![مقاله بررسی و مقایسه میزان اضطراب دانشجویان پسر دانشگاه تبریز قبل از امتحانات و در ایام امتحانات](../prod-images/317250.jpg)
بررسی و مقایسه میزان اضطراب دانشجویان پسر دانشگاه تبریز قبل از امتحانات و در ایام امتحانات در سال تحصیلی 86-1385
فابل ورد
مقاله بررسی و مقایسه میزان اضطراب دانشجویان پسر دانشگاه تبریز قبل از امتحانات و در ایام امتحانات
بررسی و مقایسه میزان اضطراب دانشجویان پسر دانشگاه تبریز قبل از امتحانات و در ایام امتحانات در سال تحصیلی 86-1385
فابل ورد
اهمیت و ضرورت تحقیق
در عصری که اطلاعات فراگیر شده است، افراد لاجرم در صحنه ارتباط متقابل اجتماعی و زیستن در حال و رفتن به آینده، ضروری میبینند که بخشی از آن اطلاعات را در حد نیاز کسب نمایند. و در جهان تکنولوژی نوین با فرهنگهای متنوع و متفاوت، دانش و اطلاعات، آگاهیها و اندیشههای زآینده و مولد، فرهنگ خوب زیستن و ارزشهای ملی و انسانی و جامعه پذیری سالم، یعنی نوعی تطابق مثبت و سازنده باید به نسلهای بعد منتقل شود و همچنین آماده سازی نسلهای آتی برای ساختن آیندهای ایدهآل، که سرنوشت چنین جامعهای را خود در دست داشته باشند پس کدام نهاد و سازمان بهتر از آموزش و پرورش خصوصاً در عصر جدید میتواند این نقشها و وظایف مهم را عهدهدار شود.
آموزش و پرورش کشور ما میلیونها دانش آموز از مقطع ابتدایی تا متوسطه را در زیر چتر خود جمع کرده و با صرف هزینههای زیاد و بکارگیری مربیان، معلمان و امکانات آموزشی و غیره اجرای وظایف مهم و خطیر ذکر شده را عهده دار شدهاند تا بتوانند کودکان و نوجوانان امروز را سالم، کارآمد و موفق از متن نظام به جامعه کشیده و آنها را قادر نمایند تا در سطح جهانی پابهپای پیشرفت علم و تکنولوژی و برای رفع نیازهای واقعی انسانها چه در سطح ملی و فراملی حرکت نمایند و جامعه کشور خود را در عرصه جهانی پایدار و سرافراز سازند.
ولی میبینیم که چگونه پس از گذشت یک سال در مقطع مختلف تحصیلی، عدهای از دانش آموزان به علل مختلف در تحصیل علم و دانش از حد متوسط کل دانش آموزان تنزل کرده، در جا میزنند، یا مجبور به تکرار پایه میشوند یا مردود شده و در نهایت از ادامه تحصیل در کلاس درس خودداری میکنند و دچار تحصیل میشوند. دانش آموزان بخش وسیعی از عناصر تشکیل دهنده نظام آموزش و پرورش میباشند.
یکی از مهمترین مسائل اجتماعی در میان دانش آموزان در نظام آموزشی و پرورش، بحث «تکرار پایه» است که مستلزم سرمایه گذاریهای اضافی زیادی است. بحث تکرار پایه در نظام آموزش و پرورش بحث جدیدی نیست. پدیدهای است که از دهها سال قبل در نظامهای آموزشی وجود داشته است، روندی که ما از آن به عنوان «افت تحصیلی» یاد میکنیم.
وظیفه اصلی آموزش و پرورش تعلیم و تربیت است و تعلیم و تربیت از دیدگاه اقتصادی نوعی سرمایهگذاری به شمار میرود. لذا باید در صدد بود تا چنین سرمایهگذاری عظیمی که بخش عمدهای از سرمایههای کشور را به خود اختصاص میدهد. صحیح برنامه ریزی گردد تا ضایعات آن به حد اقل برسد. بدین جهت هر گونه ضایعهای که موجب تلف شدن سرمایه شود و نتیجه مطلوب از آن به دست نیاید «افت» نامیده میشود. چرا که هر ساله دهها میلیاردها ریال بودجه کشور را به هدر میدهد و نیروهای بالقوه انسان جامعه را از آموزش و پرورش خارج میکند و به این ترتیب عظیم ترین سرمایههای جامعه که همان نیروهای انسانی بیثمر میماند.
