دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
محموله چای بعد از تخلیه از کامیونها توسط دستگاههای جک و لیفتراک وارد انبار موقت چای می شود تا زمان تأیید توسط واحد QC ( کنترل کیفیت) .
سپس واحد QC بازرسی لازم جهت پذیرش یا عدم پذیرش محموله را به عمل می آورد . این بازرسی در مورد چای شامل آزمایشات اولیه چشمی و دستگاهی می باشد که در صورت انطباق نتایج آزمایشات و بازرسیها با استانداردها محموله پذیرش ودرصورت عدم انطباق رد و برگشت داده می شود .
2- بازرسی واحد QC درمورد چای :
این بازرسی شامل مراحل زیر می باشد که شرح آزمایشات شیمیایی در قسمت آزمایشات آمده است .
مشخصه های کنترلی اندازه ابزار پایش و اندازه گیری
1 رویت چای خشک یکدست پیچیده و فاقد غبارزیاد می باشد
2 عطر فاقد بوهای خارجی وغیر طبیعی دارای بوی طبیعی
3 رنگ چای خشک سیاه و طبیعی وفاقد رنگ مصنوعی
4 بسته بندی جنس مناسب و غیر قابل نفوذ
5 سالم بودن فاقد کپک زدگی و هرنوع آلودگی
6 مواد خارجی فاقد ناجوری و مواد خارجی نظیر حشرات
7 رنگ نوشابه چای شفاف قرمز رنگ
8 عطر نوشابه عطر طبیعی مناسب
9 طعم نوشابه دبش و مطلوب ومتناسب با نوع چای و فاقد ماندگی
10 تفاله نوشابه مسی رنگ بوده و تیره و سبز کامل نباشد
11 مواد خارجی و نوشابه عدم وجود مواد خارجی
12 درجه چای متناسب با نوع چای
13 رطوبت حداکثر 8/0
14 خاکستر کل 8/4-7 گرم درصد
15 خاکسترمحلول در آب جوش حداقل45
16 خاکستر محلول در اسید حداکثر 8/0
17 قلیائیت خاکستر 2-1
18 عصاره مایع حداقل 32
19 کافئین حداقل 5/2
20 سلولز خام حداکثر14
واحد بازرسی QC در ابتدا و انتها و درهر مرحله از فرآیند ماده اولیه و محصول را کنترل می کند تا مطابق استانداردهای مربوط باشد .
مشخصه های کنترلی واحد QCبه شرح زیر می باشند :
درصورت پذیرش و تایید از سری QC محموله در انبار تا زمان بسته بندی انبارش می شود .
دمای انبارهای چای باید در حد استاندارد دورطوبت 65/0 – 70/0 باشد .
درمرحله بعد چای وارد واحد بلند می شود که در تمامی مراحل نقل و انتقلات با جک و لیفتراک انجام
می گیرد .
درقسمت بلند ( اختلاط) ، عمل بلند کردن محصول توسط دستگاه بلندر انجام می گیرد در این مرحله بازرسی QC از چای بلند شده به جهت حصول اطمینان از پراکندگی یکنواخت انجام می گیرد .
بعد محصول وارد واحد سورت شده توسط دستگاه سورتر، سورت می شود سورت شدن به دوصورت دستی و ماشینی انجام می گیرد .
سورت شدن شامل جداسازی ضایعات و مواد خارجی از محصول می باشد .
درمرحله بعد چای سورت شده به سیلو منتقل می شود و بعد از توقفی کوتاه در سیلو به
بالای دستگاه منتقل شده و درمخزن دستگاه بسته بندی ریخته می شود .
دراین مرحله ابتدا عملیات وزن کردن ( پیمانه کردن ) برای اوزان مورد نظر انجام
می گیرد.
سپس چایهای وزن شده در کیسه ( فیلتر) (درمورد محصولات تی بگ) ویا نایلون (برای محصولات پاکتی) می گردد .
( فیلترها قبل ازاستفاده در دستگاه بخارساز بخار داده می شوند )
درمورد محصولات تی بک درمرحله بعد الکتریسته ساکن در دستگاه Constanta با دستگاه استاتیک ایجاد شده و لبه های کناری فیلتر توسط دنده های تازن و دوخت ، دوخت می شود .
سپس فیلترها برش خورده منگنه شده و اتیکت می خورد . سپس فیلترهای تی بگ به تعداد مورد نظر داخل جعبه قرار گرفته وبعد از بازرسی ، جعبه ها سلفون شده و بعد از درج مشخصات و تاریخ تولید و انقضاء داخل کارتن قرار گرفته و کارتنها نیز روی چیده شده و درنهایت در انبارمحصول نهایی انبارش می شود .
درمورد چایهای پاکتی نیز بعد از مرحله ی توزین ، وزن مورد نظر داخل پاکت مربوط ریخته شده سپس داخل جعبه قرار می گیرد و شیرینگ جعبه ها داخل کارتن قرارمی گیرند . بقیه مراحل نیز مشابه و بعد از چای تی بگ می باشد .
در مورد چای عطری قبل از انتقال چای از مخزن به بسته ها عمل پاشش اسانس روی چای توسط پمپ پا شش انجام می گیرد .
استانداردهای ملی چای
اندازه گیری مقدار خاکستر کل
1- هدف و دامنه کاربرد
هدف از تدوین این استاندارد تعیین روش اندازه گیری مقدار خاکستر کل در چای می باشد .
2- تعریف
در این استاندارد به تعریف زیر بکار برده شده است :
چای در 25 525 درجه سلسیوس در تحت شرایط ذکر شده در این استاندارد.
3- اساس آزمون
سوزاندن مواد آلی در دمای 25 525 درجه سلسیوس تا رسیدن بجرم ثابت .
4- وسائل مورد نیاز
علاوه بر تجهیزات متعارف آزمایشگاهی وسائل زیر مورد نیاز می باشد :
4-1- بوته 50 تا 100 میلی لیتری پلاتینی یا چینی یا از جنس دیگری که هیچگونه تأثیرات متقابلی روی آزمون نداشته باشد .
یاد آوری – کپسولهای سیلیسی برای انجام این آزمایش مناسب نمی باشد .
4-2- کوره الکتریکی : که در دمای 25 525 درجه سلیسیوس قابل تنظیم باشد .
4-3- حمام بخار
4-4- اجاق برقی
4-5- خشک کننده ، ه محتوی ماده جاذب الرطوبه موثر باشد .
