فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:200
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق
مقدمه..................................................................................................................................................................................... 1
بیان موضوع.......................................................................................................................................................................... 2
اهمیت و ضرورت تحقیق......................................................................................................................................................7
فرضیه ها یا سوالهای تحقیق...............................................................................................................................................8
هدف اصلی تحقیق..............................................................................................................................................................10
روش تحقیق.........................................................................................................................................................................10
جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه............................................................................................................11
قلمرو موضوعی، مکانی و زمانی تحقیق..........................................................................................................................11
منابع گرد آوری اطلاعات...................................................................................................................................................12
سوابق مربوط........................................................................................................................................................................12
روش تجزیه و تحلیل داده ها............................................................................................................................................13
مشکلات و تنگناهای احتمالی تحقیق............................................................................................................................14
تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی طرح........................................................................................................................14
منابع تحقیق.........................................................................................................................................................................16
فصل دوم: ادبیات موضوع
مقدمه.................................................................................................................................................................................. 18
تعهد سازمانی:
ابعاد و تعاریف تعهد سازمانی........................................................................................................................................... 19
تعهد عاطفی............................................................................................................................................................... 19
تعهد مستمر............................................................................................................................................................. 21
تعهد هنجاری.............................................................................................................................................................. 22
عوامل موثر بر تعهد سازمانی........................................................................................................................................... 25
عوامل موثر بر تعهد عاطفی...................................................................................................................................... 26
عوامل موثر بر تعهد مستمر...................................................................................................................................... 29
عوامل موثر بر تعهد هنجاری.................................................................................................................................. 33
انواع تعهد............................................................................................................................................................................ 35
دیدگاه های نوین درباره تعهد سازمانی........................................................................................................................ 38
دیدگاههایی در مورد کانون های تعهد سازمانی.................................................................................................. 39
تعهد سازمانی مفهوم یک بعدی یا چند بعدی..................................................................................................... 40
الگوهای چند بعدی.................................................................................................................................................... 41
سایر دیدگاهها درباره تعهد سازمانی...................................................................................................................... 41
راه کارهایی برای افزایش تعهد سازمانی....................................................................................................................... 46
رابطه میان تعهد حرفه ای و سازمانی........................................................................................................................... 47
مفهوم تعهد حرفه ای................................................................................................................................................ 49
دیدگاههای ناظر بر تعارض تعهد حرفه ای و سازمانی....................................................................................... 49
دیدگاهای ناظر بر سازگاری تعهد حرفه ای و سازمانی ......................................................................................51
فرایند ایجاد تعهد سازمانی.............................................................................................................................................. 52
نتایج مطلوب سطوح مختلف تعهد سازمانی................................................................................................................ 53
تعهد سازمانی و عملکرد شغلی................................................................................................................................ 56
تعهد سازمانی و رفتارهای مبتنی بر تابعیت سازمانی......................................................................................... 57
تعهد سازمانی و ماهیت شغل.................................................................................................................................. 58
تعهد سازمانی و تاخیر کارکنان............................................................................................................................... 58
تعهد سازمانی و غیبت کارکنان............................................................................................................................... 60
تعهد سازمانی و ترک خدمت................................................................................................................................... 60
نتایج نا مطلوب سطوح مختلف تعهد سازمانی............................................................................................................. 63
