فرمت فایل: word
تعداد صفحه:180
دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
دانشکده مدیریت ، گروه اقتصادی گرایش : نظری
عنوان:
اثر شاخصهای آموزشی و تکنولوژی آموزشی برکارایی
نیروی انسانی در دبیرستانهای پسرانه منتخب منطقه 2 تهران
(سالهای 83-82 و 80 – 79)
چکیده
فصل اول : کلیات تحقیق ۱
۱-۱- مقدمه ۲
۱-۲- شناخت وطبقه بندی فواید اقتصادی آموزش و پرورش ۴
۱-۲-۱-فواید خصوصی آموزش و پرورش ۵
۱-۲-۲ – فواید خصوصی مستقیم ۵
۱-۲-۳-فواید خصوصی غیر مستقیم ۵
۱-۲-۴-فواید اجتماعی آموزش و پرورش ۶
۱-۲-۵-فوایداجتماعی مستقیم ۷
۱-۲-۶-فواید اجتماعی غیرمستقیم ۷
۱-۳-اهداف و ضرورت پژوهش ۹
۱-۴-فرضیه های تحقیق (پژوهش) ۹
۱-۵-کلیات پژوهش ۱۰
فصل دوم :مروری بر ادبیات تحقیق ۱۱
مبانی نظری تحقیق ومروری برمطالعات تجربی ۱۲
۲-۱-مقدمه ۱۲
۲-۱-۱-دیدگاههای اقتصاد دانان کلاسیک درباره اهمیت اقتصادی آموزش ۱۳
۲-۱-۲-دیدگهای اقتصاددانان نئوکلاسیک درباره اهمیت اقتصادی آموزش ۱۶
۲-۱-۳-دیدگاههای اقتصاددانان معاصر درباره اهمیت اقتصادی آموزش ۱۷
۲-۲-نظریه سرمایه انسانی ۳۱
۲-۲-۱-مفهوم سرمایه انسانی ۳۳
۲-۲-۲-سرمایه گذاری درسرمایه انسانی ۳۵
۲-۲-۳-ویژگیهای سرمایه انسانی ۳۸
۲-۲-۴-کارکردهای سرمایه انسانی ۴۳
۲-۲-۵-تشکیل سرمایه انسانی ازطریق آموزش و پرورش ۴۶
۲-۲-۶-تشکیل سرمایه انسانی از طریق آموزش ضمن خدمت ۵۰
۲-۳-نقش آموزش و پرورش دررشد و توسعه اقتصادی ۵۱
۲-۳-۱-انواع آموزش و پروش و رشد اقتصادی ۵۴
۲-۴-سرمایه گذاری درآموزش و پرورش ۶۲
۲-۵-توجیه اقتصادی درآموزش و پرورش ۶۴
۲-۶-کیفیت آموزش و پرورش ۶۹
۲-۷-تحقیقات انجام شده درجهان ۷۴
فصل سوم :روش اجرای تحقیق ۸۸
متدولوژی تحقیق ۸۹
مقدمه ۸۹
۳-۱-تابع تولید ۹۳
۳-۱-۱-روشهای پارامتری ۹۳
۳-۱-۲-روشهای ناپارامتری ۹۴
۳-۲-ویژگیها و قابلیتهای روش تحلیل پوششی داده ها (DEA) 95
3-2-1-مزایای روش تحلیل پوششی داده ها ۹۵
۳-۲-۲-معایب روش تحلیل پوششی داده ها ۹۷
۳-۳-تعریف واحدهای تصمیم گیری (DMU) 97
3-4-انواع کارایی ازدیدگاه فارل ۹۸
۳-۵-کارایی درتحلیل پوششی داده ها (DEA) 101
3-6-مدلهای DEA 102
3-6-1-مدل CCR 103
3-6-1-1-تعریف کارایی درمدل CCR 105
3-6-1-2-مثالهای مربوطه به مدل CCR 105
3-6-1-3-مدلهای ستانده گراو نهاده گر درمدل CCR 110
3-6-2-مدل BCC 116
3-6-3-تفاوت CCR و BCC 118
3-7-مدل اندرسن – پیترسون(AP) 120
3-8-بررسی بازده مقیاس درروش DEA 122
3-9-جمع بندی ۱۲۵
فصل چهارم :تجزیه و تحلیل داده ها ۱۲۸
تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از مدل DEA 129
4-1- مقدمه ۱۲۹
۴-۲-معرفی دبیرستانهای موردمطالعه ۱۳۰
۴-۳- انتخاب داده ها و ستانده ها ۱۳۲
۴-۴-معرفی مدل مورد استفاده ۱۳۴
۴-۵-تجزیه و تحلیل نتایج ۱۳۵
۴-۵-۱-تاثیر آموزش برکارایی دبیرستانها ۱۴۱
۴-۵-۲-تاثیر تکنولوژی آموزشی برکارایی دبیرستانهای منطقه (۲) ۱۴۹
