فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 28 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
معرفی روش های کنترل آفات وبیوتکنولوژی
طبیعت بی نهایت پیچیده است و غالباً این پیچیدگی بصورتی است که ما نسبت به آن بطور وحشتناکی جاهل مانده ایم . درنتیجه هنگامی که آگاهانه، یا ندانسته وتصادفی، تغییرات عمده ای درطبیعت به وجود می آوریم مکانیسم های هومواستاتیک فوق العاده پیچیده را به صورتی دگرگون می سازیم که خود قادر به پیش بینی عواقب آن نیستیم. به همین دلیل است که گاه چیزهای عجیب و غریبی اتفاق می افتد (Kennethe F.Watt).
مقدمه
ارزیابی مسأله آفات در مقیاس جهانی نشان می دهد که اگر حشرات آفات وجود نداشتند، تولید مواد غذایی جهان تا حدودی یک سوم بیشتر از میزان موجود افزایش می یافت. با توجه به این همه خسارت، واضح است چنانچه کوششی برای دفع حشرات آفت انجام نمی گرفت ویا این مبارزه ها به نتیجه ای نمی رسید، نوع بشر با چه بلیه ای مواجه می شد. بدیهی است که هر حشره به تنهایی مقدار نسبتاً کمی غذا احتیاج دارد، مثلاً تصور نمی رود که یک رشته در تمام عمرش بیشتر از نیم سانتی متر مکعب شیره گیاهی تغذیه می کند. حتی یک کرمینه پرهور پروانه هم بیشتر از 50 گرم از وزن تر گیاه میزبان خود را مصرف نمی کند.
بنابراین باید تعداد بسیار زیادی حشره وجود داشته باشد تا باعث این همه خسارت شود که در واقع همین طور هم هست و تعداد حشرات واقعاً فوق العاده زیاد است. در مقایسه با تراکم جمعیت انسانی یعنی 14/0 نفر در هکتار، ممکن است 25 میلیون حشره در هر هکتار خاک و 25 هزار حشره در حال پرواز روی هر هکتار موجود باشد. مسلم است که همه آنها در حال از بین بردن محصولات غذایی بشر نیستند، ولی تعداد جمعیت یک گونه آفت به تنهایی در یک هکتار محصول اغلب قابل قیاس با ارقام ذکر شده است. مثالً ممکن است در یک هکتار جو 22 میلیون لار و مگس وجود داشته باشد و نیز 222 میلیون شته سیاه باقلا در یک هکتار چغندر گزارش شود، هر دوی این ارقام آلودگی، نشان دهنده سرعت ازدیاد حشرات مهاجر اولیه است که به گیاهان یک ساله حمله می کنند و در واقع غالب گونه های حشرات که مشکل ایجاد می کنند قدرت تکثیر خارق العاده ای دارند. این قدرت تکثیر وقتی به صورت ارقام و آماربیان شود، ذکرشان در داستان های تخیلی علمی بی مورد نخواهد بود.
در بین یک میلیون گونه حشره شناخته شده حدود ده هزار گونه گیاهخوار هستند و به این ترتیب زیان های ناشی از آنها به تاراج و نابودی محصولات زراعی در سراسر جهان منتهی می شود. باید گفت که یک سوم محصولات غذایی جهان در مراحل رشد، برداشت و انبار به وسیله آفت های مختلف به تاراج می رود. در بعضی از کشورها میزان خسارت از این رقم زیاد تر است. باید توجه داشت که به رقم تمام موارد فوق تمام گونه های حشرات آفت مضر نیستند. اکثر گونه های حشرات برای انسان مفید هستند و نقش آنها مخصوصاً گونه های انگل و شکارچی در نابودی حشرات آفت بسیار مؤثر است. به علاوه نقش حشرات گرده افشان در گرده افشانی صدها گیاه بویژه یونجه، توتون، گوجه فرنگی، آفتابگردان و درختان میوه و غیره در افزایش محصولات کشاورزی بسیار با ارزش است.
آنچه مسلم است ذخیره فعلی غذا در سطح جهان کافی نیست. در حال حاضر حدود 56 درصد از جمعیت جهان در فقر غذایی به سر می برند. در کشورهای توسعه نیافته وضعیت وخیم تر است به طوری که تخمین زده می شود 79 درصد از جمعیت آنها در فقر غذایی هستند. آنچنان که از گزارش ها پیداست، برآورده شده است که سالیانه 15 میلیون انسان بر اثر سوء تغذیه و امراض وابسته به سوء تغذیه در دنیا از بین می روند و این در حالی است که میزان معتنابهی از تولید سالیانه غلات توسط آفت ها و بیماری های گیاهی و پوسیدگی هدر می رود.