ارائه مفهومی جدید در تعهد سازمانی........................................................................................................................... 66
تعهد به عنوان یک مفهوم دوبعدی: زمان و طبیعت................................................................................................... 68
زمان و تعهد: تعهد قبل از ورود در مقابل تعهد بعد از ورود به سازمان.......................................................... 68
طبیعت تعهد: تعهد ابزاری در مقابل تعهد عاطفی.............................................................................................. 69
شکلهای تعهد.......................................................................................................................................................................70
تمایل به تعهد: تمایلات ابزاری و هنجاری............................................................................................................ 70
تعهد عاطفی و ابزاری................................................................................................................................................ 72
مدل مطرح شده از توسعه تعهد سازمانی..................................................................................................................... 73
فرایند قبل از ورود (به سازمان) تعهد.............................................................................................................................73
توسعه تعهد سازمانی منتج شده..................................................................................................................................... 75
دلایل نظری وعملی مدل................................................................................................................................................. 78
استنتاج عملی..................................................................................................................................................................... 78
ویژگی های شغلی:
نظریه های مرتبط با ویژگی های شغلی....................................................................................................................... 80
مدل خصوصیات ویژه شغل...................................................................................................................................... 80
تئوری ویژگی های شغل........................................................................................................................................... 81
نظریه ویژگی های ضروری شغل............................................................................................................................ 82
الگوی ویژگی های شغلی.......................................................................................................................................... 83
طراحی مجدد مشخصه های شغل................................................................................................................................. 84
ایجاد شرایط لازم جهت انگیزش درونی....................................................................................................................... 85
مشخصه ها یا ابعاد مختلف شغلی.................................................................................................................................. 85
با معنی تلقی نمودن کار........................................................................................................................................... 86
احساس مسئولیت..................................................................................................................................................... 89
آگاهی از نتایج انجام کار........................................................................................................................................... 89
توان انگیزشی شغل یا MPS .......................................................................................................................................90
عوامل و عناصر تعدیل کننده............................................................................................................................................91
دانش و مهارت............................................................................................................................................................ 92
شدت نیاز به رشد....................................................................................................................................................... 93
رضایت ناشی از عوامل مربوط به زمینه شغل........................................................................................................95
نتایج وپیامدهای طراحی مجدد شغل........................................................................................................................... 98
اثر بخشی کار........................................................................................................................................................... 100
کاهش نسبت غیبت و ترک خدمت.................................................................................................................... 100
اقدامات موثر جهت ارتقا ابعاد پنج گانه شغلی......................................................................................................... 101 ترکیب وظایف...................................................................................................................................................................102
تشکیل واحد های طبیعی کار...............................................................................................................................102
برقراری ارتباط با ارباب رجوع یا مشتری.............................................................................................................103
گسترش عمودی مشاغل.........................................................................................................................................103
باز نمودن کانالهای بازخورد....................................................................................................................................104
منابع تحقیق......................................................................................................................................................................107
فصل سوم : روش تحقیق
مقدمه.................................................................................................................................................................................109
معرفی سازمان................................................................................................................................................................. 109
روش تحقیق.................................................................................................................................................................... 110
جامعه آماری تحقیق...................................................................................................................................................... 110
اندازه نمونه و روش نمونه گیری.................................................................................................................................. 111
روش نمونه گیری........................................................................................................................................................... 112
