با نگرش کلی و بالینی
برای
روانپزشکان،روانشناسان وروانپرستاران و
همه مردم
نگرشی جامع برغریزه تهاجمی انسان نسبت به
خود
چگونه می توان از وقوع خودکشی پیشگیری کرد؟
مقصد نهایی این فصل مواردی است که فرد اقدام به خودکشی ننموده و بایستی شناسایی شده و سپس بطرف درمان هدایت شود .
1ــ عوامل : روانپزشکان وروانپرستاران و روانشناسان از عوامل اصلی تشخیص احتمال خودکشی بشمار می آیند .اگرچه نوع آموزش این افراد می تواند تاًثیر زیادی در مهارت ها داشته باشد ، لکن وجود هوش ، ذکاوت ، وعلاقه و تیز بینی این افراد بخصوص روانپرستار در بخشهای عمومی وفوریت روانپزشکی از عومل اساسی بشمار می آید .بررسی علل خودکشی یکی از مهمترین ومشکلترین امور در فوریتهای روانپزشکی می باشد خودکشی عموماً قابل پیشگیری است و مهمترین مساًله پیش بینی بهتر ومداخله به موقع کاملاً واضح وآشکار است .مداخله درست و صحیح می تواند افکار خودکشی را در اینگونه بیماران از بین ببرد .متاًسفانه پیش بینی درست حتی در میان کسانی که به پزشک و پرستار مراجعه و قصد وتفکرات خود د ر موردخودکشی را ابراز می دارند نیز بسختی و دشواری انجام می پذیرد .
2ــ علائم : تجربه نشان می دهد بعضی علائم و نشاته های خاص می تواند رهگشای تشخیص فردی قطعی برای احتمال خود کشی باشد .
بیماران نوروتیک تحت درمان به دفعات از خودکشی صحبت می کنند امابر خلاف سایر بیمارانی که وقتی از خودکشی صحبت می کنند خطرناک قلمداد شوند ، این گونه بیماران تقریباً هیچگونه خطری را بدنبال نخواهند داشت .
علل ویا ترکیبی از علتهای معین برای تشخیص اینگونه بیماران که تفکرات خودکشی دارند کافی نمی باشد .
انجام ارزیابی کلی و مکفی بصورت یک معاینه وبررسی کامل پزشکی درمورداحتمال وجودقصد اقدام برای خودکشی درحال حاضرویا گذشته وبه صورت طرح ونقشه های ازپیش تعیین شده می تواند کمک بزرگی به
6
تشخیص احتمال خطرکند.
بهبود ناگهانی یک بیمارافسرده،همیشه باید مورد توجه قرارگیرد،زیرااین بهبودی ممکن است ناشی ازیک تصمیم سریع وقاطع برای خودکشی باشد.
وقتی بیماری دربارۀ مرگ وخودکشی وکشت کشتارسخن می گوید و سوالهایی ازقبیل:چندعدد وازچه نوع می تواند انسان رابه دنیای رؤیاها ببرد؟چه مقدارخونریزی می تواندانسان رابکشد؟فاصلۀ پنجره های طبقات اززمین چقدراست؟ویاازچندطبقه انسان سقوط کند می میرد؟ویااگربیماربا طناب وبند وملحفۀ کهنه یاچاقووقرص ومیل بافتنی وتیغ وناخن گیرولبۀ تیز ظروف شکسته قرص وداروسروکاردارد بایستی به احتمال خودکشی پی برد.
علائم:افسردگی،ناامیدی،درداخلاقی،نگرانی،انزوا،غم،عدم لذت اززندگی،بی اشتهایی،فعالیت بسیارمختصر،توداری، درون مداری،احساس گناه وتقصیر، هزیان ، وحشت وهراس ، کابوسهای وحشتناک وبسیاری نشانه های دیگر که حاکی تمایل فرد به مرگ باشد می تاند زمینه خای لازم برای اقدام انتحاری رافراهم سازد .
اگر بیمار سابقه اقدام بیماری دارد ویااینکه تمرکز روی کار خاصی پیدا کرده می تواند در طبقه بندی علاًم برای خودکشی قرار گیرد .
