لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
اوضاع اقتصادی وتجاری آذربایجان دردوران عباسیان
تجارت ومبادلات تجاری درعصرعباسی
قبل ازورودبه بحث اصلی یادآوری این نکته لازم به نظرمیرسد که تجارت درزمان حکومت عباسیان ازجایگاه عمده ای درجهان اسلام برخورداربود.
بازرگانی بیش ازعصرعباسی خصوصأدردوره خلفای راشدین وعصرامویان شکوفانبود؛زیراجامعه سرگرم توسعه عملیات مربوط به فتوح وگسترش قلمرواسلامی بود(مکی،282)
درزمان عباسیان،تجارت آزادبود.امّابازرگانان بایددر مرزها ودرورودی شهرها،مالیات می پرداختند (بورلو،116).
درواقع عصرعباسی بنابه دلایل عدیده ای دوره شکوفایی بازرگانی بودازجمله:
رشدوگسترش شهرها وافزایش جمعیت آن ودرنتیجه رشد مصرف؛افزایش تولیدصنعتی و کشاورزی؛رواج چک وسفته،گسترش ضرب سکه وپایین آمدن بهای فلزات قیمتی،افزلیش مصرف کالاهای لوکس وتجملاتی وبالارفتن سطح زندگی همه ی این عوامل باهم یابه تنهایی موجب تسریع درجنب وجوش ورونق بازرگانی درعصرعباسی شد(مکی،282).
مبادلات تجاری عمده ای که درعصرعباسی انجام می شد شامل مواردذیل بود:
1-موادغذایی: شهرهای عصرعباسی،مصرف کننده عمده غلات،روغن،موادروغنی،سبزیجات، گوشت، انگور،خرما،ادویه جات وانواع چاشنی غذابود.
2-صادرات حیوان: که شامل شتریک کوهانه ودوکوهانه واسب های ترکی مغولی،اسب بربری، گوسفند،گاو وگاومیش وماهی می شد.
3-فلزات: ازفلزات برای ساخت شمشیر وضرب سکّه استفاده می شدکه شامل مس وقلع وروی بودند.
4-چوب: برای ساخت کشتی ونیزمصارف شهری مورداستفاده قرارمی گرفت.
5-ظروف سفالی: همه اینها ازمبادلات عمده عصرعباسی به شمارمی آمدند(مکی،289-285).
-اوضاع اقتصادی وتجاری آذربایجان
چنانکه گفته شددردوره حکومت عباسیان،آذربایجان توسط کارگزاران ووالیانی که ازطرف حکومت وخلفا تعیین می شدنداداره می شدواین کارگزاران نیزستم هایی برمردم روامی داشتند.این کارگزاران بایدمقدارمعینی مالیات به مرکز خلافت ارسال می کردند.
دراوایل امویان و بخصوص زمان حکومت معاویه مقدارقابل توجهی ازعواید هرایالت صرف مخارج وهزینه های عمومی وسپاه خودایالت می شد وفقط سهمی به خزانه دمشق ارسال می شد (دنیت، دنیل،2/54).امااین که این وضع دردوران عباسیان همینگونه ادامه داشته یانه؟معلوم نیست. امااین امرواضح است زمانی که خلافت تسلط کاملی برایالات داشت مالیات مقرربطورمنظم به مرکز فرستاده می شدولی وقتی اوضاع درایالت ناآرام بودو وجهی به خزانه مرکزی ارسال نمی شد، مأموران خراج معمولأازمرکز فرستاده می شدند(ابن خلدون،1/323).
مردم برای تأمین مخارج هنگفت دربارخلفای عباسی مجبوربه پرداخت انواع خراجها ومالیات ها بودند.
میزان مالیات ایالت آذربایجان دربرخی منابع وموارد مشخصأذکرشده است ازجمله که درسال184 ه.ق درایام خلافت هارون الرشید مالیات آذربایجان چهارمیلیون درهم ذکرشده است (یعقوبی، البلدان،47).
اقتصادآذربایجان برپایه کشاورزی ودامداری بوده است،که این تولیدات علاوه برتأمین نیازهای این منطقه به سایر مناطق نیز ارسال می شدندومی توان گفت بازرگانی وتجارت دراین منطقه ازدیرباز رایج بوده است.
آذربایجان سرزمینی بودکه درآن کشاورزی رواج داشت(یعقوبی،البلدان،1/160)زیراآبهای روان در آن جاری بود(اصطخری،108).
آذربایجان سرزمینی کوهستانی ودارای تولیدات زیادبوده است وازهر حیث بهترین نقطه برای عشیره های عرب بودودارای چراگاههای فراوان بود.
اعراب درآذربایجان ازدیگرجاها فراوان تربودند زیرا:سرزمین آذربایجان خرّم وسرسبزبود ویکی از دلکش ترین نقاط ایران بشمارمی آمد(کسروی،148).
زمانی که اعراب ازکوفه وبصره وشام به این منطقه آمدندبر اراضی این سرزمین مسلط شدند،بعضی ازآنان زمین هایی راازساکنان اصلی خریدند(بلاذری،2/463).
ازآنجاکه اوضاع اداری،سیاسی ارمنستان وارّان وآذربایجان گاهی توسط یک والی یا امیراداره می گردیداوضاع اقتصادی این ایالات نیز گاهی ازهم جدانبود،شهرهای بردعه،دبیل،ازمراکزفعال تجاری بودند(مقدسی،380).
شهرهای اردبیل،خوی،مراغه،اورمیه،به لحاظ تولیدات فراوان محصولات کشاورزی ومیوه های گوناگون و...درتجارت منطقه سهم بسزایی داشتند(ابن حوقل،2/334).
