چکیده :
آنالیز روانکار از سه جهت قابل بررسی است :
• مراقبت و جلوگیری از الودگی روغن بواسطه ذرات خارجی
• مقایسه خواص فیزیکی و شیمیایی روغن با روغن نو . این مقایسه مشخص می نماید که آیا روغن هنوز خاصیت روانکاری کافی را دارا می باشد یا خیر .
• آنالیز ذرات فلزی جهت تشخیص وضعیت فرسایش قطعاتیکه در تماس با روغن هستند .
مراقبت و کنترل وضعیت فرسایشی دستگاه یکی از سه وجه مهم آنالیز روغن می باشد. حرکت نسبی قطعات روانکاری شونده همواره با اصطکاک میان سطوح در تماس همراه است . با وجودی که این قطعات معمولاً با لایه نازکی از روغن پوشیده شده اند با این حال این اصطکاک باعث یک سیستم روغن کاری به صورت معلق می مانند. لذا میزان نسبی فلزات مختلف موجود در روغن رابطه مستقیم با وضعیت فرسایش مجموعه دارد . مهمترین روشی که امروزه جهت تشخیص میزان فلزات فرسایشی بکار می رود آنالیز عنصری روغن می باشد . پروژه حاضر به جهت شناخت منابع این فلزات فرسایشی در موتورهای متداول تهیه شده است .
در این پروژه به نکات حائز اهمیت در افزایش کارائی برنامه مراقبت وضعیت ( CM)اشاره شده اشت .
مقدمه
طی سالهایی که ماشین آلات و تجهیزات مکانیکی ابداع و تکامل یافته اند ، موضوع نگهداری و تعمیرات (نت) آنها پیوسته به عنوان یکی از مهمترین مسائل مرحله بهره برداری مورد توجه بوده است ، در این رابطه تلاش برای دستیابی به روشهایی جهت افزایش هر چه بیشتر کارایی ، ایمنی و کاهش نیازمندیهای تعمیراتی ادامه داشته است .
پیشرفتهای تکنولوژی در ساختمان تجهیزات مکانیکی و ساخت ماشین آلات پر قدرت پیچیده و گرانقیمت ضرورت توسعه و بهبود روشهای (نت) را ایجاب نموده است . در همین رابطه تجارب موفقیت آمیز بکار گیری تکنیکهای «مراقبیت وضعیت » ماشین (C&M)در صنایع بزرگ و بویژه سازمانهای نظامی کشورهای صنعتی ، تدریجازمینه انتقال و استفاده از این روشها در صنایع کوچکتر و سازمانهای غیر نظامی را نیز فراهم آورده است .
اعمال یک برنامه موثر کنترلی و نظارتی بر وضعیت تجهیزات و سیستمهای مکانیکی ، کاهش هزینه های مستقیم را برای صنایع تولیدی و پروژه های عمرانی به دنبال خواهد داشت . در صنایع و تجهیزات نظامی علاوه بر ابعاد اقتصادی ، بهبود جنبه های ایمنی و ابعاد امینتی و کاهش وقفه های زمانی در بهره برداری از ماشین آلات ،می توان امکان برنامه ریزی موثر در تولید ، افزایش ایمنی ، صرفه جوئیهای مالی و به طور کلی افزایش بازده اقتصادی را بوجود آورد .
آنچه مسلم است طی سالهای گذشته توسعه وبکارگیری روشهای «مراقبت وضعیت » ماشین آلات به عنوان یک روش موثر در نگهداری و عیب یابی سیستمهای مکانیکی آهسته تر از میزان مو.رد انتظار بوده است . متاسفانه این وضعیت در کشورهای در حال توسعه که بیشتر تکیه آنها بر واردات انواع ماشین آلات صنعتی ، عمرانی حمل و نقل و نظامی است ، محسوس تر می باشد .
ایجاد ، بکار گیری و توسعه روشهای نظارتی بر سیستمهای مکانیکی به عنوان ابزار (نت) باعث طول عمر ماشین آلات و همچنین کاهش نیاز به مصرف قطعات یدکی می گردد . این جریان به معنی کاهش فروش ماشین آلات و قطعات یدکی خواهد بود که این خود مغایر سیاستهای شرکت های عظیم چند ملیتی است ، چرا که توقیت و توسعه روشهای پیشرفته در (نت) تضاد قهری با رونق بازار فروش قطعاتو ماشین آلات داشته است . این خود دلیل روشنی بر عدم حمایتهای لازم از طرف این کمپانیها در زمینه تحقق ، توسعه و ترویج روشهای پیشرفته (نت ) است . از این رو ، حتی درمورادیکه چنین تکنیکهایی جنبه عملی کاربردی یافته مصرف کنندگان کمتر تشویق به بکار گیری انها شده اند و حتی از آشنایی با نحوه و برخورداری از منافع آن محروم بوده اند .
