دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
مرتع
تعاریف
تعاریف مختلفی برای مرتع به کار رفته که درذیل به چند نمونه اشاره میشود:
1- کلیه اراضی که دارای پوشش طبیعی بوده و به نحوی خوراک دام ازآن تامین میشود و تجدید حیات آن به طور طبیعی انجام می پذیرد و همچنین قسمتی ازاراضی که برای تجدید حیات پوشش گیاهی طبیعی آن انسان دخالت نموده مرتع نامیده می شود.
2-اراضی مرتعی مناطقی ازکره زمین است که به دلایل محدودیتهای
فیزیکی(بارندگی کم و نا منظم کوهستانی وصخره ای بودن - زهکشی ضعیف - درجه حرارت پایین و...) برای کشاورزی نامناسب بوده ولی برای تغذیه دام و تهیه فراورده های چوبی و آب و وحوش مهیا میباشد.
3- طبق آیین نامه اجرای قانون ابطال اسناد فروش و رقابت آب واراضی موقوفه مورخ3/2/74 هیات وزیران مرتع زمینی است اعم ازکوهودامنه ویا زمینی مسطح که در آن نباتات علوفهای به طورطبیعی روییده ودر هرهکتار آن حداقل تعلیف سه راس گوسفند یا معادل آن از دامهای دیگردریک فصل چرا امکان پذیر باشد.
4- طبق بخشنامه ابلاغی شماره11014/ص/10 مورخ 7/6/73 وزیر جهاد مرتع زمینهایی است اعم از کوه یا دامنه یا زمین مسطح که در فصل چرا دارای پوششی از نباتات علوفه ای خودرو بوده وبا توجه به سابقه چرا عرفا مرتع شناخته شده و مورد چرای دام قرار می گیرد. اراضی آیش اگر چه پوشش نباتات علوفه ای داشته باشند مشمول تعریف نیستند.
5-مرتع شامل اراضی با پوشش گیاهی طبیعی که هیچگونه عملیات کشاورزی درآن صورت نمی گیرد.تنها اقدامات اصلاحی مانند بذر پاشی-کودپاشی و یا بوته کاری در جهت تقویت گونه های موجودصورت می گیرد.
چنانچه تعدادی درخت یا درختچه بصورت پراکنده دراین اراضی موجود باشد مراتع مشجر ودر صورت غالب بودن درخت دراین مناطق(وجود درختان به تعداد زیاد)این اراضی جنگل نامیده میشوند.
6-مرتع عبارتست ازسرزمینی که کلیماکس یا توان طبیعی جامعه نباتی آن مرکب ازعلفی ها-گیاهان علفی شکل گیاهان مرتعی پهن برگ وبوته های قابل چرای دام بوده وازنظر کمیت با استمرارچرای دام قابل توجیه باشد.مراتع شامل علفزارهای طبیعی-ساوانای طبیعی-سرزمین های مرطوب با پوشش مناسب برای چرای دام وسایرسرزمینهایی است که جوامع طبیعی آن غذای دام وحیات وحش را تامین مینماید.
1-مراتع مشجر:درمواردی که مراتع دارای درختان جنگلی خودرو باشد مرتع مشجرنامیده میشودمشروط بر اینکه حجم درختان موجود در هر هکتار از حوزه آستارا تا حوزه گلیداغی بیش از 50 مترمکعب ودر سایر مناطق ایران بیش از20 متر مکعب باشد.
2-مرتع غیرمشجرعبارت اززمینی است اعم ازکوه ودامنه ویا زمین مسطح که در فصل چرا دارای پوششی از نباتات مرتعی وعلوفه ای خودرو بوده و با توجه به سابقه چراعرفا مرتع شناختهمی شود اراضی که آیش هستند ولواینکه دارای پوشش نباتات مرتعی علوفه ای خودرو باشند مشمول تعریف نیستند.
جامعه مرتعداران نیز مراتع را چنین تعریف کرده است:کلیه اراضی دارای پوشش طبیعی به نحوی که خوراک دام از آن حاصل می شود وتجدید حیات آن بطور طبیعی انجام می پذیرد وهمچنین آن قسمتی از اراضی که برای کمک به تجدید حیات پوشش گیاهی طبیعی آن مراتع طبیعی اداره می نماید.
همچنین والنتاین:مرتع را شامل اراضی با پوشش طبیعی یا بذر کاری شده با گونه های بومی وغیر بومی که علوفه مورد مصرف دام را تامین می نماید می داند.
اراضی وسیع که تولید عمده اش دام وفراورده های دامی است وتولید گیاهی آن اراضی بدون هیچگونه عملیات زراعی مانند شخم بدست می آید(استودارت1967). تصویر شماره یک نمای عمومی مرتع را نشان می دهد
تصویر شماره یک: نمای عمومی مرتع
مدیریت مرتع
تاریخچه مدیریت مرتع
تعیین زمان دقیق برای ظهور مدیریت مراتع به عنوان یک حرفه قابل بحث است ولی می توان گفت که در دنیای امروزتقریبا از سال 1890 مدریت فرموله شد و اولین کسانی که نوشته هایی در زمینه مسایل مربوط به چرای دام ها در اراضی مرتعی ارائه دادند آقایان اسمیت-وبنتلی درغرب تگزاس واکالویل در شمال غربی آمریکا بودند و به تدریج افرادی چون نلسون و دو تن وکندی نیز شروع به کار نمودند.
اولین سیستم پیشنهادی در مورد چرای دامها در اراضی جنگلی هندوستان در سالهای 1891 و1894 شروع گردید وبا ملاحظه منابع مرتعی و جنگلی مقرراتی در مورد چرای دامها تنظیم گردید استودارت و آمار و اطلاعات نشان می دهد که تحقیق در زمینه مرتع در اواخر قرن نوزدهم توسط بنتلی و همکارانش در چند لر و تگزاس شروع گردید و از اوایل قرن بیستم تحقیقات مرتع با ایجاد اداره مرتع در سال 1903 در آریزونای جنوبی جان تازهای گرفت وسپس با تاسیس اداره جنگل آمریکا بر تعداد ایستگاههای ایالتی افزوده وکار برروی مسائل مرتعی بطور جدی دنبال شد.
استودارت و همکاران بیان می دارند اولین دوره آموزشی مدیریت مرتع در اوایل قرن بیستم در تعدادی از دانشگاههای غرب صورت گرفت ولی در سال 1916 برنامه آموزش مدیریت مرتع در دانشگاه ایالتی مونتانا پی ریزی گردید وسپس جامعه متخصصان مدیریت مرتع آمریکا در سال 1948 تاسیس گشت درست است که شکل نوین مدیریت مرتع و ابداع لغات حرفه ای این رشته در آمریکا صورت گرفت ولی ریشه های این حرفه به تاریخ اولیه انسان هوموساپیینس بر می گردد.
یک اراضی وگیاهان در یک منابع,دام ,زیرا عناصر مدیریت مرتع یعنی انسان اکولوژیک به هم وابسته اند وریشه اش مربوط به زمان حاضر نیست.