اگر در کشو یا زیر تشک یا جاهای اختصاصی بیمار وسایل خطر ناک یا مقدار زیادی دارو یافتید، احتمال خطراتی برای خودکشی بدهید.اگر تغییراتی دردستورات دارویی ایجاد شده بایستی حتماً از حیث ایجاد علائم افسردگی بیشتر ، بهبودی و غیره ، باپزشک چک کنید .توجه داشته باشید قطع ناگهانی داروهای ضد افسردگی بسیار خطرناک و آ ماده کننده بیمار برای خودکشی است مهمترین علائم برای افراد بیمار وشناخته شده در بخش های روانپزشکی ویا خارج از محیط درمانی وافراد معمولی ومورد شناسایی قرار نگرفته میزان ارتبات فرد با محیط ، اطرافیان ومحیط انسانی و تعاملات درست و معمول فرد می باشد .
« فراموش نکنیم ، هرقدر میزان ارتبات فرد با محیط کاهش بیشتری نشان دهد ، احتمال و قصد و اقدام برای رفتارخود ــ انتحاری مستقیم وغیرمستقیم افزایش می یابد .»
7
تجویز بیش از حد باربی تورات ها به علت ایجاد سر در گمی در زمان و مکان و مصرف دوباره و بیشتر داروهای آرام بخش توسط بیمار به علت عدم آگاهی باعث عوارض مضاعف شده و احتمل خطر خودکشی بیشتر می شود . خودکشی توسط باربی تورات ها پنج بار بیشتر از این عمل به کمک
داروهای آرام بخش صورت می پذیرد .
برای پیشگیری از خودکشی توجه به این دو عامل ضروری بنظر می رسد :
الف ــ کشف
ب ــ تشخیص
بسیاری از کسانیکه اقدام به خودکشی نموده اند ، قبلاً رفتار ویا گفتارهایی در مورد تصمیم خود بروز داده اند .
برای اینکه به احتمال و قصد خودکشی در افراد مختلف پی ببریم لازم است ،زبان خاص آن فرد را بدانیم و آشنا باشیم واین مقدور نیست جز به عمل و تجربه ای که فرد در اثر تماس و ارتباط درمانی طولانی مدت کسب نموده است .
در برخورد با بیماران روانی ویاافراد معمولی که احتمال و قصد خودکشی در آنها می رود، دو سئوال ذیل پرسیده می شود :
1 ــ آیاهرگ به از بین بردن خود فکر کرده اید؟ (به مرگ)
2 ــ اگر فکر کرده اید از چه طریقی می خواستید تصمیم خودراعملی سازید
هنوز هیچ علامت ومعیار قطعی بالینی کشف ویا تاًیید نشده است که با محرز شدن آن به وجود حطر قطعی خود کشی دربیمارپ پی برد .
پرستاران بااولین مصاحبه ای که بیماران خواهند داشت و حتمال خطر خواهند داد مسئولیت جلوگیری از خطر رابه عهدهمی گیرند .
« ابتدایی ترین کارها تعیین قدرت وتوانایی فرد برای اقدام به خودکشی می
8
باشد.
دکتر کی نیا معتقد است :« از بین بردن خودکشی درجهان کنونی ، بسیاربعید ودشواراست ولی تدابیری می توان بکاربرد، تا میزان خودکشی رابه نحو موًثری کاهش داد.»
بعضی انسانهاذاتاً وبصورت ساختاری ، استعدادمرگ بصرت خودکشی راندارند و بعکس افرادی هستند که برحسب علاًم ظاهروسخنان از قدرت زیادی برای خود ــ تخریبی برخوردار می باشند.
« خودکشی شایعترین فوریت درافسردگیها می باشد »
دررونکاوی افرادی که خودکشی می کنند،درتجربیات دوران کودکی،اشکال مختلفی از ، از هم پاشیدگی خانوادگی جلب توجه می کند .