فصل اول
استراتژی نگهداری و تعمیرات :
به طور کلی کار نگهداری و تعمیرات ماشین آلات از طریق یکی از روشهای ذیل تحقق می یابد :
1- تعمیرات بعد از خرابی دستگاه
2- تعمیرات منظم پیشگیرانه
3- تعمیرات مبتنی بر وضعیت دستگاه
الف : تعمیرات بعد از خرابی
اتکاء به روش تعمیر بعد از خرابی توسط هر مدیر صنعتی که بکار گرفته شود به عنوان یک روش غیر کارا ، غیر قابل اطمینان و پر هزینه مطرح می باشد . برخی از معایب این روش ابتدایی ذیلاً آورده شده است :
1- داشتن اطلاع قبلی از نقص پیش از بروز خرابی تقریباً غیر ممکن است .
2- وجود یک نقیصه در یک قطعه از ماشین می تواند باعث توسعه و تسری خسارات به سایر قطعات گردد .
3- خرابی و توقف ناگهانی ماشین الاتی که در یک مجموعه از ماشین آلات کار می کند به طور اجتناب ناپذیری بر کار دیگر ماشینها و بخشهای فعال اثر بازدارنده ای دارند . این پدیده علاوه بر ضایعات سنگین مالی در فعالیتهای عمرانی برای ماشین آلات نظامی نظیر : کشنده ها ، تانکها و غیره هنگام عملیات از حساسیتهای فوق العاده برخوردار است .
4- تهیه و تدارک قطعات یدکی مورد نیاز و گردآوری افراد متخصص مربوطه به منظور انجام سریع و اقتصادی انواع تعمیرات پیش بینی نشده بسیار مشکل و یا غیر ممکن به نظر می رسد .
5- در مورادیکه ماشین آلات خارج از محیطهای محدود کارگاهی و دور از مرکز تعمیر فعالیت دارند (پروژه های عمرانی ، حمل و نقل و غیره ) (On Site) در صورت بروز خرابی منجر به تعمیرات اساسی ، انجام عملیات تعمیراتی دچار مشکلات عدیده ای خواهد شد که طولانی تر شدن خواب دستگاه و افزایش هزینه های تعمیراتی از ان جمله است . معمولاً در رابطه با ماشین آلات عمرانی و حمل و نقل ، خسارات مالی ناشی از توقف دستگاه و وقفه در کار به میزان قابل توجهی بیش از خود هزینه تعمیر می باشد .
ب : تعمیرات پیشگیرانه منظم
تعمیرات پیشگیرانه در مقایسه با روش قبل از کارآیی بالاتری برخوردار می باشد و معمولاً از طرف سازندگان ماشین آلات به عنوان تعمیرات یا بازدیدهای زمینی پیشنهاد می گردد . علیرغم اینکه تعمیرات پیشیرانه برخی از معایب روش قبل را در خود ندارد ، در عین حال با طولانی شدن فاصله زمانی بین بازدیدها احتمال خرابی دستگاه در طول این فاصله زمانی افزایش می یابد در این صورت مدیریت ماشین آلات علاوه بر هزینه تعمیرات پیشگیرانه هزینه خرابیهای پیش بینی نشده را نیز متحمل خواهد شد . از طرف دیگر با کوتاهتر نمودن فاصله زمانی بین دو بازدید با افزایش هزینه تعمیرات مواجه خواهیم بود . به هر حال در نهایت مدیریت تعمیرات بر مبنای تجارب خود می تواند بهترین فاصله زمانی مناسب (زمان بهینه ) را برای بازدیدها و تعمیرات دوره ای انتخاب نماید
برخی از معایب روش تعمیرات پیشگیرانه منظم به طور اجمال عبارتند از :
1- باز و بسته کردن قطعات به خودی خود می تواند باعث آسیب دیدن آنها گردد .
2- تعمیرات زمانی می تواند منجر به تعویض قطعاتی شود که ممکن است هنوز بخش قابل توجهی از عمر مفید آن باقی مانده است .
3- عدم دقت کافی در مراحل باز و بست قطعات منجر به آسیب و بروز عیوب بعدی می گردد .
4- چون اطلاعات دقیق درباره وضعیت قطعات داخلی سیستم در دسترس نیست ، ممکن است حتی پس از تعمیر مشکلات و عیوب هنوز در سیستم باقی مانده و در بین دو فاصله زمانی تعمیرات (دوره ای ) بروز نماید .