ریشههای این مشکل و مساله بزرگ و حاد از کجاست؟ آیا این یک مشکل درون سازمانی است یعنی از متن و درون نظام آموزش برخواسته است، یعنی نظام آموزش نمیتواند با برنامهها، اصول و قواعد داخلی خود، چگونه این دانش آموزان را بر اساس نیازهای روز جامعه تربیت کند یا مشکل برون سازمانی است، یعنی از سطح علمی و معرفتی کل جامعه و نهادینه نشدن تحصیل علم. وضع نابهنجار و نامطلوب سیستم اقتصادی و طبقاتی جامعهها و یا ترکیبی از آنها ناشی میشود؟
میبینیم مشکلات آموزش و پرورش از جمله مساله «افت تحصیلی» به حدی بغرنج شده است که هر ساله دهها و صدها کتاب و مجله و نشریه در جهان، خصوصاً در ایران در این مورد چاپ شده است و سمینارهای مختلف که غالباً جامعهشناسان و روانشناسان را به بررسی و تجریه و تحلیل و ارائه راهحل دعوت مینمایند برگزار میشود، پس به نظر محقق، انتخاب موضوع آنقدر اهمیت داشته است که به بررسی علل و عوامل عمده آن که موجب عدم کارایی نظام آموزشی و پرورش کشور شده و سبب اتلاف و هدر رفتن سرمایههای مادی و معنوی یک ملت میشود، پرداخته شود و با ارائه راهحل برخواسته از متن فرهنگ و ارزشهای ملی و دینی کشورمان هشداری برای مسئولین و دستاندرکاران سازمان تعلیم و تربیت و دولت مجری قوانین باشد تا بتوانند با تصحیح و تقویت برنامههای آموزشی جدید، چنین بحرانی را از جامعه ما بزدایند و با تقویت انگیزه تحصیل علم در اندیشههای نسل جوان، جامعه را به سوی پیشرفت واقعی و تمدن حقیقی سوق دهند.
1-4- اهداف تحقیق
هر پژوهش و تحقیقی برای رسیدن به هدف و مقصود خاصی صورت می گیرد. این هدف غالباً خود را در قالب پرسش آغازین نمودار میسازد و از طریق بیان آن آشکار میشود. در مراحل قبل این تحقیق موضوع کلی و سوال کلی آشکار شده و این موضوع کلی به صورت یک عنوان مشخص و روشن بیان شده است. سوال اصلی و آغازین تحقیق که همان عنوان تحقیق بود، در مورد «افت تحصیلی» دانش آموزان ذکر شده است. با بررسی دقیق موضوع و عنوان تحقیق دریافتن اهمیت و ضرورت آن اهداف مهمی را میتوان از درون آن تشخیص داد. نظر به اینکه خود محقق از دبیران سازمان بزرگ آموزش و پرورش کشور بوده، طی سالها تدریس در مدارس روستایی و شهری با مشکلات و نیازهای دانشآموزان، مدرسان و دیگر کارکنان اداری آن سازمان تا حدی آشنا شده با انتخاب چنین موضوعی و تحقیق درباره آن مسلماً اهدافی چند را به شرح زیر در نظر داشته است.
گر چه اهداف زیادی را میتوان جهت تحقیق در پدیده افت تحصیلی برشمرد، ولی میتوان این اهداف را به دو صورت کلی و ویژه تقسیم کرد:
1- اهداف کلی 2- اهداف ویژه
«اهداف کلی مستقیماً از مساله پژوهش مشتق میشود، در واقع یکی از اهداف کلی، خود موضوع تحقیق است که معلوم میدارد پژوهش چه چیزی را دنبال میکند و یا قصد تعیین آن را دارد. اهداف ویژه تحقیق هم اصولاً از مساله پژوهش و اهداف کلی آن نشأت میگیرد و میتوان آن را «خرده مساله پژوهش» نامید. محقق، با بیان این اهداف دقیقاً تصریح میکند که در این تحقیق چه انجام میشود و چه انجام نمیشود.»(خاکی، 1382، 29)
این تحقیق صرفاً در شهرستان آمل در استان مازنداران انجام میشود. سپس اهداف آن چه کلی و چه جزئی هماهنگ با این شهرستان میباشد.