بااین توضیحات مختصر متوجه می شویم که یکی از راه های تأمین غذا برای جمعیت روبه رشد جهان جلوگیری از ضایع شدن مواد غذایی و از بین رفتن محصولات کشاورزی توسط آفت ها به معنی اعم کلمه است تا تعادل غذا در جهان در وضعیت مناسبتری قرار گیرد.
یکی از مهمترین مسائل مورد توجه انسان در دفع آفات عبارت از حفاظت و نگهداری و حتی تقویت تعادل طبیعی در سیستم های زراعی است. برای رسیدن به این هدف کاربرد دشمنان طبیعی، آفات از جمله استفاده از موجودات ذره بینی بیماری زا، مورد توجه قرار گرفته است. در خصوص تعریف کنترل بیولوژیک بین متخصصان امر اختلاف نظر زیادی وجود دارد . با مفهومی جامع تر، کنترل بیولوژیکی پدیده ای است طبیعی ناشی از کنش متقابل اجزای زنده یک زیست بوم در تنظیم جمعیت. با توجه به این مسأله کنترل بیولوژیکی همه عوامل مرگ و میر را در بر می گیرد که خود شامل رقابت بین گونه های همسان یا متفاوت، تأثیر میزبان های مدافع یا مقاوم و نتایج مستقیم یا غیر مستقیم حمله موجودات وابسته به سطوح بالاتر غذایی است. کنترل بیولوژیکی کاربردی غالباً مستلزم حفظ منابع طبیعی و تکثیر انواع مخصوص موجودات به منظور تنظیم جمعیت گونه های نامطلوب و در نتیجه جلوگیری یا کاهش اثرات منفی آنها است.
Debach (1964) کنترل بیولوژیکی را چنین تعریف می کند: ‹‹فعالیت های پرداتورها (شکارگرها)، پارازیت ها (انگل ها)، یا پاتوژن ها (عوامل بیماری زا) به منظور نگهداری تراکم جمعیت سایر موجودات در یک پایین تری از تراکم احتمالی که در اثر عدم وجود عوامل کنترل کننده بالا ممکن است ایجاد شود››. تعریف Deacan از مبارزه بیولوژیکی بر اساس نظریه Garrett (1970): ‹‹کنترل بیولوژیکی روشی است که اثرات نامطلوب یک موجود زنده توسط عوامل یا موجود زنده دیگری کاهش یابد که موجود زنده اخیر گیاه میزبان آفت یا پاتوژن و یا انسان نیست››.
امتیازات عمده مبارزه بیولوژیکی
1- انتخابی است، مساله آفت نه شدت پیدا می کند ونه آفت های جدیدی به وجود می آیند؛
2- موجودات مفید ازقبل دردسترس هستند، یعنی، احتیاج به ساختن وتولید آنها نیست؛
3- موجودات مفید می توانند جستجو کرده وآفت را پیدا کنند؛
4- موجودات مفید می توانند افزایش پیدا کنند وانتشار یابند؛
5- آفت قادر نیست ویا به سختی قادر است دربرابر این نوع مبارزه مقاومت پیدا کند؛
6- این نوع مبارزه به خودی خود پایاست .
نقاط ضعف مبارزه بیولوژیکی
1- مبارزه کند است؛
2- غالباً غیر قابل پیش بینی است؛
3- ایجاد وبکار بردن آن مشکل وپرخرج است ؛
4- احتیاج به نظارت متخصص دارد.
دراین شیوه با بهبود شرایط زیستی برای انگل ها وشکارچی هایی که درمنطقه بطور طبیعی وجود دارند، به پیدایش وازدیاد آنها کمک می شود.از جمله این اقدامات می توان عملیات زراعی ومحفوظ نگهداشتن دشمنان طبیعی درموقع سم پاشی را نام برد.این روش بویژه برای مبارزه با آفت های بومی درمناطقی که درکشاورزی مختلط رایج است مناسب است.
تلقیح
دشمنان طبیعی به تعداد نسبتاً کم وبه امید اینکه بتوانند درمنطقه استقرارپیداکنند رها می شوند. این روش برای مبارزه با آفت های وارداتی مورد استفاده قرارمی گیرند وجستجو برای دشمن طبیعی مطلوب باید درکشور مبدأ که آفت از آنجا وارد شده ، به عمل آید.
اشباع
دراین شیوه تعداد زیادی دشمن طبیعی را درآزمایشگاه پرورش می دهند ودرمزرعه رها می کنند . چنین رهاسازی معمولاًبه مهار نسبتاً سریع آفت منجر می شود، ولی درنهایت منجر به ازبین رفتن دشمنان طبیعی نیز می شود. این شیوه شبیه به کار بردن حشره کش ها است و روی محصولات زراعی یکساله به میزان وسیعی استفاده می شود.
