فهرست مطالب
پیشگفتار....................................................................................................................................................... 1
فصل اول: کلیات ........................................................................................................... 3
- کلیات ........................................................................................................................................... 4
1-1- مقدمه ....................................................................................................................................... 4
1-2- بیان مسئله .............................................................................................................................. 4
1-3- پدیده تغییرات اقلیمی در سطح جهان و ایران ................................................................ 4
1-4- نقش اکوسیستمهای مرتعی در فرآیند ترسیب کربن ..................................................... 5
1-5- اثر مدیریت بر فرآیند ترسیب کربن در اکوسیستمهای مرتعی .................................... 8
1-6- اهداف تحقیق ........................................................................................................................ 11
1-7-فرضیات تحقیق ...................................................................................................................... 11
فصل دوم: پیشینه تحقیق ............................................................................................ 12
- پیشینه تحقیق .......................................................................................................................... 13
2-1- مقدمه ..................................................................................................................................... 13
2-2- نقش اکوسیستمهای مرتعی در ترسیب کربن .............................................................. 13
2-3- اثرات مدیریتی مراتع در افزایش یا کاهش پتانسیل کربن .......................................... 16
2-4- جمع بندی مطالعات انجام شده ........................................................................................ 24
فصل سوم مواد و روش ها .......................................................................... 25
- مواد و روش‌ها ........................................................................................................................... 26
3-1- مقدمه ...................................................................................................................................... 26
3-2- معرفی منطقه مورد مطالعه................................................................................................. 28
3-2-1- وضعیت توپوگرافی .......................................................................................................... 29
3-2-2- وضعیت اقلیم منطقه ...................................................................................................... 29
3-3- روش تحقیق .......................................................................................................................... 30
3-3-1- روش نمونه‌برداری ........................................................................................................... 30
3-3-1-1- تعیین مناطق نمونه‌برداری ...................................................................................... 30
3-3-1-2- تعیین سطح پلات و طول ترانسکت ...................................................................... 30
3-3-1-3- نمونه‌برداری پوشش گیاهی ..................................................................................... 31
3-3-1-4- نمونه‌برداری خاک ...................................................................................................... 31
3-4- روشهای آزمایشگاهی ........................................................................................................ 32
3-4-1- آزمایشات گیاهی ............................................................................................................. 32
3-4-1-1 اندازه‌گیری درصد کربن آلی گیاه ............................................................................. 32
3-4-2- آزمایشات خاک................................................................................................................. 32
3-4-2-1- اندازه‌گیری کربن آلی خاک ..................................................................................... 33
3-4-2-2- اندازه‌گیری ماده آلی خاک ....................................................................................... 34
3-4-2-3- اندازه‌گیری بافت خاک .............................................................................................. 35
3-4-2-4- اندازه‌گیری وزن مخصوص ظاهری خاک .............................................................. 36
3-4-2-5- اندازه‌گیری واکنش خاک pH .................................................................................. 37
3-4-2-6- اندازه‌گیری هدایت الکتریکی خاک EC ................................................................ 37
3-5- روشهای آماری ................................................................................................................... 37
فصل چهارم: نتایج و بحث .......................................................................................... 38
- نتایج و بحث .............................................................................................................................. 39
4-1- مقدمه ..................................................................................................................................... 39
4-2- اثرات مدیریت مرتع بر ترکیب گیاهی ............................................................................. 39
4-3- اثر روشهای مدیریتی مرتع بر میزان زی‌توده گیاهی و لاشبرگ ............................. 42
4-3-1- اثر روشهای مدیریتی مرتع بر زی‌توده هوایی ......................................................... 42
4-3-2- اثر روشهای مدیریتی مرتع بر زی‌توده ریشه .......................................................... 44
4-3-3- اثر روشهای مدیریتی مرتع بر لاشبرگ .....................................................................45
4-4- اثر روشهای مدیریتی مرتع بر میزان ماده آلی زی‌توده گیاهی و لاشبرگ ............ 50
4-4-1- اثر روشهای مدیریتی مرتع بر میزان ماده آلی زی‌توده هوایی ............................ 50
4-4-2- اثر روشهای مدیریتی مرتع بر میزان ماده آلی در زی‌توده ریشه ...................... 51
4-4-3- اثر مدیریت بر میزان ماده آلی در زی‌توده لاشبرگ ............................................... 52
4-5- اثر روشهای مدیریتی مرتع بر میزان ذخیره کربن آلی درزی‌توده گیاهی ............ 52