اهداف کلی
1- کشف رابطه بین عوامل جامعه شناختی با پدیده افت تحصیلی در دوره متوسطه
2- شناخت میزان تاثیر عوامل جامعه شناختی در تاثیر گذاری بر افت تحصیلی
3- آگاهی بر روند و جریان پدیده افت تحصیلی از سال 1375 تا 1383 به صورت کلی
4- مقایسه تطبیقی جریان و روند افت تحصیلی بین دختران و پسران در مقطع متوسطه از سال 75 تا 83
5- ارائه راهکارهای صحیح بر اساس ارزشها و هنجارهای ملی و دینی کشور ما برای بهبود این وضعیت
اهداف ویژه تحقیق
1- آشنا ساختن مدیران، دبیران و مربیان آموزشی و تربیتی با عوامل اجتماعی کشف شده در رابطه با «افت تحصیلی» دانشآموزان.
2- برخورد قاطعانه و اصولی مسئولین نظام با عوامل شناخته شده افت تحصیلی به ترتیب اهمیت و اولویت در حد امکان.
3- شناخت عوامل اجتماعی مشترک در افت تحصیلی دختران و پسران دوره متوسطه.
4- ارائه یک مدل تحلیلی متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه ما را در رابطه با افت تحصیلی.
5- آشنا ساختن دانشآموز دختر دوره متوسطه با عوامل اجتماعی افت تحصیلی برای بهبود وضعیت درسی آنها.
6- آشنا ساختن دانشآموز پسر مقطع متوسطه با عوامل اجتماعی افت تحصیلی جهت بهبود وضعیت درسی آنان.
7- ارائه راه حلهایی به مسؤولین نظام آمورش پرورش بر اساس شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه ما.
8- ارائه پیشنهاد و راهنماییهای لازم به والدین جهت کمک به وضعیت درسی دانشآموزان.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات
1-1- مقدمه............................................................................................................. 2
1-2- بیان مساله....................................................................................................... 3
سوال اصلی تحقیق.......................................................................................... 6
1-3- اهمیت وضرورت تحقیق.................................................................................. 8
1-4- اهداف تحقیق.................................................................................................. 12
فصل دوم : ادبیات تحقیق.......................................................................................... 12
2-1- پیشینه تحقیق.................................................................................................. 12
2-1-1- پیشینه تحقیق درجهان.................................................................................. 14
2-1-2- پیشینه تحقیق درایران................................................................................... 17
2-2- مفهوم آموزش وپرورش................................................................................... 20
2-3- جامعه شناسی آموزش وپرورش........................................................................ 21
2-4- هدف جامعه شناسی آموزش وپرورش............................................................... 22
2-5- نظام جدید آموزش وپرورش درایران................................................................ 24
2-6- نظام آموزش وپرورش جمهوری اسلامی ایران................................................... 26
2-7- آموزش وپرورش دوره متوسطه......................................................................... 29
2-8- افت تحصیلی.................................................................................................. 34
2-9- عوامل افت تحصیلی........................................................................................ 48
2-10- بررسی افت تحصیلی وعوامل موثر درآن درچند کشور خارجی......................... 48
2-11- دلایل ترک تحصیل در منطقه خاورمیانه........................................................... 51
2-12- افت تحصیلی درچند کشور پیشرفته صنعتی وشیوه های مقابله با آن................... 51
2-13- مقابله با افت تحصیلی درکشورهای آسیا واقیانوس آرام.................................... 51
2-13-1- اقدام های سازمانی.................................................................................... 51
2-13-2- اقدام های تربیتی ...................................................................................... 52
2-13-3- اقدام های انگیزشی ومادی......................................................................... 52
2-13-4- مشارکت اولیاء وجامعه محلی..................................................................... 52
2-13-5- اقدامهای غیر رسمی................................................................................... 53
2-14- افت تحصیلی درغرب وشیوه های مبارزه باآن.................................................. 53
2-14-1- افت تحصیلی وعوامل فردی....................................................................... 53
2-14-2- افت تحصیلی وکمبود خانوادگی................................................................. 54
2-14-3- افت تحصیلی وعوامل درون مدرسه............................................................ 55
2-15- شیوه های برخورد با پدیده افت تحصیلی درغرب............................................ 56
2-15-1- روشهای ترمیمی وجبرانی مقابله با افت تحصیلی......................................... 56
2-15-2- روشهای تغییر وتحول بنیادی مدرسه........................................................... 56
2-16- روشهای اصلاحی ودرمان آموزش وپرورش.................................................... 58
گرایش اول تامل آموزش وپرورش جبرانی ، کلاسهای تطبیقی ، آموزش متقابل و خدمات حمایتی در مدرسه است.