۴-۵-۳-بررسی فرضیات تحقیق ۱۵۷
۴-۵-۴-عامل تولید مازاد (اضافی) Slack 159
4-5-5-انتخاب الگوی مناسب برای بنگاه ۱۶۰
۴-۶-خلاصه ای از تجزیه و تحلیل نتایج ۱۶۵
۴-۶-۱-تجزیه و تحلیل جدول ۱۶-۴ ۱۶۷
۴-۶-۲-فرق کارایی فنی و کارایی مقیاس ۱۶۹
فصل پنجم :نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۷۱
نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۷۲
منابع ۱۷۴
فهرست منابع و ماخذ
منابع فارسی
۱- موتمنی ع ، طراحی مدل پویای بهره وری با رویکرد تحلیل پوشش داده ها ( ( DEA ،رساله دکتری ، دانشگاه تربیت مدرس تهران ، ۱۳۸۱ .
۲- نفیسی ع دانشنامه اقتصاد آموزش و پرورش انتشارات پزو هشکده تعلیم و تربیت ،چاپ اول ،پاییز ۱۳۸۰٫
۳- اسمیت آ ؛ ثروت ملل ،ترجمه محمد علی ، کاتوزیان ، تهران ۱۳۵۸ .
۴- اسفندیاری م ، تعیین شاخصهای آموزش در مناطق نوزده گانه آموزش و پرورش شهر تهران ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی ،تابستان ۱۳۸۰ .
۵- متوسلی م و آهنجیان م ؛ اقتصاد آموزش و پرورش ، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگا هها (سمت ) ، چاپ اول ، تهران ، پاییز ۱۳۸۱ .
۶- هاشمیان اصفهانی م ؛ اثر درآمدی آموزش ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه اصفهان ، ۱۳۷۰ .
۷- میکا ئیل پور ح ، بررسی و تخمین کارایی و بهره وری سیستم آموزش و پرورش در ایران ، پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه علامه طباطبایی ، زمستان ۱۳۷۹ .
۸- نیک نعمت ف ، اثر آموزش معلمان مدارس و تکنولوژی آموزشی بر کارایی نیروی انسانی در دبیرستانهای دخترانه منطقه ۵ تهران ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه الزهرا ء ، ۱۳۸۴ .
۹- سامتی م و رضوانی م ، بررسی کارایی دانشگاههای بزرگ دولتی ایران با استفاده از روش DEA مجله تحقیقاتی شماره ۵۹ ، پاییز و زمستان ۱۳۸۰ .
۱۰ –عماد زاده م ، مباحثی از اقتصاد آموزش و پرورش ، انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان ، چاپ چهارم ، ۱۳۷۹ .
۱۱ - فضلی ص ، طراحی مدل ریاضی ارزیابی عملکرد مدیر سازمانهای دولتی – رویکرد DEA ، رساله دکتری ، دانشگاه تربیت مدرس .
۱۲ – دکتر سبحانی ح ، اقتصاد کار و نیروی انسانی ، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها( سمت ) ، چاپ اول ، زمستان ۱۳۷۲ .
۱۳ – رضوی م و دیگران ؛ تجزیه و تحلیل هزینه و فایده های آموزش ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی ، ۱۳۵۷ .
۱۴ – عظیمی ح ، آموزش سرمایه انسانی و توسعه اقتصادی ، نشریه مدیریت و توسعه ، پاییز، ۱۳۸۰ .
۱۵ – علیرضایی م ، ارزیابی اریب کارایی در تحلیل پوشش داده ها ، رساله دکتری ، دانشگاه تربیت معلم تهران ، ۱۳۷۴٫
۱۶ – ابطحی ح و کاظمی ب ، بهره وری ، تهران ، موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی .
