کلمه بنیاد گرایی برگرفته از واژه لاتین Fundamen به معنای شالوده و اساس است.(1) این اصطلاح اولین بار در دهه نخست قرن بیستم در ایالات متحده ساخته شد. و به گروهی از پروتستانها اطلاق می شد که بین سالهای 1910 و 1912 مجموعه جزوه هایی با نام «فوندامنتال »منتشر کردند. (2)
این گروه از مسیحیان ، مصرانه وابستگی و علاقه وافر خود را به اصول سنتی و ارتدکسی انجیل اعلام داشته و استدلال نمودند که هدف واقعی مسیحیت نجات روح انسانهاست و نه تغییرات اجتماعی ، که آن هم از طریق تبیین و تفسیر لفظی انجیل قابل تحقق است.آنها در این زمینه دکترین های زیادی را به عنوان پایه قرار می دادند ،مانند دکترین «آفرینش انسان» ،دکترین «قیامت » و دکترین «تولد نوزاد بدون پدر»، و آنها را از طریق منطوق لفظی انجیل بررسی می کردند. این گروهها نجات و اصلاح فردی را به عنوان تنها راهی که موجب حفظ و تطهیر مذهب می گردد، برای جامعه تجویز می نمودند. بر این اساس آنان به تطهیر مذهب از تفسیرها ، تأویلها و تبیینها ی سنتی آبای کلیسا پرداختند و شاید بتوان تعبیر «تصفیه کنندگان » را با آنان قابل انطباق یافت. از این زمان به بعد است که واژه بنیادگرایی در راستای تفکر احزاب و گروههای مختلف تعابیر متناسب با ارادة‌فکری و سیاسی آن گروهها را پیدا نمود. برای مثال محافظه کاران واژه بنیاد گرایی را معادل کینه غیر عاقلانه از بیگانگان و خارجی ها نظامیگیری و تندروی بکار بردند و از دیدگاه لیبرالها به معنای افراط گرایی، فناتیک بودن و سنت گرایی جلوه نموده است. تعبیر رادیکالها از واژة بنیادگرایی مبتنی بر تصویر تعصب، لجاجت مذهبی و منفعلان سیاسی است که گرایش به افکار نیاکان خود دارند و علم ، تاریخ ،مدرنیزاسیون روشنگری و انقلاب صنعتی را رد می کنند.(3)
بدین ترتیب اصطلاح بنیادگرایی که در اصل مربوط به جنبش های قشری در تاریخ مسیحیت و کاتولیک ها بود و در اصطلاح پروتستانها بیشتر به مفهوم کهنه پرست به کار برده می شد ،به معنای حفظ عقاید سنتی مذهب مسیحی درست مطابق با متن انجیلی و کتب آسمانی مقدس و در تضاد و مخالفت با بیشتر امور و پدیده های جدید است . به عبارتی بنیاد گرایی یا اصل گرایی خواهان بازگشت به اصول و بنیادهای اولیه با همان سادگی و خلوص نخستین آن است و فاقد دید مثبت و اجتهادی ، انقلابی و نوگراو آینده نگر است.(4)
در یک نگاه کلی ویژگی بنیاد گرایان پروتستان آمریکایی ، انعطاف ناپذیری ، و مخالفت با تاخت و تاز مدرنیسم و لیبرالیسم می باشد. این جنبش خواهان دفاع از شکل به خصوصی از رفتار مذهبی موروثی بود که بر ایمان خشک و مطلق و درک بنیاد گرایانه از ایمان پروتستانی مبتنی بود.(5)
تبارشناسی و ویژگی های بنیادگرایی - 66 صفحه + Doc
