تاریخچه:
ورزش والیبال حدود سال 1299 توسط جناب آقای میر مهدی ورزنده ، استاد بزرگ ورزش به ایران آورده شد. بازی والیبال در ایران در ابتدای امر دارای قواعد خاصی نبود و به شکلهای مختلف ، آن را بازی می کردند . لیکن در سال 1352 با استفاده از ترجمه مجلات خارجی ، مقرراتی که در آن زمان در کشورهای دیگر اجرا می شد در ایران نیز تا حدودی از آن پیروی گردید . تمرینات والیبال در سه محل بطور جدی و مستمر شروع و دنبال شد . این سه محل عبارت بود از : دارالمعلمین ورزش ، کلوپ شایسته یا اجتماعیون ، کوپ ورزش کالج البرز.
در سال 1318 اولین دوره مسابقات والیبال قهرمانی ایران همزمان با سایر مسابقات رشته های ورزشی برگزار شد . در ابتدای تاسیس فدراسیون های ورزشی یعنی در سال 1324 ، والیبال و بسکتبال دارای فدراسیون مشترک بودند و تا سال 1336به همین نحوه ادامه داشت . همه ساله مسابقاتی تحت عنوان باشگاهها ، دستجات آزاد ، انتخابی ، قهرمانی مدارس و دانشکدهها ی هر شهرستان و نهایتا" قهرمانی کشور انجام می گرفت . در پایان سال 1336 والیبال دارای فدراسیون مستقلی شد و آقای امیر عباس امین به سمت اولین رئیس فدراسیون والیبال منصوب گردید.
آغاز والیبال نوین را می توان از بدو ریاست آقای امیر عباس امین و دبیر فدراسیون والیبال آقای حسین جبار زادگان ، که از مربیان لایق و با قدرت والیبال و بسکتبال بود به حساب آورد ، اعزام مربیان و داوران به کلاسهای بین المللی ، دعوت از تیم های زنان و مردان خارجی به کشور و اعزام تیمهای ملی زنان و مردان به تورنمتها و مسابقات رسمی بین المللی مانند بازیهای آسیایی مسابقات قهرمانی آسیا ، قهرمانی جهان ، دانشجویان جهان ، ارتش های جهان ، ناشنوایان جهان ، معلولین جهان ، و را آهن های جهان و جاده های جمهوریت ترکیه و … از اهم این فعالیتها می باشد.
در رویداد های داخلی ، برگزاری مسابقات لیگ سراسری ایران به عنوان جام پاسارگاد که در سال 53 ، 54 و 55 انجام شد از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و در رواج و گسترش و پیشرفت والیبال آن زمان تاثیر فراوان بر جای گذاشت .
در سالهای اول پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، به علت تعویض های پی در پی رئیس فدراسیون و تغییرات وسیع در کادر هیئت رئیسه ، برنامه های والیبال شکل پایداری نداشت و مسابقات بین المللی چه در داخل و چه در خارج از گشور متوقف گردید و ففط کوشش می شد در زمینه ورزش عمومی گسترش وسیعتری به وجود آید .
مسابقات قهرمانی کشور نیز همه ساله انجام می گردید و اعزام داوران به کلاسهای داوری بین المللی تقریبا" شکل منظمی داشت ، اما اعزام مربیان به کلاسهای بین المللی قطع گردید.
با فعالیتی که طی 8 ساله اخیر آغاز شده است و با استعدادی که جوانان کشور در این رشته از خود نشان داده اند از همه مهمتر طی 2 سال گذشته ( سالهای 76 ، 77 و 78 ) موفقیتهای چشمگیری نصیب تیم ملی ایران گردیده است . در حال حاضر آقای حاجی محمد رضا یزدانی خرم رئیس فدراسون والیبال جمهوری اسلامی ایران می باشند که در همه زمینه ها در کسب موفقیتها سهم اصلی و گرانبهایی داشته اند .