در دوران باستان در مورد جنگل و مرتع وآب کلا در مورد منابع طبیعی بعد از بوجود آمدن مراکز تمدن از دیر باز مقرراتی وجود داشته است در مصر- بابل- ایران- چین –هند- یونان و روم مقرراتی وجود داشته که کم وبیش به روابط انسان و منابع طبیعی مربوط می شده است. آیین زرتشت از سه هزار سال قبل مقررات روشن و قاطعی در مورد چگونگی استفاده از منابع طبیعی ارائه داده است.
ایرانیان از نخستین کسانی بودند که در زمینه حفظ محیط زیست مقرراتی واضح وروشن وضع کرده اند.تحقیقات مرتع در ایران نیز از سال 1338 شمسی بنیان نهاده شد.
ابتدا مطالعات گیاهشناسی و بوم شناسی توسط کارشناس سازمان خواروبار و کشاورزی(فائو)وبا کمک کارشناسان ایرانی در استان خوزستان آغاز شد برای تمرکز کارهای تحقیقاتی در زمینه های مختلف مرتع مرکز بررسیهای مراتع همند آبسرد در منطقه نیمه استپی کشور(درمحدوده شهر دماوند)تاسیس شد. برای گسترش مطالعات در استان تهران واستان مرکزی جمعا 17 قرق یا ایستگاه فرعی تحقیقاتی و در استانهای اصفهان – چهارمحال و بختیاری وفارس هم تعداد شش قرق با ایستگاه فرعی تحقیقاتی دایر گردید وبا تاسیس موسسه تحقیقات منابع طبیعی (موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع فعلی) در سال 1347 فعالیتهای گسترده ای در پاره ای از نقاط کشور آغاز شد.
بررسی سوابق تحقیقات
از بین تحقیقات انجام شده برروی گونه های مورد مطالعه در داخل کشور که عمدتا توسط موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع انجام گرفته است بطور خلاصه مطالبی بیان می گردد هرچند که در فصول مربوط تشریح و مقایسه لازم به عمل آمده است:
تحقیقات انجام شده در زمینه گیاهشناسی
- ملکپوربهروز وپرویز باباخانلو1365 :ترجمه مقاله تحقیقاتی آرتورگرانکوئیست-درخصوص مطالعه گونه های درمنه درشمال ایران وتهیه کلید راهنما جهت شناسایی و معرفی آن اقدام شده است.
-مظفریان ولی ا... 1367:به تحقیق درزمینه بررسی وشناخت درمنه های ایران و خصوصا معرفی گونه های شناخته شده این جنس ورویشگاههای آن پرداخته اند.
ب- تحقیقات انجام شده درزمینه مرتعداری
- پیمانی فرد بهرام1360: به تحقیق در زمینه معرفی گیاهان مهم مرتعی وراهنمای کشت آنهاپرداخته اند که شرایط رویشگاه ونحوه کشت درفصلهای مربوط درج شده است.
- آریاوند احمد1363 : به تحقیق درباره نقش گیاه درمنه دراحیای مناطق خشک و نیمه خشک جنوب غرب اصفهان پرداخته اند که درفصل چهارم این بررسی آمده است.
ج- تحقیقات انجام شده در زمینه ارزش علوفه ای وداروئی:
- محقیقین موسسه تحقیقات جنگلها ومراتع 1366 به تحقیق در زمینه ارزش غذایی علوفه حاصل از گونه های دست کاشت مرتعی درتولید گوشت قرمزپرداخته و به مقایسه پروتیین گونه ها پرداخته که میانگین پروتیین گونه های درمنه بین لگوم وگراس قراردارد.
- محمدی محدرضا 1368: به تحقیق فیتوشیمی وفارماکوگنوزیکی تعدادی ازگونه های مرتعی پرداخته است.
معرفی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
هر گونه برنامه ریزی و تصمیم گیری برای توسعه بخش منابع طبیعی , مستلزم اقدامات و فعالیتهای مستمر و جدی پژوهشی در راستای شناخت دقیق و همه جانبه عناصر و مولفه های موثر در منابع طبیعی تجدید شونده نظیر پوشش گیاهی, آب و خاک , اقلیم و انسان می باشد. از طرفی توسعه , حفظ, احیا و بهره برداری از منابع نیز نیازمند مدیریت کارا و پایدار در عرصه ها و همچنین بکارگیری دانش فنی و فن آوری روز و استفاده از تجارب گذشته است. با این هدف و به موجب مصوبه آذر ماه سال 1348 مجلس شورای ملی وقت, قانون تشکیل موسسه تحقیقات منابع طبیعی جهت اجرا و تاسیس موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع به وزارت منابع طبیعی ابلاغ گردید. بر اساس این قانون به وزارت منابع طبیعی وقت اجازه داده شد به منظور تحقیق و مطالعه و تمرکز تحقیقات مربوط به آن قسمت از منابع طبیعی کشور که طبق قانون به عهده وزارت مذکور موکول گردیده, موسسه ای به نام موسسه تحقیقات منابع طبیعی را تاسیس نماید. بدین ترتیب هسته اولیه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با هدف تحقیق در زمینه های مختلف جنگل , مرتع, آبخیزداری و حفاظت خاک و تثبیت ریگهای روان در اواخر نیمه دوم دهه 40 شکل گرفت و محل آن کیلومتر 15 تهران - کرج می باشد.
. این موضوع در شرایطی تکوین یافت که درست یک سال قبل از آن دستورتاسیس باغ گیاه شناسی ملی ایران صادر شده بود. بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران با ادغام موسسه تحقیقاتی منابع طبیعی و باغ گیاهشناسی ایران , کلیه وظایف تحقیقاتی در زمینه های منابع طبیعی تجدید شونده کشور به عهده موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع گذاشته شد و زیر نظر سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع وابسته به وزارت کشاورزی فعالیت خود راادامه داد.
همزمان با شروع فصل برنامه ریزی کشور یعنی برنامه پنجساله اول توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی (72-1368) و لزوم توسعه جهاد علمی در درون تمامی بخشهای اجرایی آموزشی و پژوهشی کشور و نیز بر مبنای ضروریات و فوریتهای موجود ساختار موسسه مورد بازنگری و تجدید نظر کلی قرار گرفت. در جریان این بازنگری, ساختار بخشی موسسه از چهار بخش تحقیقاتی موجود یعنی جنگل, مرتع, گیاهشناسی و بیابان زدایی به سطح هشت بخش ستادی ارتقا داده شد. بدنبال تصویب قانون تفکیک وظایف وزارتین جهاد سازندگی و کشاورزی در سال 1370 موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع از سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی وزارت کشاورزی متنزع و به معاونت آموزش و تحقیقات وزارت جهاد سازندگی منتقل گردید.
