که در کار طبابت به آ‌ن برخورد می شود، که عده ای بیماران مبتلا به اختلال اضطراب مزمن نسبت به پزشکان چهل برابر است و 30% کسانی که به پزشک عمومی مراجعه می نمایند، از این ناراحتی در عذابند، حتی در بیماران مبتلا به آسیب عضوی نیز اضطراب به علت احساس بی کفایتی، ناتوانی یا درماندگی خصوصیت بارزی از اختلال است .
اضطراب به طور معمول به حالتی انفعالی مبهم و ناخوشایند اطلاق می شود که با مشخصه هایی چون احساس خطر قریب الوقوع ، بیم، درماندگی و ناآرامی همراه است و غالبا از ترس بدین صورت متمایز می شود، که حالت اضطراب عموما بی علت است در صورتی که ترس وانمودی از یک موضوع مشخص ترسناک از شخص یا رویدادی است . (وبر 1985 ، ص 43)
احتمالا اضطراب شدید و عمیق ، شایع ترین نشانه در همه اختلالات عصبی است. برای برقراری فاصله ای بین اضطراب عادی و اضطرابی که مربوط به تشخیص بیماری می شود با مشکلاتی رو به رو می شویم، همه ما گاهگاهی مضطرب هستیم ولی این نوع مثبت اضطراب است و این امکان را به ما می دهد که با سودمندی به طور اساسی در زندگی پیشرفت کنیم. اضطراب مربوط به بیماری انسان را مجبور به گریز از واقعیت کرده و او را به سوی امراض حتی (پریشانیهای روانی، وازدگی، آسم و ...) که بر ضد شخص وقت تاثیر اضطراب حمایت می شوند هدایت می کند (چارتهم ، 1373، ص 38)
از واژه اضطراب مانند غالب واژه های روان شناختی سوء استفاده گشته است و بیشتر بیانگر توجیه حالتی کلیشه ای است که برخی افراد در واکنش به بعضی موقعیتها از خود نشان می دهند. آ‌نچه که سبب جلب توجه می شود. استواری و عدم تزلزل افراد است. ما اغلب خود را با قالب مشخص انسانی نیرومند می سنجیم با این شگفتی که افراد نیرومند چگونه بی اعتنا به آسیبهای زندگی ادامه می دهند تا جایی که استحکام آنان تحسین ما را بر می انگیزد. (الیور، 1383)
اضطراب در واقع همه انسانها تجربه می کنند. اضطراب یک احساس منتشر بسیار ناخوشایند، مبهم ، دلواپسی است که با یک یا چند تا از احساسهای جسمی همراه می گردد، مثل احساس خالی شدن سردل، تنگی قفسه سینه، طپش قلب، تعویق ، سر درد یا میل جبری ناگهانی برای دفع ادرار، بی قراری و میل برای حرکت نیز از علائم شایع است (کاپلان و سادوک 1927) .
در طی سه قرنیکه ، شخصیتهای ممتاز زن مورد کاوش و بررسی قرار گرفتند. 38% این زنان نامدار نویسنده بوده و بقیه شامل زنان ملکه – رهبر، سیاستمدار و معشوقه های رجال نامدار بودند (کامل ، 1913)
بررسیها نشان می دهند که حتی امروز نیز 80% زنان به مشاغل سنتی جنسیتی چون مددکاران اجتماعی، تکنیکهای بهداشتی، پرستار، اپراتور تلفن، منشی و غیره اشتغال دارند. (رسکین ، 1986)
عجیب این است که دستاوردهای بزرگ زنان نیز بازتابی دریافت نمی کند و در حالت خاص این دستاوردها به سرقت می رود و به حساب مردان منظور می شود. فرضا مولکول ژنتیکی (DNA) را در نظر بگیرید. این کشف بزرگ به دانشمندانی چون واتسون (WATSON) نسبت داده شده است : لیکن هیچ نامی از همکارش یعنی روزالیند فرانکلین برده نشده است . (سایر، 1978)
از نظر ژنتیکی یک فرق اساسی بین زن و مرد وجود دارد، زن جفت بیست و سومش XX است ولی مرد XY است .
از نظر غدد داخلی بدن زنان فرق اساسی در دو غده با مردان دارند: 1- تخمدانها 2- جفت
تخمدانها : 1- هورمونهای استروژن 2- پروژسترون
1- در ایجاد میل جنسی زنانگی دخالت دارد و صفات ثانویه جنسی زنانگی را سبب میشود، کمبود آن سبب عقب افتادگی تظاهرات جنسی و صفات جنسی می شود.
2- رحم را برای حاملگی آماده می سازد کمبود آن سبب سقط جنین می شود.
جفت: 1- پلاسنتاگوتادوترفین 2- استروژن
1- سب توقف قاعدگی و خروج اوول از تخمدان می گردد.
2- در ایجاد شیر در پستان مادر سهم دارد.(یوسف کریمی، 1382،ص 19)
در اجتماع امروزی کار بیش از پیش اهمیت پیدا می کند. وقتی یکدیگر را ملاقات می کنیم، پس از سلام و احوالپرسی، اولین سوالی که معمولا مطرح می شود این است: چه کار می کنی؟ کار نه تنها منابع مالی و سطح زندگی افراد را بهبود می بخشد، بلکه بر سلامت جسمی و روانی آنها نیز اثر مثبت می گذارد.
از سالها پیش، سازمانها و کارخانه های صنعتی به این فکر افتاده اند که کمیت تولیدات خود را بالا ببرند، بر کیفیت آنها بیفزایند و بدین وسیله بقای خود را، در دنیای رقابت تضمین کنند، در واقع، رقابت صنعتی، لزوم سازگاری با شرایط کار و اثر آشکار عوامل انسانی و محیط فیزیکی بر تولید، صاحبان کارخانه ها و روان شناسان را و اداره کرده است که کار را به طور عمیق و با دید علمی مطالعه کنند. (دکتر حمزه گنجی، 1381)