4-6- ترازوی حساس آزمایشگاهی با دقت 001/0 گرم
5- نمونه
از نمونه نرم شده ایکه مقدار مواد خشک آن معلوم است و طبق استاندارد شماره 3272 " روش تهیه نمونه نرم شده چای و اندازه گیری ماده خشک آن " تهیه شده است ، استفاده کنید .
6- روش آزمون
6-1- آماده کردن بوته :
بوته(4-1) را بمدت یک ساعت در دمای 25 525 درجه سلسیوس در کوره الکتریکی(4-2) حرارت دهید سپس آنرا در خشک کننده(4-5) سرد کرده و بعد با دقت 001/0 گرم وزن کنید .
6-2- آزمونه
حدود 5 گرم از گرد نمونه آماده شده (5) را با دقت 001/0 گرم در داخل بوته آماده شده (6-1) وزن کنید به استاندارد شماره 3272 " روش تهیه نمونه نرم شده چای اندازه گیری ماده خشک آن " رجوع کنید .
6-3- اندازه گیری:
6-3-1- بوته حاوی آزمونه را حدود 100 درجه حرارت سلسیوس حرارت دهید تا رطوبت آن گرفته شود سپس آنرا به کوره الکتریکی (4-2) انتقال داده در دمای 25 525 درجه سلسیوس آنقدر نگهدارید تا خاکستر بطور قابل رویت از ذرات زغال عاری گردد ( معمولاً این کار حداقل دو ساعت وقت لازم دارد ) سپس آنرا سرد نموده و خاکستر را با آب مقطر مرطوب نموده و در حمام بخار (4-3) و آنگاه روی اجاق برقی (4-4) خشک کرده و مجدداً مدت یک ساعت در همان کوره قرار دهید . این بوته را در خشک کننده سرد و توزین کنید سپس مدت نیم ساعت آنرا در کوره قرار دهید ، سرد و وزن کنید . این عملیات را در صورت لزوم آنقدر تکرار کنید تا اختلاف وزن دو توزین متوالی از 001/0 گرم تجاوز نکند .
6-3-2- در صورت لزوم خاکستر کل را برای تعیین مقدار خاکسترهای محلول و نا محلول در آب نامحلول چای در اسید نگهداری کنید .
6-4- تعداد اندازه گیریها :
دو اندازه گیری روی یک نمونه سائیده (5) بطور جداگانه انجام دهید .
7- بیان نتایج
7-1- روش محاسبه :
درصد جرمی خاکستر کل بدست آمده از نمونه نرم شده بر اساس ماده خشک از را بطه زیر بدست می آید :
× m1 M =
که در آن:
M= در صد جرمی خاکسترکل
m1= جرم خاکستر کل بر حسب گرم
mo= جرم آزمونه بر حسب گرم
RS= درصد جرمی مواد خشک محتوی در نمونه نرم شده که طبق استاندارد شماره 3272
میانگین حسابی دو اندازه گیری را بعنوان نتیجه آزمون مشروط بر اینکه تکرار پذیری آن (7-2) رضایت بخش باشد گزارش کنید .
7-2- تکرار پذیری
اختلاف بین دو نتیجه همزمان یا متوالی سریع که توسط یک آزمایشگر انجام شود . نباید از 2/0 گرم خاکستر کل در 100 گرم نمونه نرم شده تجاوز کند .
8- گزارش آزمون
- گزارش آزمون باید شامل روش بکار رفته و نتیجه بدست آمده و جزئیات هر گونه عملیاتی که در این استاندارد مشخص نشده و بطور اختیاری انتخاب گردیده و هر گونه شرایطی که ممکن است در نتیجه تأثیر کند باشد .
گزارش آزمون باید حاوی تفصیل لازم برای شناخت کامل نمونه باشد.
روش اندازه گیری فیبر خام در چای
فیبر خام چای با روشهای متعدد اندازه گیری می شود که بر حسب روش بکار رفته تفاوتهائی در نتایج حاصله وجود دارد . استفاده از این روش که کاربرد وسیعتر دارد و بر مبنای روش ویند استوار است موجب هماهنگی در نتایج آزمون خواهد بود .
1- هدف و دامنه کاربرد
هدف از تدوین این استاندارد روش اندازه گیری مقدار فیبر خام می باشد که در انواع چای کاربرد دارد .
2- تعریف
فیبر خام عبارتست از تمام موادی که در شرایط مذکور در این استاندارد نامحلول و قابل سوختن است و مقدار فیبر خام بر حسب درصد جرمی نمونه اولیه چای یا بر اساس چای خشک بیان می شود . در فرانسه عنوان اندیس مواد سلولزی نامحلول یا سلولز خام بعنوان فیبر خام تلقی می شود .
3- اساس روش
پس از سائیدن چای آنرا با محلول اسید سولفوریک استاندارد جوشانده و مواد نامحلول باقیمانده را پس از شستشو جدا کنید سپس آنرا با محلول هیدرواکسید سدیم جوشانده و باقیمانده نامحلول را جدا کرده ، شسته و خشک کرده وزن کنید و پس از سوزاندن مقدار خاکستر حاصله را از آن کم کنید .
4- مواد لازم
تمامی معرفها باید از نوع آزمایشگاهی خالص بوده و آب مصرفی عبارتست از آب مقطر و یا آبی که از نظر خلوص معادل آن باشد .
4-1- محلول اسید سولفوریک استاندارد : معادل 5/12 گرم اسید سولفوریک در یک لیتر
4-2- محلول هیدرو اکسید سدیم دریک لیتر .
این محلول باید حتی المقدورعادی از کربناتها باشد .
4-3- استن ، یا اتانول 95 درصد حجمی یا متانول ، یادوپرپانل
4-4- حلال مورد استفاده برای استخراج : n هگزان با درجه تکنیکی یا تکنیکال اتر نفت یا نقطه جوش بین 40 و 60 درجه سلسیوس ، یادی اتیل اتر ، یا حلال دیگر و یا مخلوط حلالهای مناسبتر برای جدا کردن چربی یا مواد صابونی نشدنی .
4-5- عامل ضد کف : که در شرایط آزمایش بی اثر باشد (در صورت لزوم)
4-6- عامل ضد پرش : در موقع لزوم که در شرایط آزمایش تحت تأثیر قرار نگیرد و روی نتایج آزمایش اثر نگذارد .