در نتیجه الحاق موسسه به وزارت جهد سازندگی و سپس وزارت جهاد کشاورزی در سال 1380 و بازنگری مجدد در ساختار سازمانی مربوطه, به منظور دستیابی به توان پاسخگویی به نیازهای دستگاه های اجرایی مرتبط, در حال حاضر موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع اقدامات و فعالیتهای علمی پژوهشی خود را در 11 بخش تحقیقاتی و متجاوز از 50 گروه و زمینه تخصصی در حوزه تحقیقات جنگل, مرتع, گیاه شناسی, بیابان زدایی, صنوبر, گیاهان دارویی, علوم چوب و کاغذ, حمایت و حفاظت, ژنتیک و فیزیولوژی گیاهی, بانک ژن و مکانیزاسیون منابع طبیعی و در سطح 29 مرکز تحقیقات استانی و 88 ایستگاه ملی و منطقه ای سازماندهی نموده است. اهداف و وظایف عمده بخشهای تحقیقاتی موسسه به شرح زیر می باشد.
تصویر شماره 2: نمایی از محوطه مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
بخش تحقیقات جنگل
تحقیق پیرامون زمینه های مختلفی نظیر جنگلداری, جنگل کاری, جنگل شناسی, بهره برداری و مدیریت جنگل, مهندسی جنگل وسیاست جنگل و مسایل اجتماعی واقتصادی.
بخش تحقیقات مرتع:
مطالعه و بحقیق در زمینه مدیریت مراتع, اکولوژی مراتع, به زراعی و به نژادی مراتع, مسایل اجتماعی اقتصادی مراتع
بخش تحقیقات گیاهشناسی:
شناسایی گیاهان و رستنی های کشور, مطالعات فیتوسوسیولوژیک, تهیه نقشه های جوامع گیاهی, شناساییگیاهان نادر و رو به انقراض و تلاش در جهت حفظ ذخایر توارثی کشور, مطالعات تنوع زیستی, ایجاد و توسعه هرباریوم, ایجاد و توسعه باغات گیاهشناسی, دستیابی به گونه های با ارزش گیاهی جهت استفاده در صنعت, فضای سبز, باغبانی, جنگل کاری و... .
بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی مرتعی:
با هدف جمع آوری, شناسایی, کشت, اهلی کردن و تعیین مواد موثره تعداد زیادی از گونه های بومی کشور, تحقیقات به زراعی و به نژادی گیاهان دارویی, ترویج و کاشت گیاهان دارویی سازگار و ارزشمند در راستای حفظ منابع و تحقیق در زمینه گیاهان زینتی, معطر, سمی, صنعتی و فرآورده های فرعی جنگل و مرتع
بخش تحقیقات بیابان:
تحقیق در زمینه های استعداد فرسایش اراضی, مدیریت بهره برداری از بیابان, استعداد رویشی اراضی, تهیه نقشه های بیابان زدایی, شیوه های مبارزه با بیابانی شدن و تثبیت فیزیکی و بیولوژیکی شنهای روان
بخش تحقیقات علوم چوب وکاغذ:
مطالعه و تحقیق در زمینه فیزیک و آناتومی چوب, مکانیک چوب, چوب خشک کنی و حفاظت چوب, امکان سنجی و معرفی منابع سلولزی جایگزین, تحقیقات فرآورده های مرکب چوبی و تحقیقات مربوط به شیمی چوب, خمیر و کاغذ سازی
بخش تحقیقات صنوبر و گونه های سریع الرشد:
تحقیق پیرامون سازگاری و تعیین ارقام مناسب و صنوبر در دوره های بهره برداری کوتاه مدت, زراعت چوب در جهت کاهش فشار بر جنگلهای طبیعی کشور از طریق ارقام سازگار و توان تولید چوب بالا, معرفی و ترویج ارقام مناسب به بخشهای خصوصی بویژه صنایع چوبی کشور, امکان کاربرد بیوتکنولوژی در تولید و تکثیر ارقام صنوبر و سایر گونه های سریع الرشد.
بخش تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها ومراتع:
مطالعه و تحقیق در زمینه عوامل زنده و غیر زنده خسارت زا به جنگلها و مراتع, حفظ تعادل پایدارو تنوع زیستی در گستره منابع طبیعی ایران, مطالعات فونستیک,کنترل بیولوژیک و مدیریت تلفیقی برای حفاظت و حمایت از اکوسیستمهای مختلف جنگلی و مرتعی .
بخش تحقیقات ژنتیک و فیزیولوژی گیاهی:
تحقیقات در زمینه کاربست علوم نوین گیاهی و فناوری زیستی نظیر کشت بافت, ریزازدیادی, زیست شناسی مولکولی و مهندسی ژنتیک در ارتباط با منابع جنگلی و مرتعی
بخش تحقیقات مکانیزاسیون:
تحقیق و مطالعه در زمینه طراحی , ساخت و کاربرد بهینه ماشین آلات جنگلی و مرتعی و توسعه شیوه های مکانیزه در احیا و اصلاح عرصه های جنگلی و مرتعی و بهره برداری از آن .
بانک ژن منابع طبیعی
تحقیق پیرامون جمع آوری , شناسایی , ارزیابی و حفظ منابع ژنی در عرصه های منابع طبیعی کشور.
معرفی اجمالی مراتع ایران
ایران دارای 90 میلیون هکتار مرتع است. بیشتر مراتع ایران به دلیل واقع شدن در مناطق خشک و نیمه خشک و چرای مفرط از نوع مرتع درجه 3 می باشند تخریب مراتع کشور با رشد شدیدی همراه است , در حالی که احیا مراتع در این عرصه ها مشکل و از نظر اقتصادی پر هزینه است . بنابراین مدیریت صحیح با در نظر گرفتن عوامل اکولوژیکی به ما کمک می کند که بر این مشکلات فائق آییم.
مراتع ایران از نظر پوشش گیاهی به سه گروه تقسیم شده اند:
1- مراتع علفی یاییلاقی نزدیک به 12 میلیون هکتار
2- مراتع بوته ای و قشلاقی نزدیک به 60 میلیون هکتار
3- مراتع کویری یا مراتع مناطق خشک حدود 18 میلیون هکتار
تولید کل این مراتع 10 میلیون تن علوفه خشک است که میوتواند خوراک 50 میلیون واحد دامی را تامین نماید , در حالی که حداقل 150 میلیون واحد دامی از آن استفاده می نمایند. با توجه به وضعیت مراتع ایران , بخش تحقیقات مرتع به دنبال یافتن شیوه هایی است که با کاربرد آن ها دستگاه اجرایی بتواند از تخریب بیشتر منابع جلوگیری نموده و در احیاء مراتع نیز مفید باشد.