بیان مساله
در این تحقیق به بررسی میزان اضطراب بین زنان شاغل و زنان خانه دار پرداخته می شود و مساله اصلی این است که آیا اشتغال در اضطراب زنان موثر است؟ در این رابطه محقق بر آن شد تا مروری بر نظریات روان شناسان داشته و دیدگاه آنان را با مسئله اضطراب و میزان آن در زنان شاغل و خانه دار بررسی نماید.
پرسش پژوهش
1- آیا بین اضطراب زنان شاغل با زنان خانه دار غیر شاغل تفاوت معنی داری وجود دارد؟

فرضیه پژوهش
1- بین اضطراب زنان شاغل و زنان خانه دار تفاوت وجود دارد؟

اهداف پژوهش
اهتمام نسبت به گسترش فرهنگ، منطقی ترین راه برای حصول به آ‌رمان ها و اهدافی است که می بایست بر پایه و اساس متسحکمی استوار باشد. با تکیه بر فرهنگ اصیل و درست میتوان تعادل و توازن را در زمینه های کار زنان در جامعه و خانه حفظ کرد و زمینه های کار زنان در جامعه و خانه حفظ کرد و زمینه های پیشرفت زنان را در اداره امور خود فراهم آورد. با وجود تحولات عظیمی که در جامعه ایران به وجود آ‌مده، مسلما زنان که نیمی ازمنابع انسانی بیشمار می روند تحت تاثیر این تحولات قرار گرفته و امروزه در صد زیادی از زنان به بازار اشتغال راه یافته اند. بنابراین می خواهیم بدانیم رابطه اضطراب در بین زنان شاغل که عامل پیشبرد اهداف توسعه اقتصادی و اجتماعی هستند و زنان غیر شاغل به چه میزان است. آیا زنان شاغل می توانند در محیط خانواده هم به همان نسبت زنان خانه دار موثر واقع شوند؟ در واقع هدف اصلی ما شناخت آثار و نتایج اشتغال زنان بر روی بیماری اضطراب است کار زنان چه میزان بر اضطرابشان تاثیر می گذارد؟

اهمیت و ضرورت پژوهش
در طول تاریخ آنجایی که ایسمهای مادی و یا فرهنگ های غلط به اشتباه اسلامی ریشه کرد زنان همواره مورد سوء استفاده قرار گرفته اند، باید اذعان داشت که زنان در مقام پایین مرحله انتخاب قرار گرفتند و همیشه مجبور بوده اند که انتخابشان موکول و موخربه انتخاب شدنشان باشد و به مرور زمان این فرهنگهای غلط حکم بر جوامع باعث تنش های رفتاری و اخلاقی در زنان چه آنها در محیط خانواده بودند و چه آنها که هم در محیط کار و هم در خانواده نقش هایی را بر عهده داشته اند شد. از آنجا که الگو ها دارای خصیصه خط شکنی و محبوبیت هستند، معرفی هر چه افزون تر آنان و خوب معرفی کردن آنان نقش فرهنگی بسیار قابل تاملی دارد.
آگاهی به زمان امروز وقوف به زمان ، ایجاب می کند که در معرفی الگوها از شیوه های مدرن و حساب شده ای استفاده می شود که برای عامه مردم دارای جذابیت باشد. شناسایی و معرفی الگوهای برتر به همان اندا زه که انگاره های عاجزانه را در زنان از بین می برد و آنان را برای رویارویی با موانع ومعضلات مهیا می کند، در مردان نیز پنداره های غلطی را که حکایت از ناتوانی زنان دارد سست می کند و یا از بین می برد . (روزنامه همبستگی).
در کلام نهایی باید گفت هر چه میزان حاشیه ای بودن زنان در جامعه کاسته می گردد به همان نسبت بحران هویت فردی و اجتماعی اضطراب وبی اعتمادی و احساس ناتوانی و ... در این قشر عظیم کاسته خواهد شد. (آلن، بیرون، ترجمه: باقر ساروخانی)

«متغیر ها»
متغییر مستقل
یعنی متغییری که منجر به تغییر سایر متغییر ها می شود و پژوهشگر تاثیر آن را بر متغییر دیگر مورد بررسی قرار می دهد، در پژوهش حاضر «اضطراب» متغیر مستقل است چرا که محقق می خواهد تاثیر آن را بر زنان بررسی کند.

متغییر وابسته
متغییری است که تحت تاثیر متغییر مستقل قرار میگیرد و بر اثر تغییرات آن متغییر می کند. در حقیقت متغییر وابسته متغییری است که مورد پیش بینی است. در پژوهش حاضر «شغل زنان» متغییر وابسته است . زیرا شغل زنان بسته به متغییر مستقل (اضطراب) است.

متغییر تعدیل کننده
متغییر تعدیل کننده، متغییری است که رابطه بین متغییر مستقل و وابسته را تحت تاثیر قرار می دهد. در پژوهش حاضر «شاغل و غیر شاغل بودن» متغییر تعدیل کننده است.