2-16-1- آموزش وپرورش جبرانی........................................................................... 59
2-16-1-1- برنامه های متنوع جبرانی........................................................................ 59
2-16-1-2- اثرات آموزش وپرورش جبرانی.............................................................. 60
2-16-2- خدمات حمایتی........................................................................................ 61
2-16-2-1- خدمات حمایتی در فرانسه..................................................................... 61
2-16-2-2- خدمات حمایتی در بلژیک : کلاسهای تطبیقی.......................................... 62
2-16-3- آموزش متقابل........................................................................................... 63
2-16-4- جنبشهای مبارزه با نابرابریها........................................................................ 64
2-16-5- آموزش خانواده......................................................................................... 66
2-16-6- پیوند خانه ومدرسه.................................................................................... 68
2-16-7- پروژه های محلی ومنطقه ای مبارزه با افت تحصیلی..................................... 69
2-17- بررسی مساله افت تحصیلی وارائه راه حلهای پیشنهادی در ایران....................... 72
2-18- خسارتهای ناشی از شکست تحصیلی درایران.................................................. 77
2-19- راه حلهای پیشنهادی واجرایی........................................................................ 78
2-20- روش دیگر جلوگیری از افت تحصیلی............................................................ 79
2-21- رویکردهای جامعه شناسی به آموزش وپرورش................................................ 83
2-22- مفاهیم کلیدی................................................................................................ 93
2-23- چارچوب نظری تحقیق.................................................................................. 98
نقد وبررسی رویکردهای جامعه شناسی به آموزش وپرورش
2-24- مدل تحلیلی تحقیق........................................................................................ 105
2-25- فرضیه های تحقیق......................................................................................... 106
مدل تحلیلی عوامل اجتماعی موثر بر افت تحصیلی
2-26- تعاریف نظری وعملیاتی مفاهیم...................................................................... 108
فصل سوم : روش شناسی تحقیق............................................................................... 117
3-1- جامعه آماری................................................................................................... 117
3-2- شیوه برآورد حجم نمونه................................................................................... 118
3-3- روش نمونه گیری............................................................................................ 119
3-4- واحد وسطح مشاهده....................................................................................... 120
3-5- شیوه جمع آوری اطلاعات............................................................................... 121
3-6- اعتبار وپایایی.................................................................................................. 122
3-7- روش تجزیه وتحلیل داده های آماری................................................................ 123
3-8- محدودیتها...................................................................................................... 123
فصل چهارم : نتیجه گیری ویافته های تحقیق
4-1- نتایج توصیفی................................................................................................. 128
4-2- نتایج همبستگی ها........................................................................................... 143
4-3- نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره....................................................... 151