حشرات و دشمنان طبیعی
دشمنان طبیعی حشرات بر حسب طرز رفتار یا فعالیت غذایی در دو گروه شکارچی و انگل قرار می گیرند. این دسته از عوامل زنده از نوع حیوانی یا گیاهی در طبیعت وظیفه مهمی در جلوگیری از ازدیاد سریع و فوق العاده حشرات زیان آور به عهده دارند. اگر وجود آنها نبود بعضی افت ها با چنان سرعتی رو به فزونی می روفتند که در مدت بسیار کوتاه اثری از سبزی و گیاه برروی زمین باقی نمی گذاشتند. درحشره شناسی کشاورزی یا دفع آفات اصطلاح مبارزه بیولوژیک شامل عملیاتی است که برای استفاده از دشمنان طبیعی در مبارزه با آفت های نباتی و حیوانی به کار می رود. این عملیات یا به صورت استفاده از عوامل بیماری زا حشرات (Entomopathogene) و یا به صورت استفاده از بی مهرگان و مهره داران حشره خوار در گیاه پزشکی از نظر حفاظت و حمایت گیاهان زراعتی و جنگل ها از طریق مؤثر و قاطع و غالباً با صرفه اقتصادی است.
دشمنان طبیعی حشرات در طبیعت زیاد و متنوع هستند و فعالیت آنها روی گونه های مختلف غالباً به طور مشترک و به صورت چندخواری انجام می گیرد و حالت اخیر گاهی همراه با یک نوع ترجیح یا تخصص انگلی (Specific Parasite) نسبت به یک یا دو میزبان معین است. همچنین بعضی گونه به صورت تک خواری همیشه از یک گونه میزبان تغذیه می کنند. دشمنان طبیعی حشرات که از نظر متعادل نگه داشتن نوسان انبوهی و ازدیاد گونه های مفید در سالهای عادی مانند یک ترمز دائمی و موضعی عمل می کنند، به طور کلی از چهارگروه : ویروسی، باکتریایی، قارچی و حیوانی هستند که گروه حیوانی خود شامل گونه های پروتوزوآ، نماتود، بندپایان و عده ای از مهره داران است . ضمناً در این طبقه بندی گروه گونه های ویروسی، باکتریایی، قارچی و پروتوزوآ به عوامل میکروبی یا عوامل بیماری زا موسوم هستند.
مبارزه بیولوژیک، بخشی از مبارزه تلفیقی
آگاهی وشناخت بیشتر محیط زیست موجب شده است که دراغلب کشورهای جهان مبارزه بیولوژیک به عنوان بخش از مبارزه تلفیقی، نسبت به مبارزه شیمیایی از اهمیت بیشتری برخوردار شود.اساساً درکشاورزی وباغبانی روش های گوناگونی برای مبارزه بیولوژیک وجود دارد که دراین گونه روش ها از دشمنان طبیعی آفات برای کاهش جمعیت آنها استفاده می شود.
مراقبت وحمایت ازحشرات مفید
به منظور حمایت از حشرات مفید، مصرف سموم شیمیایی باید به حداقل ممکن کاهش داده شود وتنها هنگامی که جمعیت آفات از حد زیان اقتصاد بالاتر باشد، می توان سموم شیمیایی را مورد مصرف قرارداد که دراین صورت نیز منحصراً ترکیبات بی خطر برای حشرات مفید باید به کارگرفته شوند. دراین زمینه دسترسی به اطلاعات مربوط به سموم شیمیایی بی خطر برای حشرات مفید که توسط گروه بین المللی سموم گیاهی وارگانیسم های مفید موردآزمایش قرار گرفته اند، از طریق سازمان بین المللی مبارزه بیولوژیک (IOBS ) امکان پذیر می باشد. برای حمایت از ارگانیسم های مفید موجود درطبیعت روش های متنوعی بکار بسته می شود که درزیر به چند نمونه از آنها به عنوان مثال اشاره می شود.