متغییر کنترل کننده
به متغییرهایی که پژوهشگر با روش هایی خاص، اثر آنها را خنثی می کند، متغیر کنترل کننده است. سطح فرهنگی، تحصیلات ، سن ، موقعیت خانوادگی ، جنس

«تعاریف واژه ها»
الف : مفهومی
1- اضطراب : قرار گرفتن در معرض فشار روانی ممکن است واکنشهای قابل مشاهده ای را موجب شود که اضطراب نامیده می شود . (شریفی ، 1376)
2- زنان شاغل: به افرادی اطلاق می شود که علاوه بر انجام کارهای منزل و خانه داری ، در جامعه نیز به کار اشتغال دارند (زندی پور، طیبه، 1383)
3- زنان خانه دار: به افرادی گفته می شود که به انجام امور منزل و خانه دا ری و مراقبت از فرزندان و تربیت ‌آنها اهتمام می ورزند. (همان منابع)

ب: عملیاتی
اضطراب : منظور از اضطراب در این پژوهش نمره ای است که افراد مورد آزمون در مقیاس اضطراب کتل بدست می ‌آورند.
زنان شاغل : منظور زنانی هستند که در کنار همسرشان به کار بیرون اشتغال می‌ورزند و در آمدی دارند.
زنان خانه دار: منظور زنانی هستند که مدیریت منزل را به عهده دارند.

اضطراب
اضطراب نتیجه وجود یک «سیستم سازه» در فرد است که سبب شکست وی می گردد زیرا برخی تجربیات در خارج از حیطه سازه های موجود فرد قرار گرفته و دیگر نمی تواند درباره اتفاقات آینده پیش بینی نماید.
اضطراب، ترس از یک عامل ناشناخته و نامعلوم که موجب پریشانی فکر و گاه بروز علایم احساس خطر از جمله طپش قلب و رنگ پریدگی نیز می شود. بنابراین در فرایند اضطراب، بر خلاف (ترس طبیعی و واقعی) یک عامل حقیقی ترس آور یا خطرناک یا آسیب زننده وجود ندارد بلکه فقط به طور خودکار ذهن آدمی دچار احساس خطر می شود. حالت اضطراب غالبا در هنگام شب تشدید می شود و فرد را از خوابیدن باز می دارد و شاید بدین علت که در شب به علت تاریکی، خود به خود ذهن انسان حساس تر و حواس او تیزتر می شوند و لذا مغز آمادگی بیشتر برای تولید فرایند «احساس خطر» پیدا می کند. (میلانی فر- بهروز 1378)

Anxienty
کلمه Anxienty احتمالا از کلمه لاتین Anxientas که به معنای ناآرامی می باشد، گرفته شده است و به حساسیتهای جسمانی وروانی که در پاسخ به تهدید حقیقی یا خیالی به وسیله ارگانیزم ابراز و ایجاد می شود، اشاره می کند. همچنین اضطراب ممکن است در پاسخ به آنچه که موجب تهدید، اعتماد به نفس می شود و یا از پیدایش موقعیتی که شخص در آن وضعیت از انجام کاری که خارج از محدوده توانایی اوست احساس فشار می کند، به وجود می آید. (فرجاد، محمد حسین 1377)
هنگامی که فشار روحی شدت یابد و یا احساس های متعدد شخص را تحت فشار قرار دهد فرد به واکنشهای دفاعی متوسل می شود.
اضطراب با نشانه هائی چون، تحریک پذیری، بی خوابی، بی اشتهائی یا پرخوری، تنفس سریع، افزایش ضربان قلب، اختلالهای گوارشی، ناتوانیهای جنسی و در موارد شدید با انقباض ماهیچه ای و گاهی حمله های آنژین مشخص می شود.
اضطراب های روانی اگر دوام و شدت داشته باشند به حالت اضطرابی و افسردگی منجر شده و تغییرات مشخص در اعمال و رفتار و اندیشه فرد ایجاد می کند. اضطراب به صورت نگرانی دایم و تشویش احساس می شود و بر حسب شدت اضطراب نشانه هائی مانند نگرانی شدید، بی قراری، تحریک پذیری، ترس و خشم، عصبانیت، اختلال در خواب، بیاد آوردن خاطرات دردناک و احساس گرفتگی گلو، لرزش، دردهای ماهیچه ای، تاکی کاردی و افزایش خون جلب توجه می کند.
در واقع حالت اضطرابی با احساس تنش، نگرانی و اضطراب مبرم مشخص می شود که بیماری دلیلی برای آن نمی یابد. فرد مضطرب همیشه برای همه چیز، حتی سلامتی خود، نگران است اما غالبا نمی داند که چرا در یک حالت نگرانی دائم به سر می برد. نشانه دیگری که ممکن است جلب توجه کند این است که بیمار می ترسد ولی نمی داند این ترس از چه و به چه علت است (دکتر نوری 1368)

اجزای اضطراب
اضطراب مستقیما با آینده ارتباط دارد و فاقد یک عامل عینی و شخصی است و دارای دو جنبه اصلی است.

الف) جنبه فیزیولوژیکی :
بر انگیختگی جنبه فیزیولوژیکی مربوط به سیستم عصبی است که آن را به صورت یک هیجان معرفی میکند. این برانگیختگی شامل عکس العملهایی می شود که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این عکس العملها ممکن است با تغییراتی در میزان ضربان قلب، فشار خون، تعرق بدن، ترشح بزاق ، رنگ پوست، اختلالات تفنسی، حالات تهوع، انقباض معده یا اسهال همراه باشد.
ب) جنبه شناختی
اضطراب به طور یقین تلقی نامطبوعی از رفتار مبهم و تهدید ‌آمیز آینده است که فرد نمی‌تواند آنها را توصیف کند. چون غیر قابل توصیف هستند ، فرد احساس می کند که ‌آمادگی مقابله با آن را ندارد. اضطراب ممکن است احساس مصیبت و بلای تهدید کننده، فاجعه، از هم پاشیدگی و یا حتی مرگ باشد. (راس .ا. آلن، 1378)