زیر بخش های بخش تحقیقات مرتع عبارتند از:
1- گروه تحقیقات مدیریت مرتع و مسائل اجتماعی و اقتصادی مراتع
2- گروه تحقیقات اکولوژی مراتع
3- گروه تحقیقات آگرونومی، اصلاح و معرفی گونه ها مرتعی
خلاصه مهمترین دستاوردهای تحقیقای بخش تحقیقات مرتع
یکی از اقدامات مهم بخش تحقیقات مرتع تهیه نقشه پوشش گیاهی برای 62 میلیون هکتار از مراتع کشور است. این مطالعات در قالب طرح ملی شناخت مناطق اکولوژیک کشور از سال 1367 شروع شده و هنوز هم ادامه دارد. همچنین طرح ملی تعادل دام و مرتع که در طول 10 سال اخیر در موسسه انجام شده است, هم اکنون زمینه یک طرح اجرایی را در سطح کشور با همکاری سایر معاونت های اجرایی ذیربط فراهم نموده که به عنوان یک اولویت در وزارت متبوع در حال پیگیری است. ایجاد سه ایستگاه جامع مدیریت دام و مرتع در آذربایجان غربی , سمنان و کهکیلویه و بویراحمد, اتمام مطالعه مربوط به جامعه شناسی فردی 50 گونه مرتعی از دیگر فعالیت های این بخش می باشد. مناسب است اراضی کم بازده در کشور که به طور عمده به کشت دیم گندم و جو اختصاص دارند و یا به عللی رها شده اند تا با کشت علوفه دیم از بهره وری بیشتری برخوردار گردند , در این راستا بخش تحقیقات مرتع با اجرای طرح های تحقیقاتی در زمینه مقایسه عملکرد علوفه یونجه در شرایط دیم به این باور رسیده است که کشت گیاهان علوفه چند ساله دیم مانند یونجه بر کشت هر ساله گندم و جو ترجیح دارد و در این مقایسه تولید علوفه خشک در هکتار در اغلب نقاط کشور به مراتب بیش از تولید دانه و کاه , گندم و جو بوده است.
موضوع مورد مطالعه دیگر, مقایسه عملکرد علوفه ارقام مختلف یونجه در شرایط دیم ایران بوده است که این طرح به مدت 3 تا6 سال در بخش تحقیقات مرتع موسسه در 8 منطقه آب و هوایی کشور (زنجان, اصفهان, گرگان, بجنورد, کجور, طالقان, زاغه, لرستان, قائد رحمت لرستان) در مورد23 رقم یونجه دیم انجام شده است. بیشترین عملکرد مربوط به مناطق بجنورد و گرگان با حدود3 تن علوفه خشک در هکتار برای تمامی ارقام وکم ترین عملکرد در منطقه زنجان (کمتر از2/0 تن در هکتار)بود.
در سال 1379 اثر عوامل محیطی مانند حرارت, شوری, غرقابی, اسیدیته خاک , نیترات, نور و دی اکسیدکربن بر رشد و تثبیت بیولوژیکی نیتروژن گیاه شبدر زیر زمینی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که شبدر زیر زمینی در خاک هایی که شوری کم (حداکثر تا 5میلی مولار) و PH بین 5/5-7 دارند قابل کشت می باشد. در خاک های فقیر از نیتروژن , تثبیت نیتروژن این گیاه حداکثر می باشد و در خاک های غنی از نیتروژن این گیاه از ذخیره نیتروژن خاک استفاده می کند. در شرایط غرقابی رشد گیاه متوقف می شود.
از دیگر طرح های تحقیقاتی عمده بخش می توان به طرح ارزیابی مراتع در مناطق مختلف آب و هوایی ایران اشاره کرد که به عنوان یک اولویت تحقیقاتی هم اکنون در دست مطالعه است و در آینده نزدیک سازمان های اجرایی و مرتع داران از نتایج تحقیقاتی آن بهره خواهند برد.
ایستگاه همند آبسرد:
این ایستگاه در جاده دماوند فیروزکوه قرار دارد که فاصله این ایستگاه از دماوند 15 کیلومتر, از فیروزکوه 70 کیلومتر و از تهران 65 کیلومتر می باشد که این ایستگاه یک مجتمع اداری و مسکونی است. مساحت کل این ایستگاه 220 هکتار ومساحت قطعات این ایستگاه 190 هکتار می باشد .
برخی از گونه هایی که در قطعات ایستگاه مورد بررسی قرار گرفته اند:
Medicago sativa–Onobrgchis sativa – Prangos ferulacea Poterium satguisorba – Secale montanum–Agropyron elongatum
برخی قطعات در این ایستگاه بصورت پوشش طبیعی در برنامه چرا قرار دارند و یک قطعه به شماره 33 نشان دهنده پوشش طبیعی منطقه می باشد و در این قطعه هیچگونه عملیات زراعی انجام نشده است.
طرح اصلاح نباتات مرتعی به روش پلی کراس:
مشخصات محل اجرای طرح:
این آزمایش در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد انجام گرفت, موقعیت جغرافیایی آن در کیلومتر 7 جاده فیروز کوه در شرق دماوند باطول جغرافیایی 52درجه و 5 دقیقه و 35 ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی 35 درجه و 40 دقیقه و 90 ثانیه شمالی قرار دارد و ارتفاع از سطح دریا 1960 متر است . توپوگرافی آن دشت بدون عارضه باشیب 4درصد می باشد. خاک آبرفتی قهوه ای با طبقات آهکی در لایه زیرین و لایه رویی با بافت لومی (سنگین) با ph قلیایی(7/7) است آب و هوای منطقه نیمه استپی سرد بوده, بطوریکه بارندگی از اواسط آبان تا اول آذر شروع شده وتا اواسط خرداد ادامه دارد , پراکنش باران نامناسب بوده و متوسط بارندگی سالیانه حدود 320 میلیمتر و دوره یخبندان حدود 5 ماه و دوره خشکی 4 ماه می باشد, حداقل درجه حرارت در ماههای دی و بهمن به 22- درجه سانتیگراد و حداکثر دما در ماههای تیر و مرداد تا 37+ درجه سانتیگراد و میانگین سالیانه حدود 5/10+ درجه سانتیگراد است و سطح آبهای زیرزمینی پایین در عمقی بین 110-90 متر قرار دارد.
هدف ازاجرای طرح فوق ذکر سلکشن بهترین اکسشن های موجود 4 گونه گیاهی , Agropyron cristatum Elymus hispidus , Bromus tomenttlusو Agropyron deserterumدر ایستگاه همند بوده است. لذا از گونه Ag.de 17 Ag.cr21 Br.to , 26 El.his , 21 اکسشن انتخاب شده و به طریق غیر جنسی (رویشی) به مزرعه جدید انتقال داده شدند در مرحله اول هر اکسشن هرگونه در دوبلوک و هر بلوک در دو ردیف و در هر ردیف 10 بوته تکرار گردید لذا بوته های کنده شده به 10 قسمت مساوی تقسیم می گردید. طرز قرار گرفتن اکسشن ها در هر بلوک با بلوک دیگر به این صورت بود که اولین اکسشن بلوک اول آخرین اکسشن بلوک دیگر بود وبه همین ترتیب الی آخروعلت آن هم ایجاد حداکثر فاصله بین اکسشن های همتای هر بلوک برای به حداقل رساندن گرده افشانی در بین آنها بوده است.