اطلاعات عمومی:
ورزش والیبال امروزه بین دو تیم و مجموعا" با 12 نفر انجام می گیرد که در هر تیم 6 نفر در میدان بازی به صورت 3 نفر بازیکن در قسمت عقب( چپ ، وسط و راست) و سه نفر در قسمت جلو ( چپ جلو ،وسط جلو و راست جلو ) بازی می نمایند. بدین ترتیب هر بازیکن به منظور پوشاندن یک قسمت از میدان درنظر گرفته می شود.
هدف از این بازی ضربه زدن به توپ و رد کردن آن از بالای تور به زمین مقابل و دریافت امتیاز می باشد .
محوطه بازی والیبال در زمین سرپوشیده یا سر باز مستطیلی با ابعاد 18 متر در 9 متر می باشد . زمین بازی به وسیله تور به دو نیمه مساوی تقسیم می شود. در هر طرف تور و در فاصله 3 متری از آن خطی به موازات خط وسط زمین کشیده می شود که منطقه حمله را مشخص می نماید . در سمت راست انتهایی هر نیمه زمین 2 خط به طول 15 سانتیمتر تا فاصله 3 متر از یکدیگر منطقه سرویس را نشان می دهد.
ورزش والیبال امروزه در اکثر کشورهای جهان دارای تماشاچیان زیادی بوده و تقریبا" می توان گفت که بعد از فوتبال یکی از بازیهایی است که بیشترین تماشاچی را به خود اختصاص داده است . تعداد تماشاچیان مسابقات والیبال در سطوح مختلف متفاوت می باشد ، حد اقل جمعیت تماشاچی برای سطوح ناحیه ای 1000 نفر ، برای سطوح شهری 3000 نفر و برای سطوح کشوری 5000 نفر پیشنهاد می گردد . فدراسیون بین المللی والیبال برای مسابقات حساس 15000 و برای مسابقات نهایی تا 20000 صندلی پیشنهاد می کند .
جایگاه تماشاچیان می تواند در جهات مختلف سالن قرار گیرد ولیکن بهترین حالت در طرفین طولی زمین می باشد تا هر دو نیمه به خوبی قابل رویت باشد . در طراحی محل استقرار تماشاچیان از صندلی های متحرک و از سیستم جمع شو یا ثابت با زیر خالی و یا فضای ثابت قابل استفاده در زیر که عملکرد جنبی لازم در زیر آن پیش بینی می شود استفاده می گردد.
تجهیزات مورد نیاز :
- توپ : توپ والیبال باید کاملا" گرد ، به رنگ روشن یکنواخت ، با رویه خارجی چرم نرم مخصوص و بدون بند باشد و جداره درونی آن باید از جنس لاستیک ساخته شود . قطر توپ 67-65 سانتیمتر و وزن آن 280-260 گرم خواهد بود .
- - لباس و کفش : اعضای هر تیم باید از لباس یکسان استفاده نمایند و در این رابطه باید از پیراهن و شورت ورزشی ، کفشهای کتانی تخت لاستیکی بدون پاشنه استفاده گردد . استفاده از کلاه یا هر گونه وسیله دیگری که ممکن است به بازیکن دیگر آسیب برساند غیر مجاز می باشد . تمام بازیکنان باید پشت پیراهن خود شماره ای به ارتفاع 15 سانتیمتر داشته باشند . این شماره در جلوی پیراهن باید ارتفاع 10 سانتیمتر تکرار گردد.
- لباس بازیکنان باید به گونه ای باشد که امکان تبادل حرارتی بدن ورزشکار به سهولت تامین گردد.
نگاهی به نحوه شکلگیری فدراسیون بینالمللی والیبال ( F.I.V.B )
در ابتدا این ورزش مینتونت نامگذاری شده بود و دلیل انتخاب این نام برای همگام نامعلوم بود. تحتتأثیر محبوبیت فراوان بسکتبال در بین عامه مورگان تصمیم گرفت برای دانشجویان خود ورزشی را بهوجود آورد که بازی از روی تور انجام گیرد و لذتبخش باشد. مورگان با استفاده از توئی توپ بسکتبال که بهدلیل سبکی وزن به دستها آسیب نمیرساند بازی را شروع کرد. طولی نکشید که در کلیه شهرهای ماساچوست و نیوانگلاند عمومیت یافت.