5- وسائل لازم
وسائل آزمایشگاهی بویژه :
5-1-آسیاب : وسیله سائیدن که به سهولت قابل نظافت باشد و با جنس چای تناسب داشته و در ضمن سائیدن چای ، حرارت زیاد ایجاد نکند و تغییر محسوس در مقدار رطوبت چای بوجود نیاورد .
5-2- الک : از جنس توری سیمی با چشمه های یک میلی متری
5-3- کرمخانه آزمایشگاهی جهت خشک کردن : که در حرارت 2 103 درجه سلسیوس قابل تنظیم باشد .
5-4- ارلن مایر دهان گشاد : بگنجایش حداقل 600 میلی لیتر که مبرد برگرداننده روی آن قرار گیرد .
5-5- اجاق الکتریکی : مجهز به همزن مغناطیسی که بتواند 200 میلی لیتر معرفهای 4-1 و 4-2 را در حرارت جوش ملایم نگه دارد .
5-6- بوته : بگنجایش 25 تا 50 میلی لیتر که در تحت شرایط آزمایش در برابر معرفها مقاوم بوده و یا بوته چینی ، صاف کننده مناسب برای جدا کردن و سوزاندن باقیمانده .
5-7- کوره الکتریکی : مجهز بجریان هوا و دستگاه تنظیم درجه حرارت مناسب برای سوزاندن در حرارت 25 550 درچه سلسیوس
5-8- دستگاه خشک کننده یا دسیکاتور دارای ماده خشک کننده مؤثر
5-9- وسیله جدا کردن :
5-9-1-ارلن مایر بوخنر با گنجایش یک لیتر
5-9-2-قیف بوخنر بقطر تقریبی 100 میلی متر مجهز به کاغذ صافی بدون خاکستر با کیفیتی که الیافشان در برابر اسید در جریان صاف کردن و شستشو مقاومت داشته باشد .
5-10- ترازوی حساس آزمایشگاهی .
6- روش آزمون
6-1- تهیه نمونه آزمودنی
6-1-1- خشکاندن مقدماتی : در مواردی که چای دارای رطوبت خیلی زیاد است قبل از مخلوط کردن و یا سائیدن نمونه اولیه چای آنرا ابتدا در حرارت 2 103 درجه سلسیوس بخشکانید . برای این منظور چای را قبل ازاین خشکانیدن و دقیقاً قبل از تهیه نمونه آزمودنی وزن کنید ( به بندهای 6-1-2 و 6-1-3 رجوع شود ) .
چائیهائیکه از الک (5-2) بدون داشتن باقیمانده عبور نمایند قبل از این تعیین مقدار نیاز به سائیدن ندارند .
برای برداشت آزمونه از این گونه نمونه ها قبلاً آنها را کاملاً مخلوط کنید .
6-1-2-2- اگر نتایج را باید بر اساس ماده خشک بیان کرد بایستی مقدار ماده خشک نمونه آزمودنی نمونه (6-1-2) را طبق استاندارد شماره 3272 روش تهیه نمونه نرم شده چای و اندازه گیری ماده خشک آن ، تعیین کرد .
6-1-3-چایهائی که نیاز به سائیدن دارند : چایهائی که پس از عبور از الک (5-2) روی الک دارای باقیمانده هستند باید سائیده شوند .
6-1-3-1- اگر نتایج باید بر اساس نمونه اولیه چای بیان شود بایستی مقدار ماده خشک نمونه را طبق ( استاندارد شماره 3272 روش تهیه نمونه نرم شده چای و اندازه گیری ماده خشک آن ) تعیین کرد .
6-1-3-2- نمونه آزمایشگاهی را در آسیاب (5-1) تا حدی بسائید که بدون باقیمانده از الک (5-2) عبور کند .
6-1-3-3- مقدار ماده خشک نمونه آزمایشگاهی (7-1-3-2) راطبق استاندارد شماره 3272 روش تهیه نمونه نرم شده چای و اندازه گیری ماده خشک آن ، تعیین کنید .
6-2- آزمونه : در حدود یک گرم از نمونه آزمایشگاهی را که طبق توضیحات بند (7-1) تهیه گردیده است با تقریب یک میلی گرم بدقت وزن کنید .
6-3- اندازه گیری
6-3-1- تأثیر اسید :
6-3-1-1- آزمونه را ارلن مایر دهان گشاد (5-4) منتقل کنید و در صورت لورم عامل ضد کف (4-5) و عامل ضد پرش (4-6) را به آن بیافزاید .
مقدار 200 میلی لیتر اسید سولفوریک (4-1) را در حرارت آزمایشگاهی اندازه گیری نموده و آنرا بحرارت 95 تا 100 درجه سلسیوس برسانید و به محتویات ارلن مایر (5-4) اضافه کنید .
مبرد را به ارلن مایر وصل کرده و سریعاً ( در حدود 2 دقیقه ) بجوش آورید و جوشش را بطور ملایم بمدت 1 30 دقیقه ادامه دهید . ضمن جوشیدن ارلن مایر را گاه بگاهی بچرخانید بشکلی که اگر ذرات نامحلول بدیواره ارلن مایر دربالای محلول چسبیده باشد بداخل محلول برگردد .
6-3-1-2- پس از مرحله ویژه جوش در محدود 50 میلی لیتر آب مقطر سرد به آن اضافه کنید و با کمک بوته (5-6) مواد نامحلول را بسرعت جدا کنید . ارلن مایر (5-4) را با بخشهائی از 50 میلی لیتر آب داغ با حرارت 95 تا 100 درجه سلسیوس بشوئید و آبهای شستشو را از روی باقیمانده داخل بوته عبور دهید .
شستشوی مواد نامحلول را تا حدی ادامه دهید که محلول صاف شده ، در برابر کاغذ تورنسل کاملاً خنثی باشد جدا کردن و شستن مواد نامحلول را باید در مدتی کمتر از 30 دقیقه انجام داد .
6-3-2- تأثیر قلیائی
6-3-2-1- باقیمانده نامحلول شستشو شده را در ارلن مایر دهان گشاد (5-4) برگردانید و در صورت لزوم عامل ضد کف (4-5) و عامل ضد پرش (4-6) بیافزائید .