فاصله ردیف ها درهر بلوک از همدیگر 50 سانتیمتر در نظر گرفته شد و پس از آغشته کردن ریشه های بوته ها با مخلوط کود دامی و خاک رسی و آب به کاشت آن در چاله های حفر شده مبادرت می گردید. هر آبیاری فقط در زمان کاشت انجام گردید و چون در فصل پاییز اقدام به کاشت شده بود سبز و یا عدم سبز شدن بوته در شرایط دیم قرار گرفت که با توجه به نزولات آسمانی در صد بوته های سبز نشده مورد ارزیابی قرار گیرد. که البته در بهار سال بعد بالغ به 15 درصد بوته های کشت شده سبز نگردید که بیشترین مقدار مربوط به گونه Br.to بود لذا در بهار اقدام به واکاری بوته های سبز نشده شد در سال اول گیاه فقط تا حدودی رشد رویشی داشته و بیشتر انرژی خود را صرف استقرار خود قرار داد در سال بعد که به جز رشد رویشی گیاه در فاز زایشی نیز رشد و نمو از خود نشان داد که اقدام به آمار برداری های مربوط گردید که اولین آمار برداری فنولوژی (سنبله دهی, گل دهی, شیره دهی, رسیده شدن بذور) به طور روزانه از تک تک بوته های هر اکسشن بود شروع سنبله دهی اولین بوته و آخرین بوته هر گونه فاصله زمانی سنبله دهی آن گونه قلمداد گردید و در مراحل دیگر هم به همین ترتیب که Br.to ازهمه زودتر وEl.his و از بقیه گونه ها دیرتر مراحل فنولوژی را طی می کردند آمار برداری دیگر اندازه گیری ارتفاع کل بوته های هر اکسشن بعد از اقدام به جمع آوری سنبله ها از سنبله های هر اکسشن می شد .
برای این کار ابتدا جهت تثبیت نگه داشتن سنبله ها تا آزمایشگاه اقدام به تهیه محلولی می گردید و محلول در شیشه های کوچک ریخته شده و برای هر اکسشن آماده می گردید. سپس از هر اکسشن 8 بوته (دو بوته در هر لاین) به طور تصادفی به جز بوته های اول و آخر انتخاب شد و چند سنبله به داخل شیشه قرار می گرفت که پس ازبردن به آزمایشگاه موسسه سنبلچه ها ازشیشه هاخارج می شد و در محلول دیگری که نسبت الکل آن به اسید استیک بالا تر بود قرار داده می شد که در صورت عدم متعادل بودن تعداد کروموزومها در مرحله بعد حذف گردند در سه مرحله بود که یکی بعد از سنبله دهی و دیگری بعد از گل دهی آخر پس از رسیده شدن بذر و قبل از جمع آوری بذور انجام می شد. همچنین قبل از رسیده شدن بذور اقدام به شمارش سنبله های تک ت بوته ها می گردید و قطر تاج پوشش بوته ها نیز اندازه گیری می شد.
از کارهای مهم دیگر که در شروع انجام طرح بود تعیین اتوگامی و آلوگامی گراسهای فوق بود لذا برای این امر 5-2 سنبله از هر بوته انتخاب شده و داخل کیسه های پارچه ای که از قبل آماده شده بود قرار داده شد و به قیمی که در کنار بوته قرار گرفته بوده متصل می گردید که در اثر وجود عوامل نامساعد جوی باعث شکسته شدن ساقه ها و بیرون آمدن سنبله ها از داخل کیسه نگردد تا در صورت خود گرده افشانی میزان آن مشخص گردد واین امر قبل از گلدهی بوته ها انجام می شده و برای هر اکسشن 8 بوته بطور تصادفی به جز بوته های اول و آخر انتخاب می شد. همچنین بعد از انجام کار فوق یعنی در زمان گلدهی بوته ها از هراکسشن چند نمونه گرده جمع آوری می شد و جمعیت شمارش شده گرده های بارور و عقیم به آزمایشگاه آناتومی موسسه متبوعه ارسال می گردید.
در زمان رسیده شدن بذور اول اقدام به جمع آوری سنبله های کیسه کشیده شده در پاکت جداگانه می گردید و از همان بوته کیسه کشیده شده نیز چند سنبله جهت تیین درصد بذر دهی دگر گشن و در پاکتی دیگر جمع آوری می شد. سپس بذور هر لاین اکسشن در پاکت جداگانه جمع آوری شده وسم پاشی می گردد. پس از انجام کارهای فوق که مقارن با فصل پاییز بود و اقدام به شمارش گلچه های سنبله های جمع آوری شده از بوته های انتخابی طرح می گردید تا میزان دگر گشنی و خود گشنی هراکسشن یک گونه معین شود. جهت اینکار 200 گلچه شمارش شد به این صورت که سنبلچه های انتها و وسط و آخر هر سنبله جدا می گردید تا درصد بذر دهی سنبله یکنواختی بیشتری انجام گیرد سپس گلچه های هرسنبلچه شمارش می شد به این صورت که پوشینه ها که توسط پنس از یکدیگر باز می گردید و در صورت بودن یا نبودن بذر در داخل آن جزو شمارش قلمداد می شد.وبه این ترتیب 200 عدد شمارش انجام شد و میانگین آن درصد بذر دهی بوته بوده و معدل در صد بذر دهی 8 بوته هر اکسشن میزان در صد بذر دهی آن اکسشن بود که این امر هم در مورد بذردهی وخودگشن و هم دگرگشن هر اکسشن انجام شد .
البته اکسشهای هر گونه دگرگشن بودند و درصدی نیز خودگشنی داشتند که این امر طبیعی می باشد برای اطمینان بیشتر از این درصد خودگشنی نیزمی شد بذرو تشکیل شده را کشت نمود اگر بوته های آن مانند بوته های طبیعی بودند که این میزان خود گشنی صحیح بوده و اگر بوته ها ضعیف می بودند که می توان میزان درصد خودگشنی را صفر در نظر گرفت.
اعمال انجام شده فوق در شروع رویش تا شمارش قلمه ها در مدت سه سال انجام شد سپس داده های آماری به کامپیوتر داده شد که با توجه به معنی دار بودن اختلافات بین اکسشن های هر بوته در سه رده خوب, متوسط و بد قرار گرفته شود لازم به ذکر است که پارامترهای مهم جهت گزیده شدن اکسشن ها , تعداد ساقه سنبله دار, ارتفاع تاج پوشش و اندازه ارتفاع در مرحله رسیده شدن بذور منظور گردید لذا تعدادی از اکسشن های هر گونه حذف گردیدند به طوری که برای اجرای مرحله دوم طرح از گونه Br.to 13 اکسشن (13 اکسشن حذف ), Ag.de 12 اکسشن (5 اکسشن حذف( Ag.cr , 15 اکسشن (4 اکسشن حذف)و El.his 15 اکسشن (6 اکسشن حذف)انتخاب شدند.