باشناخت درستی ازعلائم می توان، قبل ازوقوع خطر، بیمار خودکش راشناسایی کرد .فقدان یکی از والدین وفقدان رابطه عاطفی والدین بعنوان عوامل مستعد کننده می باشند .بکی از معیارهای مهم، برای بررسی تواناییو قدرت خودکشی درافراد،شناخت «برنامه خودکشی » فرد می باشد .اینکه آیا روش انتخاب شده روش مرگ آوری است یاخیر؟ آیا آنچه بعنوان وسیله خودکشی است در دسترس فرد قراردارد؟آیابرنامه وزمان خودکشی مشخص شده است ؟
هر نوع تنش یا فشار روانی که به عوامل زمینه ساز اضافه شود ، باعث تشدید خطرخودکشی می شود .
معمولیترین ومهمترین علامت خوکشی افسردگی است
بیماری که دارای هر دو علامت افسردگی واضطراب وبی قراری باشد درطبقه بندی بیماریهای وخیم قرار داشته و احتمال خودکشی دراوزیاداست.
هذیان،توهمات،سردرگمی درزمان ومکان،می تواند ازعلائم خودکشی باشد.
9
3ــ اماکن: دکتر محسنی می گوید «باتوجه به اینکه مساًله عمده درپیشگیری ازخودکشی «باگوش دادن »بهسسخنان فردمتمایل به هودکشی در رابطه است ،می توان اهمیت تلفن را در این زمینه درک کرد »
در سال 1961 اولین مرکزارتبات تلفنی در شهر لوآنجلس.درآمریکا تاًسیس شد.این مراکز با منظور پیش گیری از خودکشی تاًسیس شد لکن شایستگی این هدف زیر سئوال است وآنچه هم اکنون می توان بدان مرکز نسبت داد.«مرکزمداخله در«بحران» است زیرا تلفن هایی که به تعداد زیاد زیاد بوده وازموضوع خودکشی متمایزاست،گرایش برای دخالت در بحران های روانی راتسهیل میکند .
خصوصیات این مرکز کهبرای اولین بار توسط بنجامین راش در آمریکا تاًسیس شد،شامل موارد ذیل است :
الف ــ کمک های درمانی در روز اول یا هفته اول ارائه می شود .
ب ــ حد اکثر تعداد ویزیت ها 6 عدد است که براساس نظریه طول مدت بحران که 4 تا 6 هفته است ،بنانهاده شده است .
ج ــ تمرکز بر روی مسایل فوری وخاص زندکی مانندبحران های روانی و فوریت های روانپزشکی می باشد .
4 ــ اسلام: یکی از مکاتب و مداهب غالب قرن حاضر و قرن های آینده اسلام ودین محمد (ص)است. نگرنده معتقد است معتقدان به مذاهب اسلامی وشیعیان بامبانی اعتقادی واخلاقی واصیل وعمیقی که دارند می توانند به عنوان مهمترین عامت اجتماعی ومذهبی برای جلوگیری از خودکشی عمل کنند از آنجا مه اهداف تعالی وترقی ابعاد انسانی افراد بشرمد نظرقرآن کتاب آسمانی ما می باشد ،فراهم سازی زمینه های لازم برای گذر از موانع پیشرفت یکی پس از دیگری و رسیدن به قرب الهی منظورنظر است .بهداشت روانی در ساختار مکتب اسلام از اصول ومبانی حساب شده ای برخوردار بوده وبانیان اسلامی نه تنها به صحت وسلامت روحی انسان تکیه دارند بلکه روش های حفظ وترقی آن رانیزارائه داده اند.عمل به احکام و توصیه های دینی ازآنجاکه انسان ازاعمال غیرمعقول،غیرانسانی،غیرمفید،و غیرصحیح دورنگاه می دارد،اثرات سوءرفنارهای غیرعادی احتمالی رااز انسان جداساخته وهدایتگرآن هستند.
10
بطورکلی می توان گفت که اعتقادمذهبی،عمل به توصیه هاواحکام وکوشش برای تبلیغ ونضح رفتار و اخلاق اسلامی،می تواند اساس بهداشت روانی بوده و چهارچوب روانشناختی افراد اجتماع را از استواری لازم برخوردار نماید. مسئولین بخشهای مختلف آموزشی میتوانند بعنوان یکی از روشهای اصولی در پیشگیری نوع اولیه از خودکشی ایمان مذهبی را تقویت نموده و در تمام دوران تحصیل و در محیطهای کار و تحقیق به آموزش خداشناسی و خودشناسی بپردازند. جای بسیار خوشبختی است که فرهنگ جامعه ما در مقابل خودکشی بی تفاوت نبوده و آن را بعنوان یک عمل حاکی از یاًس و نومیدی به رحمت پروردگار تلقی نموده و فرد مرتکب را اگر زنده بماند،از تعاملات اجتماعی محروم میسازد.