مقدار 200 میلی لیتر هیدرواکسید سدیم (4-2) را در حرارت آزمایشگاه اندازه گیری نموده و آنرا بحرارت 95 تا 100 درجه سلسیوس برسانید . (9-1) و آنرا به محتویات ارلن مایر (5-4) کم کم اضافه کنید .
ارلن مایر را به مبرد برگردان سوار کنید و بسرعت ( در حدود 2 دقیقه ) با استفاده از اجاق الکتریکی (5-5) بجوش آورید وجوشش را بمدت 1 30 دقیقه به ملایمت ادامه دهید .
پس از اتمام مرحله ویژه جوشش در حدود 50 میلی لیتر آب مقطر سرد به آن بیافزائید و مواد نامحلول را از کاغذ صافی بدون خاکستر ( 5-9) یا به کمک بوته چینی به سرعت جدا کنید . باقیمانده نامحلول را با 25 میلی لیتر محلول اسید سولفوریک (4-1) که در حرارت آزمایشگاهی اندازه گیری شده به حرارت 95 تا 100 درجه سلسیوس (9-1) رسانده شده است . بشوئید و طبق توضیحات بند (7-3-1-2) با آب مقطر بشوئید . باقیمانده را با یکی از معرفهای (4-3) خشک کنید و سپس با حلال (4-4) مواد صابونی نشدنی آنرا جدا کنید . سپس تمام باقیمانده نامحلول را در بوته چینی صاف کننده جمع آوری کنید .
6-3-3- خشکانیدن : بوته فوق (5-6) و محتویات آنرا در گرمخانه آزمایشگاهی (5-3) در حرارت 2 103 درجه سلسیوس بخشکانید و در دستگاه خشک کننده (5-8) تا حرارت آزمایشگاه سرد و به سرعت با تقریب 5/0 میلی گرم وزن کنید .
این عملیات را تا هنگامیکه دو توزین متوالی که در تعقیب خشک کردن در گرمخانه آزمایشگاهی و سرد کردن در خشک کننده بدست می آید از یک میلی گرم تجاوز نکند ادامه دهید.
معولاً طول مدت مراحل خشک کردن کامل به مدت 2 ساعت کفایت می کند .
سوزندان : پس از خشک کردن باقیمانده خشک شده را در کوره الکتریکی (5-7) در حرارت 25 550 درجه سلسیوس تا بدست آمدن جرم ثابت بسوزانید سپس آنرا در خشک کننده (5-8) بگذارید تا سرد شود و تا تقریب 5/0 میلی گرم مجدداً وزن کنید .
6-3-5- تعداد اندازه گیریها : بر روی هر نمونه آزمودنی اقلاً دو اندازه گیری انجام دهید .
7- محاسبه
7-1- روش محاسبه و فرمولها
7-1-1- فیبر خام در نمونه اولیه چای برحسب فرمولهای زیر محاسبه می گردد .
الف – در مورد چایهائیکه احتیاج به سائیدن ندارند .
= در صد جرمی فیبر خام
ب – در مورد چایهائی که احتیاج به سائیدن دارند .
= درصد جرم فیبرخام
که در آن :
mo = عبارت است از جرم بخش آزمودنی بر حسب گرم (7-2)
m1 = عبارت است از جرم باقیمانده خشک در نمونه چای اولیه پس از خشک شدن بر حسب گرم (7-3-3) .
m2 = عبارت است از جرم باقیمانده خشک در نمونه چای اولیه پس از تبدیل به خاکستر بر حسب گرم (6-3-4)
Ms = عبارت است از درصد جرمی ماده خشک نمونه آزمایشگاهی که طبق بند (6-1-3-1) اندازه گیری شده است .
ms = عبارت است از درصد جرمی ماده خشک نمونه آزمایشگاه که طبق بند (6-1-2-1) و (6-1-3-3) اندازه گیری شده است .
7-1-2-مقدار فیبر خام نسبت به مقدار ماده خشک چای :
در صد فیبر خام بر اساس ماده خشک چای طبق فرمول زیر محاسبه می شود :
= درصد جرمی فیبر خام
که در آن
ms , m2 , m1 , mo عبارتند از همان مواردی که در بند (8-1-1) بیان گردید .
7-1-3- خشک کردن مقدماتی : اگر احتیاج به خشک کردن مقدماتی باشد به بند (7-1-1) مراجعه کنید ) در صد فیبر خام در نمونه اولیه چای با ضرب کردن نسبت زیر در نتیجه محاسبه شده بند (8-1-1) بدست می آید .
که در آن
m4 = عبارت است از جرم اولیه نمونه مرطوب قبل از خشک کردن مقدماتی بر حسب گرم
m5 = عبارت است از جرم اولیه نمونه پس از خشک کردن مقدماتی بر حسب گرم
8-1-2- نتیجه : میانگین حسابی دو اندازه گیری (7-3-5) رامشروط بر رضایت بخش بودن
تکرار پذیری : ( به بند 8-2- مراجعه کنید ) بعنوان نتیجه گزارش کنید .
8-2- تکرارپذیری : تفاوت بین نتایج دو اندازه گیری (7-3-5) همزمان با سرعت پیاپی توسط یک آزمایش کنند انجام گیرد نباید از مقادیر زیرتجاوز کند .
الف – 4/0 (ارزش مطلق) اگر مقدار فیبر خام کمتر از 10 درصد جرم / جرم باشد .
ب – 4 درصد (ارزش نسبی) اگر مقدار فیبر خام بیشتر از 10 درصد جرم/ جرم باشد .
8- یاد آوری روش کار
8-1- در خلال مدتی که در ارلن مایر مستقر در زیر مبرد برگردان ؛ بمخلوط حرارتی بین 96 تا 100 درجه سلسیوس داده می شود باید از تغییر غلظت معرفهای (4-1-4-2) اجتناب کرد .
9- گزارش آزمون
گزارش آزمون باید روش مورد استفاده و نتایج حاصله را بویژه نسبت نمونه چای اولیه و یا براساس ماده خشک بیان نماید . همچنین گزارش آزمون باید تمام شرایطی را که طبق مشروحات این استاندارد مشخص نگردیده و توسط آزمایش کننده اختیار شده و همچنین تمامی جزئیاتی را که می تواند روی نتیجه آزمایش تأثیر داشته باشد شامل گردد .
گزارش آزمون باید حاوی تمام جزئیات مشروح برای شناسایی نمونه باشد .