4-4- نتایج حاصل از تحلیل مسیر............................................................................. 154
فصل پنجم : نتیجه گیری وپیشنهادات
5-1- خلاصه نتایج حاصل از توصیف داده ها............................................................. 159
5-2- خلاصه نتایج حاصل از تبیین داده ها................................................................. 160
5-3- پیشنهاد ها...................................................................................................... 166
فهرست نمودار و جداول
عنوان صفحه
جدول شماره 1) توزیع فروانی جنس پاسخگویان
جدول شماره 2) توزیع فروانی تأهل پاسخگویان
جدول شماره 3) توزیع فروانی محل تولد پاسخگویان
جدول شماره 4) توزیع فروانی سال تولد پاسخگویان
جدول شماره 5) توزیع فروانی رشته تحصیلی
جدول شماره 6) توزیع فروانی نوع مدرسه
جدول شماره 7) توزیع فروانی معدل درسی دانشآموزان
جدول شماره 8) توزیع فروانی تعداد دروس تجدیدی
جدول شماره 9) توزیع فروانی میزان تحصیلات پدر
جدول شماره 10) توزیع فروانی میزان تحصیلات مادر
جدول شماره 11) توزیع فروانی شغل پدر
جدول شماره 12) توزیع فروانی شغل مادر
جدول شماره 13) توزیع فروانی درآمد ماهیانه خانوار
جدول شماره 14) توزیع فروانی مقدار زمین زراعتی
جدول شماره 15) توزیع فروانی تعداد اعضاء خانواده
جدول شماره 16) توزیع فروانی زندگی با افراد
جدول شماره 17) توزیع فروانی کمک گرفتن درسی
جدول شماره 18) توزیع فروانی زیر بنای فعلی منزل مسکونی
جدول شماره 19) توزیع فروانی سرپرستی مالی خانواهد
جدول شماره 20) توزیع فروانی توزیع فراوانی وضعیت مسکن
جدول شماره 22) توزیع فروانی توزیع فراوانی محل سکونت
جدول شماره 23) توزیع فروانی توجه به رفع مشکلات
جدول شماره 24) توزیع فروانی میزان نظارت والدین (پدر)
جدول شماره 25) توزیع فروانی میزان تظارت والدین (مادر)
جدول شماره 26) توزیع فروانی رابطه صمیمانه و عاطفی والدین
جدول شماره 27) توزیع فروانی برنامهریزی والدین جهت کنترل درسی فرزندان (پدر)
جدول شماره 28) توزیع فروانی برنامهریزی والدین جهت کنترل درسی فرزندان (مادر )
جدول شماره 29) توزیع فروانی تمایل به درس خواندن
جدول شماره 30) توزیع فروانی وجود شغل مناسب
جدول شماره 31) توزیع فروانی انتخاب شغل دلخواه
جدول شماره 32) توزیع فروانی استفاده از کتابها ...
جدول شماره 33) توزیع فروانی استفاده از امکانات برای کمک به حل تمرینها و ...
جدول شماره 34) توزیع فروانی استفاده از معلمان خصوصی..
جدول شماره 35) توزیع فروانی استفادهاز آموزشگاهها
جدول شماره 36) توزیع فروانی استفاده از اقوام و دوستان
جدول شماره 37) توزیع فروانی تأمین مخارج زندگی
جدول شماره 38) توزیع فروانی جایگاه نظر خواهی در خانواده
جدول شماره 39) توزیع فروانی جنبههای نظر خواهی از فرزندان
جدول شماره 40) توزیع فروانی قابل اجرا بودن تصمیمات فرزندان
جدول شماره 41) توزیع فروانی میزان پیگیری والدین از عملکرد تحصیلی فرزندان (پدر)
جدول شماره 42) توزیع فروانی میزان پیگیری والدین از عملکرد تحصیلی فرزندان (مادر)
جدول شماره 43) توزیع فروانی محیط گرم و عاطفی خانواده
جدول شماره 44) توزیع فروانی توجه به مشکلات روحی و جسمی فرزندان
جدول شماره 45) توزیع فروانی داشتن اطاق خصوصی و ...
جدول شماره 46) توزیع فروانی کمک از مشاوران درسی
جدول شماره 47) توزیع فروانی تأثیر عدم امکانات رفاهی در ...
جدول شماره 48) توزیع فروانی درس خواندن در رشته تضمین شغل
جدول شماره 49) توزیع فروانی بیزاری از رشته فاقد شغل
جدول شماره 50) توزیع فروانی اختلاف با پدر
جدول شماره 51) توزیع فروانی اختلاف با مادر
جدول شماره 52) توزیع فروانی اختلاف با برادر و خواهر
جدول شماره 53) توزیع فروانی ضرورت درس خواندن
جدول شماره 54) توزیع فروانی امیدواری به آینده شغلی
جدول شماره 55) توزیع فروانی امیدواری به آینده شغلی
جدول شماره 56) توزیع فروانی رابطه صمیمانه و عاطفی با پدر
جدول شماره 57) توزیع فروانی رابطه صمیمانه و عاطفی با مادر
جدول شماره 58) توزیع فروانی رابطه صمیمانه و عاطفی با برادر و خواهر
ب) نتایج استنباطی: فهرست نمودار و جداول نتایج استنباطی
جدول شماره 59) سطح تحصیلات خانواده و افت تحصیلی فرزندان
جدول شماره 60) پایگاه اجتماعی - اقتصادی و افت تحصیلی فرزندان.
