هوازدگی، روند در هم شکستن سنگ ها، خاک و کانی ها است. مواد مصنوعی نیز به خوبی این موارد به وسیله تماس با هواکره، زیوگان (همه زندگان یک جا که زیست کره را می سازند) و آب ها دچار هوازدگی می شوند. فرآیند هوازدگی«بدون حرکت» است و به هیچ وجه نباید با فرسایش اشتباه گرفته شود؛ زیرا در فرسایش ، سنگ ها و کانی ها به وسیله عواملی همچون آب، یخ، برف، باد، امواج و گرانش جا به جا شده و در جایی دیگر نشست میکنند.
دو بخشبندی مهم برای فرآیند های هوازدگی هست: فیزیکی (مکانیکی) و شیمیایی . نکته مهم این است که هر کدام گاهی دارای اجزاء زیستی نیز هستند. در هوازدگی فیزیکی، سنگ ها و خاک در طی تماس مستقیم با شرایط هواکره ای، در هم می شکنند؛ همانند گرما، آب، یخ و فشار. در هوازدگی شیمیایی، مواد شیمیایی هوا کره یا مواد شیمیایی زیستی ( که به هوازدگی زیستی نیز آشنا است)، به طور مستقیم بر روی سنگ ها، خاک ها و کانی ها تأثیر می گذارند.
در حالی که هوازدگی فیزیکی در جاهای بسیار سرد و بسیار گرم برجسته می شود، هوازدگی شیمیایی در جاهای مرطوب و داغ شدید است. با این حال، هر دو گونه با هم نیز رخ داده و به دیگری شتاب می دهند. برای مثال، ساییدن (مالش به یکدیگر) اندازه ذرات را کاهش می دهد و در همین حال سطح تماس را افزایش، این باعث افزایش فروگیری آن ذرات به واکنش های شیمیایی می شود.
عوامل گوناگونی با هم کار می کنند تا کانی های اولیه ( فلدسپار ها و میکا ها) را به کانی های ثانویه (کربنات ها و رس ها) تبدیل کنند و عناصر غذایی گیاهان را به صورت محلول آزاد کنند.
موادی که پس از در هم شکستن سنگ ها باقی می مانند، با مواد آلی ترکیب شده و خاک را درست می کنند. محتویات خاک، به مواد مادرشان وابسته است؛ بنابراین، خاکی که از یک گونه سنگ پدید آمده، معمولاً در چند کانی کمبود دارد اما خاکی که از هوازدگی چند گونه سنگ پدید آمده، بسیار حاصلخیز است. علاوه بر این، بسیاری از مناظر زمین، نتیجه فرآیند های هوازدگی همراه با فرسایش و رسوبگذاری دوباره هستند.
هوازدگی فیزیکی
هوازدگی فیزیکی که به هوازدگی مکانیکی و «جداسازی» نیز معروف است، شامل یک سری از فرآیند ها است که از هم پاشیدن سنگ ها را بدون تغییر شیمیایی در پی دارد. اصلی ترین فرآیند در این هوازدگی، «شست و ساب» است (فرآیند کاهش اندازه ذرات توسط آب، یخ، امواج و...). این هوازدگی می تواند به دلیل دما، فشار، یخ و غیره رخ دهد. ساییدگی به وسیله فرآیند های آب، یخ و باد، می توانند توان برش بسیاری داشته باشند؛ به گونه ای که در دره ها، تنگه ها و آبکند ها به خوبی دیده می شود. در نواحی یخبندان، اجرام یخی بزرگ متحرک، خاک و سنگ ها را به سوی مناطق پایین تر خرد می کنند و می سابند. گاهی ریشه گیاهان درون شکاف سنگ ها شده و آن ها را از هم می پاشانند؛ حیوانات حفار نیز به خرد شدن سنگ ها در طی کارکرد فیزیکی شان کمک می کنند اما بسیار کم اهمیت اند و تأثیر کمی دارند.
تنش گرمایی
هوازدگی «تنش گرمایی» یا «خورشید دهی»، به دلیل انقباض و انبساط سنگ ها در تغییرات دما رخ می دهد. برخی کانی ها بیشتر از دیگران انبساط می کنند و هنگامی که گرما تنش های گوناگونی را در کانی های یک سنگ می سازد، آن سنگ از هم می پاشد. به علت اینکه سطح بیرونی سنگ ها معمولاً با درون آن اختلاف گرمایی دارند، برخی از سنگ ها ممکن است به خاطر «ورقه ورقه» یا همان «پوست پوست شدن»، هوازده شوند. اگر در شکاف های سنگ یخ شکل بگیرد، این فرآیند ها بسیار سریع تر می شوند. این رویداد نیز به خاطر افزایش چشمگیر گنجایش آب پس از یخ زدن است.
خود تنش گرمایی نیز دو دسته می شود: «شوک گرمایی» (هوازدگی اصلی در بیابان ها و در تکه های سرامیکی و شیشه ای نیز می بینیم) و «خستگی» (که بیشتر در مصالح صنعتی روی می دهد) است.
شامل 33 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت هوازدگی