خصیصه های اضطراب
1- اضطراب در واقع یک فرایند آگاه کننده است و اخطاری است به فرد درباره یک خطر قریب الوقوع و به این ترتیب شخص را برای مقابله با تهدید خطر آماده می سازد.
2- یک حالت روانی بسیار پریشان کننده است و به این دلیل شخص معمولا برای مدتی طولانی قادر تحمل آن نیست.
3- اضطراب با ترس متفاوت است؛ اضطراب ترس نیست، عکس العملهای فیزیولوژیکی بدن نسبت به اضطراب و ترس یکسان و یا خیلی به هم شبیه هستند. نخستین اختلاف بین ترس و اضطراب این است که ترس یک عامل مشخص و عینی دارد، فرد می داند که از چه چیزی می ترسد، اما اضطراب یک حالت مبهم و نامعلوم است . (دکرا پیتز 1369)

واکنش های اضطراب
الف) اضطراب خفیفه: ممکن است به عنوان یک واکنش طبیعی موجب هوشیاری فرد گردید تا او را در مقابل تهدید نسبت به نگرشهای ابراز شده محافظت نماید و نیز در فرایند تلاش برای حل موقعیتهای توام با مشکل وی را از خطر محفوظ دارد.
ب) اضطراب متوسط: اضطراب در حد متوسط و یا شدید ممکن است به عنوان یک واکنش احساسی ناراحت کننده فراگیر نسبت به تهدید درک شده باشد و یک رفتار دفاعی را بر انیگزد که هدف آن به طور ناخودآگاه یا خود آگاه و یا تسکین اضطراب توام با ناراحتی باشد. (همان منبع بالا)
ج) اضطراب مزمن : احساس و هیجانی ناخوشایند است که شخص مضطرب، روشهای گوناگونی را برای کاهش آ‌ن به کار می گیرد . در این راستا ممکن، تلاش منطقی و مستقیم برای کم کردن و یا از بین بردن محرکهایی که موجب بروز اضطراب می گردد صورت پذیرد. (فرجاد، محمد حسین، 1377)

اضطراب عمیق به چه شکل صورت می گیرد؟
همه مردم کم و بیش با علائم اضطراب عمیق آشنا هستند.
1- اول از همه یک نوع از انقباض، اغلب در حوالی قلب، که یک احساس نامرتبی ضربان به قلب می دهد ایجاد می شود؛ به طور عادی مشکل تنفس وجود دارد و غیره،
2- بیشتر اوقات باعث می شود این احساس در معده نیز به وجود آید، بنابراین شخص مبتلا فشاری بر روی قلب خود حس می کند، تنفس او مشکل شده، معده او سخت فشرده می گردد و غیره (دکتر نوری، 1368)

هنگامی که اضطراب افزایش می یابد
ممکن است اضطراب غیر قابل تحمل شود و سپس فرد مبتلا علائم مشخص فیزیکی را بروز خواهد داد. لرزش شدید ، رنگ پریدگی، تعرق، تشنج موضعی، درد معده، دردهای غیر قابل تحمل، احساس خفگی، سستی و ضعف در عضلات پاها ، درد قفسه سینه و غیره . اغلب هنگامی که اضطراب افزایش می یابد و به یک مرحله مربوط به تشخیص و وجود بیماری می رسد و وسوسه ذهن و هراس از فضای باز در شخص پدیدار می شوند. (همان منبع بالا)
تظاهرات بدنی اضطراب
درجات متفاوتی از اضطراب ممکن است در تظاهرات رفتاری متعددی مانند تغییر در آهنگ صدا، سرعت ، تکلم، خود مشغولی با افکاری خاص سخن بیش از حد در مورد موضوعی خاص، اجتناب از صحبت کردن در زمینه ای خاص و یا قطع ارتباط مشاهده گردد. اضطراب همچنین ممکن است به عنوان جنبه ذاتی از ناآرامی، عرق ریزی ، خستگی، طپش قلب، افزایش تعداد نبض و تنفس، تکرر ادرار، بی اشتهائی، بی خوابی، لرزش، احساس بر آمدگی و با گرفتن در گلو، استفراغ، تغییر در حسهای شکمی، واکنشهای مردمک چشم ودیگر علائم متشابه مشاهده می گردد. (مان، 1369)

تظاهرات روانی اضطراب
تظاهرات روانی اضطراب عبارتست از احساس تشویش و درک این ناراحتی توسط قشر مخ، بنابراین شامل شناخت پاسخ های فیزیولوژیک و نیز با خبر شدن از تشویش است. گرچه فرد آگاهانه تشویش را درک می نماید، اما علت اضطراب معمولا دور از سطح آگاهی باقی می ماند. اضطراب را از نظر روانی می توان به درجاتی تقسیم کرد:

الف) اضطراب امواج آزاد
این نوع از اضطراب ، اضطرابی است شدید ، مداوم، عمومی و ناپیوسته به چیز معین

ب) بی تابی
یک حالت بی قراری و ناراحتی که اغلب مشخص می شود با تظاهرات عضلانی مثل بی قراری حرکتی و تشویش روانی

ج) تنش
عبارت است از کشیدگی، بیم و بی قراری حرکتی و روانی

د ) هراس
عبارت است از یک حمله اضطرابی با شدت در هم کوبنده که منجر به نابسامانی در اعمال (ایگو) شده و باعث تغییر فیزیولوژیکی و وحشت می گردد. (همان منبع بالا)

عکس العمل به اضطراب
1- اضطراب در شدید ترین حالت ممکن هیجانی تهدید کننده است و منجر به آسیب دیدگی جدی توانایی فرد و عملکرد موثر وی می گردد.
2- آنکه اگر اضطراب فی نفسه مشکل ساز نبود توسل به مکانیسمهای دفاعی به منظور مراقبت از خود چه در مقابل تهدیدات نهاد و یا در مقابل تجربیات ناخوشایند محیطی می توانست منجر به رفتارهای نابهنجار گردد.
اگر بخواهیم مراقبت از شخص را بر اساس اضطراب های مراجع / بیمار طراحی کنیم، باید به تظاهرات آن با ذهنی باز نظر افکنیم. مشخص گشته است که اضطراب ضرورتا به وسیله نشانه های آشکار تظاهر نمی کند. بنابراین فردی که ظاهری آرام دارد ممکن است اضطراب شدیدی را در خود پنهان داشته باشد. (الیور 1382)