در این مرحله به لحاظ زیاد بودن بوته های اکسشن های انتخابی تقسیم بوته ها به چهارقسمت بود و طرز کاشت مانند مرحله اول انجام شد با این تفاوت که فاصله بلوکهای هر گونه از یکدیگر بیشتر در نظر گرفته شد و شروع کاشت در بهار و تابستان انجام گردید و با توجه به خشک شدن تعدادی از بوته ها در مرحله اول, در این مرحله تا زمانی که بوته در محل جدید استقرار کامل یابد و از عدم خشک شدن بوته اطمینان حاصل گردد. در ظرفیت مزرعه به بوته ها آب داده می شد. جهت انتقال بوته های اکسشن های انتخابی ابتدا قطعات زمین آماده شده و چاله های بوته ها نیز از قبل آماده می گردند. طبق این کار اقدام به ایجاد شیار در اطراف بوته های انتخابی می گردید و به صورت نشتی آبیاری می شوند و این کار تا آنجا که گیاه سبز شده و رشد رویشی را آغاز کند ادامه می یابد سپس بوته ها کنده شد و در محل جدید مانند کاشت در مرحله اول کشت می شود و فقط همانگونه که قبلا گفته شد آبیاری بوته ها به طرز نشتی انجام می گردید و در هر 3-2 نوبت آبیاری نیز اقدام به سله شکنی بوته ها می شد که تهویه مناسب بوته ها صورت گیرد با انجام این عمل نسبت به مرحله گذشته از 2200 بوته کشت شده فقط 21 بوته یعنی 1% ازکل بوته ها خشک شدند. ضمنا به علت وجود سه واریته در گونه El.his واریته های این گونه در این مرحله از طرح نیز مانند یک گونه در بلوک های جداگانه کشت شدند.
پس از کشت یکسال و رشد کافی بوته ها در سال بعد همانند آنچه در مرحله اول طرح ذکر شده کارهای مربوطه و آمارهای مورد نظر انجام گرفت آماربرداری ها درمرحله دوم در مدت دو سال صورت گرفت و مانند مرحله قبل آمارهای گرفته شده از پارامترهای اندازه تاج پوششی ارتفاع گیاه و تعداد ساقه سنبله دار به کامپیوتر داده شد و اکسشن های هر گونه به درجه 1و2و3 تقسیم شدند. که اکسشن های درجه 3حذف گردید وبرای مرحله بعد از هر گونه 10 اکسشن انتخاب گردید یعنی 3 اکسشن Br.to ,5 اکسشن El.his ,5 اکسشن Ag.crو 12 اکسشن Ag.de حذف شدند.
ادامه آمار مرحله سوم با مراحل دیگر تا حدودی متفاوت بود به این صورت که اولا به جای تقسیم بوته های اکسشن های انتخابی هر بوته به طور کامل در مرحل جدید کشت می شوند و دوما فاصله بوته ها در ردیف ها از یکدیگر 70 سانتی متر در نظر گرفته شد که این امر به خاطر بزرگتر بودن بوته ها و دیگر استفاده بیشتر بوته ها از فضای ایجاد شده جهت تولید پنجه و به طبع ساقه سنبله دار و بذر بیشتر که برای مرحله ابتدا احتیاج مبرمی به بذور اکسشن انتخابی در این مرحله بود انجام گرفت , سوما بجای کاشت 40 بوته در 4 لاین در دو بلوک مانند مراحل قبل از هر اکسشن 10 بوته کشت گردید و قرار گرفتن بوته ها در سطح بلوک به صورت تصادفی انجام شد به این ترتیب که حداکثر گرده افشانی ممکن بین واریته های هر گونه انجام شود تا بذوری که از آنها ایجاد می شود دارای حداکثر تنوع ژنتیکی ممکن باشد تا در مرحله بعد که اکسشن های انتخابی یا بذور ( به طریق جنسی ) کاشت می شوند یا اکسشن در بوته های مادری مقایسه گردند. همچنین در این مقطع بین دو گونه Ag.de وAg.cr به خاطر یک جنس بودن نشان فاصله دو بلوک آنها از یکدیگر در فاصله نسبتا دورتری نسبت به دو گونه دیگر انجام شد تا گره های آنها در محل گرده افشانی که ممکن است به یکدیگر تا ثیر بگذارند به حداقل ممکن برسد .البته میزان آبیاری بوته های کشت شده در این مرحله بیش از مرحله قبل انجام گرفت و چندین بار نیز سله شکنی نیز صورت گرفت تا بوته های پاییز بیشتر پنجه بزنند لذا در بهار سال بعد ساقه سنبله در بیشتر و در نتیجه عملکرد بیشتری از بذور بدست آید تا در صورت انتخاب شدن بوته های انتخابی در این مرحله بذور به اندازه کافی موجود باشند تا در پاییز اقدام به کشت بذور گردد. در این مرحله نیز مانند مراحل پیشین آمار فنولوژی روزانه اندازه ارتفاع در سه مرحله سنبله دهی , گل دهی و رسیده شدن بذر, اندازه قطر تاج پوشش, تعداد ساقه سنبله دار تعیین درصد بذر دهی خود گشنی و دگرگشنی انجام گرفت. آمارهای برداشته شده در این مرحله نیز در کامپیوتر داده و از هر گونه 6 اکسشن انتخاب گردید که گونه El.his به خاطر تولید پایین بذر فقط یک اکسشن آن کشت شد.
کشت در این مرحله به این ترتیب انجام شد که هر گونه در سه بلوک کشت شدند و در هر بلوک دو لاین اختصاص به هر اکسشن داده شد و فاصله ردیف ها از یکدیگر 50 سانتیمتر در نظر گرفته شد ترتیب قرار گرفتن اکسشن ها در هر بلوک طوری تنظیم شد که هر کدام طوری در کنار یک اکسشن دیگر قرار گیرد که در دو بلوک دیگر در کنار آن اکسشن قرار نگیرد یعنی حداکثر تاثیر را واریته ها در یک سطح فضای متعادل بر روی هم اعمال کنند.
بذور در پاییز در عمق 103 سانتیمتر و در شرایط دیم کشت شدند در بهار امسال بذور سبز شده اند که البته درصد جوانه زنی Br.to از مابقی گونه ها کمتر بوده و با توجه به نزولات نسبتا خوب امسال رشد خوبی انتظار می رود ولی بعید است که امسال رشد زایشی داشته باشند و فقط رشد رویشی انتظار می رود.
ازدیاد چه به صورت طبیعی و چه مصنوعی به صورت جنسی انجام گیرد لذا در این مرحله هدف از کاشت بذور به این خاطر انجام شد که چون گراسهای فوق دگرگشن هستند معین شود که آیا بوته های سبز شده از بذور, شباهتی از لحاظ مورفولوژی با گیاهان مادر دارند و در صورت مثبت بودن بذور آنها جهت کشت در سطحی بزرگتر مهیا شده و بذور تولیدی آن به مراکز دیگر معرفی شوند.