۱۷ – عزیز زاده ه با همکاری ص برزویان ، بررسی تحولات کارایی درونی نظام آموزش و پرورش عمومی کشور از سال ۱۳۷۱ -۱۳۷۰ و ۱۳۷۸ -۱۳۷۷ ، فصلنامه تعلیم و تربیت شماره ۶ .
۱۸ –امامی میبدی ع ، اصول اندازه گیری کارایی و بهره وری ، تهران : موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی .
۱۹ – خاکی غ ، حرکت بهره وری ، تهران : نشر نی .
۲۰ – انصاری ع ؛ بررسی نقش آموزش در بهره وری نیروی کار در اقتصاد ایران ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علامه طباطبایی ، ۱۳۷۱ .
چکیده
سرمایه گذاری در نیروی انسانی از اساسی ترین بخشهای توسعه بلندمدت و پایدار است و برخی بر این باورند که بسیاری از مشکلات و معضلات موجود در جامعه ایران را بایست به عدم آموزش صحیح در دوران قبل از دانشگاه ارتباط داد. در این راستا این تحقیق خواهد کوشید اثر تکنولوژی آموزشی برکارایی نیروی انسانی دبیرستانهای پسرانه منتخب منطقه ۲ تهران را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. در این مطالعه از روش ناپارامتری تحلیل پوششی داده ها استفاده شده است. ابتدا قرار بر این بود که اثرات شاخص آموزش و تکنولوژی آموزشی بر کارایی فنی نیروی انسانی مورد بررسی قرار گیرد ولی به دلیل محدودیتهای آماری در جمع آوری اطلاعات دبیرستانها و به دلیل اینکه تنها آمار ۱۵ دبیرستان پسرانه منطقه ۲ به دست محقق رسید به ناچار دو سناریو برای این تحقیق گزینش گردید. سناریوی اول به بررسی تأثیرات آموزش بر کارایی فنی نیروی انسانی می پردازد و سناریوی دوم نیز اثر تکنولوژی آموزشی بر کارایی را مورد ارزیابی قرار می دهد. داده های مورد استفاده در سناریوی اول(اثر آموزش) بر سطح کارایی عبارتند از: سرانه معلم به دانش آموزش (smd) ، میانگین سابقه کار معلمین (mskm) ، میانگین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان(mptd) ، و داده های مورد استفاده در سناریوی دوم(اثر تکنولوژی آموزشی بر سطح کارایی) نیز عبارتند از: سرانه کتاب به دانش آموز (skd) ، سرانه مساحت آزمایشگاه (sma) وسرانه کامپیوتر (sk) ، ستانده ها مورد استفاده در هر سناریو نیز میانگین دروس اختصاصی (mde) و میانگین دروس عمومی(mdo) بوده اند. نتایج این تحقیق نشان می دهند در هیچ یک از مدلهای روش تحلیل پوششی داده ها (CCRوBCC) ،رابطه معنی داری میان شاخصهای آموزشی و تکنولوژی آموزشی بر درجات کارایی دبیرستانها مورد مطالعه مشاهده نکرده ایم. بنابراین فرضیه های ما که مبنی بر تأثیر مثبت آموزش معلمان مدارس منطقه ۲ و بکارگیری تکنولوژی آموزشی و محیط آموزشی بر کارایـی فنـی نیروی انسانی است رد می شود؛ در واقع این فرضیات شرطهای لازم هستند ولی کافی نمی باشند. به نظر می رسد در کارایی دبیرستانهای منطقه ۲ عوامل دیگری نظیر کیفیت مدیریت و کیفیت تدریس، چگونگی قرار گرفتن مدارس از نقطه نظر جغرافیایی در درون منطقه ۲ موثر بوده باشد.
۱-۱-مقدمه
آموزش و پرورش دررفتار فردی و اجتماعی انسانها نقش مهمی دارد. تأثیری که در فرآیند رشد اقتصادی کشورها می‌گذارد سبب شده تا شاخة جدیدی در علم اقتصاد، تحت عنوان “اقتصاد آموزش و پرورش” توسعه یابد. به خاطر نیازهای روزافزون جامعه به آموزش و پرورش، از پیشرفت قابل ملاحظه ای برخوردار بوده و مطالعات گوناگونی در این زمینه صورت گرفته است. آموزش و پرورش از قدیمی‌ترین نهادهای اجتماعی است که با بسیاری از نهادها بویژه نهاد خانواده، دین و سیاست و اقتصاد رابطه ای محکم دارد.