انواع اضطراب
1- اضطراب عینی
اضطراب عینی یا واقعی که فرویدآن را مترادف «ترس» پنداشته از ادراک خطر از دنیای بیرون حاصل می گردد. اضطراب واقعی می تواند بنابراین دلایل مختلف ایجاد شود مثل اضطرابی که به شکل واکنشی فطری از نسل گذشته بازمانده و یا در پی تجربه پیشین موقعیت خطر بروز نماید. به نظریه بازنگری شده، فروید بر می گردیم که در آن خاستگاه های اضطراب به واکنش خود نسبت داده شده است . پی آمد منطقی این نظریه آ‌ن است که اگر اضطراب به مثابه علامتی هشدار دهنده جهت تطابق یا سرکوب فرآیند های غریزی و یا دوری جستن از موقعیت های خطرناک عمل نماید و یا اگر «خود» در فرد نابالغ بوده و فرد از نظر جسمانی ضعیف باشد، شخص توانایی تطابق با موقعیت را نداشته و عقده ترس در او پی ریزی اساسی می گردد. (همان منبع بالا)

2- اضطراب روان نژندی
فروید معتقد بود که اضطراب روان نژندی از تعارض ناخودآگاه بین تکانه های نهاد «عمدتا جنسی و پرخاشگرانه» و محدودیتهای اجباری خود و فرا خود به وجود می آید که می تواند سه شکل اساسی به خود گیرند: بیمناکی، ترسهای مرضی و وحشت زدگی. فرد بیمناک فردی نوعا عصبی است ، از این رو در هراس است، که خود نتواند ایجاد تطابق نماید و سعی در توجیه این ترس دارد. در این حالت نهاد غالب گشته و فرد ناچارا تسلیم می گردد. در تحلیل فردی که ترسی غیر منطقی دارد در می یابیم که وی از تمایل انجام کارهایی که خلاف اخلاق در نظر گرفته می شود، هراس داشته و همین ترس به صورت مرضی بروز می نماید، به رفتار فردی که وحشت زدگی نشان می دهد، مثل تخلیه عصبی که پیرو نیاز نهاد ، فرد را به سوی رفتار وحشت زده عصبی سوق می دهد، غالبا به عنوان رفتار تکانشی نمایشی نگریسته می شود. (الیور، رابرت، 1382)

3- اضطراب اخلاقی
اضطراب اخلاقی بدین جهت که از تعارض بین نهاد و خود و فرا خود به وجود آمده و باعث تجربه احساس گناه یا شرم می گردد، بسیار شبیه اضطراب روان نژندی است. وجدان فرد او را به دلیل تخطی از مسیر ‌آرمانی تنبیه می کند. ‌گاه افراد بعضی کارها مثل شکستن شیشه ها و یا جرائم جدی تر از روی عمد انجام می دهند تا با دستگیر شدن احساس گناه آنان جبران گردد. (همان منبع)

راههای کاهش اضطراب
دو جنبه فیزیولوژیکی و شناختی اضطراب چنان با هم ارتباط دا رند که اگر داروئی تجویز شود که میزان ضربان قلب را افزایش دهد فرد احساس اضطراب خواهد کرد و بر عکس اگر باعث شویم که فردی مضطرب شود میزان ضربان قلبش افزایش خواهد یافت. بنابراین این روش درمانی که برای کاهش اضطراب، در نظر گرفته می شود. می توان از طریق تاثیر هر یک از جنبه های فیزیولوژیک یا شناختی یا تاثیر بر هر دو آنها اعمال شود.
برای درمان اضطراب با تاکید بر جنبه فیزیولوژیکی آن دو روش وجود دارد.

1- دارو
در واسط دهه 1950 میل تاون (مپروبامیت) برای اولین بار در مورد بیماران مضطرب به کار برده شد. بیماران مضطرب چند دقیقه عمیقا آرام می شوند، ولی هشیار می ماندند و مشکلات آنها که لحظات قبل از مصرف دارو آنها را تحلیل می برد، اکنون به نظر می رسید که از بین رفته اند، آنها راحتتر می توانستند بخوابند ، میل تاون وسیعا تجویز می‌شود.
لیبریوم (کلردیازپوکسید) جایگزین میل تاون شد و مقام اول تجویز را در دنیا کسب کرد و والیوم (دیازپام) که پنج برابر قوی تر است جای لیبریوم را گرفت . (برگر1970، کوهن، 1970)
وقتی کسی مصرف داورهای اضطراب زداها را متوقف می کند، اضطراب معمولا با تمام نیرو بر می گردد، وقتی اضطراب از یک مشکل واقعی ناشی می شود، فرد در می یابد که در این فاصله برای حل کردن آن هیچ کاری انجام نداده است داورهای اضطراب به اندازه داروهای ضد روان پریشی و ضد افسردگی آثار جانبی خیلی نیرومندی ندارد.
آنها حتی با مقدار مصرف زیاد، احتمالا مهلک نیستند. اما بر خلاف داروهای ضد روان پریشی و ضد افسردگی هر چه شما داروهای ضد اضطراب را به مدت طولانی تر مصرف کنید، کمتر موثر واقع می شوند و احتمالا اعتیاد آورند .(برگ، تینکلن، 1977)
علاوه بر این ، داروها بر دو اختلال اضطراب اساسی تاثیری ندارند:
1) اختلال وحشتزدگی 2) اختلال اضطراب فراگیر (تایرر، مورفی و همکاران 1988) داروهای ضد اضطراب قوی تر چون آلپرازولام (اکساتاکس) ویتابلوکرها ، بهبودی نسبتا کمتری (حدود 50 در صد) به دست می آید ، نرخ بالا بر گشت بیماری در اثر قطع دارو بیانگر اثر سطحی آنها بر اضطراب افراد فوبیک است . (ورسیانی، ماندیم، ناروی و همکاران 1988)
داروهای ضد اضطراب تا زمانی که مصرف دارو ادامه دارد. نشانه های اضطراب را آشکارا کاهش می دهند. با این حال، چون پس از توقف مصرف دارو، برگشت بیماری محتمل است، و از آنجایی که این داروها تا اندازه ای پتانسیل اعتیاد دارند، داروهای ضد اضطراب درمان ایده آلی نیستند. جای تاسف است که حتی بررسیهای دارویی بخوبی کنترل شده در این زمینه، پس از پی گیری بیمارانی که مصرف دارو را قطع کرده اند، نتیجه خوبی از آن نگرفته اند. (مک لئور، هون، زیمولی 1990)