روش جمع آوری اطلاعات............................................................................................................................................ 113
ابزار اندازه گیری تحقیق................................................................................................................................................ 115
روایی و پایایی.................................................................................................................................................................. 115
آزمون پایایی تحقیق...................................................................................................................................................... 117 منابع تحقیق......................................................................................................................................................................121
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه................................................................................................................................................................................ 122
بررسی توصیفی اطلاعات.............................................................................................................................................. 123
بررسی استنباطی اطلاعات ...........................................................................................................................................125
فرضیه اصلی: بین ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................. 125
فرضیه فرعی 1: بین ویژگی های شغلی و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد........................... 125
بین هویت وظیفه و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................................................. 126
بین اهمیت وظیفه و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................................................126
بین تنوع وظیفه و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد................................................................127
بین استقلال و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد..................................................................... 127
بین دریافت بازخورد و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد....................................................... 128
فرضیه فرعی 2: بین ویژگی های شغلی و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد........................... 128
بین هویت وظیفه و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................................................. 129
بین اهمیت وظیفه و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................................................129
بین تنوع وظیفه و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................................................... 130
بین استقلال و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد..................................................................... 130
بین دریافت بازخورد و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد....................................................... 131
فرضیه فرعی 3: بین ویژگی های شغلی و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد........................ 131
بین هویت وظیفه و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد.......................................................... 132
بین اهمیت وظیفه و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد..........................................................132
بین تنوع وظیفه و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد..............................................................133
بین استقلال و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد................................................................... 133
بین دریافت بازخورد و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد..................................................... 134
بررسی تاثیر جنسیت به عنوان متغییر مداخله گر بر تعهد سازمانی................................................................... 136
بررسی تاثیر تحصیلات به عنوان متغیر مداخله گر بر تعهد سازمانی.................................................................. 138
رگرسیون و مدل سازی خطی...................................................................................................................................... 140
تعین مدل رگرسیونی ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی کارکنان.................................................................... 141
بررسی صحت معادله رگرسیون....................................................................................................................................143
فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادات
مقدمه................................................................................................................................................................................ 147
نتیجه گیری :
نتیجه گیری میدانی از بررسی رابطه ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی......................................................... 148
پیشنهادات:
پیشنهاداتی به مدیران سازمان.....................................................................................................................................152
پیشنهاداتی به سایر پژوهشگران...................................................................................................................................155
پیوستها:
پرسشنامه تحقیق
تجزیه و تحلیل کامپیوتری یافته ها
فهرست جداول
عنوان صفحه
فصل دوم: ادبیات موضوع
جدول 2-1: چهار دیدگاه مختلف تعهد....................................................................................................................... 40
جدول 2-2: نتایج مثبت تعهد سازمانی.........................................................................................................................56
جدول 2-3: نتایج منفی تعهد سازمانی.........................................................................................................................65
جدول 2-4: مدل چهار بخشی تعهد..............................................................................................................................66
فصل سوم: روش تحقیق
جدول 3-1: توزیع فراوانی سوالات پرسشنامه تحقیق حاضر.................................................................................114
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات
جدول 4-1: توزیع فراوانی کارکنان بر حسب جنس...............................................................................................123
جدول 4-2: توزیع فراوانی کارکنان بر حسب تحصیلات........................................................................................124
جدول 4-3: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد و ویژگی های شغلی......................................125
جدول 4-4: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و ویژگی های شغلی........................125
جدول 4-5: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و هویت وظیفه.................................126
جدول 4-6: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و اهمیت شغلی................................126
جدول 4-7: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و تنوع مهارت...................................127