گونه Pershia tridentate(پرشیا دنتاتا):
این گیاه را در حدود 30 سال پیش از آمریکا به ایران انتقال داده اند و در ایستگاه همند آبسرد آن را کشت کرده اند. از جمله ویژگی های این گیاه بذر دهی زیاد, مفید برای حفاظت خاک و تثبیت شن , بسیار مقاوم به شرایط سخت محیط می باشد و گیاهی است که زنبور عسل از آن استفاده می کند. برای کشت این گیاه بذر این گیاه را در گلدان پلاستیکی کاشته و بعد از تشکیل ریشه در فصل پاییز آن را می توان بصورت دیم در مراتع و اراضی شور کشت کرد این گیاه در ابتدای رشد هنگامی که تازه است می تواند مورد استفاده دام قرار گیرد.
گزارش سم پاشی:
در این سم پاشی, ساختمان اسطبل به مساحت 500 متر به 2 نفر از ساعت 9 به مدت 30 دقیقه تا ساعت 9:30 با سم مکتومیل به مقدار 100 سی سی در 10 لیتر در سم پاش هلدر چرخدار با مخزن 100 لیتری ریخته و کار را شروع کردیم و به صورتی که تمام محوطه محل سم پاشی را با سم آغشته کردیم.
اندازه گیری مقداربذردهی Agropyron desertrum :
مقدار 100 بذر را شمارش کرده ودرصد بذرها را بدست آورده که این گیاه 43% در رقم 1027,33% بذر دهی در رقم 1030, 49% بذر دهی در رقم 1034 , 35% بذر دهی در رقم 1174 و 46% بذر دهی در رقم 207 دارد.
فنولوژی نباتات مرتعی بومی و بیگانه در منطقه نیمه استپی همند آبسرد
مطالعات فنولوژی در طول سه سال (49-47) روی گونه های بومی و بیگانه انجام گردیده است.
A- رابطه بین فنولوژی گیاهان و عوامل آب و هوایی: عواملی که در پیدایش مراحل مختلف فنولوژیکی گیاهان موثرندعبارتند از(دمای هواوخاک, فتوپریودیسم و رطوبت خاک) بررسیهای انجام شده نشان داده است که اگرچه رابطه دمای هوا و مراحل رشد و توسعه گیاهان بصورت فرمول و قاعده منظمی بیان شده ولی محققین نتوانسته اند پیدایش مراحل فنولوژیکی گیاهان را به دمای ثابتی مربوط سازند نور نیز هنگام روز روی ظهور مراحل فنولوژیکی نباتات موثر است و می توان آنرا جزء عوامل تعیین کننده بحساب آورد لیکن در این مطالعه عامل نور اندازه گیری نشده است در زیر چگونگی ارتیاط بین فنولوژی گیاهان تحت مطالعه و عوامل آب و هوایی شرح داده می شود.
تصویر شماره 3-مرحله اول طرح اصلاح نباتات به روش پلی کراس
الف- نباتات خانواده گندمیان:
1- گونه Agropyron desertorum :
2- در اواخر اسفند وقتی که خاک بعلت ریزش برف زمستانه و باران بهاره دارای رطوبت کافیست شروع به رشد می کند و درجه حرارت هوا و خاک همزمان با فعالیت گیاه افزایش می یابد.
مرحله رشد وژتاتیو: در این مرحله از رشد بعلت بالا رفتن درجه حرارت و کافی بودن رطوبت خاک که ناشی از بارانهای بهاره است گیاه به سرعت رشد و توسعه می یابد.
مرحله ظهور خوشه ها: این مرحله در سال 1347 در اواسط خرداد و در سالهای 1348 و 1349 کمی زودتردر اوایل خرداد حادث گردید و از این مرحله به بعد دوره خشکی هوا شروع می شود و درجه حرارت افزایش یافته و گیاه شروع به تشکیل بذر می نماید.
مرحله رسیدن بذور: این مرحله در اواسط تیر اتفاق می افتد و درجه حرارت لازم برای رسیدن بذور بشرح زیر است .درجه حرارت ماکزیمم هوا 42 ومینیمم هوا 13 ودرجه حرارت ماکزیمم خاک 31 ومینیمم خاک 21 درجه سانتیگراد می باشد.
مرحله ریزش بذر: در اواسط مرداد گیاه شروع به بذر افشانی می نماید و درجه حرارت در حداکثر مقادیر ممکنه نوسان می کند از این مرحله به بعد دوره خواب موقت شروع می شود و گیاه تا اوایل پاییز هیچگونه فعالیت رویشی ندارد.
مرحله رشد پاییزه: در اوایل مهر با شروع بارانهای پاییزه و کاهش تدریجی درجه حرارت گیاه رشد مجددی می نماید. در سال 1347 از اواخر آبان ماه رشد پاییزه شروع و در اواخر آذر با کاهش شدید درجه حرارت این رشد متوقف گردید. در سال 1348 بر اثر رطوبت حاصل از باران مناسب این فصل و کاهش متعادل درجه حرارت گیاه در تمام مدت پاییز بحالت سبز باقیماند در حالیکه در سال 1349 بعلت کمبود بارندگی و تقلیل شدید درجه حرارت گیاه رشد مجددی نداشت.
تصویر شماره4-گونه Agropyron
2- گونهAgropyron elongatum:
دراواخراسفند شروع به رشد می نماید در سال 1348 بعلت بالا بودن درجه حرارت این مرحله کمی زودتراتفاق افتاد.
مرحله رشد وژتاتیو: این مرحله در اوایل فروردین حادث می گردد دوره رشد وژتاتیو در مدت سه سال آزمایش تقریبا یکنواخت بود ولی در سال 1348 بعلت ریزش باران بیشتر ارتفاع گیاه در این مرحله از رشد افزایش زیادتری نشان داد.
مرحله ظهور خوشه ها: معمولا در اوایل تیر خوشه های این گیاه ظاهر می گردد.
مرحله رسیدن بذر: در اواسط مرداد با افزایش درجه حرارت بذور گیاه تشکیل می گردد.
مرحله ریزش بذر: در اوایل شهریور گیاه شروع به بذر افشانی می نماید و از این تاریخ به بعد دوره خواب موقت گیاه شروع می گردد.
مرحله رشد پاییزه: در اواسط مهر رشد مجدد پاییزه گیاهان شروع می شود در سالهای 1347 و 1349 این گیاه در فصل پاییز از نظر رشد فعالیتی نداشت در حالی که در سال 1348 بعلت بارندگی مناسب و کاهش تدریجی و متعادل درجه حرارت گیاه دارای رشد مجددی بود که در اواخر پاییزه با شروع سرما این رشد متوقف می گردد.
تصویر شماره 5-مرحله دوم طرح اصلاح نباتات به روش پلی کراس
3- گونه Agropyron trichophorum :
در اواخر اسفند شروع به رشد می نماید در سال 1347 رطوبت خاک در این مرحله از رشد حداکثر مقدار26% را نشان می دهد.
مرحله رشد وژتاتیو: در اوایل فروردین اندامهای روینده این گیاه ظاهر می گردند. مرحله ظهور خوشه ها : این مرحله در اواسط خرداد حادث می گردد.