- کاشت ونگهداری گیاهان درحاشیه مزارع بصورت نوار یا پرچین برای بهبود بخشیدن به شرایط زندگی انواع حشرات مفید؛
- ایجاد محیط های اکولوژیکی سالم ومناسب وحفاظت ا زمنابع طبیعی موجود؛
- کاشت گیاهان شهد دار ویا جلب کننده برای حشرات شکاری مثل بالتوری کریزوپا (Chrysoperla carnea ) و مگس های خانواده سیرفیده (Syrphidae ) درنواحی مورد نظر درحاشیه مزارع؛
- ساختن آشیانه ویا نصب جعبه های مناسب برای تخم گذاری پرندگان ویا زندگی خفاش ها؛
- استفاده از توده های سنگ به عنوان پناهگاه برای پستانداران کوچک مفید؛
بومی کردن حشرات مفید وارداتی
دراین روش عوامل مفیدی راکه درمناطق دیگر دنیا به عنوان دشمنان طبیعی آفات شناخته شده اند به محیط جدید وارد کرده وپس ازتکثیر درآزمایشگاه( انسکتاریوم) آنهارا برای کنترل جمعیت آفات درمزارع وباغ ها مورد استفاده قرارمی دهند.دراین حالت رهاسازی حشرات مفید در کانون های مختلف ازدیاد آفات ضروری است. نمونه موفقی که از بومی کردن حشرات مفید می توان نام برد، پرورش زنبور پروسپالتلا (Perospaltella perniciosi ) است که به عنوان فاکتوری مهم ومحدودکننده برای شپشک سانژوزه (سانخوزه) کارآیی خود را به اثبات رسانیده است.
پرورش انبوه و رهاسازی حشرات مفید
تکثیر ورها سازی انگل ها (پارازیت ها) وشکارگرهای شناخته شده به عنوان دشمنان طبیعی حشرات وکنه های خسارات زا درسالهای اخیر از اهمیت زیادی برخوردار شده است. سطح مبارزه با آفات ازطریق کاربرد حشرات مفید همواره با افزایش روبه رو بوده است. به عنوان مثال استفاده از شکارگرها وزنبورهای انگل (پارازیت) درگلخانه های مخصوص پرورش سبزی ها از 10 هکتار درسال 1983 به حدود 200 هکتار درسال 1990 رسید.
دراروپا درسال 1990 برای کنترل آفات در15000 هکتار از سطح زیر کشت ذرت از روش های بیولوژیک استفاده شده است. امروزه حدود14 گونه حشره مفید برای مبارزه باکنه های تارعنکبوتی ، مگس های سفید بال، ریشکداران (تریپس ها) ، مگس های مینوز، شته ها ولاروهای سوسک های سرخرطومی ، شپشک های آرد آلود ونیز کرم ساقه خوار ذرت به شکل انبوه تولید وتوزیع می شوند.
رها سازی حشرات مفید برای مبارزه با آفات درشیوه مدیریت تلفیقی آفات( IPM ) دارای مزایای زیادی است که دراینجا به ذکر چندین نمونه از آنها می پردازیم:
1- درجه تأثیرزیاد آنها، بطوری که غالباً با حشره کش های شیمیایی قابل مقایسه هستند.
2- نسل هایی از آفات که نسبت به سموم شیمیایی مقاومت نشا ن می دهند، به وسیله دشمنان مفید قابل کنترل هستند.
3- عملیات رهاسازی غالباً ساده بوده وبصورت دستی انجام می شود.برای این کار به دستگاه های گران قیمت وپیچیده نیازی نیست.
4- هزینه مصرف حشره کش های شیمیایی کاهش یافته وحشرات مفید موجود حفظ می شوند، زیرا عوامل مفید رها شده غالباً فقط علیه آفات بخصوصی مؤثر بوده وحیات حشرات دیگر را مورد تهدید قرارنمی دهند.
5- می توانید به نحو ساده ای درترکیب با دیگر عوامل بیولوژیک موجب افزایش محصول شوند، مثلاً استفاده از زنبورها برای گرده افشانی بهتر گوجه فرنگی درشرایط گلخانه ای .
6- برای استفاده از حشرات مفید محدودیتی وجود ندارد ومی توان آنها را درحاشیه تالاب ها ومحل های ذخیره آب ها که مصرف سموم شیمیایی درآن مناطق مجاز نیست بکار برد.
7- استفاده از حشره کش های شیمیایی مشکل باقی مانده مواد شیمیایی درمحصولات را بدنبال دارد که سلامت انسان وحیوانات سودمند را به مخاطره می اندازد، حال آنکه بهره گیری ازحشرات مفید درکنترل آفات این مشکل را نیز ندارد .
8- درهنگام استفاده از حشرات رعایت زمان انتطار (دوره کارنس) لزومی ندارد استفاده از حشرات مفید درمبارزه نیازمند به تجربه زیادی است که می بایست توسط افراد مجرب انجام شود. همچنین برای کسب موفقیت درمبارزه بیولوژیک لازم است که استفاده کنندگان از این روش دارای معلومات فنی مناسب باشند.
9- استفاده کننده باید از بیولوژی آفات وحشرات مفید آگاهی کافی داشته باشد ، زیراعلت اصلی عدم موفقیت دراین شیوه مهارآفات، غالباً بخاطر رهاسازی زود ویا دیرتر از موقع حشرات مفید است.