2- «ریلکسیشن»
روش دیگر، این است که به فرد مضطرب شیوه آرام بخشی عضلانی را بیاموزیم که البته هر دو این روشها این ایراد را دارند که تنها تا زمانی که به کار گرفته می شوند، می توانند اضطراب را کاهش دهند و به محض آنکه فرد مصرف دارو یا تمرین آرام بخشی را متوقف سازد اضطراب دوباره باز می گردد. (برگر، کوهن 1970)

3- رفتار درمانی
به عنوان روشی درمانی برای کاهش اضطراب در قالب حساسیت زدایی منظم است . در این روش به مراجع، آرام بخشی عضلانی آموزش داده می شود و سپس به تدریج تصورهای ذهنی «اضطراب برانگیز» از حالت کم تا زیاد در حالیکه مراجع در حالت ‌آرامش قرار دارد، ارائه می گردد. اصول اساسی این روش از شرطی شدن کلاسیک، یعنی همراه کردن محرک اضطراب بر انگیز با پاسخ آرام بخش عضلانی که متضاد با اضطراب است اقتباس شده است. (همان منبع)

مکانیسمهای دفاعی اضطراب
سرکوبی
احتمالا شناخته شده ترین و از دیدگاه استدلال مهمترین مکانیسم دفاعی و نظریه روان تحلیل گری است . آنچه مسلم است آن است که موضوعات بالقوه تهدید کننده از ضمیر خود آگاه ازمیان برداشته می شوند. بنابراین دیگر امکان دسترسی به آن حتی بهنگام نیاز وجود ندارد. موضوعات سرکوب شده عمدتا یک آرزو یا تکانه ای نشات گرفته از نهاد هستند در نظریه فروید به سرکوبی به عنوان موضوعی که از بخش ناخود ‌آگاه فن سرچشمه گرفته است ، نگریسته می شود، مهمترین سرکوبی ها در دوران کودکی روی می دهد. اگر چه سرکوبی فرد را از تهدیدات خارجی محافظت می کند، ولی هرگز او را از روبه رو شدن با مسائل نمی تواند باز دارد. سرکوبی ها معمولا دایمی بوده و تا دوره های بعدی زندگی پابرجا می مانند و احتمالا باعث بروز نشانگان عصبی در زندگی بزرگسالی می گردند. (الیور 1380) سرکوبی صرفا از فشار غیر قابل قبول تکانه ها و خاطرات زیر سطح آگاهی و نگهداری شده در سطح ناهشیار تشکیل شده است. تحریکات سرکوب شده، هرگز نابود نگردیده و زمانیکه خود سپر دفاعی خود را از دست می دهد. غالبا در سطح هوشیار ظاهر می گردند. (آلن .ا.اراس 1378)
سرکوب کردن یا واپس زدن یکی از مکانیسمهای دفاعی است که برخی از افراد برای انکار آرزوهای بدو و نامطبوع خود که مخالف موازین اخلاقی باشد انجام می دهند. با انجام این واکنش انگیزه ها و امیال نامطلوب سرکوب شده و با دور شدن از صحنه آگاهی فراموش می شوند . زنی که ازدواج نکرده و ارضای میل جنسی از راه نامشروع را گناه می داند، با بیرون راندن این انگیزه از وجدان آگاه از تنش و اضطراب خود می کاهد (دکتر نوری، 1368)

فرافکنی
فرافکنی زمانی به عنوان مکانیزم دفاعی به کار برده می شود که تحریکات غیر قابل قبول فرد به دیگران نسبت داده می شود . همین که فرافکنی رخ دهد، فرد انرژی زیادی را جهت آزار و اذیت آنهایی که تحریکات خود را بر او به کار گرفته اند مصروف می دارد. در این هنگام به نظر می رسد که خود قادر نیست به طور مناسب با تحریکات درونی مقابله کند و خود را در مقابل آنهایی که احتمالا تحریکات خارجی دارند، مجهز تر احساس می کند، که البته این دو مطلب نشان می دهد که فرافکنی نه تنها مکانیزم دفاعی موثر نبوده بلکه رابطه فرد را با سایر افراد نیز خرابتر می کند . (آلن .ا. راس 1378)
تکانه های خطر ناکی را که فرد در خود می پروراند ممکن است به صورت ناخود آگاه به فرد دیگری نسبت داده شود . فرافکنی به طرق گوناگون صورت می پذیرد. مانند این باور که دیگران قصد آسیب رساندن به فرد را دارند که در حقیقت این خود فرد است که آرزوی آسیب زدن به دیگران را دارد (الیور، 1382)
زن زشت و بیقواره ای که دیگران به او توجهی ندارند در محافل خاله زنکی به برون افکنی متوسل شده و می گوید می بینی خواهر! چقدر مردها مزاحم ما هستند! بدیهی است این زن تا حدودی از اضطراب خود کاسته و از فشار درون رهایی یافته است، اما اگر از این دفاع بیش از اندازه استفاده شود بتدریج اختلالهای روانی فرد را از آزار خواهد داد. (دکتر نوری 1368)