جدول شماره 61) عدم توجه کلی به فرزند در خانواده و افت تحصیلی دانشآموزان
جدول شماره 62) کنترل درسی فرزند از سوی والدین و افت تحصیلی دانشآموزان
جدول شماره 63) نگرش فرد نسبت به اینده شغلی خود و افت تحصیلی
جدول شماره 64) امکانات تحصیلی فرزندان در خانواده و افت تحصیلی دانشآموزان
جدول شماره 65) گسیختگی روابط عاطفی در خانواده با افت تحصیلی دانشآموزان -
جدول شماره 66) سطح تحصیلات خانواده و عدم توجه کلی به فرزند
جدول شماره 67) سطح تحصیلات پدر و توجه به فرآیند تحصیل فرزند
چکیده
از مسائل مهم جامعه ما افت تحصیلی دانشآموزان در مقاطع مختلف تحصیلی است. پدیدهای که مانعی جدی برای رسیدن به اهداف عالی آموزش و پرورش به حساب میآید. موضوع تحقیق حاضر «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر افت تحصیلی دانشآموزان مقطع متوسطه (دختر و پسر) در شهرستان آمل است. هدف اصلی پژوهش حاضرشناخت عوامل اجتماعی مؤثر بر افت تحصیلی دانشآموزان و ارائه راهکارهای صحیح بر اساس ارزشها و هنجارهای ملی و دینی برای بهبود این وضعیت است. روش تحقیق ما پیمایشی و جامعة آماری ما مجموع دانشآموزان دختر و پسری است که در خرداد ماه 1383 نتوانستند کارنامه قبولی دریافت کنند. شیوه نمونهگیری در تحقیق حاضر، نمونه گیری طبقه ای متناسب از نظر حجم بوده و بر اساس آن 178 دانشآموز به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. از میان رویکردهای مختلف جامعهشناسی در مورد افت تحصیلی، رویکرد تضاد به عنوان رویکرد اصلی در چارچوب نظری انتخاب شد که بر اساس آن رویکرد، مدل کلی تحلیل رسم شده و تحقیق صورت گرفت. در تحقیق حاضر متغیر وابسته ما افت تحصیلی بود که متغیرهای مستقل زیادی بر آن تأثیر داشت ولی چهار متغیر عمده انتخاب شده و بر اساس آن چهار فرضیه کلی بدین گونه مطرح شد. بین پایگاه اجتماعی - اقتصادی خانواده، سطح تحصیلات خانواده، عدم انسجام و گسیختگی روابط در خانواده و نگرش فرد نسبت به آینده شغلی خود با افت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد. بررسی هر چهار فرضیه از طریق ضریب همبستگی تای کندال صورت گرفت که نتایج آنها بدین گونه است. فرضیه اول یعنی بین پایگاه اجتماعی - اقتصادی خانواده با افت تحصیلی با اطمینان 99 درصد و سطح خطای کمتر از 1درصد و فرضیه دوم یعنی بین سطح تحصیلات خانواده و افت تحصیلی با اطمینان 99 درصد و سطح خطای کمتر از 5 درصد و فرضیه سوم یعنی بین عدم انسجام و گسیختگی روابط در خانواده با افت تحصیلی با اطمینان 99 درصد و سطح خطای کمتر از 1 درصد نشانگر رابطه بین سه متغیر اصلی مستقل بیان شده با افت تحصیلی بود ولی در آزمون فرضیه چهارم هیچ رابطه آماری معناداری بین نگرش فرد نسبت به آینده شغای با افت تحصیلی وجود ندارد. جهت شناخت میزان و شدت همبستگی میان مجموعه متغیرهای مستقل و متغیر وابسته از تحلیل رگرسیون چند متغیره وبرای شناخت اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته یعنی افت تحصیلی از روش تحلیل مسیر استفاده شده است که در روش تحلیل رگرسیون سطح تحصیلات خانواده (با ضریب تأثیر 18/0) و در روش تحلیل مسیر (با مجموع ضریب مسیر (21/0) بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته یعنی افت تحصیلی داشته است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات....................................................................................