جدول 4-8: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و استقلال شغلی..............................127
جدول 4-9: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و دریافت بازخورد............................128
جدول 4-10: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و ویژگی های شغلی.....................128
جدول 4-11: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و هویت وظیفه..............................129
جدول 4-12: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و اهمیت شغلی.............................129
جدول 4-13: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و تنوع مهارت................................130
جدول 4-14: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و استقلال شغلی...........................130
جدول 4-15: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و دریافت بازخورد.........................131
جدول 4-16: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و ویژگی های شغلی..................131
جدول 4-17: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و هویت وظیفه............................132
جدول 4-18: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و اهمیت شغلی...........................132
جدول 4-19: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و تنوع مهارت..............................133
جدول 4-20: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و استقلال شغلی.........................133
جدول 4-21: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و دریافت بازخورد.......................134
جدول 4-22: خلاصه نتایج آزمون همبستگی پیرسون..........................................................................................135
جدول 4-23: جدول توافقی بین جنس و ویژگی های شغلی...............................................................................136
جدول4-24: نتایج آنالیز واریانس................................................................................................................................136
جدول 4-25: جدول توافقی بین تحصیلات و ویژگی های شغلی........................................................................138
جدول4-26: نتایج آنالیز واریانس................................................................................................................................138
جدول 4-27: نتایج متغییرهای ورودی وخروجی در مدل رگرسیون چندگانه................................................141
جدول 4-28: نتایج ضرایب همبستگی چندگانه در مدل رگرسیونی..................................................................142
جدول 4-29: نتایج آنالیز واریانس...............................................................................................................................142
جدول 4-30: نتایج ضرایب مدل رگرسیونی.............................................................................................................143
جدول 4-31: نتایج خروج قدم به قدم متغییرهای مستقل تحقیق از مدل رگرسیونی...................................143
جدول 4-32: نتایج آزمون K-S جهت بررسی نرمال بودن توزیع باقیمانده های مدل................................144
جدول 4-33: نتایج آزمون استقلال جهت بررسی مستقل بودن توزیع باقیمانده های مدل..........................514
فهرست نمودار ها
عنوان صفحه
فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها
نمودار 4-1: میانگین پاسخ ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی با متغییر مداخله گر جنس.........................137
نمودار 4-2: میانگین پاسخ ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی با متغییر مداخله گرتحصیلات....................139
نمودار4-3: نمودار احتمال نرمال.................................................................................................................................144
نمودار 4-4: نمودار پراکنش مانده ها در برابر زمان.................................................................................................145
نمودار 4-5: نمودار پراکنس مانده ها در برابر yi ها................................................................................................146
فهرست اشکال
فصل دوم: ادبیات موضوع
شکل 2-1: مدل سه بخشی تعهد سازمانی ..................................................................................................................34
شکل 2-2: هرم سطوح تعهد در سازمان ها..................................................................................................................53
شکل 2-3: مدل مشخصه های شغلی هاکمن و الدهام..............................................................................................59
شکل 2-4: مدل پیشنهادی توسعه تعهد.......................................................................................................................75
شکل 2-5: نتایج توان انگیزشی شغل بعنوان تابعی از مهارت و دانش کارکنان...................................................92
شکل 2-6: اثر تعدیل کنندگی شدت نیاز به رشد......................................................................................................94
شکل 2-7: روابط موجود بین رضایت ناشی از عوامل زمینه ای شغل و شدت نیاز به رشد...............................97
شکل 2-8: مدل مشخصه های شغلی هاکمن و الدهام..............................................................................................99
شکل 2-9: مدل کامل مشخصه های شغلی..............................................................................................................105
شکل 2-10: مدل مفهومی تعهد سازمانی و ویژگی های شغلی...........................................................................106
چکیده
در متون تحقیقی اخیر، نگرش کلی تعهد سازمانی، عامل مهمی برای درک و فهم رفتار سازمانی و پیش بینی کنندۀ خوبی برای تمایل به باقی ماندن در شغل می باشد. تعهد و پایبندی مانند رضایت شغلی، دو طرز تلقی نزدیک به هم هستند که به رفتارهای مهمی مانند جا به جایی و غیبت اثر می گذارند.
همچنین تعهد و پایبندی می تواند پیامدهای مثبت و متعددی داشته باشد. کارکنانی که دارای تعهد هستند نظم بیشتری در کار خود دارند، مدّت بیشتری در سازمان می مانند و بیشتر کار می کنند. مدیران باید تعهد کارکنان را به سازمان حفظ کنند و برای این امر باید بتوانند با استفاده از مشارکت کارکنان در تصمیم گیری و فراهم کردن سطح قابل قبولی از امنیّت شغلی برای آنان، تعهد و پایبندی را بیشتر کنند.
اندیشۀ مدیریت موضوع اصلی در نوشته های مدیریت است. این اندیشه یکی از ارزشهای اساسی است که سازماندهی بر آن متکی است و کارکنان بر اساس ملاک تعهد، ارزشیابی می شوند.
به دلیل اهمیّت تعهد کارکنان در سازمانها و تأثیر آن بر افزایش عملکرد، کاهش غیبت و ترک خدمت کارکنان، در این پژوهش به تحلیل رابطه عوامل شغلی با تعهد سازمانی بر اساس مدل ویژگی های شغلی پرداخته ایم تا از این طریق بتوان تعهد سازمانی کارکنان را افزایش داده و این منبع گرانبها را برای سازمان حفظ کنیم. چرا که ارتقا ابعاد ویژگی های شغلی، به دلیل اینکه سبب با معنی تلقی شدن کار، ایجاد احساس مسئولیت و آگاهی از نتایج عملکرد برای فرد می گردد در او ایجاد انگیزش کرده و این نیروی انگیزشی سبب رضایت شغلی، بهبود عملکرد، ترک خدمت و غیبت کمتر و در نهایت سبب تعهد کاری بیشتری می گردد.
این تحقیق یک تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. و روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق کتابخانه و پرسشنامه است.
جامعۀ آماری تحقیق شامل 440 نفر و نمونۀ آماری تحقیق شامل 112 نفر از کارکنان بانکهای ملی شهرستان اصفهان می باشد، که 36% این افراد را زن و 64% را مرد تشکیل می دهند و بر حسب تحصیلات به چهار طبقۀ دیپلم(4/31%)، فوق دیپلم(2/10%)، لیسانس(7/51%) و فوق لیسانس و بالاتر(8/6%) تقسیم شده اند.