10- مخارج استفاده از حشرات مفید دربعضی ازموارد بیشتر ازمخارج استفاده از سموم شیمیایی است . اما توجه به تأثیرات زیست محیطی کمتر مبارزه بیولوژیک، این افزایش هزینه اندک راجبران می کند.
11- بسیاری ازحشرات مفید مانند کنه ها، برای ادامه فعالیت نیازمند درجه حرارت ورطوبت خاصی هستند ، بطوری که استفاده از آنها درگلخانه ها ودرشرایط کنترل شده بسیاربیشتر ازهوای آزاد معمول است.
12- ترکیب کردن استفاده ازحشرات مفید با دیگر عملیات زراعی تا حدی اشکال برانگیز است، تنها تعداد محدودی از سموم شیمیایی برای حشرات مفید درمراحل مختلف زندگی آنها بی خطر هستند. کشاورزان ویا باغداران باید قبل از استفاده از حشرات مفید دراین مورد که چه عملیات دیگری را باید درارتباط با حشرات مفید انجام دهند، اطلاعات کافی بدست آورند . با برنامه ریزی دقیق وانتخاب انواع گیاهان مقاوم غالباً ازمصرف سموم شیمیایی جلوگیری می شود. به عنوان مثال باکشت انواع خیار مقاوم به سفیدک حقیقی از سم پاشی باسموم قارچ کش خودداری می شود. تنها بهره گیری مناسب از تمام روش های تلفیقی ممکن درحفظ نباتات است که موجب می شود تا از بروز خسارت های اقتصادی ناگهانی به هنگام استفاده ازحشرات مفید جلوگیری به عمل آید. باید همه روش های کاشت را به نحوی برنامه ریزی کرد که بتوان استفاده از حشرات مفید را با دیگر عملیات زراعی هماهنگ کرد.
مبارزه با مگس های سفید به وسیله زنبورEncarsia Formosa
مگس های سفید به دو صورت به میزبان خود آسیب می رسانند، اول اینکه پوره ها از شیره گیاهی تغذیه می کنند ودیگر آنکه به علت ترشحات چسبناک (عسلک) قسمت های زیرین برگ گیاه را آلوده می کنند وبخصوص درصورت وجود رطوبت زیادهوا، قارچ های سیاه رنگ برروی ترشحات مذکور رشد کرده وپوشش سیاه رنگی را به وجود می آوند، به طوری که عمل کربن گیری(Assimilation ) گیاه میزبان با اشکال مواجه می شود. مگس های سفید دربرابر بسیاری ازحشره کش ها به شدت مقاوم هستند. زنبور Encarsia Formosaحشره کوچکی است به طول 6/0 میلی متر، سر وسینه آنها سبز تیره، شکم درماده زرد رنگ ودرنرها سیاه رنگ است.
در شرایط گلخانه ها زنبورهای ماده در طول زندگی 3 تا 27 روزه خود 60 تا 100 عدد تخم مرغ می گذارند. طول دوره زندگی زنبورهای ماده به درجه حرارت گلخانه بستگی داشته و هر چه درجه حرارت بالاتر باشد، کوتاه تر خواهد بود. تحم ها به کمک تخم ریز و به صورت مجزا در داخل بدن پوره های قدیمی تر هر دو گونه از مگس های سفید گذاشته می شود. پوره هایی که بدین نحو خسارت دیده اند، از بین خواهند رفت. پوره ه ای پارازیته شده T.vaporariorum به رنگ سیاه در آمده و پوره های B.tabaci پس از پارازیته شدن شفاف به نظر می رسند.
مبارزه با کنه های تارعنکبوتی به وسیله کنه شکاری Phytoseiulus persimilis
کنه تار عنکبوتی Tetranychus urticae روی بسیاری از گیاهان زراعی در فضای باز و گلخانه ها دیده می شود. در گلخانه ها انواع گیاهان زینتی، خیار و لوبیا را آلوده می کند. این جانور که طول آنها فقط 6/0 میلی متر است، برحسب نوع تغذیه زردرنگ، سبزمایل به زرد و یا زرد روشن می شوند. در قسمت پشت آنها 2 لک سبز تیره رنگ وجود دارد. رنگ زمستانه آنها قرمز مایل به نارنجی تند است. ماده های بالغ حدود 2 هفته زندگی می کنند و حدود 100 عدد تخم می گذارند. در حرارت 20 درجه سانتی گراد رشد آنها حدود 14 روز به طول می انجامد. نحوه خسارت به این شکل است که در سطح بالای برگ لکه های مکیده شده کوچک و زرد رنگی دیده می شود. سپس به دلیل ازدیاد جمعیت کنه های تار عنکبوتی این لکه ها به هم پیوسته شده و نواحی خشکیده و برنزی رنگی را به وجود می آوردند و در سطح زیرین برگها باقی مانده پوسته های سفید رنگ کنه ها که به تارهای ظریفی چسپیده اند که با چشم غیر مسلح هم قابل رؤیت هستند.