روش اندازه گیری خاکستر محلول
و نامحلول چای در آب
1- هدف و دامنه کاربرد
هدف از تدوین این استاندارد تعیین روش اندازه گیری خاکستری ها محلول و نامحلول در آب می باشد .
2- تعاریف و اصطلاحت
در این استاندارد اصطلاحات با تعاریف زیر بکار برده می شود :
2-1- خاکستر محلول در آب : عبارت از بخشی از خاکسبر کل می باشد که در شرایط ویژه این استاندارد در آب حل می شود .
2-2- خاکستر نامحلول در آب : عبارت از بخشی از خاکستر کل می باشد که پس از انحلال خاکستر محلول در آب در تحت شرایط این آزمایش بطور نامحلول باقی می ماند .
3- اساس اندازه گیری
استخراج خاکستر کل با آب داغ ، صاف کردن با کاغذ صافی بدون خاکستر ، سوزاندن و نوزین باقیمانده که عبارتست از خاکستر نامحلول در آب و محاسبه خاکستر محلول در آب وسیله اختلاف وزن
4- وسائل لازم
علاوه بر وسائل معمولی آزمایشگاه ، تجهیزات ویژه زیر لازم است :
4-1- بوته 50 تا 100 میلی لیتر برای اندازه گیری خاکستر کل
یادآوری – باید توجه داشت که بوته های سیلیسی برای این آزمایش مناسب نیست .
4-2- کوره الکتریکی قابل در 25 ± 525 درجه سلسیوس
4-3- حمام بخار
4-4- کاغذ صافی بدون خاکستر
4-5- خشک کننده حاوی ماده جاذب الرطوبه مؤثر
4-6- ترازوی حساس آزمایشگاهی با دقت 001/0 گرم
5- روش آزمون
5-1- تهیه آزمونه : خاکستری که از سوزاندن 5 گرم چای در بوته تا حصول وزن ثابت بدست آمده است برای انجام این آزمون بکار برید .
5-2- روش کار : بخاکستر کل موجود در بوته (4-1) 20 میلی لیتر آب مقطر بیافزائید ، تا نزدیکهای جوش حرارت دهید و با کاغذ صافی بدون خاکستر (4-4) صاف کرده بوته و صافی را با آب مقطر بشوئید تا حجم محلولهای صاف شده در حدود 60 میلی لیتر شود . کاغذ صافی و محتویات آنرا به داخل بوته (4-1) منتقل کنید و روی حمام بخار (4-3) به دقت تبخیر و آنرا در کوره (4-2) در 25 ± 525 درجه سلسیوس حرارت دهید تا خاکستر حاصل از ذرات قابل رویت ذغال عاری گردد سپس آنرا در دستگاه خشک کن (4-5) سرد کرده و وزن کنید . مجدداً آنرا بمدت 30 دقیقه در کوره حرارت داده ، سرد کرده و سپس وزن کنید . این اعمال را در صورت لزوم تا حدی ادامه دهید که اختلاف دو توزین پی در پی کمتر از 001/0 گرم گردد و کمترین وزن را یادداشت کنید .
5-2-2- دو اندازه گیری را روی دو نمونه خاکستر کل که بطور مجزا اندازه گیری شده است انجام دهید .
5-2-3- محلول صاف شده را برای اندازه گیری قلیائیت خاکستر محلول در آب محافظت کنید . به استاندارد شماره 3274 " روش اندازه قلیائیت خاکستر چای محلول در آب " مراجعه کنید و خاکستر نامحلول در آب را برای اندازه گیری خاکستر نامحلول چای در اسید محافظت کنید . به استاندارد شماره 3278 " روش اندازه گیری خاکستر نامحلول چای در اسید " مراجعه کنید .
6- بیان نتایج
6-1- روش محاسبه
6-1-1- خاکستر نامحلول در آب : درصد جرمی خاکستر نامحلول در آب بر روی نمونه سائیده بر اساس ماده خشک از فرمول زیر بدست می آید :
¬ Mus = m2 ×
که در آن :
Mus= درصد جرمی خاکستر نا محلول در آب بر حسب گرم
mo= عبارتست از جرم آزمونه سائیده شده که برای اندازه گیری خاکستر کل مورد استفاده قرار گرفته است.
m2= جرم خاکستر نامحلول در آب بر حسب گرم
RS= عبارتست از درصد جرمی ماده خشک نمونه سائیده شده که طبق استاندارد شماره 3272 " روش تهیه نمونه نرم شده چای و اندازه گیری ماده خشک آن "
بعنوان نتیجه میانگین حسابی دو اندازه گیری را مشروط به رضایت بخش بودن نیازهای تکرار پذیری گزارش کنید ( به بند 6-2 مراجعه شود ) .
6-1-2- خاکستر محلول در آب : درصد جرمی خاکستر محلول در آب نمونه بر اساس ماده خشک از فرمول زیر بدست می آید .
× ( m-m) MS= که در آن:
Ms = در صد جرمی خاکستر محلول در آب
RS , m2 , mo همان معانی مذکور در بند 6-1-1 می باشد .
m1 = عبارتست از جرم خاکستر کل بر حسب گرم
6-1-3- در صدی از خاکستر کل که محلول در آب است از فرمول زیر بدست می آید :
× ( S = ( m1 - m2
که در آن :
S = درصدی از خاکستر کل محلول در آب است بر حسب گرم
m1 , m2 همان معانی مذکور در بندهای 6-1-1- و 6-1-2 را دارا می باشد .
6-2- تکرار پذیری : اختلاف بین نتایج دو اندازه گیری همزمان یا سریعاً پی در پی روی یک نمونه که بوسیله یک آزمایش کننده انجام گیرد نباید از 2/0 گرم خاکستر نامحلول درصد گرم نمونه سائیده تجاوز کند .
7- گزارش آزمون
گزارش آزمون باید روش مورد استفاده و نتیجه حاصله را مشخص کند . همچنین در گزارش آزمون باید جزئیات تمامی اعمالی که در این استاندارد مشخص نشده و توسط آزمایش کننده اختیار گردیده همراه با جزئیات حوادثی که ممکن است روی نتیجه تأثیر داشته باشد قید گردد .
گزارش آزمون باید حاوی تمامی اطلاعات لازم برای تشخیص کامل نمونه باشد .
روش اندازه گیری عصاره آبی چای
1- هدف و دامنه کاربرد
هدف از تدوین این استاندارد ارائه روش اندازه گیری عصاره آبی چای سیاه و معمولی نسائیده می باشد .