برای تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون استفاده شده است که با تجزیه و تحلیل های انجام شده مشخص شد که ویژگی های شغلی چون تنوّع مهارت، اهمیّت وظیفه، هویت وظیفه، بازخورد و استقلال با تعهد سازمانی کارکنان با ضریب همبستگی(18/0) و با تعهد عاطفی کارکنان با ضریب همبستگی (40/0) ارتباطی معنی دار دارد. و هیچگونه رابطه ای بین ویژگی های شغلی و تعهد مستمر و تعهد هنجاری کارکنان یافت نشد.
در انتها به مدیران سازمان پیشنهاداتی شده است تا از طریق ارتقا ابعاد پنج گانۀ شغلی، تعهد عاطفی کارکنان و بالطبع تعهد سازمانی کارکنان را افزایش دهند.
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
از آنجا که طبق تحقیقات صورت گرفته رفتار کارکنان در سازمان می تواند متأثر از نگرشهایشان باشد، از این رو، آگاهی از آنها برای مدیران سازمانها ضروری به نظر می رسد. با وجود این، بایستی اذعان کرد، آگاهی از همه نگرشهای کارکنان برای مدیران سازمان اهمیت چندانی نداشته و مدیران نیز علاقه ای به دانستن همه این نگرشها ندارند. در واقع مدیران بیشتر علاقه مند به دانستن آن دسته از نگرشهایی هستند که با کار و سازمان مرتبط است. طبق تحقیقات انجام گرفته در این مورد سه نگرش عمده بیشترین توجه و تحقیق را از سوی محققان به خود جلب کرده اند. این سه نگرش عبارتند از:
-رضایت شغلی (Job Satisfaction)
-وابستگی شغل (Job Involvement)
- تعهد سازمانی (Organizational Commitment)
در این پژوهش به بررسی یکی از این نگرشها یعنی تعهد سازمانی پرداخته شده است.
چرا که نیروی انسانی متعهد خود را متعلق به سازمان می¬بیند و برای اهداف سازمان که اهداف خود اوست از خویش مایه می¬گذارد. نسبت به سازمان وابسته شده و خود را با آن هویت می¬بخشد. لذا نیروی انسانی متعهد شاخص عمده برتری یک سازمان نسبت به سازمان¬های دیگر است. این شانس اثربخشی و کارایی سازمان را افزایش می¬دهد.
تعهد سازمانی را می¬توان نوعی نگرش، احساس وابستگی و تعلق خاطر به سازمان دانست که خود بیانگر نوعی تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه اشتغال در یک سازمان می¬باشد. و در بر گیرنده سه بعد تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری است. در این راستا هر عاملی که تعهد و تعلق خاطر کارکنان را افزایش دهد مهم و شایان توجه است. به همین منظور در این پژوهش به بررسی رابطه ویژگی های شغلی با تعهد سازمانی پرداخته ایم تا بتوان از طریق ارتقا ابعاد ویژگی های شغلی تنوّع مهارت، اهمیّت وظیفه، هویّت وظیفه، استقلال و بازخورد، تعهد سازمانی کارکنان را افزایش داد.
بیان موضوع
اندیشمندان مدیریت و صاحب نظران رفتار سازمانی پیرامون مقوله تعهد و بوی‍ژه تعهد سازمانی به تفصیل سخن گفته¬اند. مروری بر ادبیات مربوطه نشان می¬دهد. تعهد سازمانی موضوع جدیدی است که بیشتر در دو دهه اخیر بسط و گسترش یافته است.
تعهد در زبان فارسی به معنای برگردن گرفتن شرط و پیمان و خود را ملزم به انجام عملی دانستن تعریف شده است (مولایی، 1378).
بوکانان (1974) تعهد را اینگونه تعریف کرده است: تعهد نوعی وابستگی عاطفی و تعصب آمیز به ارزشها و اهداف یک سازمان می¬باشد. وابستگی به نقش فرد در رابطه با ارزشها و اهداف نسبت به سازمان به خاطر خود سازمان جدای از ارزشهای ابزاری آن (مولایی، 1378).
استیرز و پورتر (1983) تعهد سازمانی را درجه نسبی تعیین هویت فرد با یک سازمان خاص و درگیری و مشارکت او با آن سازمان بیان کرده¬اند. در این تعریف تعهد سازمانی سه عامل را شامل می¬شود (Steers & Porter, 1983, 283) .