بنا براین خود این فرهنگ نوعی وسیله جهت پیشگیری بشمار می آید. فرهنگ حاکم بعنوان مهمترین عامل در نوع پیشگیری اولیه بوده و بدون صرف هزینه و نیروی مالی و انسانی در این زمینه میتواند ما را به بیش از 80 % اهداف و نتایج نزدیک سازد.
«روشهای پیشگیری از خودکشی»
اساساً از زمانی که بار سنگین مشکلات بر دوش افراد بحران زده قرار داشته،و قدرتهای سازگاری و همانند سازی با استرسهای محیطی و مقابله با بحرلنهای روانی- درونی بصورتی تسریع شده و همراه با نیاز فوری انجام می پذیرد. تمایلات دوگانه و متفاوت مرگ و زندگی و به نسبت های گوناگون به غلیان می آیند. پایه های وجودی انسان در دو چیز غریزی تظاهر می کند:
الف- تمایل به زندگی یا غریزه و شوق به زنده ماندن و زندگی کردن.
ب- تمایل به مرگ یا غریزه و شوق غم آلود مردن و زندگی نکردن.
نسبت و درصد میان هر دوی آنها بایستی از آنچنان تعدیلی برخوردار باشد که همواره شوق به زندگی در تمام جوانب و موارد حیات در او غلیان کند و در عین حال و بر اساس روایات اسلامی حالت خوف و رجاء برقرار گردد. نه آنقدر علاقه به زندگی که یاد خالق و خدا به فراموشی سپرده شود و انسان
11
غره به وجود خود گردد و نه آنقدر خود فراموشی که روش زندگی و تعامل انسانی در اجتماع انسانها مورد نسیان قرار گیرد.
بالاترین و ارزشمندترین روشهای پیگیری از اقدام و حتی تفکر در مورد خودکشی پرداخت براساس ایمان و اعتقاد مذهبی است. براساس گفته دکتر مجد : پایه های اعتقادی به معنای مطلق آن می تواند به جهت وابستگی که میان انسان وحیات ادمی و سازمان حیات د نیایی ایجاد می کند تمایل به هجرت به دنیای مرگجسمانی راکاهش دهد .نگارنده معتقد است به همان میزان که پایه های مذهبی از اهمیت ودرجات تعالی بیشتری برخورداربوده و علاقه به اجر و پاداش اخروی مترتب بر اعمال دنیوی را به مقدار بیشتری نضج دهد ،به همان میزان علاقه وبیتگی انسان به رشته های حیاتی که آدمی رابه جهان آخرت رهنمون می سازد بیشترخواهد بود .بنابراین انتظارمیرود که در جوامع دارای اعتقادات پایه ای میزان خودکشی پایین باشد .چنانچه میان مسلمانان ،یهودیان ،کاتولیگ ،وکشورهای ایران ،مصروبعضی کشورهای اسلامی ونسبت به بقیه کشورها آمار رفتار خود ــ انتحاری رقم پایینی است .تقویت اعتقاد مذهبی وبراساس دلایل منطقی واصولی وعلمی می تواند چهار چوب استوار وخدشه ناپذیری برای فرد در مقابل بحران هاوحوادث روانی ایجاد کند .
اساس روشهای پیشگیری در علوم بهداشتی ــ درمنی درسه مرحله خلاصه
می شود .
الف ــ پیشگیری نوع اولیه ( اول (
ب ــ پیشگیری نوع ثانویه (دوم).
ج ــ پیشگری نوع ثالثیه (سوم ).
در مراکزدرمانی روانپزشکی اساس پیشگیری از خودکشی بردو جنبه ذیل می باشد .
الف ــ جنبه بین فردی (میان پرسنل درمانی وبیما ر).
ب ــ جنبه عملیاتی (انجام اعمال مورد نظر ).