2- تعریف
عصاره آبی : مواد محلولی که از نمونه چای بوسیله آب جوش در شرایط مذکور در این استاندارد استخراج می شود و به صورت درصد جرمی بر اساس ماده خشک محاسبه می گردد به عنوان عصاره آبی تلقی می گردد .
3- اصول روش
استخراج مواد محلول از آزمونه چای بوسیله آب جوش در زیر مبرد برگردان ، صاف کردن ، شستن ، خشک کردن وتوزین باقیمانده داغ نامحلول در آب و محاسبه عصاره آبی .
4- وسائل لازم
علاوه بر وسائل معمول آزمایشگاهی وسائل بخصوص زیر مورد نیاز است :
4-1- گرمخانه : با دمای ثابت و مجهز به وسائل تهویه که در دمای 2±103 درجه سلسیوس قابل تنظیم باشد .
4-2- بوته صافی : که دارای صافی خمیر شیشه ای بوروسیلیکات با تخلخل 160P به قطر 40 میلیمتر و گنجایش 70 میلی لیتر باشد .
4-3- خشک کننده : حاوی ماده جاذب الرطوبه مؤثر
4-4- ارلن مایر : 50 میلی لیتری که روی آن مبرد برگردان سوار است .
4-5- ارلن مایربوخنر : به ظرفیت یک لیتر برای صاف کردن در خلاء
5- نمونه آزمایشگاهی
جهت آزمون از نمونه نسائیده ای استفاده کنید که مقدار ماده خشک آن به طریقه استاندارد شماره 3276 " روش بهیه افت جرمی چای در 103 درجه سلسیوس " مشخص و تعیین گردیده باشد .
یادآوری : برگهای درشت سیاه یاسبز چای ( که 60 درصد و یا بیش از آن روی الک با قطر چشمه های 1400 میکرومتر باقی می ماند ) را باید قبل از آزمایش تا حدی سائید که از الک با قطر چشمه های 3 میلی متر رد شود .
1- روش آزمون
6-1- آماده کردن بوته : بوته صافی تمیز (4-2) را به مدت یک ساعت در گرمخانه (4-1) در حرارت
2±103 درجه سلسیوس حرارت داده سپس در خشک کننده (4-3) سرد نموده و با تقریب 001/0 گرم توزین نمائید .
6-2- آزمونه : با تقریب 001/0 گرم مقدار 2 گرم چای نسائیده (5) را در ارلن مایر(4-4) وزن
کنید .
6-3- اندازه گیری : به آزمونه (6-2) 200 میلی لیتر آب مقطر داغ اضافه کرده و در حرارت ملایم ضمن گاه گاه چرخاندن به مدت یک ساعت زیر مبردبرگردان قرار می دهید . سپس داغ داغ با کمک خلاء از بوته صافی آماده شده (6-1) و استفاده از ارلن مایر (4-5) صاف کنید .
ارلن مایر (4-4) را با آب مقطر داغ شسته و آب شستشو را از بوته صافی (4-2) عبور دهید تا تمام مواد نامحلول در آب روی بوته صافی جمع شود . در پایان باقیمانده را با 200 میلی لیتر آب مقطر داغ بشوئید و توسط خلاء خشک کنید بوته و محتویات آنرا در گرمخانه (4-1) در حرارت تنظیم شده 2±103 درجه سلسیوس به مدت 16 ساعت (باگذشت یک شب) قرار دهید و در خشک کننده (4-3) سرد و با تقریب 001/0 گرم وزن کنید .
6-4- تعداد اندازه گیری : بر روی هر نمونه نسائیده بند 5 دو اندازه گیری انجام دهید .
7- بیان نتایج
مقدار عصاره آبی نمونه آزمودنی نسائیده چای برحسب درصد جرمی و بر اساس ماده خشک از فرمول زیر به دست می آید .
= درصد جرمی عصاآبی چای
که در آن :
mo = عبارتست از جرم آزمونه بر حسب گرم
m1 = عبارتست از جرم باقیمانده نامحلول خشک بر حسب گرم
RS = درصد جرمی مواد خشک نمونه آزمودنی نسائیده که بوسیله استاندارد شماره ایران 3276-
" روش تهیه افت جرمی چای در 103 درجه سلسیوس " اندازه گیری می شود .
به عنوان نتیجه میانگین حسابی دو اندازه گیری را به شرط آنکه تکرار پذیری ( به بند 8-1 مراجعه شود ) رضایت بخش باشد گزارش کنید .
8- دقت
8-1- تکرار پذیری : اختلاف بین دو مقدار که توسط دو اندازه گیری به سرعت و پیاپی یا هم زمان بوسیله یک آزمایش کننده با استفاده از یک دستگاه بر روی یک نمونه آزمایشگاهی انجام گیرد نباید از یک درصد جرمی تجاوز کند .
8-2- تجدید پذیری : اختلاف بین مقادیر نهائی نتیجه حاصله بوسیله دو آزمایشگاه با استفاده از یک روش روی یک نمونه آزمایشگاهی نباید از 5/2 درصد جرمی ( با اعتبار 95 درصد ) تجاوز کنند .
9- گزارش آزمون
گزارش آزمون باید روش مورد استفاده و نتیجه حاصله را مشخص کند و همچنین باید حاوی تمام جزئیات اعمالی باشد که در استاندارد قید نگردیده و بطور اختیاری برگزیده شده وهمراه با جزئیات حوادثی که روی نتیجه مؤثر واقع شده ، باشد .
گزارش آزمون باید شامل تمام اطلاعات لازم برای شناسائی کامل نمونه باشد .
روش اندازه گیری خاکستر نامحلول چای در اسید
1- اهداف و دامنه کاربرد
هدف از تدوین این استاندارد تعیین روش اندازه گیری خاکستر نامحلول چای در اسید می باشد .
2- تعریف
در این استاندارد تعریف زیر بکار برده شده است :
2-1- خاکستر نامحلول چای در اسید : قسمتی از خاکستر کل است که بعد ار اضافه کردن اسید کلرئیدریک تحت شرایط این استاندارد نامحلول می ماند .
3- اساس روش
حل کردن خاکستر کل در محلول اسید کلرئیدریک ، صاف کردن ، سوزاندن و توزین باقیمانده
4 - معرفهای لازم
تمام معرفهای مورد لزوم باید از نوع خالص شیمیایی آزمایشگاهی باشد ، آب مورد استفاده باید آب مقطر و یا آب خالص معادل آن باشد .