در اسپرینگ فیلد، دکتر ت - آهالستیگ با مشاهده بازی مینتونت را به والیبال تغییر نام داد. زیرا قصد اساسی از بازی کردن، فرستادن و برگشت دادن (رد و بدل کردن) توپ از روی تور است که کلمه والیبال در معنا این نیت را مشخص میسازد. با اینکه والیبال در آغاز ورزش سالنی بود و در محلهای سرپوشیده بازی آن انجام میشد و اساساً برای فعالیتهای سرگرمکننده پیشهوران و نجار اختصاص یافته بود ولی کم کم به زمینهای روباز کشیده شد و بهعنوان یکی از فعالیتهای جالب توجه تابستانی درآمد و به شدت تعقیب میشد.
در آغاز برای بازی والیبال قوانین خاصی تدوین نشده بود. هر فرد و در هر کشوری به میل خود و به طریق مختلف با توپ بازی میکردند رفته رفته والیبال در مناطق و نواحی مختلف جهان گسترش مییافت. همچنان که هر ابداع یا اختراعی در آغاز با نواقصی همراه بوده و به مرور زمان تکمیل و رفع نواقص میشود. والیبال نیز از این قاعده مستثنی نبود و کم کم قوانین برای این بازی وضع شد و روشها و حرکات تکنیکی جایگزین حرکات قبلی گردید. در سال ۱۹۰۰ پذیرفته شد که امتیازات هر ست بازی ۲۱ پوئن (امتیاز) باشد.
در سال ۱۹۱۲ سیستم چرخش به تصویب رسید. در سال ۱۹۱۷ پذیرفته شد که هر ست بازی ۱۵ پوئن باشد. در سال ۱۹۱۸ تعداد بازیکنان هر طرف زمین ۶ نفر پیشنهاد شد که مورد قبول عامه قرار گرفت. در سال ۱۹۲۱ موافقت شد که هر نیم با سه ضرب توپ را به طرف دیگر بفرستد. در سال ۱۹۲۳ اندازه زمین بازی ۹ ٭ ۱۸ متر تعیین شد.
به مرور در سالهای بعد، قوانین فراوانی برای این بازی وضع شد و در بسیاری از قوانین قبلی نیز تغییراتی حاصل گشت که هنوز هم این تغییرات (سال) ادامه دارد و هر چهار سال یک بار در کنگره بینالمللی والیبال تغییراتی در قوانین بازی به تصویب میرسد و در آخرین کنگره جهانی که در سال ۱۹۹۸ میلادی (۱۳۷۷ شمسی) همزمان با برگزاری چهاردهمین دوره مسابقات والیبال جهانی مردان و سیزدهمین دوره زنان در ژاپن برگزار شد با تصویب و تغییر قوانین مانند روش امتیازگیری یا برد رالی، امتیازات ۲۵ برای ستهای اول، دوم، سوم و چهارم و امتیازات ۱۵ برای ست پنجم و همچنین تصویب بازیکن دفاعی لیبرو، بهکار بردن روش جدید دگرگونی و هیجان فراوانی در بازی والیبال بهوجود آورده است. اولین کشور خارجی که والیبال را پذیرفت. کشور کانادا و به سال ۱۹۰۰ بود.
اساساً نهضت Y.M.C.A (سازمان جوانان مسیحی) در عرفی این ورزش به دیگر کشورهای جهان و تعمیم آن سهم فراوانی دارد. بازی والیبال در پایان سال ۱۹۰۰ به هندوستان و در سالهای ۱۹۰۵ به کوبا، به ۱۹۰۹ پورتریکو، به ۱۹۱۰ فیلیپین، به ۱۹۱۲ اوروگوئه، به ۱۹۱۳ چین و به ۱۹۱۷ ژاپن و بهتدریج از سال ۱۹۱۴ به بعد توسط سربازان قوای آمریکا و مستشاران و اشخاص دیگر به کشورهای اروپائی از قبیل فرانسه، چکسلواکی، لهستان، شوروی و بلغارستان و سایر کشورهای اروپائی معرفی شد و تعمیم یافت. ولی به سبب بیگانه بودن این ورزش برای اروپائیان در ابتدای امر قبول آن به کندی صورت میپذیرفت. فرانسه، چکسلواکی و لهستان سه کشوری بودند که قبل از دیگران اقدام به تشکیل فدراسیون ملی والیبال در کشور خود نمودند.