درون فکنی
این مکانیزم ضد فرافکنی است . با این وسیله دفاعی فرد می کوشد گرایشها، آرزوها و هدفهای دیگران را به خود نسبت دهد. در فرایند درون فکنی شخصیت اخلاقی، اجتماعی، عاطفی و حتی علمی فرد شکل می گیرد. یعنی جنبه های مثبت ، زشت یا زیبای پدران و مادران یا هر کسی که فرد با او ارتباط دارد انعکاس می یابد و اغلب فرا خود شخصیت او را تشکیل می دهد. (آلن. ا. راس 1378)
همانند سازی
همانند سازی یکی از وسیله های دفاعی است که فرد کوشش می کند به یاری آن خود را از نظر لباس، طرح ، آرایش موی سر و صورت و رفتار و کردار با شخص کامیاب همساز و همنوا کند و چنان خود را با او همبسته و نزدیک تصور نماید که پیشرفتها و کامیابی های او را نیز از آن خویش بپندارد. (همان منبع بالا)
هنگامی که ارضای برخی از نیازمندیهای انسان با ناکامی مواجه شود ممکن است فرد به مکانیسم همانند سازی متوسل شود. اگر چه بیشتر مردم از مکانیسم همانند شدن استفاده می کنند اما تردیدی نیست که در همانندسازی افراطی اختلالهای شدید روانی و شخصیتی عارض فرد می گردد. فرد با تصوری که از فرد دیگر دارد و اندیشه و رفتار آ‌ن شخص ارزش و اهمیتی در اجتماع دارد، اندیشه و رفتار خود را همانند او می سازد. (دکتر نوری 1368)
انکار
فرافکنی انکار عبارت است از نسبت دادن احساسها و تجربیاتی به دیگران که ما شخصا داشتن آنها را انکار می کنیم و معمولا آنها را سرکوب می کنیم . (آلن .ا.راس 1378) شاید آشکارترین مکانیسم های دفاعی انکار یک چیز ناخوشایند باشد. انکار می تواند نقش مهمی در ‌‏فرآیند تالم بهنگام رود رویی با اخبار بد، ناخوشی ها و مرگ ایفا نماید. مراقبت از «من» تاجایی مهم است که باعث پیشبرد زندگی با آسایش روان شناختی بیشتر گردد زیرا ما آگاهانه به آنچه که مایلیم معتقدیم نه ضرورتا آنچه واقعا وجود دارد. (الیور، 1382)

جا به جایی
هنگامی که انگیزه ای ناکام می شود برای ارضاء مسیرش را تغییر می دهد و هدف دیگر را بر می گزیند . به عبارت دیگر وقتی افراد زیر فشار تاثیرات و احساسات هیجانی قرار می گیرند و نمی توانند در برابر آنهایی که موجب ناراحتی هایشان شده اند در مقام ایستادگی بر آیند گاهی با حمله کردن به افراد بی گناه خود را از فشار و تنش احساسهای نامطلوب رهایی می بخشد. (آلن. ا. راس 1378)
زمانی که موقعیت خطرناکی پیش آ‌ید و یا در جهت دهی تکانه ها و احساسات نسبت با اشیاء دچار خشم و ناکامی می گردیم (مانند آزار دیدن کودک از جانب پدر) متوجه موضوعات بی خطرتر مانند اسباب بازی ها، یا افرادی که کمتر تهدید کننده هستند مانند کودکی دیگر و یا حتی خودمان (بازگشت به سوی خود) می گردیم این حالت را جابه جایی می نامند. (الیور 1382)

خیالبافی
هنگامی که فرد نتواند به خواسته ها و آ‌رزوهایش جامه عمل بپوشاند و با کشاکش و ناکامی دست به گریبان باشد، گاهی به خیالبافی پناه می برد (آلن .ا.ا راس 1378)
خیالپردازی مکانیسمی شناخته شده است و آن هنگامی است که فرد در تخیل خود سعی می کند نیازهای ارضا نشده اش را ارضا شده ببیند . (الیور، 1382)

والایش
همه مکانیزمهای دفاعی همانند واکنش وارونه و فرافکنی نتایج زیانباری به بار نمی آورند. والایش معمولا هم موثر است هم سازنده.
در اینجا انرژی غیر قابل قبول تحریکات ، به صورت والایش یافته ، تبدیل به رفتار مورد قبول جامعه می شود. (آلن. ا. راس 1378)
برخی از احساسات و تکانه ها کلا مورد قبول جامعه نیست و ممکن است به رفتارهایی مقابل پذیرش والایش یابد. برای مثال تکانه های رشد یافته پرخاشگرانه می تواند با ورزش والایش یابد اگر چه بیشتر افراد پس از انجام ورزشی پر تنش و یا حتی پس از تمرین در یک باشگاه ورزشی، تا درجاتی از کاهش میزان خشونت خویش آگاهی می یابند اما والایش نیز ناخودآگاه است . عده ای به سبب احساس آرامشی که از این نوع فعالیت ها در آنان ایجاد می گردد به سوی آن کشیده می‌شوند (الیور، 1382).