الف ــ پیشگیری نوع اولیه :این حالت یک اقدام ایده ال است و عمل آن
12
جلوگیری از بروز فکر خودکشی می باشد .افرادی که می توانند این نوع پیشگیری راانجام دهند شامل :روانپزشکان، روان پرستاران، روانشناسان ومددکاران اجتماعی، مسئولین آموزش مدارس،روحانیونمساجد،وعاظ ، خطیبان، مسئولین درجه اول هر مملکتی ،مسئولین مشاوره و راهنماییدانشگاه هها، مسئولین تربیت مدارس ،و موًسسات آموزشی و غیره می باشد .این مبارزه مقدماتی بایستی بنحوی باشد که برعللایجاد کننده و عوامل مستعدکننده حمله شود .یعنی قبل ازایجاد علل ،اقداماتی اتخاذ شود که مانع رشد و بروز آنها گردد. اقداماتی که رفتارهای سوء وغیر اخلاقی موجود در خانواده ها راازبین می برد (نظیر دزدی،قماربازی ورفتارهای نامشروع جنسی ونابسامانی های خانوادگی وکتک کاری وغیره)درحقیقت راهی برای خشکاندن ریشه های این عمل نابودکننده خانواده واجتماع یعنی خودکشی می باشد .
درزمینهً تقویتی بایدبه نظام خانوادگی و حفظ آن واعتلای سطح تربیت وتقویت نیروی ایمان همت گماشت .بااینکه خودکشی وجنایت وآدمکشی درهرجامعه ای از نظر کمی بایکدیگر رابطهًمعکوس دارند،ایمان مذهبی تاًثیری شگرف ومعجزه آسا درتقلیل هر دو دارد ونیرومندترین وسیله خودداری ازخودکشی وجنایت است ورازاین معمادریکی بودن ماهیت هر
دوی آنهامی باشد.
به بیان دکترکی نیا جرم شناس معروف ایرانی :«شورمذهبی رابایددرافراد برانگیخت» هرکس باید ایمان پیداکند که حیات وزندگی ودیعه بلامدت و امانت الهی ونقطۀ عزیمت واعتلاءکمال آدمی است.خیانت دراین امانت از نظرتکامل وعقل ومذهب واخلاق وجامعه،جنایتی غیرقابل عفواست.
بایستی جنبش گروه گرایی وجمع گرایی نضج پیداکند،فردازتنهایی به درآید ودر گروه های باهدف تعالی جامعه فعالیت کند.باید افراد یک کشوررابه ملیت واصالت وملی فکرکردن وتعلق متقابل به یکدیگردعوت کرده باید ارضاءنیازهای افراد درگروههای آموزشی،فرهنگی،علمی،اقتصادی،فنی، اجتماعی،هنری را مد نظرقرارداد.
تربیت فردی بایدجای خود را به پرورش اجتماعی بسپارد،اگربتوانیم روح پیوند،یگانگی وهمبستگی اجتماعی راتقویت کنیم،توانسته ایم بااتصال افراد
13
درمبانی ومبادی روحی واخلاقی میزان رفتارهای سوء فردی رابه نسبت قابل ملاحظه ای کاهش دهیم.وظیفۀ هرپدرومادروهرمسئول آموزش ودرمان وتمام رواج دهندگان بهداشت روان است که رفتارهای جمعی راتبلیغ کنند و شرایطی فراهم سازند تاجدایی فردی ازواحد خانواده واجتماع به معنای اخص امکان ناپذیرباشد.
فراهم سازی مکان هایی جهت گروه درمانی،خانواده درمانی ومشاوره و راهنمایی ازدواج برای اقشارمختلف مردم،نمایش نتایج اقدامات فردی و جدایی ازاجتماع توسط معلمین ومدرسین درمدرسه ودانشگاه می تواند زمینه های متقنی برای ارتقاء فرهنگ ملی وفعالیت درگروههای مفید فایده افراد فراهم سازد.به تمام مسئولین بهداشت روان بایدگفت که مراکزمراجعه برای بحران روانی درسطح تمام مملکت پایه کذاری شود وبه تمام مردم می گوییم:
«ازمراکزمشاورۀ روانی برای چاره جویی استمداد وطلب کمک نمایید»
اقدامات وتصمیم گیری های کلی ومتکی به دانش محدود خود،توسط اعضای خانواده می تواند،اقدامات درمانی راعقیم سازد.روانپزشکان ، روانشناسان و
روانپرستاران می توانند مددکاران خوبی برای درمان درد مشترک جامعه اسلامی ما باشند .