تحول هر یک از نهادهای فوق با نقش آموزش و پرورش در ارتباط است. و از طریق آموزش و پرورش، فرهنگ یا ارزشها و نگرشها، دانش‌ها و مهارت‌ها از نسلی به نسل دیگر یا از جامعه‌ای به جامعة دیگر انتقال می‌یابد. از طرف دیگر آموزش و پرورش از طریق تحولاتی که در رفتار فردی بوجود می‌آورد و در رشد و پویایی فرهنگ جامعه تأثیر عمیقی می‌گذارد. در حقیقت میزان مشارکت مردم در فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی که در تحول جامعه نقش اساسی دارد وابسته به آموزش و پرورش آنان است. مدارس، علاوه بر انتقال علم و دانش، ارزشهای دیگری از جمله نظم و انضباط، تعهد و احساس مسئولیت را در جوانان ایجاد کرده و تقویت می‌نمایند. آموزش و پرورش مردم را تواناتر و قدرت تولید آنان را افزون‌تر نموده و در کاهش نابرابریهای درآمدی نقش قابل ملاحظه‌ای دارد. زیرا از طریق بالا بردن قدرت تولید، سطح عمومی درآمدها را افزایش می‌دهد. از طرفی رشد سریع جمعیت و تقاضای روزافزون برای آموزش، موجب شده تا جامعه نیز منابع قابل توجهی را به این بخش اختصاص دهد.
از آنجا که با وجود محدودیتهای زیاد منابع قسمت قابل توجهی از بودجه دولتها به آموزش و پرورش اختصاص می‌یابد،جامعه علاقمند است از منطقی بودن تخصیص چنین منابعی به امر آموزش و پرورش اطمینان حاصل کند و یا به عبارت دیگر از کارایی نظام آموزشی و رسالت آن جهت نیل به اهداف تعیین شده مطمئن گردد. در راستای چنین هدفی ضرورت با توجه به هزینه های انجام شده برای آموزش معلمان و تکنولوژی آموزشی بکار رفته در مدارس به بررسی این موضوع بپردازیم که آیا انجام چنین هزینه‌هایی نتایج لازم و مورد انتظار را داشته است. هدف عمده این تحقیق پاسخ به سؤال بالا از طریق یک مطالعه موردی به منظور تعیین کارایی نیروی انسانی (معلمان مدارس منتخب) و عوامل مؤثر بر آن (در دبیرستانهای پسرانه منتخب منطقه ۲ تهران) در سالهای مورد بررسی است به عبارت دیگر این تحقیق در صدد آن است که نحوه تأثیرگذاری آموزش معلمان مدارس، محیط آموزش و تکنولوژی آموزشی بر کارایی نیروی انسانی (معلمان مدارس) در نمونه تحت بررسی را مطالعه نماید.
بیان مسأله و اهمیت موضوع
بسیاری از صاحبنظران اعتقاد دارند که وجوه اختصاص یافته به آموزش و پرورش را می‌توان هزینه‌های سرمایه‌گذاری به حساب آورد. از این رو، تخصیص بودجه کافی به امر آموزش و پرورش با توجه به بنیادی بودن آن ضروری است. توجه به این بخش آثار مثبت و نتایج اجتماعی، اقتصادی متعددی به دنبال دارد که به بررسی اجمالی آن می‌پردازیم:
۱-۲- شناخت و طبقه بندی فواید اقتصادی آموزش و پرورش:
آموزش و پرورش جزو آن دسته از کالاهای عمومی است که تولید آنها نه تنها برای فرد، بلکه برای جامعه بسیار مفید میباشد. به این معنی که آموزش فردی،بازتاب‌ها و پیامدهای متنوع اجتماعی به دنبال دارد. فردی که آموزش می‌بیند نه تنها خود را از توانایی‌ها و کفایت های قابل توجهی برخوردار می‌شود بلکه تحصیلات او در محیط منزل، محیط کار در جامعه آثار بسیار گسترده ای دارد. برای آ نکه به صورت سیستماتیک با مسأله برخورد نماییم می توانیم فواید اقتصادی آموزش و پرورش را به طور کلی به فواید خصوصی و فواید اجتماعی تقسیم کنیم. این فایده‌ها نیز هر یک به نوبه خود به فواید مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شوند. در این بخش ابتدا فواید خصوصی و سپس فواید اجتماعی آموزش و پرورش بطور مختصر مورد شناسائی و مطالعه قرار می‌گیرد.