کنه های شکاری Phytoseiulus persimilis وابسته به خانواده نزدیک به کنه های تارعنکبوتی هستند که منحصراً به تغذیه از کنه های خانواده نزدیک به خود مبادرت می ورزند. کنه های شکاری کمی بزرگتر از کنه های تارعنکبوتی بوده و دارای شکلی گرد می باشند. رنگ کنه های جوان مایل به قرمز است و کنه های بالغ به رنگ قرمز براق هستند. این کنه ها به مراتب متحرک تر و فعال تر از کنه های تار عنکبوتی هستند و شکار خود را از طریق گیاهان واسط بسیاری می یابند. هر کنه شکاری روزانه حدود 5 کنه تار عنکبوتی بالغ و یا 20 پوره و یا تخم را می خورد و به این طریق تعداد کنه های تار عنکبوتی بسیار سریع کاهش می یابد. در صورت رهاسازی کنه های شکاری بر روی گیاهان آلوده به کنه ه تارعنکبوتی، هنگامی که کلیه آفتاب نابود شوند، کنه های شکاری در جستجوی منابع جدید تغذیه بر روی گیاهان دیگر تغییر مکان می دهند. در این گونه موارد، تخم های کنه های مفید برروی گیاه اولیه باقیمانده و پس از تفریخ کنه های شکاری جوان از تخم های انفرادی باقیمانده کنه های تارعنکبوتی تغذیه کرده و سپس گیاه را ترک می کنند.
مبارزه با شته ها توسط پشه گالزی شکاری Aphidoletes aphidimyza
یکی از دشمنان طبیعی شته ها یک نوع پشه شکاری با نام علمی Aphidoletes aphidimyza
است.تعداد محدودی ازاین پشه ها که بیشتر شب ها فعال هستند ، می توانند بطور طبیعی ازبیرون به گلخانه راه پیدا کنند. پشه های ماده که اندازه آنها حدود 2 میلی متر است درحدود 14 روز عمر می کنند. این پشه ها تخم های قرمز مایل به نارنجی رنگ خود را که اندازه ای درحدود 3/0 میلی متر دارند در نزدیکی شته ها قرار می دهند. یک پشه ماده درحدود 100 تا 150 عدد تخم می گذارد که پس از یک هفته لاروها از آن خارج می شوند. هر لارو می تواند تعداد 20 تا 50 شته را درهفته نابود کند. پس از آن لاروها گیاه را ترک کرده ودرخاک تبدیل به شفیره می شوند. پس از گذشت 14 روز پشه ها از شفیره ها خارج شده ودو روز پس از خروج ازخاک شروع به تخم گذاری مجدد می کنند.
مبارزه با شته ها به وسیله زنبور Aphidius matricariae
زنبور Aphidius matricariae حشره ای است کوچک به طول 2 میلی متر با بدنی بسیار باریک وسیاه رنگ، درحرارت گلخانه (15 تا 20 درجه سانتی گراد) زنبورهای بالغ درحدود 7 تا 10 روز با تغذیه از شهد گلها وعسلک زندگی می کنند. این زنبورتخم های 1/0 میلی متری خود را بطور جداگانه درداخل بدن شته ها می گذارد. لاروهای پارازیت پس ازخروج ازتخم از محتویات داخلی بدن شته هایی که هنوز زنده بوده وبه رشد خود ادامه می دهند تغذیه می کنند. پس از اینکه لاروها به سن چهارم رسیدند ، شته ها را بطور کامل مورد استفاده قرارداده وفقط یک پوسته خشک شده از آنها باقی می گذارند سپس لاروها درداخل بدن شته ها تبدیل به شفیره می شوند. زنبور کامل پس از خروج از شفیره کالبد خشک شده شته ها را به وسیله ایجاد یک سوراخ گرد ترک می کنند.
مبارزه با شته ها به وسیله بالتوری Chrysoperla carnea
گونه های متعددی از این بالتوری ها درسطح جهانی گسترش یافته اند. برای مبارزه با شته ها وتریپس ها درگیاهان گلخانه ای ونیز درگیاهان آپارتمانی ، تخم هاویا لاروهای این حشره که به شکل انبوه پرورش داده شده اند، با موفقیت مورد استفاده قرارمی گیرند. هنگامی که بین تعداد حشرات شکارگر وطعمه نسبت 1:10 برقرار باشد، می توان برای نابودی کامل گیاهان زراعی مثل فلفل، بادنجان وگوجه فرنگی وخیار حساب کرد.