4-1- محلول اسید کلرئید ریک : یک حجم اسید کلرئید ریک غلیظ با وزن مخلوص 16/1 تا 18/1 گرم در دمای 20 درجه سلسیوس در میلی لیتر با 5/2 حجم آب مقطر مخلوط کنید .
احتیاط - اسید کلرئیدریک غلیظ خورنده بوده ، بخارات محرک دارد و سوزندگی ایجاد می کند .
4-2- محلول نیترات نقره تقریباً 17 گرم در لیتر
5- وسائل لازم
وسائل و دستگاههای معمولی آزمایشگاهی و همچنین تجهیزات مورد نیاز زیر :
5-1- بوته چینی یا پلاتینی یا از جنس دیگری که شرایط آزمایش روی آن تأثیر نداشته باشد ، بگنجایش 50 تا 100 میلی لیتر که برای تعیین خاکستر کل بکار می رود .
یادآوری – باید توجه داشت که بوته های سیلیسی برای این آزمایش مناسب نیست .
5-2- کوره الکتریکی قابل تنظیم در 25 ± 525 درجه سلسیوس
5-3- حمام بخار
5-4- کاغذ صافی بدون خاکستر
5-5- خشک کننده – حاوی ماده جاذب الرطوبه مؤثر
5-6- ترازوی حساس آزمایشگاهی با دقت 001/0 گرم
6- روش آزمون
6-1- آزمونه : حدود 5 گرم نمونه سائیده را در بوته (5-1) با تقریب 001/0 گرم به دقت وزن کنید .
6-2- اندازه گیری : به خاکستر کل که طبق استاندارد روش اندازه گیری خاکستر کل در بوته (5-1) بدست آمده است. 25 میلی لیتر اسید کلرئیدریک (4-1) اضافه کنید و سر بوته را با شیشه ساعت
بپوشانید تا از پرش محلول به خارج جلوگیری شود . محلول را مدت 10 دقیقه به طور ملایم بجوشانید ، آنرا بگذارید سرد شود و با کاغذ صافی (5-4) صاف کنید بوته و کاغذ صافی را با آب مقطر داغ آنقدر بشوئید تا آبهای شستشوی صاف شود بدون اسید گردد و با محلول نیترات (4-2) کدر نشود .
کاغذ صافی و محتویات آنرا ببوته برگردانید و روی حمام آب جوش (5-2) به دقت آب آنرا تبخیر کنید و در کوره (5-2) در حرارت 25 ± 525 درجه سلسیوس قرار دهید تا باقیمانده بدون ذرات کربن گردد . بوته را در خشک کننده (5-5) سرد و سپس وزن کنید .
مجدداً آنرا در کوره به مدت 30 دقیقه حرارت دهید . سرد و وزن کنید در صورت لزوم این اعمال را آنقدر تکرار کنید تا اختلاف دو توزین پی در پی از 001/0 گرم تجاوز نکند . کمترین وزن را یادداشت کنید .
6-3- تعداد اندازه گیریها : دو اندازه گیری جدا گانه روی باقیمانده های حاصل از دو اندازه گیری خاکستری کل انجام دهید .
7- بیان نتایج
7-1- روش محاسبه : درصد وزنی خاکستر نامحلول در اسید بدست آمده از نمونه سائیده بر اساس ماده خشک (A) بر حسب گرم از رابطه زیر بدست می آید :
m3 × = A
که در آن :
mo = وزن نمونه اولیه که برای تعیین خاکستر کل بکار رفته است .
m3 = وزن خاکستر نامحلول در اسید برحسب گرم
RS = درصد جرمی ماده خشک موجود در نمونه سائیده که در استاندارد ملی ایران شماره 3272 " روش تهیه نمونه نرم شده چای و اندازه گیری ماده خشک آن " اندازه گیری شده است .
میانگین حسابی دو اندازه گیری بعنوان نتیجه تلقی می گردد ، بشرطی که در آن نیازهای تکرار پذیری رضایت بخش باشد (7-2)
7-2- تکرار پذیرایی (انفرادی) : اختلاف بین دو اندازه گیری که همزمان باهم یا به سرعت پی در پی بوسیله یک آزمایش کننده انجام شود از 02/0 گرم خاکستر نامحلول در اسید در 100 گرم نمونه سائیده شده نباید تجاوز کند .
8- گزارش آزمون
گزارش باید حاوی هر گونه عملی که در این استاندارد مشخص نشده یا اختیار گرفته شده و همینطور هر گونه شرایطی که ممکن است در نتیجه تأثیر گذارده باشد و گزارش باید شامل تمام جزئیات مورد نیاز برای شناخت کامل نمونه باشد
روش اندازه گیری قلیائیت خاکستر چای محلول در آب
1- هدف و دامنه کاربرد
هدف از تدوین این استاندارد تعیین روش اندازه گیری قلیائیت خاکستر محلول در آب حاصل از چای می باشد .
2- تعریف
قلیائیت خاکستر محلول در آب عبارتست از تعداد میلی لیتر اسید نرمال لازم جهت خنثی کردن محلول آبی استخراج شده از خاکستر کل و یا جرم قلیائی معادل این مقدار اسید که در تحت شرایط این استاندارد تعیین می شود .
3- اساس روش
عبارتست از عیار سنجی محلول صاف شده اندازه گیری خاکستر قابل حل در آب با محلول نرمال اسید کلرئیدریک در برابر شناساگر متیل اورانژ .
4- معرفها
اسید کلرئید ریک 1/0 نرمال ( به بند 6-1-1 مراجعه شود ) شناساگر متیل اورانژ : محلول نیم گرم در لیتر متیل اورانژ
5- روش کار
5-1- محلول صاف شده طبق استاندارد شماره 3275 روش اندازه گیری خاکستر محلول و نامحلول چای در آب را که به دست می آید بعنوان آزمونه بکار برید ( بخش خاکستر محلول در آب ) .
اندازه گیری : آزمونه را سرد کرده و با محلول اسید کلرئیدریک (4-1) در برابر شناساگر متیل اورانژ (4-2) اندازه گیری کنید .
5-1- این آزمون را ، از لحظه خاکستر کل تا پایان این آزمایش ، دوبار تکرار کنید .