الف) اعتقاد قوی به اهداف و ارزشهای سازمان
ب) تمایل به تلاش قابل ملاحظه به خاطر سازمان
ج) آرزو و خواست قوی و عمیق برای ادامه عضویت با سازمان
آلن و می یر (1991) معتقدند که تعهد یک حالت روانی است که نوعی تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه اشتغال در یک سازمان می¬باشد. این اندیشمندان تعهد را به سه بعد تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری تقسیم کرده¬اند (Meyer & Allen, 1991, 61-67).
جان کروپانزا و همکاران (1997) تعهد سازمانی را اینگونه تعریف نموده¬اند. تعهد سازمانی نوعی احساس وابستگی و تعلق خاطر به سازمان است (مولایی، 1378).
آرجریس (1998) معتقد است که تعهد یک مفهوم روابط انسانی است که به توانمند کردن و فعال کردن ذهن انسان اشاره دارد. بدون تعهد اجرای هر تمهید یا ایده جدیدی به سختی پذیرفته میشود (مولایی، 1378).
در مجموع چنین به نظر می¬رسد که کلیه تعاریف ارائه شده در زمینه تعهد سازمانی در بر گیرنده این سه موضوع کلی است.
الف) وابستگی عاطفی به سازمان
ب) هزینه¬های متصوره (احتمالی) ناشی از ترک سازمان
ج) احساس مسئولیت، الزام و تکلیف به باقی ماندن در سازمان
در پژوهش حاضر تعریف مورد نظر ما از تعهد سازمانی معطوف به دیدگاه آلن و می یر از تعهد سازمانی است.
در مدلی که توسط آلن و می یر(1987) مطرح شده هر یک از این موارد به ترتیب چنین نامیده شده¬اند. (Allen & Meyer, 1990, 1-18)
1. تعهد عاطفی
2. تعهد عقلانی یا مستمر
3. تعهد تکلیفی یا هنجاری
نقطه مشترک هر سه جز مذکور این است که تعهد یک حالت روانی بوده که در ابتدا روابط کارمند را با سازمان مشخص کرده و ثانیاً بطوری ضمنی اشاراتی مبنی بر تداوم یا قطع عضویت فرد در سازمان دارد.
تعهد عاطفی: بیانگر پیوستگی عاطفی و تعیین هویت کارمند با ارزشها و اهداف سازمان.
تعهد مستمر یا عقلانی: بیانگر هزینه¬های ناشی از ترک سازمان و لذا اجبار به باقی ماندن در سازمان.
تعهد هنجاری : بیانگر احساس تکلیف، دین و الزام به باقی ماندن در سازمان است.
تئوری خاصی که ترنر ولارنس مبتنی بر پیش نیازهای شغلی ارائه کردند سنگ بنای چیزی را گذاشت که می توان بدان وسیله ویژگی های کار را تعریف کرد و به رابطه بین انگیزش، عملکرد و رضایت شغلی افراد پی برد. یعنی ریچارد هاکمن وگرگ الدهام توانستند الگوی ویژگی های شغلی را (بر آن اساس ) ارائه کنند (رابینز، 1383، 928).
استونر ودیگران (1382، 619) بیان می دارند ریچارد هاکمن و همکارانش می خواستند که کارگرها برای انجام دادن کار خود دارای انگیزه بالایی باشند، پنج بعد شغل را در نظر گرفتند. با توجه به الگوی ویژگی های شغلی، هر نوع کار یا شغلی را می توان بر حسب پنج بعد اصلی کار به شرح زیر بیان کرد :
1. تنوّع مهارت :
رابینز (1383، 928) اظهار می دارد: میزان یا درجه ای که کار به مهارتهای مختلف نیاز دارد و کارگر باید چنین مهارتهایی را داشته باشد.
مورهد و گریفین (1382، 203) بر این اعتقادند : تنوّع مهارت درجه نیازمندی شغل به فعالیت های متنوّع است که لازمه آن داشتن مهارت ها و استعداد های مختلف می باشد.
فعّالیت های مختلفی که برای انجام کار مورد نظر لازم است، و کارگر یا کارمند باید از مهارت ها، شایستگی ها و توانایی های خاص خود استفاده کند (رابینز، 1383، 18).