رهاسازی حشرات مفید
امکانات رهاسازی مختلفی درمورد این حشره وجود دارد، از جمله پارچه های ململ حاوی تخم ها Chrysoperla carnea را به قطعات متعددی بریده حتی الامکان به طور یکنواخت درگلخانه توزیع می کند، یا اینکه تخم ها را که به صورت همراه با یک ماده بی ضرر عرضه می شوند با دست به صورت یکنواخت روی گیاهان قرار می دهند. علاوه بر این امکان توزیع تخم ها به وسیله قراردادن آنها در محلول و با استفاده از سرنگ های معمولی هم وجود دارد، لیکن این روش عملاً کارایی خود را به اثبات نرسانیده است. لاروهای این بالتوری ها پس از رهاسازی فقط حدود 10 روز (تا زمان شفیره شدن حشرات) آفت را نابود می کنند. رشد بالتوری ها درشرایط گلخانه به کندی صورت گرفته وتخم گذاری اغلب بطور تصادفی انجام می شود.به همین دلیل باید رهاسازی آنهارا دردفعات متعدد تکرارکرد.
مبارزه با شپشک های آرد آلود توسط کفش دوزک Cryptolaenus montrouzieri
بکار گیری کفش دوزک Cryptolaenus montrouzieri درمبارزه علیه آلودگی به شپشک آردآلود گیاهان زینتی، درحرارت های بالای 20 درجه سانتی گراد ورطوبت نسبی بالای هوا بسیارموفقیت آمیز است . لاروهای جوان وسوسک های کامل ازتخم ها ومراحل اولیه میزبان خودتغذیه می کنند، درحالی که لاروهای سنین بالاتر همه مراحل مورد تغذیه قرار می دهند.
استفاده ازحشرات مفید درفضای آزاد
مبارزه با کرم ساقه خوارذرت توسط زنبورTrichogramma evanescens
دشمن طبیعی کرم ساقه خوارذرت، زنبورهای جنس Trichogramma هستند . گونه های مختلف این زنبورها تخم های پروانه های خسارتزای بخصوصی را پارازیته می کنند. لاروها از محتویات تخم های میزبان تغذیه کرده ودر پوسته تخم تبدیل به شفیره می شوند وپس ازگذراندن دوره شفیرگی بصورت حشره کامل قادربه پرواز آنجا را ترک کرده ودرپی میزبان های مناسب برای نسل بعدی خودبه جستجو می پردازند. با توجه به دوره تکامل 9 تا 12 روزه ، این زنبورها درطی یک دوره رویشی گیاه ذرت بین 5 تا 8 نسل تولید می کنند. برای ازدیاد انبوه پارازیتوئیدهای تخم، پرورش نوعی از پروانه غلات به صورت حشره میزبان ضروری است قبل از ازدیاد انبوه، کیفیت حشرات مفید مورد آزمایش قرار گرفته و اطلاعات لازم در مورد طول زندگی، وضعیت جنسی، توان تخم گذاری و قدرت آنها برای جستجوی حشرات هدف جمع آوری می شود.
مبارزه با کرم سیب Carpocapsa pomonella و پوستخوار سیب Capua reticulana توسط زنبور Trichogramma dendrolimi
این دو آفت از آفات خطرناک باغ های میوه هستند که به تازگی با آن ها از طریق بیولوژیک و با ستفاده از زنبور Trichogramma dendrolimi مبارزه می شود.
مبارزه با آفات به وسیله تولیدات محتوی Bacillus thuringiensis
در حال حاضر در برخی از کشورهای اروپا تنها یک عامل بیماری زا برای حشرات به نام (Bt) Bacillus thuringiensis به عنوان مواد حفاظت کننده گیاهان در بازار موجود می باشد. انتخاب Bacillus thuringiensis برای این میکروارگانیسم بدین علت است که اولین بار در سال 1910 به وسیله دکتر Berliner در لاروهای پروانه آرد آسیایی در شهر Thuringen کشف شده است.
درصد تأثیر Bacillus thuringiensis
Bt در حشرات بیمار ازدیاد یافته و در آنها تشکیل اسپور، کریستال هایی از مواد سفیده ای نیز ایجاد می شوند، در صورتی که اسپورها و کریستال ها به وسیله لاروهای یک نوع حشره حساس خورده شوند، این کریستال ها، دیواره روده حشرات را ازبین می برند. اسپورهای جوانه زده و نیز دیگر باکتری های موجود در روده حشرا ت از قسمت آسیب دیده خارج و به حفره شکمی وارد شده و حشره را نابود می کند. اسپورها و کریستال های حاصل از اکثر نژادهای Bt تقریباً علیه لاروهای مخصوصی از پروانه های مؤثر هستند و ضرری برای محیط زیست ندارد.