دلیل تراشی
افکار تهدید کننده می تواند باعث گردد تا فرد در مورد تجربیات ناخوشایند خویش از دید یک ناظر تحلیل گر و بی طرف صحبت نماید . برای انجام چنین کاری فرد افکار تهدید کننده را با این مکانیسم، سرکوب می کند . (آلن.ا. راس 1378)
دلیل تراشی به طرق گوناگون با توجیه عقلی ارتباط نزدیک دارد. تا جایی که افراد احساس گناه یا احساسات غیر مجاز خویش را به وسیله توجیه منطقی و محق قلمداد کردن آن به دیگران نسبت می دهند (الیور ، 1382)

فخر فروشی
یکی از معمول ترین وسیله های دفاعی فخر فروشی می باشد. کسی که فخر فروشی می کند در واقع گرفتار احساس حقارت است و خیال می کند از این راه می تواند برناتوانی و درماندگی خود، سرپوشی بگذارد و بطور غیر مستقیم می خواهد به دیگران بفهماند که او چنین و چنان است و نباید او را دست کم گرفت . (آلن. ا. راس 1378)

بازگشت
بعضی از افراد از مکانیزم دفاعی بازگشت در مقابله با اضطراب واقعی یا اضطراب ناشی از یک آسیب بالقوه استفاده می کنند . این شیوه رفتار که بر اساس سنین کودکی صورت می گیرد ، رفتاری مناسب و مطلوب در مراحل اولیه رشد است ، ولی در سنین بزرگسالی رفتار ناسازگارانه است، که متناسب با سنین فعلی فرد نیست. (همان منبع بالا)
هنگامیکه افراد با موقعیتی خطرناک رو به رو می شوند ، ممکن است به دوره ای از زندگی که احساس امنیت بیشتری در آن کرده اند بازگشت نمایند. شب ادراری به عنوان بخشی از یک واکنش ناخودآگاه در مقابل مدرسه رفتن و یا تولد نوزادی در خانو اده نمونه ای از مکانیسم بازگشت است (الیور، 1382)

عکس العمل سازی
گاه فرد به هنگام رو به رو شدن با احساسات و فشارهای ناخوشایند آنها را با احساسات و باورهای متضاد جایگزین می سازد. بدین ترتیب واکنش عکس العمل سازی و سرکوب همیشه با هم پدیدار و هر دو از بخش ناخودآگاه من سرچشمه می گیرند. خشمی که کودک نسبت به یکی از والدین سلطه جو احساس می کند ممکن است به عشق تبدیل گردد. بنابراین خشم سرکوب می گردد. در برداشت اول، رفتارهایی که در پی عکس العمل سازی پدیدار می گردند. صادقانه جلوه می کنند اما ماهیت آنان اغراق آمیز وسواسی است ، سرکوب غالبا یکی از ویژگی های عکس العمل سازی است و از عدم رویارویی با حقیقت سرچشمه گرفته و از نشانگان روان رنجوری است . (الیور ، 1382)

واکنش وارونه
در واکنش وارونه ، خود مجددا یک روزنه غیر مستقیم برای تخلیه فشارهای که به وسیله تحریکات سرکوب شده ایجاد شده ، پیدا می کند. لکن در این موقع تحریکات ناهشیار به صورت رفتار متضاد ظاهر شده وبالاخره نحوه بیانی در سطح هوشیار پیدا می کند (آلن. ا. راس 1378)

انزوا
بهنگام جدا کردن احساسات و هیجانات از یک تجربه و یا یک تفکر، از مکانیسم انزوا استفاده می شود. ولف چنین مثال می زند که مثلا کودکی که درباره نظافت ایرادگیر است. ظاهرا نسبت به بو و آلودگی شلوار کثیفش بی اعتنایی نشان می دهد. چنین رفتاری ناخودآگاه بوده واغلب با توجیه عقلی همراه است. (الیور ، 1382)

نظریه ها و اضطراب
نظریه روان تحلیل گری روانکاوی
یکی از مهمترین مفاهیم نظریه روان تحلیل گری فروید، اضطراب است که در رشد شخصیت دارای اهمیت بوده و در عین حال بخش کامل کننده نظریه و در تشریح روان پریشی ها و روان نژندی ها و متعاقب آن رویاهاست . در حقیقت فروید مهمترین ریشه های آسیب روانی را در منبع اضطرابهای سرکوب شده می بیند. فروید بین انواع مختلف اضطراب تمایز قائل گشته و سه نوع اضطراب را شرح می دهد. این اضطرابها عبارتند از: اضطراب روان نژندی، اضطراب عینی، اضطراب اخلاقی
هر چند فروید بر این باور بود که در تجربیات افراد، مانند آن دسته از تجربیاتی که در پی کنش های ناشی از نیازهای جسمانی به وجود می آیند . تفاوتهای چشمگیر ولی ناشناخته ای وجود دارد ولی متقاعد گردید که اینگونه تجربیات به صورت خود آگاه صورت می پذیرد.
در اوایل دهه 1890 فروید بر این باور بود که اضطراب از لحاظ فیزیکی از زیست مایه مشتق می گردد. این نظریه در سال 1916 هنگامیکه او خاستگاه اضطراب را به واکنش خود نسبت داد کاملا نقض گردید. فروید یک قدم دیگر بیشتر نهاد و علائم هشدار دهنده را به اضطراب نسبت داد. (الیور، 1382)
اضطراب در روانکاوی، بسته به ماهیت نتایج ترسناک ، به چهار طبقه تقسیم می شود، اضطراب سوپرایگو، اضطراب اختگی، اضطراب جدایی و اضطراب اید یا تکانه
فروید از نخستین کسانی بود که اضطراب را دارای اهمیت فراوانی شمرد. ولی بین اضطراب عینی و اضطراب روان رنجور تمایز قائل شد. بدین ترتیب که اولی را پاسخ واقع بینانه در برابر خطری برونی و همان ترس و دومی را اضطراب که ریشه در یک تعارض ناهشیار درونی دارد محسوب کرد.
در اضطراب روان رنجور چون تعارض خود یک امر ناهشیار است، بنابراین آدمی سبب اضطرابش را نمی داند. فروید اضطراب روان رنجور را نتیجه یک تعارض ناهشیار دانست که بین تکانه های نهاد &l