32 صفحه
اخلاق اجتماعى
معاشرت
انسان موجودى است اجتماعى و ناگزیر از معاشرت؛ و معاشرت اسلامى، اصولى دارد که در زیر مىآید:
1 ـ اصول و کلیات معاشرت اسلامى
از نظر اسلام، معاشرت داراى اصول و ضوابطى است و فرد مسلمان باید در معاشرتهاى خود، کلیاتى را مراعات نماید؛ ما در ذیل به بیان چند اصل از اصول معاشرت خواهیم پرداخت.
ـ حب و بغضها براى رضاى خدا باشد
عالى ترین مرتبه ایمان، چنانچه امام صادق (ع) مىفرماید، در این جمله نهفته است: هر کس براى خدا دوست بدارد و براى خدا دشمن بدارد و براى خدا عطا نماید از کسانى است که ایمانش کامل گشته است (1) .
و امام باقر (ع) مىفرماید: دوست داشتن مؤمنى، مؤمن دیگر را، براى خدا، از بالاترین درجات ایمان است (2) .
اگر چه در قسمت بعد اشاره خواهد شد که یکى دیگر از اصول معاشرت اسلامى انتخاب صحیح معاشر است، ولى این ملاک که حب و بغضها براى رضاى خدا باشد عالىترین ملاک انتخاب معاشر و همدم است، اگر چنین باشد و این شرط مراعات گردد آنوقت انسان آنچه را دوست مىدارد که محبوب خدا است یعنى، مؤمن را، عادل را، متقى را، و ایمان و پاکیزگى را و...از چیزى بیزار است که مورد دشمنى خدا است؛ یعنى عاصى و گنهکار را، ظالم و ظلم را، متکبر و تکبر را ...و این یعنى سلامت معاشرت
امام باقر (ع) تمام دین را همین معنا و اصل معرفى مىنمایند: اى اباذر، آیا دین بجز حب و بغض چیز دیگر هم هست (3) .
ـ دقت در انتخاب دوست و معاشر
معاشرت، بازار تبادل اخلاق است، بسیارى از محاسن و رذائل اخلاقى از همین معاشرات معمولى انتقال و تسرى مىیابد.
اگر از انسانهاى موفق بپرسید که عامل موفقیت شما چه بود؟ بى درنگ یکى از عوامل مهم موفقیت خود را رفاقت با دوستان خوب اعلام مىدارند، و بر عکس اگر از انسانهاى شکست خورده در زندگى بپرسید: چگونه به این ناکامىها مبتلا گشتید؟ خواهند گفت: دوست ناباب.
معاشرت با دوستان بد، انسان را از مسیر تکامل باز مىدارد.به همین دلیل مسلمان، باید دوستان خود را با صلاحدید دین خود انتخاب نماید، یعنى در خصوص اینکه با چه کسانى معاشرت نماید و با چه کسانى معاشرت ننماید، باید نظر اسلام را سؤال نماید.
به همین دلیل ما در بند 4 از همین بخش به ذکر ویژگى دوستان خوب و بد خواهیم پرداخت.
ـ اعتدال و میانهروى در معاشرت...
اخلاق اجتماعى