5- انجام تعمیرات دوره ای به صورت کامل و دقیق برای یک مجموعه از ماشین آلات مستلزم وقت و هزینه بسیار سنگینی است . در ارتباط با ماشین آلات فعال در خارج از کارگاه (متحرک ) نظیر ماشیم آلات عمرانی ، حمل و نقل و غیره به لحاظ پراکندگی و اینکه اغلب در مناطق دور از مراکز تعمیر فعال هستند این جنبه از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و تحقیق آن مستلزم ایجاد تشکیلات وسیع ، تامین نیروی انسانی و هزینه بیشتری می باشد.
ج : نگهداری و تعمیرات برپایه مراقبت وضعیت
منظور از نگهداری و تعمیرات بر اساس وضعیت عبارتست از : بدست آوردن علائم و نشانه هایی از وضعیت سیستم در حالیکه ماشین همچنان مشغول کار می باشد تا دستگاه بتواند در یک شرایط ایمنی و اقتصادی ادامه کار دهد یا مورد تعمیر واقع شود .
روشهای متعددی برای مراقبت وضعیت (CM) ابداع و متداول شده است از انجمله :
- آنالیز روغن
- آنالیز ارتعاشات
برخی از محاسن یک برنامه مراقبت وضعیت :
- کاهش سطح تعمیرات عمومی
- کاهش قابل توجه خرابیهای زنجیره ای
- کاهش تعداد خرابیهای سنگین پر هزینه
- کاهش مصرف قطعات مصرفی و قطعات انباری
- امکان کنترل کیفی مواد مصرفی نظیر روغنها و فیلتر ها
- افزایش امکان برنامه ریز (نت )
- ارتقاء سطح دانش فنی و تخصصی نیروی انسانی در گیر کار (نت )
- بهبود ایمنی کار دستگاه و برنامه تولید
- امکان کنترل کیفیت تعمیرات
- کنترل فرسایش غیر عادی و کاهش خرابیهای زودرس
- کاهش هزینه سرویس از طریق افزایش فاصله زمانی سرویسها
- افزایش عمر مفید دستگاه
- افزایش کارآئی ماشین
- کاهش هزینه تولید
- آماده بکار بودن بیشتر ماشین بویژه در مواقع حساس
علیرغم نقاط قوت برنامه های مراقبت وضعیت علل عدم بکارگیری آنها در صنایع مختلف بایستی بررسی و ریشه یابی شود . برخی از علل عدم بهره گیری استراتژی تعمیر بر اساس وضعیت توسط مدیران صنایع را می توان به شرح ذیل خلاصه نمود :
- این روش هنوز به عنوان یک راه حل موثر برای مدیران صنایع شناخته شده نیست.
- عدم اعتقاد برخی از مدیران به کارآئی این روشها به دلیل کمی تجربه یا کمی اطلاعات
- عدم اطمینان از اقتصادی بودن این روشها
- عدم وجود افراد با تجربه و متخصص در این زمینه
- خدمات آزمایشگاهی وجود ندارد .
برنامه «مراقبت وضعیت » ماشین آلات در سازمانهای بزرگ
شاید اعمال نظارت بر مجموعه های کوچک اجرائی که دارای تعداد حدودی ماشین آلات و نیروی انسانی هستند از طریق بازدید و کنترل مستمر و مستقیم ، عملی و تا حدی موثر باشد ولی در سازمانهای بزرگ نظیر یک شرکت حمل و نقل بزرگ جاده ای یا یک پیمانکار بزرگ ساختمانی که تعداد کثیری از ماشین آلات آنها دور از چشم مدیران که در یک محدوده وسیع جغرافیایی پراکنده هستند اعمال نظارت و و کنترلهای لازم آسان نیست .وجود سیستمهای مدیریتی واسطه ای بر دو قابلیت نظامهای کنترلی و نظارتی سنتی مشاهداتی را کاهش میدهد و در نتیجه نیاز به روشهای نوین کنترلی و نظارتی کاملاً احساس می شود .
خرابی و توقف پیش بینی نشده یک دستگاه علاوه بر ایجاد هزینه های سنگین تعمیرات ، باعث اختلال در برنامه کاری سایر ماشین آلات همکار و افت قابل توجه راندمان مجموعه می شود . تعداد بروز این حوادث ، که بسیار مهم و مداول است ، در نهایت آشفتگی و بی نظمی جریان کار ، افزایش قابل توجه هزینه ها و استیصال مدیران را موجب می گیردد . و به همین دلیل معمولاً خسارت ناشی از تبعات خرابی و توقف دستگاهها به مراتب بیش از خسارت ناشی از خود خرابیها ذکر می شود .
تشخیص صحیح و به موقع عیب ، رفع عوامل ایجاد خرابی پیش بینی زمان و تعمیر و برنامه ریزی انجام آن مناسبترین راه برای کنترل فعالیت و راهبری ماشین آلات می باشد .