6- بیان نتایج
6-1- روش محاسبه : بیان قلیائیت برحسب میلی اکی والان یعنی تعداد میلی لیتر اسید نرمال لازم
برای 100 گرم نمونه سائیده خشک طبق استاندارد شماره 3272 " روش تهیه نمونه نرم شده چای و اندازه گیری ماده خشک آن " یا درصد جرمی هیدرواکسید پتاسیم ( KOH ) لازم برای خنثی شدن نمونه سائیده شده خشک .
6-1-1- قلیائیت خاکستر محلول در آب برحسب میلی اکی والان در 100 گرم نمونه سائیده خشک از رابطه زیر به دست می آید :
A1 =
که در آن :
A1 = قلیائیت خاکستر محلول در آب برحسب مسلی اکی والان در 100 گرم نمونه سائیده خشک
V = عبارتست از حجم بر حسب میلی لیتر محلول اسید کلرئیدریک یکدهم نرمال لازم ( به یاد آروی زیر مراجعه شود )
mo = عبارتست از جرم آزمونه نمونه سائیده مورد استفاده برای اندازه گیری خاکستر کل چای بر حسب گرم به استاندارد شماره 3272 " روش اندازه گیری خاکستر کل چای " رجوع شود .
RS = درصد جرمی ماده خشک در نمونه سائیده به استاندارد شماره 3272 " روش تهیه نمونه نرم شده چای و اندازه گیری ماده خشک آن " رجوع شود .
یادآوری : اگر محلول حجم سنجی معلوم العیار (4-1) دقیق نباشد ضریب تصحیح برای محاسبه نتایج بکار برید .
قلیائیت خاکستر محلول در آب بر حسب درصد جرمی هیدرواکسید پتاسیم در نمونه سائیده شده خشک از رابطه زیر به دست می آید :
= A2
که در آن :
A2= قلیائیت خاکستر محلول در آب برحسب در صد جرمی هیدوراکسید پتاسیم
( KOH )
RS , mo , V همان معنای بند 6-1-1 را دارد .
6-1-3- بعنوان نتیجه میانگین حسابی دو اندازه گیری را محاسبه کنید .
7- گزارش آزمون
گزارش آزمون باید روش مورد استفاده و نتیجه حاصله و طریقه بیان آنرا (6-1-1 یا 6-1-2) نشان دهد .
همچنین در گزارش آزمون باید جزئیات عملی را که دراستاندارد قید نشده و از آن استفاده گردیده و همینطور هر گونه شرایطی را که ممکن است روی نتیجه تأثیر داشته باشد ذکر گردد .
گزارش باید حاوی تمام جزئیات مورد نیاز برای تشخیص کامل نمونه باشد .
روش اندازه گیری کافئین در چای
1- هدف و دامنه کاربرد
هدف از تدوین استاندارد روش اندازه گیری کافئین می باشد که درانواع چای و چایهای بدون کافئین ، چای فوری و عصاره های مائی چای کاربرد دارد .
2- اصول روش
کافئین را بوسیله قلیائی کردن با اکسید منیزیم سنگین آزاد کرده با کلروفرم استخراج و توزین کنید و صورت لزوم بطریقه اندازه گیری ازت تام مقدار دقیقتر آنرا تعیین نمائید .
3- مواد لازم
کلیه معرفهای مصرفی باید از انواع خالص آزمایشگاهی باشد .
3-1- اکسید منیزیم سنگین
3-2- اسید سولفوریک غلیظ
3-3- اسید سولفوریک رقیق (1+9)
3-4- کلروفرم
3-5- محلول هیدرواکسید پتاسیم (KOH) یک درصد
4- وسائل لازم
وسایل آزمایشگاهی معمولی بویژه : 1- ارلن مایر یا بالن 1000 میلی لیتر
2- قیف جدا کننده 250 و 500 سی سی
3- الک با چشمه های 6/0 میلی متر
4- ترازوی حساس آزمایشگاهی
5- روش آزمون
نمونه را به نحوی بسایید تا از الک به قطر مذکور رد شود . سپس 5 گرم از نمونه آماده شده را در یک ارلن مایر یا یک بالن یک لیتری ریخته به آن 500 میلی لیتر آب مقطر اضافه نموده سپس وزن کرده بهم زده به جوش آورید .
به محلول 10 گرم اکسید منیزیم سنگین اضافه نموده زیرمبرد برگردان و یا با استفاده از مبرد آبی ضمن گاه گاهی بهم زدن به مدت دوساعت بجوشانید . آنرا سرد نموده و وزن آن را ( بالن یا ارلن مایر + 510 گرم آب مقطر و اکسید منیزیم ) در صورت کاهش با آب مقطر به وزن اولیه برسانید .
آنرا صاف کرده 200 میلی لیتر از محلول صاف شده را که معادل 4/0 وزن نمونه است در یک قیف جدا کننده 500 میلی لیتری ریخته و به آن 20 میلی لیتر اسید سولفوریک رقیق (1+9) بیافزائید و آنرا 6 مرتبه به ترتیب با مقدارهای 25 ، 20 ، 15 ، 10 ، 10 ، 10 میلی لیتر کلروفرم استخراج کنید . تمام
محلول های کلروفرمی استخراج شده را در یک قیف جدا کننده 250 میلی لیتری جمع آوری کنید . و به آن 5 میلی لیتر محلول هیدرواکسید پتاسیم (KOH) یک درصد اضافه کنید پس از بهم زدن بگذارید تا دو لایه مشخص تشکیل شود . لایه کلروفرمی زیرین را در ظرفی که قبلاً دقیقاً توزین کرده این ریخته سپس کلروفرم آنرا تبخیر نمائید .
کافئین باقیمانده در ظرف را در گرمخانه آزمایشگاهی 3±100 درجه سلیسیوس خشک ، در دسیکاتور سرد و وزن کنید . از اختلاف دو توزین درصد کافئین را بر حسب ماده خشک محاسبه نمائید کافئین خالص برنگ سفید است . درصورتیکه کافئین خالص نباشد زنگ آن کمی زرد کدر باشد از کافئین بدست آمده می توان بروش کجلدال مقدار دقیقتر آنرا بدست آورد .
6- محاسبه
مقدار درصد جرمی کافئین در نمونه مورد آزمایش طبق دو روش فوق بدوصورت محاسبه می شود .
6-1- بروش توزین :
W =