انواع مهارت هایی که برای انجام وظایف محوله لازم است (استونر ودیگران، 1382، 620).
تنوّع مهارتها، تعداد و گوناگونی مهارتهای لازم برای انجام کار است. مشاغل نیازمند فعالیتهای مختلفی هستند که دربرگیرنده استفاده از شماری از مهارتها و استعدادها است. هنگامی که وظیفه ای نیازمند فعّالیتهای تلاش برانگیز یا مهارتها و استعدادهای مختلف است، آن وظیفه از سوی هر فردی که آن را انجام می دهد، معنی دار تلقی می شود. هرگاه شغلی مهارت چندگانه کارمند را به کار گیرد آن فرد شغل را شخصاً معنی دار می یابد هرچند که به هرصورت آن شغل به طور مطلق دارای اعتبار و اهمیّت چندانی نباشد.
2. هویت وظیفه :
منظور از هویت شغل عبارت از تفهیم این مطلب به کارکنان است که کارشان با سایر فعّالیت های سازمان چه ارتباطی دارد؟ برخی از کارکنان به علت اینکه از نحوه ارتباط کارشان با سایر فعّالیت های سازمان آگاهی ندارند، در ضمن کار کردن و یا در پایان آن احساس موفقیت نمی کنند. واگر کار آنها به گونه ای باشد که شاغلین احساس کنند کارشان با سایر کارها ارتباط دارد درخواهند یافت که در رسیدن به هدف های سازمان، کار مهمی را انجام می دهند و بدین گونه رضایت شغلی آنان افزایش می یابد.
طرح، واحد یا بخشی از کار که کاملا مشخص و به خودی خود دارای هویت خاص است (استونر ودیگران، 1382، 620).
هویّت کار، درجه نیازمندی شغل به انجام یک کار مشخص یا به عبارت دیگر، داشتن شغلی است که دارای آغاز و پایان و یک نتیجه ملموس است. اگر کارمندی یک محصول را به طور کامل تولید یا مونتاژ کند و یا یک واحد کامل خدمت ارائه دهد، وی کار را معنی دارتر از آن می یابد که فقط بخش کوچکی از تمامی کار را انجام دهد.
3. اهمیّت وظیفه :
رابینز (1383، 928) بر این اعتقاد است که: میزان یا درجه ای که کار می تواند بر زندگی سایر افراد اثر بگذارد.
به نظر مورهد و گریفین (1382، 203 ) اهمیت شغل به میزان اثر شغل بر زندگی یا کار دیگران، در همان سازمان و یا در محیط خارج از سازمان بستگی دارد.
اهمیت کار را می توان از اثری که بر دیگر کارکنان سازمان دارد مشاهده کرد.
میزان یا حدودی است که کار مزبور بر کارها یا زندگی دیگران اثر می گذارد (چه در داخل و چه در خارج از سازمان) (استونر ودیگران، 1382، 620).
4 . آزادی عمل :
میزان یا درجه ای که کارگر یا کارمند دارای استقلال یا آزادی عمل است و می تواند به هنگام انجام کار و تعیین مراحل انجام آن از اختیارات و آزادی عمل برخوردار شود (رابینز، 1383، 928).
مورهد و گریفین (1382، 203): درجه آزادی، استقلال و دخالت داشتن فرد در تنظیم جدول های کاری مربوطه، و روشهای انجام کار.
استقلال یا آزادی عمل در حقیقت به آن ویژگی از کار گفته می شود، که به کارکنان نوعی از اختیار و نظارت بر تصمیمات وابسته به شغل را می بخشد. چنین می نماید که این آزادی واختیار در پدید آوردن احساس مسئولیت درکارگران اثری بنیادی دارد (سنجری کرهرودی، 1380).
همچنین اختیار، میزان استقلال کارکنان در برنامه ریزی و سازماندهی کار است.
خود - مدیریتی ویژگی اساسی کارهای خود کنترل و خودگردان است. در چنین وضعی افراد احساس مسئولیت فردی نیرومندی درباره نتایج کار خود می کنند.
پایان نامه تحلیل رابطةعوامل شغلی باتعهد سازمانی بر اساس مدل ویژگی های شغلی