پایان نامه کارشناسی ارشد تاریخ
گرایش تاریخ اسلام
125 صفحه
چکیده:
آغاز شیعه گری را اگرچه می توان از بعد از رحلت رسول الله دانست، اما از بعد از این تاریخ حوادثی بوجود آمد که روند و توسعه شیعه گری را کند و یا تسریع نمود. به نظر می رسد، عواملی مانند حکومت های متمایل به مذهب تشیع و یا مخالف احقاق حق ائمه بر این روند بی تاثیر نبوده است. ازقرن چهارم هجری به عنوان قرنی که حکومت شیعه گستر آل بویه در ایران و عراق حکومت خود را بسط داد، یاد می‌گردد. این مطلب از این حیث با اهمیت است که در نشر و گسترش تشیع در ایران بسیار تاثیر داشته است. دو عامل اعتقاد به غیبت امام زمان و روی کار آمدن دولت شیعه آل بویه در ایران و عراق دست به دست هم داد تا وضعیتی به وجود آید تا گسترش تشیع در ایران روند سریع و بهتری داشته باشد.
یکی از مهمترین این عوامل حضور خاندان ها و حکام عالم پرور شیعه بود که باعث رشد و ترویج اعتقادات مذهبی شیعه در سطح جامعه گردید این امر به نوبه خود به افزایش روند تعداد عالمان شیعه کمک نمود.
از مشهورترین و فعالترین این خاندان ها می‌توان به خاندان آل بابویه اشاره نمود. خاندانی که اولین شخصیت عالم و عالم پرور آنان علی بن بابویه پدر شیخ صدوق و آخرین آنها شیخ منتجب الدین رازی است. شیخ صدوق به عنوان شهیر ترین شخصیت این خاندان نقش فعالتری را نسبت به دیگر اعضای خاندان خود در تعیین جهت فکری تشیع را داشت. نوشتن کتب مختلف شیعه از جمله کتاب من لا یحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه همچنین برگزاری جلسات درس و همچنین شرکت در مناظرات و مباحثات علمی و فقهی که از طرف رکن الدوله پادشاه آل بویه ترتیب داده می‌شد، همه و همه از اقدامات ارزنده شیخ صدوق است که در راستای گسترش تشیع در ایران انجام می داد.
بارزترین وجهه علمی شیخ صدوق که وی را از دیگر عالمان هم عصرش متمایز می‌کند استناد به آیات قرآن و روایات است که این خصوصیت فقهی، را در دیگر عالمان معاصر وی همانند عالمان خاندان نوبختی نمی‌توان یافت. در این رساله هم به معرفی بیشتر اعضای دانشمند این خاندان و هم به این جنبه از ویژگیی علمی شخصیت فکری شیخ صدوق پرداخته شده و اینکه عقاید کلامی وی توانسته در گسترش تشیع در ایران نقش داشته باشد.
کلید واژگان : آل بابَوَیه، شیخ صدوق، خاندان های شیعی، شیعیان قم، شیعه در قرن چهارم
نقش خاندان بابویه در گسترش تشیع در ایران