کشور شوروی که در سال ۱۹۲۳ اقدام به تأسیس انجمن ملی والیبال نمود برای پیشرفت و دگرگونی آن فعالیت زیادی بهعمل آورد. اصولاً شوروی از کشورهائی است که در پیشرفت تکنیک و تاکتیک والیبال و تنظیم قوانین در جهان سهم بهسزائی دارد و برای قهرمانی در مسابقات است که قدرت بزرگ جهانی به حساب میآید.
کشورهای فرانسه، چکسلواکی و لهستان پس از تشکیل فدراسیون ملی مصمم شدند که با کمک کشورهای دیگر فدراسیون بینالمللی را تأسیس نمایند و در سال ۱۹۳۶ بههنگام بازیهای المپیک در برلین آلمان در این زمینه فعالیت زیادی نمودند ولی با آغاز جنگ بینالمللی دوم و طغیان آن در اروپا اقدامات آنان متوقف شد. بهطور کلی تغییرات و پیشرفت والیبل را میتوان به سه دوره تقسیم نمود. دوره اول از سال آغاز تا سال ۱۹۱۸. دوره دوم از سال ۱۹۱۹ تا سال ۱۹۴۶ و دوره سوم از سال ۱۹۴۷ به بعد که تغییرات و پیشرفت اساسی والیبال در دوره سوم صورت پذیرفته است.
پس از جنگ بینالمللی دوم، فعالیتهای فراوان برای حرکت جدید به والیبال مجدداً آغاز شد و اولین مسابقه بینالمللی در قاره اروپا بین دو کشور فرانسه و چکسلواکی در شهر پاریس برگزار گردید. پیگیری برای تأسیس فدراسیون بینالمللی والیبال ادامه یافت. مذاکرات بین سه کشور فرانسه چک و لهستان منتج به موافقت در جهت تشکیل کنگره ویژه برای تأسیس اتحادیه بینالمللی والیبال گردید.
سرانجام در آوریل ۱۹۴۷ کنگرهای با شرکت نمایندگان چهارده کشور از سراسر جهان در پاریس برگزار و موافقت شد فدراسیون بینالمللی والیبال (F.I.V.B) تأسیس گردد که این فدراسیون در پاریس تشکیل شد و آقای پل لیبود از کشور فرانسه بهعنوان اولین رئیس فدراسیون بینالمللی والیبال انتخاب شد. به زودی کشورهای زیادی درخواست عضویت خود را برای پیوستن به فدراسیون حدود ۲۱۷ کشور عضو دارد (سال ۲۰۰۰) و بیش از ۲۰۰ میلیون نفر از مردم جهان والیبال بازی میکنند.
اولین رئیس انتخابی فدراسیون بینالمللی والیبال آقای پل لیبود از کشور فرانسه تا سال ۱۹۸۴ (یعنی ۳۷ سال تمام) ریاست فدراسیون بینالمللی را با قدرت بر عهده داشت و توانست با کمک سایر اعضاء این فدراسیون را در ردیف فعالترین فدراسیونها، و والیبال را در زمره برگترین ورزشهای جهانی درآورد. پس از تأسیس فدراسیون بینالمللی، کمیتههای مختلفی در داخل آن بهوجود آمد و برنامه مسابقات رسمی بینالمللی تنظیم و آغاز شد. در سال ۱۹۴۹ اولین دوره مسابقات جهانی والیبال برای مردان درپراگ و در
شامل 22 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله والیبال