چکیده:
در این تحقیق سعی بر این است که دسته بندی جدیدی از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره گسسته (MADM ) ارائه شود. در این راستا ابتدا، مباحث مقیاس دو قطبی فاصله ای، بی مقیاس کردن، ارزیابی اوزان برای شاخص ها و MADM فازی بیان شده تا مطالب فصل های بعدی مفهوم تر شود. بر پایه این مقدمات، تکنیک های MADM کلاسیک مورد بررسی قرار گرفته و بدین منظور، دسته بندی ذکر شده در کتاب «تصمیم گیری های چند معیاره» تالیف دکتر اصغرپور مرور می شود که بر اساس این چشم انداز تکنیک های MADM کلاسیک به دو دسته عمده تقسیم می شوند: جبرانی و غیرجبرانی.
با توجه به اینکه در این روشها، مقادیر ماتریس تصمیم گیری اعداد قطعی (غیر فازی) هستند، مجموعه این روشها، «تکنیک های MADM کلاسیک» خوانده می شود.
پس از بررسی تکنیک های MADM کلاسیک، سعی شد، متدهای جدید MADM شناسایی و بررسی شود که نتیجه این تحقیقات و بررسی ها در فصل سوم آورده شده است.
با توجه به اینکه هدف از این تحقیق ارائه دسته بندی های جدیدی از تکنیک های MADM است، این تکنیک ها بررسی و در نهایت، 7 نوع دسته بندی مختلف ارائه و توجیه شده است.
مقدمه:
انسان در زندگی روزمره خود تصمیمات بسیاری می گیرد. این تصمیمات از مسائل شخصی و فردی تا مسائل بزرگ و کلان را شامل می شود. در اکثر مسائل تصمیم سازی، عموما اهداف و عوامل متعددی مطرح است و فرد تصمیم ساز سعی می کند که بین چند گزینه موجود (محدود یا نامحدود) بهترین گزینه را انتخاب نماید. انسان به طور ناخواسته در شبانه روز تعداد زیادی از این گونه تصمیمات می گیرد که برخی از آنها به دلیل هزینه بالای خطا در آنها، نیاز به بررسی و دقت بیشتری دارند [1].
تصمیم گیری در محیط های پیچیده ناپایدار یکی از مسائل بسیار مهم در مدیریت نوین به شمار می رود. در این موارد تصمیم گیرنده با گزینه‌هایی متفاوت تحت معیارهای مختلفی که از محیط داخلی و خارجی محیط سازمان متأثر می‌شوند روبرو است. در این مورد مدلهای تصمیم‌گیری چند معیاره به‌عنوان یکی از ابزارهای کارا جهت اخذ تصمیم مناسب به نظر می رسد.
مباحث تصمیم گیری های چند معیاره یک بخش مهم از دانش تصمیم گیری مدرن را تشکیل می دهد. این مباحث به طور گسترده در زمینه های متعددی مانند: اجتماعی، اقتصادی، نظامی، مدیریتی و … به کار می رود.
محققین در دهه های اخیر توجه خود را معطوف به مدل های چند معیاره (MCDM) برای تصمیم گیری های پیچیده کرده اند. در این تصمیم ها به جای استفاده از یک معیار سنجش بهینگی از چندین معیار سنجش ممکن است استفاده گردد.
این مدلهای تصمیم گیری به دو دسته عمده تقسیم می شوند: مدلهای چند هدفه (MODM) و مدلهای چند شاخصه (MADM)، به طوریکه مدلهای چند هدفه به منظور طراحی و مدلهای چند شاخصه برای انتخاب گزینه برتر استفاده می شوند.
فصل اول
مفاهیم اولیه:
با توجه به اینکه هدف از انجام این پایان نامه شناسایی تکنیک های جدید و دسته بندی آنهاست، آشنایی با مباحث اولیه مربوط به تکنیک های MADM ضروری به نظر می رسد از این رو موضوعاتی مانند بی مقیاس کردن و ارزیابی اوزان برای شاخص ها در حدی که مطالب ذکر شده در فصل های بعد را قابل فهم نماید، دراین فصل ارائه شده است.
مقیاس دوقطبی فاصله ای[2]:
اندازه گیری یک شاخص کیفی به این روش بر اساس یک مقیاس ده نقطه ای می باشد به صورتی که صفر مینیمم ارزش ممکن و 10 ماکسیمم ارزش ممکن از شاخص مورد نظر را مشخص می کند و نقطه وسط (عدد 5) مشخص کننده نقطه شکست مقیاس بین مساعدها و نامساعدها است.
در این مقیاس ارزشهای صفر و 10 کمتر مورد استفاده قرار می گیرد و ارزشهای 2، 4، 6 و 8 نیز به عنوان ارزشهای واسطه به کار می روند. اندازه گیری به روش مقیاس دو قطبی فاصله ای برای شاخص های با جنبه مثبت مانند زیبایی، انعطاف پذیری یا … به روش زیر می باشد:
0 1 3 5 7 9 10
خیلی زیاد زیاد متوسط کم خیلی کم .
و برای شاخص های منفی مانند زشتی و سختی کار به صورت ذیل می باشد:
0 1 3 5 7 9 10
خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد .
در این مقیاس فرض بر این است که مثلا امتیاز 9 سه برابر مناسبتر از امتیاز 3 و اختلاف بین زیاد و کم با اختلاف بین متوسط و خیلی زیاد برابر است. (هر دو به اندازه 4 امتیاز)
عملیات جمع و ضرب نیز در مقیاس فوق مجاز می باشد.
پایان نامه دسته بندی تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره گسسته (MADM) رشته مهندسی صنایع