روش استفاده
تولیدات ساخته شده بر اساس Bt که به صورت پودر فرموله شده اند را می توان با کلیه دستگاه های سمپاشی و مه پاش معمولی مورد استفاده قرار داد. برای جلوگیری از رسوب، باید مایعات ته نشین شونده را در حرکت نگهداشت. در صورتی که بیش از چندین ساعت به همین حالت باقی بمانند. در بعضی موارد تأثیر آنها کاهش خواهد یافت. دستورالعمل مصرف باید به طور دقیق مورد توجه قرار گیرد. مقدار ضروری مورد مصرف، بر حسب حساسیت آفات و تأثیر این آفت کش میکروبیولوژیک بین 300 گرم و 5/7 کیلوگرم در هکتار است. به هنگام مصرف باید قسمت هایی از گیاه که به وسیله لاروهای پروانه های خسارتزا خورده می شوند به صورت اساسی آغشته شوند. از لحاظ تجربی، محلول مورد مصرف نباید کمتر از 500 لیتر در هکتار باشد. برای به دست آوردن موفقیت در مبارزه باید درجه حرارت پس از مصرف آفت کش میکروبیولوژیک حداقل در چندین ساعت از روز بالای 15 درجه سانتی گراد باشد. در درجه حرارت های پایین تر تأثیر این گونه مواد اغلب کافی نیست. زمان تأثیر تولیدهای Bt بر حسب شرایط آب و هوایی حدود 7 تا 10 روز است. میزان تأثیر Bt در صورت استفاده صحیح بین 70 تا 90% است. تغذیه لاروهای آلوده شده پس از گذشت یک روز متوقف شده و یا بسیار کاهش می یابد و سرانجام این لاروها پس از 4 تا 7 روز از بین می روند لاروهایی که پس از آلودگی زنده می مانند پس از تبدیل شدن به پروانه سریعاً می میرند و یا اینکه تعداد تخم های گذاشته شده توسط آنها بسیار تقلیل می یابد.
تلفیق مصرف حشرات مفید و سموم گیاهی
همه حشرات مفید در مقابل سموم گیاهی با تأثیر گسترده، بسیار حساس هستند. بسیاری از حشره کش ها، قارچ ها، تنظشم کننده های رشد و حتی مواد خیس کننده می توانند به آنها خسارت زده و بسا کارایی آنها از بین ببرند. به همین جهت مبارزه شیمیایی باید در موارد بسیارضروری انجام گردد و حتی الامکان سعی شود که از شیوه های مبارزه تلفیقی در این مورد استفاده گردد. مثلاً در گلخانه ها:
- از طریق انتخاب انواع مقاوم می توان مصرف سموم شیمیایی رابه حداقل رساند؛
- گسترش تریپس ها را می توان از طریق افزایش رطوبت خاک متوقف کرد؛
- در فصول سرد سال می توان با گرم کردن گلخانه از ایجاد بیماری توسط قارچ Botrytis جلوگیری به عمل آورد.
این ها تعداد معدودی از توصیه هایی هستند که بدون انجام مبارزه شیمیایی می توان از طریق آن گیاهان را مورد محافظت قرار داد. به هنگام مصرف سموم شیمیایی، باید سعی کرد از سموم کم خطر و یا بی خطر برای کینه های شکاری و زنبورهای پارازیتوئید استفاده کرد.
TRICHO-STRIP
نام تجاری بین المللی محصول تولید انبوهTrichogramma evanscens زنبور پارازیت تخم انواع گوناگونی از پروانه های آفت گیاهان کشاورزی است که به صورت بسته بندی زنده برای کاربرد در مزارع و باغ های میوه ارائه می شود. این زنبور پارازیتوئید طی حدود ده سال اخیر مورد توجه خاص محققان آفت های گیاهی کشورمان است و در کنترل کرم ساقه خوار برنج حائز اهمیت است.
کنترل میکروبی
کنترل میکروبی نوعی مبارزه بیولوژیکی است که از بیماری های حشرات در آن استفاده می شود. به عبارت دیگر یک نوع ‹‹اسلحه میکروبی›› برای جنگ با حشرات است. مزایی عمده ای که برای آفت کش های میکروبی در مقابل سموم شیمیایی قائل شده اند عبارتند از:
1- هیچگونه باقیمانده سمی ندارند.
2- عوامل کنترل میکروبی از دوام بیشتری برخوردار هستند و استفاده از آنها به عنوان یک روش کنترل دیرپا به حساب می آید.
3- عوامل کنترل میکروبی اثرات کمتری بر تعادل اکولوژیک محیط می گذارند، بویژه توده دشمنان طبیعی را از بین نمی برند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 28 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله معرفی روش های کنترل آفات وبیوتکنولوژی