4-6- اثر روشهای مدیریتی مرتع بر میزان ماده آلی و کربن آلی خاک ........................... 55
4-6-1- اثر مدیریتهای اصلاحی اعمال شد بر تغییرات کربن آلی خاک ......................... 56
4-6-2- اثر روشهای مدیریتی مرتع بر میزان ماده آلی خاک ............................................ 59
4-7- توزیع کربن موجود در سیستم گیاه-خاک مراتع تحت مدیریتهای متفاوت ....... 62
4-8- تاثیر عوامل مدیریتی اعمال شده بر مقدار کربن کل ترسیب شده در اکوسیستم...65
4-9- گرادیان کربن آلی خاک در مدیریتهای اعمال شده ................................................. 65
4-10- اثر روشهای مدیریتی مرتع بر پارامترهای فیزیکوشیمیایی خاک ........................ 68
4-10-1- تغییرات بافت خاک .................................................................................................... 68
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات ...................................................................... 72
- نتیجه گیری و پیشنهاد .......................................................................................................... 73
5-1- مقدمه ..................................................................................................................................... 74
5-2- اثر مدیریتهای اعمال شده در مراتع بر زی‌توده گیاهی ............................................. 74
5-3- اثر روشهای مدیریتی مرتع برذخیره کربن آلی سیستم گیاه و خاک ..................... 75
5-4- اثرات مدیریتهای اصلاحی اعمال شده بر مراتع بر پارامترهای خاک ..................... 77
4-5- تفاوت ضریب تبدیل زی‌توده گیاهی به ماده آلی در روشهای مدیریت ................. 78
5-6-پیشنهادات ............................................................................................................................... 78
فهرست جدول‌ها
جدول 4-1 فهرست گونه‌های گیاهی مناطق مورد مطالعه ................................................... 40
جدول 4-2 جدول تجزیه واریانس تاثیر مدیریتهای اعمال شده بر میزان تغییرات زی‌توده گیاهی و لاشبرگ در حوزه خامسان، کردستان ........................................................................ 43
جدول 4-3 نتایج مقایسه میانگین تاثیر مدیریتهای های اعمال شده بر پوشش گیاهی و لاشبرگ .............................................................................................................................................. 49
جدول 4-4 تجزیه واریانس تاثیر مدیریتهای اعمال شده بر میزان تغییرات ماده آلی زی‌توده گیاهی .................................................................................................................................. 52
جدول 4-5 نتایج مقایسه تاثیر مدیریتهای اعمال شده بر ماده آلی پوشش گیاهی و لاشبرگ .............................................................................................................................................. 53
جدول 6-4 خلاصه جدول تجزیه واریانس تاثیر مدیریتهای اعمال شده بر میزان کربن آلی و ماده آلی خاک ....................................................................................................................... 61
جدول 4-7 نتایج مقایسه تاثیر مدیریتهای اعمال شده بر میزان ترسیب کربن خاک .............................................................................................................................................................. 62
جدول 4-8 میانگین پارامترهای فیزیکوشیمیایی خاک .......................................................... 68
جدول 4-9 جدول تجزیه واریانس بررسی اثر مدیریتهای اعمال شده در مراتع پارامترهای فیزیکوشیمیایی خاک ..................................................................................................................... 71
جدول 10-4 ضریب همبستگی پیرسون بین مولفه های گیاهی و پارامترهای خاک ...... 72
فهرست شکل‌ها
شکل 3-1 نمایی از مراتع تحت مدیریت کودپاشی ......................................................................... 27
شکل 3-2 نمایی از مرتع تحت قرق ........................................................................................................... 28
شکل 3-3 نمایی از منطقه چرا ............................................................................................................ 28
شکل 3-4 موقعیت زیرحوزه‌های معرف (1) و چرا شده (2) حوزه آبخیز خامسان .................. 29
شکل 4-1 مقایسه تغییرات زی‌توده هوایی در مدیریتهای اعمال شده بر مراتع حوزه خامسان، کردستان .................................................................................................................................................... 43
شکل 4-2 مقایسه میانگین مقدار زی‌توده ریشه در مدیریتهای اعمال شده بر مناطق معرف و شاهد ........................................................................................................................................................... 45
شکل 4-3 مقایسه مقدار لاشبرگ در مدیریتهای اعمال شده در مراتع معرف و شاهد ......... 46
شکل 4-4 مقایسه میانگین مقدار ماده آلی زی‌توده هوایی در مراتع بر مراتع حوزه خامسان، کردستان .................................................................................................................................................... 51
شکل 4-5 نمودار مقایسه سهم متوسط کربن آلی ذخیره شده در کل قسمت‌های زی‌توده گیاهی ......................................................................................................................................................... 55
شکل 4-6 مقایسه میانگین کربن آلی ترسیب شده خاک .............................................................. 57
شکل4-7 مقایسه میانگین کربن آلی ترسیب شده خاک .............................................................. 61
شکل4-8 پراکنش کربن آلی در اجزا اکوسیستم در مدیریت بذرپاشی ....................................... 63
شکل 4-9 پراکنش کربن آلی در اجزا اکوسیستم در مدیریت کودپاشی .................................... 63
شکل 4-10 پراکنش کربن آلی در اجزا اکوسیستم در تیمار قرق ................................................ 64
شکل 4-11 پراکنش کربن آلی خاک در اجزا اکوسیستم درمنطقه چرا .......................................64
شکل 4-12 مقایسه نسبت کربن آلی مدیریت‌ها در کل اکوسیستم ............................................ 65
شکل 4-13 متوسط کربن آلی اجزای اکوسیستم در مدیریت بذرپاشی ..................................... 66
شکل 4-14 متوسط کربن آلی اجزای اکوسیستم در مدیریت کودپاشی .................................... 66
شکل 4-15 متوسط کربن آلی اجزای اکوسیستم در تیمار قرق ................................................... 67
شکل 4-16 متوسط کربن آلی اجزای اکوسیستم در تیمار چرا .................................................... 67
شکل 4-17 نمودار تغییرات درصد سیلت در مدیریتهای اعمال شده بر مراتع زیر حوزه شاهد و نمونه .................................................................................................................................................................... 70