۱-۲-۱- فواید خصوصی آموزش و پرورش
این فواید به آن دسته از مزایایی اطلاق می‌شود که منحصراً افراد از آن بهره‌مند می‌شوند. فواید خصوصی را می‌توان به دو بخش مجزا تقسیم نمود: فواید مستقیمی که آموزش نصیب افراد می‌کند و فواید غیرمستقیمی که افراد آموزش دیده از آن بهره می‌برند.
۱-۲-۲-فواید خصوصی مستقیم
فایده مستقیم خصوصی ناشی از سرمایه گذاری در آموزش، در حقیقت همان اضافه درآمدی است که افراد تحصیل کرده بدلیل ارتقاء سطح توانایی ها و بهره وری دریافت می‌دارند. مهمترین اثر اقتصادی آموزش در واقع افزایش قدرت تولید و دستیابی به درآمدهای بیشتر است. بنابراین فایده خصوصی مستقیم آموزش، افزایش سطح درآمدی فرد است.
۱-۲-۳- فواید خصوصی غیرمستقیم
فواید خصوصی غیرمستقیم آموزش که عمدتاً بصورت درآمدهای روانی و مزایای اجتماعی است، ناشی از امتیازاتی است که آموزش و تخصص برای فرد بوجود می‌آورد. به طور کلی می توان گفت که افراد تحصیل کرده از شأن و منزلت اجتماعی بالاتری برخوردارند و جامعه با تفویض مسئولیتهای سنگین بر دوش افراد روشنفکر و آموزش یده احترام بیشتری برای آنان قائل می‌گردد. برخی از فواید خصوصی غیرمستقیم آموزش را می‌توان به اختصار بصورت ذیل طبقه‌بندی نمود:
افراد تحصیل کرده در محیط کار از مزایای جنبی بیشتر و شرایط کاری بهتری برخوردارند.
افراد تحصیل کرده امکان ارتقاء سریعتر از نردبان ترقی شغلی را دارا می‌باشند.
افراد تحصیل کرده از فرصتهایی که در اختیار دارند، مناسب‌ترین را برمی‌گزینند. به طور مثال این افراد در مورد پس انداز، مصرف و سرمایه گذاری،تصمیمات عقلانی تری می‌گیرند.
افراد تحصیل کرده به خاطر بینشی که پیدا می‌کنند، عموماً زندگی بهتری برای خود خواهند ساخت.
بطور مثال در سلامت خود و فرزندان تلاش بیشتری می‌کنند، در انتخاب همسر و تعداد فرزندان آگاهانه‌تر تصمیم می گیرند، در شرایط مساوی طول عمر بیشتری دارند، عموماً کمتر دچار اعتیاد و ارتکاب جرائم می‌شوند، فرزندان صالح و موفقی تریبت می‌کنند که اکثراً دارای تحصیلات عالی می باشند و همان گونه که مشاهده می شود اهمیت فواید خصوصی غیرمستقیم آموزش نه تنها به هیچ وجه کمتر از فواید مستقیم آن نمی باشد بلکه به طور حتم فواید آن بیشتر است.
۱-۲-۴- فواید اجتماعی آموزش و پرورش
بسیاری از سرمایه گذاریهای عمومی دارای آثار اجتماعی بسیار گسترده‌ای می‌باشند. به عنوان مثال، احداث یک سد مخزنی در یک منطقه علاوه بر رونق و توسعه کشاورزی آن منطقه که اثر مستقیم این سرمایه‌گذاری است در توزیع عادلانه‌تر درآمدهای مردم منطقه تأثیر به سزایی دارد. اثر احداث سد در توزیع درآمد را به عنوان آثار ثانویه و یا آثار غیرمستقیم اجتماعی آن می‌نامند. در این چارچوب فواید اجتماعی آموزش و پرورش خود به دو بخش مستقیم و غیرمستقِِِم تقسیم می‌گردد.
پروژه اثر شاخصهای آموزشی و تکنولوژی آموزشی برکارایی نیروی انسانی در دبیرستانهای پسرانه منتخب منطقه 2 تهران