١ بیان مسأله........................................................................................ -١
٢ اهمیت و ضرورت پژوهش....................................................................... -١
١سوالات پژوهش.................................................................................. -٣
فصل دوم: مروری بر پیشینه پژوهش………………………………………
١: پیشینه پژوهش (مقدمه )........................................................................ -٢
١: پیشینه پژوهشهای داخلی.................................................................... -١-٢
٢: پیشینه پژوهشهای خارجی................................................................... -١-٢
٢ : ارزیابی پیشینه پژوهش و ارائه چهار چوب تئوریک ........................................... -٢
٣:فرضیه های پژوهش................................................................................................................... -٢
فصل سوم: روش پژوهش…………………………………………………
٣ ١: نوع پژوهش......................................................................................
٣ ٢: متغیر های پژوهش...............................................................................
٣ ٣ :تعریف متغیر های پژوهش .......................................................................
٣ ٤: ابزار جمع آوری اطلاعات........................................................................
...............................................................(Validity) ٣ ٥: روایی ابزار سنجش
...........................................................(Reliability) ٣ ٦ :پایایی ابزار سنجش
٣ ٧ :جامعه آماری .....................................................................................
٣ ٨ :تعیین حجم نمونه................................................................................
٣ ٩: شیوه انتخاب اعضای نمونه......................................................................
٣ ١٠ : روشهای آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات.....................................................
فصل چهارم: یافته های پژوهش………………………………………….
٤ ١ سیمای پاسخگویان...............................................................................
٤ ٢ توصیف متغیر های پژوهش......................................................................
٤ ٢ ١ : توصیف متغیر وابسته .......................................................................
٢ ٢ :توصیف متغیر های مستقل.................................................................. -٤
٣ : تحلیل یافته های پژوهش(آزمون فرضیات).......................................................................... -٤
٤ : تبیین موضوع پژوهش (درسطح خرد)...................................................................................... -٤
١ :بررسی پیش فرضهای تحلیل رگرسیون و ارائه معادله آ ن......................................... - ٤-٤
٢ :بررسی آثار کنترلی متغیر ها در تبیین (سطح خرد ) متغیر وابسته.......................................... - ٤- ٤
٣ :تحلیل مسیر مدل پژوهش........................................................................... - ٤- ٤
فصل پنجم: خلاصه نتایج پژوهش و پیشنهادات……………………………..
٥ ١ جمع بندی نتایج و یافته های پژوهش.................................................................
٥ ٢ پاسخ به سوالات اصلی پژوهش......................................................................
٥ ٣ پیشنهادات و محدودیت های تحقیق.................................................................
پیوست:……………………………………………………………..
الف: جداول ضمیمه………………………………………………………
ب: پرسشنامه تحقیق……………………………………………………….
تعداد صفحات :135
چکیده :
پژوهش حاضر جهت بررسی عملکرد خانواده در کنترل خشم نوجوانان دختر و پسر (15-18) شهر تهران میباشد.
جامعه آماری این تحقیق کلیه دانش آموزان دبیرستانهای شهر تهران در سال تحصیلی 87-86 میباشند که از این تعداد، 100 نفر روش نمونه گیری خوشهای به عنوان نمونه انتخاب شدند.
روش پژوهش بکار رفته در این پژوهش روش همبستگی است و به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه عملکرد خانواده (FAD) و پرسشنامه خشم انپیلبرگر استفاده شد به منظور تجزیه و تحلیل دادههای این تحقیق از روشهای آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است آمار توصیفی شامل محاسبه فراوانی و درصد و ارائه جداول و نمودار میباشد و روشهای آمار استنباطی شامل همبستگی و آزمون معنادار بودن تفاوت بین دو ضریب همبستگی در نمونههای مستقل میباشد.
نتایج حاکی از این است که در عملکرد خانواده بین میانگین نمرات آزمودنیهای دختر و پسر تفاوت معنی داری دیده نشد و در کنترل خشم آزمودنیهای دختر به طور معنی داری نمرات بالاتری نسبت به آزمودنیهای پسر داشتند. بین عملکرد خانواده و کنترل خشم آزمودنیهای پسر و بین عملکرد خانواده و کنترل خشم در کل آزمودنیها دارای ضرایب منفی و معنادار میباشد.