محورهای برنامه مراقبت وضعیت ماشین آلات
تجارب حاصله از اجرای برنامه های مراقبت وضعیت ماشین آلات طی سالیان گذشته نشان می دهد که بکارگیری این برنامه ها در صنایع مختلف نظامی و غیر نظامی از نقطه نظرهای مختلف حائز اهمیت بودهاست که عمدتاً شامل محورهای ذیل می باشند:
- اقتصادی
- ایمنی
- امنیتی
اقتصادی :
برخی از مدیران اجرائی معتقداند که کارگاهای بزرگ عمرانی نظیر ساخت سد و یا جاده یعنی وجود و فعالیت ماشین آلات ، بدون ماشین تحقق این پروژه ها قابل تصور نیست . از طرفی سرمایه اولیه تامین ماشین آلات و هزینه راهبری و نگهداری آنها بخش قابل توجهی از بودجه و اعتبارات را به خود اختصاص می دهد . هر چند به دلایل مختلف هیچگاه سهم واقعی ماشین آلات در سبد بودجه پروژه ها مشخص نشده است .
بر اساس تحقیقات دامنه داری که در برخی از کشورهای صنعتی در این زمینه به عمل آمده است می توان گفت که از طریق اعمال برنامه های مهندسی مراقبت وضعیت ، با یک تقریب قابل قبول تا 25 در صد می توان گفت در هزینه های مستقیم (نت) صرفه جویی نمود و در حالیکه نویسنده معتقد است با توجه به شرایط اقلیمی و فنی ایران حتی می توان این میزان را افزایش داد . بر اساس نظر یکی از محققین صرفه جویی حاصل از کاهش تبعات خرابیها را می تواند به بیش از 50 در صد نیز رساند .
طی سالهای اخیر مدیران صنایع در کشورهای صنعتی اقدام به انتشار ارقام مربوط به منافع حاصل از بکارگیری روشهای (MCM) نموده اند ، در همین ارتباط نتایج کار تحقیقاتی یکی از موسسات تحقیقات صنعتی در اروپا در مورد منافع اقتصادی حاصل از ایجاد برنامه ‹ مراقبت وضعیت › در نمودار (شکل 8) ارائه شده است .
به عنوان نمونه در یکی از معادن ذغال سنگ یکی از کشورهای صنعتی طی یک دوره مطالعاتی اثر اجرای برنامه مراقبت وضعیت روی ماشین آلات آنها مورد ارزیابی قرار گرفت . در مرحله اول ماشین آلات معدن طی مدت یک سال بدون اعمال برنامه مراقبت وضعیت بکار خود ادامه دادند و در یکسال بعد همان ماشین آلات تحت پوشش برنامه مراقبت وضعیت قرار گرفتند. نتایج مطالعه نشان داد که در مقابل میزان تقریباً مساوی برش مقدار تعویضات تعمیر قسمتهای عمده ماشین آلات در سال اول 7 و در سال دوم 4 مورد بود . میزان تناژ از دست داده در سال اول بیش از هشت هزار و در سال دوم تنها هشتصد تن بوده است و در کل بیش از سیصد هزار دلار صرفه جزئی داشته اند . و این در حالی بوده که برنامه مراقبت وضعیت به دلیل محدودیت تجهیزات به صورت غیر جامع انجام گرفته بود .
ایمنی :
به همان میزان که توسعه صنعت و ابداع وسایل و تجهیزات مختلف صنعتی امکان راحتی زندگی انسان و سهولت و سرعت انجام فعالیتها را افزایش داده در صورت عدم رعایت اصول و نکات فنی و ایمنی زمینه های بروز حوادث خطرات جدی ضایعات انسانی و اقتصادی را افزایش خواهد داد . شاید بتوان به سیستمهای حمل و نقل هوائی به عنوان یکی از مصادیق اشاره نمود . به همین دلیل امروزه در کلیه ناوگانهای هوائی بکار گیری روشهای مراقبت وضعیت جزء اصول قطعی برنامه های (نت)می باشد . دیگر صنایع نیز در بکار گیری این روشها پیشرفتهای چشمگیر داشته اند در برخی از کشورهای صنعتی به طور مثال ، فعالترین آزمایشگاههای آنالیز روغن در خدمت صنعت راه اهن آنها می باشد و باین ترتیب توانسته اند علاوه بر جنبه های اقتصادی احتمال خرابی و توقف پیش بینی نشده قطارها را که باعث سرگردانی ، ناراحتی و یا بروز خطرات جانی برای مسافران خواهد بود به حداقل برسانند .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 55 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله تحیق برای درس اجزا ماشین