روانپرستاران باتحصیلات عالی (حداقل فوق لیسانس) منابع خوبی برای ارجاع وکمک به افرادی که دچاربحران های روانی می شوند می باشند از مسئولین خواسته شده (دراولین سمپوزیوم * تدابیر پرستاری در فوریت های وانپزشکی ، دانشکده پرستاری درنشگاه علوم پزشکی ایران ) تا با کمک به تاًسیس مکانهایی که در آن روانپرستاران به رفع مشکلات روانی قدمی فراتر برای ارتقاء سلامت و بهداشت روان جامعه بردارند .
شعار: « روان شکستگی بلای تندرستی است، پرستاران مشعل داران ومدبران بهداشت وسلامت روانند » که در سمپوزیوم فوق در راًس گفت و
شنودها می درخشید بیان کننده دقیق، خواسته ها، اهداف وتوانی های روانپرستان می باشد . لزوم توسعه مراکز مشاوره روانی و بررسی وآموزش پیشگیری از خودکشی درشهرهای بزرگ وپرخطر ومستعد کاملاً محسوس بوده وهمت گمان را می طلبد .بروز و مشاهده علائم زیر نشاندهنده
خطر واقدام اولیه برای پیشگیری از خ.دکشی را را طلب می کند :
14
انزواطلبی ، بی اشهایی مرضی، عدم بهبود بموقع بیماری، عدم موفقییت مکرر بر سر کار، کاهش ارتات موًثربادیگران، خشونت طلبی، افسردگی، بیماری های گوارشی نظیر یبوست مداوم،کاهش سریع وزن، اختلالات سریع رفتاروشخصیت، ناتوانی تمرکز ذهنی، قابلیت تحریک پذیری بیش ، بیماری های ازحد، عصبانیت مداوم رویاوخیالپردازیهای غیرمعمول ،
بیماری های صعب العلاج سرطان پیشرفته ، بی نظمی، اعتیاد دارویی واستفاده از الکل،کاهش تعداد دوستان بدرفتاری بانزدیکان،توجه کمتربه بهداشت وسلامت فردی،احساس گناه ومعصیت،بیان وبروز احساس نفرت از خودوتمایل به فقدان وزاده نشدن و....
اقدامات زیر از بروز اولیه خودکشی می کاهد :
ـــ رفع نیازهای اجتماعی واقدام برای فعالیتهای گروهی نوجوانان وتمام اقشار .
ـــ هر نوع اقدامی که احساس مهم بودن و«بودن» ومفیدبودن رادرفردافزایش دهد
ـــ رواج اینکه،«بایستی به ایرانی بودن ودرایران وبا ایرانیان زیستن افتخار نمود.»
ـــ اشاعه رفتارمحبت آمیزدرمیان تمام اقشارودستوردهیهای غرورشکن .
ـــ بهبود خدمات اجتماعی،پزشکی،بهزیستی،به اقشارمردم .
ـــ بهره وری صحیص ازنیروهای انسانی و از بین بردن تبعیض های مختلف.
ـــ پایه گذاری مکانهای مختلفی برای گذران اوقات تفکر وتفریح و هواخوری متناسب تمام سن ها.
ـــ تاًسیس مکانهای حاص برای خانواده درمانی،گروه درمانی وروان درمانی،ازدواج درمانی برای همه.
ـــ هدفمتدی ساختن جامعه توسط مصسئولین به جهتی که افراد اهدافی،برای نسلهای آینده خود نیز جهت وصییت داشته باشند .
ـــ نضج فرهنگ اسلام ناب حضرت رسول (ص) بعنوان بخشی ازافتخارات ملی ایران .
به عقیده رینگل خصلتهای بیمارگونه می تواند، شامل موارد ذیل باشد :
15
1ــ هوس واندیشه مرگ وخودکشی
2ــ عدم پرخاشگری و درونی نمودن آن بصورت پرخاشگری نسبت به خود.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 22 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله بحران خودکشی