مرحله رسیدن بذور : در اواخر تیر ماه بذور این گیاه تشکیل می گردد در این مرحله از رشد درجه حرارت در حداکثر مقادیر ممکنه خود نوسان می نماید و خاک رطوبت خود را از دست می دهد.
مرحله ریزش بذر : در اواسط مرداد این گیاه شروع به بذر افشانی می نماید پس از این مرحله دوره خشکی گیاه شروع می گردد که تا اواخر مهر ادامه دارد.
مرحله رشد مجدد پاییزه : در اواخر مهر با تقلیل درجه حرارت و شروع بارانهای پاییزه رشد مجدد گیاه شروع می گردد. در سال 1348 بعلت ریزش باران کافی و درجه حرارت متناسب رشد پاییزه محسوس تر ولی در سال 1349 بعلت فقدان بارندگی و نتیجتا کمبود رطوبت خاک گیاه رشد مجددی نداشت.
4 - گونه Agropyron auche :
این گونه در اوایل فروردین شروع به رشد می نماید.
مرحله رشد وژتاتیو: این مرحله در اواسط فروردین حادث می گردد.
مرحله ظهور خوشه ها: در اواخر خرداد خوشه های این گیاه ظاهر می گردد در سال 1349 بعلت کمبود بارندگی و کافی نبودن رطوبت خاک رشد گیاه در مرحله ظهور خوشه ها متوقف گردید و خوشه بذر در این گیاه تشکیل نشد.
5- گونه Poa bulbosa :
در اواسط فروردین در شرایط زیر شروع به رشد می کند.درجه حرارت ماکزیمم هوا 12 و مینیمم هوا 3 , درجه حرارت ماکزیمم خاک 9 و مینیمم خاک 5 درجه سانتیگراد .
مرحله رشد وژتاتیو : این مرحله در اواخر فروردین حادث می گردد در سال 1349 بعلت کافی نبودن بارندکی و رطوبت رشد این گیاه در این مرحله متوقف شده و گل و بذر تولید نگردید.
مرحله ظهورخوشه ها : در اواخر اردیبهشت خوشه های این گیاه ظاهر می گردند.
مرحله رسیدن بذور : در اواسط خرداد بذور این گونه تشکیل می گردد.
مرحله ریزش بذر : بتدریج با گرم شدن هوا در اوایل تیر این گیاه شروع به بذر افشانی نموده و به مرحله خشکی موقت می رسد در مدت تحت بررسی در این گیاه رشد مجدد پاییزه دیده نشده است.
6- گونه Stipa barbata : در اواخر اسفند شروع به رشد می کند.
مرحله رشد وژتاتیو: این مرحله در اواسط فروردین حادث می گردد در سال 1348 بعلت بالا بودن درجه حرارت و افزایش رطوبت خاک مرحله وژتاتیو کمی زودتر در اوایل فروردین حادث گردید.
مرحله ظهور خوشه ها : این مرحله در اواسط خرداد حادث می گردد. ارقام درجه حرارت نشان می دهد که در سال 1347 بعلت کافی نبودن حرارت این مرحله کمی دیرتر در اواسط خرداد حادث گردیده است.
مرحله رسیدن بذور: در اوایل تیر ماه بذر این گیاه تشکیل می گردد در سال 1347 بعلت کافی نبودن درجه حرارت این مرحله کمی دیرتر در اوایل تیر اتفاق افتاد.
مرحله ریزش بذر: این گیاه در اواخر تیر ماه بذر افشانی می نماید و درجه حرارت به مقادیر حداکثر می رسد .
مرحله رشد پاییزه : این گیاه در اوایل آبان دارای رشد کمی است که با شروع سرما این رشد متوقف می گردد.
تصویر شماره 6-مرحله سوم طرح اصلاح نباتات به روش پلی کراس
ب- نباتات علوفه ای پهن برگ :
1- گونه Medicago sativa : در اواخر اسفند شروع به رشد می نماید در سال 1348 بعلت بارندگی مناسب و کافی بودن درجه حرارت این مرحله کمی زودتر در اواسط اسفند حادث گردید.
مرحله رشد وژتاتیو : این مرحله در اوایل فروردین حادث می گردد و درجه حرارت هوا و خاک در مقادیر بالای صفر نوسان دارد در سال 1349 این گیاه مورد حمله آفت سر خرطومی Hypera postica قرار گرفت بطویکه رشد آن محدود و اکثر گیاهان تولید بذر ننمودند.
مرحله ظهورشاخه های گل زا:این مرحله دراواخراردیبهشت اتفاق می افتد.
مرحله رسیدن بذور: در اوایل تیر ماه بذور این گیاه تشکیل می گردد و در مقادیر حداکثر درجه حرارت در اواخر تیر ماه گیاه شروع به بذر افشانی می نماید.
مرحله رشد پاییزه : این گیاه در اوایل پاییز دارای رشد مجددیست که در اوایل مهر شروع و با سرد شدن درجه حرارت هوا این رشد متوقف می گردد.
2- گونهPoterium sanguisorba:دراواخراسفند شروع به رشد می نماید.
مرحله رشد وژتاتیو: این مرحله در اواسط فروردین حادث می گردد.
مرحله ظهورشاخه های گل زا:این مرحله دراوایل اردیبهشت اتفاق می افتد.
مرحله رسیدن بذور: این مرحله در اواخر خرداد حادث می گردد.
مرحله ریزش بذر: این مرحله در اواخر تیر ماه هنگامی که درجه حرارت هوا و خاک مقادیر حداکثر را دارا باشد اتفاق می افتد .
مرحله رشد پاییزه : این گیاه در اوایل پاییز دارای رشد مجددیست که در اواخر شهریور شروع می گردد دوره خشکی این گیاه کوتاه می باشد و تا اواخر تابستان نیز بحالت سبز باقی می ماند.
3- گونه Noaea mucronata: : تنها گیاه بوته ای تحت مطالعه دراوایل فروردین ماه شروع به رشد می نماید. سایر مراحل فنولوژیکی این گیاه به ترتیب مرحله (V.G وژتاتیو) در اواخر فروردین مرحله (F.B.P ظهور شاخه های گل زا) در اواسط خرداد مرحله (S.R رسیدن بذور) در اواسط مرداد و مرحله (SD ریزش بذر) در اواخر مرداد اتفاق می افتد . در سال 1348 این گیاه دارای کمی رشد پاییزه بود ولی در سالهای 1347 و 1349 رشد پاییزه در این گیاه دیده نشد .
B- رابطه موجود بین فنولوژی و سیستم های چرائی: منطقه همند جزء مراتع میان بند محسوب می شود و در فصول بهار و پاییز مورد چرای دامهای مهاجر قرار می گیرد بررسی فنولوژیکی گونه های مهم مرتعی این منطقه حاکی از این است که چرای دام باید از اواخر فروردین ماه شروع گردد تا به گونه های بومی فرصت داده شود که مواد غذایی لازم را جهت رشد بعدی در ریشه های خود ذخیره نمایند.
برای احیاء این مراتع