فصل اول
مقدمه (بررسی عملکرد خانواده در کنترل خشم نوجوانان)
خانواده[1] نخستین گروهی است که به صورت طبیعی وجود داشته و جامعه بر آن بنا شده است. که بوسیله ازدواج زن و مرد تشکیل میشود و با تولد فرزندان تکامل مییابد.
اکثر افراد در خانواده بدنیا میآیند و در خانواده نیز میمیرند. خانواده مثالوده حیات اجتماعی محسوب میشود. که گذشته از وظیفه تکثیر نسل و کودک پروری، برای بقای نوع بشر وظایف متعدد دیگری از قبیل تولید اقتصادی، فرهنگ پذیر کردن افراد را نیز بر عهده دارد. بنابراین خانواده عامل واسطهای است که قبل از ارتباط مستقیم فرد با گروهها، سازمانها و جامعه نقش مهمی در انتقال هنجارهای اجتماعی به وی ایفا مینماید.
مهمترین عامل اجتماعی شدن در زندگی هر انسان تجارب دوران کودکی وی در محیط خانواده است. فضای خانواده آکنده از مهر و محبت، فداکاری و گذشت، صمیمیت و گرمی و در عین حال گاهی توام با حسادت ورشک، دشمنی و کینه توزی، نفرت و خشم است. کودکان در جریان اجتماعی شدن اینگونه عواطف را در کنار والدین خود تجربه میکنند. اعضای خانواده آنقدر به هم وابستهاند که هر نوع مشکل یا مسئله یک عضو خانواده به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر زندگی سایر اعضا تاثیر میگذارد.
یکی از مشکلات رایج قرن حاضر در خانوادهها، مسئله خشم[2] و عصبانیت است در واقع بسیاری از اشخاص به دلایل شناخته شده یا ناشناخته درگیر بحران خشم هستند. اما به راستی خشم چیست؟ علل و ریشههای عصبانیت چیست؟
خشم و پرخاشگری[3] هیجانهای جهانشمولی هستند که در همه فرهنگها دیده میشوند. و یکی از شایعترین مشکلات رفتاری هستند که موجب ناراحتی و پریشانی دیگران میشوند و بهداشت روانی جامعه را مختل میکنند (نمازی 1377)
نگاهی کوتاه به جهان اطراف به ما نشان خواهد داد که همان گونه که یکی از علمای اجتماعی معاصر گفته است:[4] «عصر ما عصر پرخاشگری است». بخش عمدة اخبار رادیو و تلویزیون شرح و نمایش خشونتهایی است که در نقاط مختلف جهان از سوی انسانهایی نسبت به انسانهای دیگر اعمال میشود. کشتارهای جمعی، قتلهای انفرادی، تجاوز، تبعیض، محروم کردن از حقوق اولیه، همه و همه گویای چهرة خشن و زشت انسان نسبت به همنوعان خود اوست و جای تعجب نیست که عالم اجتماعی دیگری گفته است:[5] «ما رفتارهای خشن انسانها را نسبت به یکدیگر حیوانی میخوانیم، ولی بررسی خشونتهای انسان نسبت به انسان نشان میدهد که به کار بردن صفت حیوانی در مورد این گونه رفتارها در واقع توهین به حیوانات است.» در حقیقت هم هیچ حیوانی نسبت به هم نوع خود تا این اندازه بی رحم و تا این اندازه خشن نیست (کریمی، 1377).
در طی بیست سال گذشته، برنامههای کنترل خشم افزایش یافته است (دل و کیروالیری، 2003). هدف کنترل خشم کاهش احساسات پرخاشگرانه و برانگیختگی فیزیکی است که خشم آن را بوجود میآورد. روشهای متعددی برای کنترل خشم مطرح شده است که از میان آنها میتوان رفتار درمانی شناختی، شناخت درمانی، جرات آموزی، آرامش آموزی، آموزش مهارتهای حل مساله، درمان دارویی و درمانهای مرکب را نام برد. پژوهشهای متعددی در مورد کنترل خشم صورت گرفته، شور[6] و اسپیواک[7] (1980) در پژوهشهای خود نشان دادند که ارائه مداخلات زود هنگام به دانش آموزان باعث کاهش پرخاشگری آنها میشود. (رافعی 1383)
بیان مسئله
در بین نهادهای مختلف اجتماع، کانون مقدس خانواده به عنوان بهترین تجلی گاه فرهنگ حاکم بر سایر نهادها، محل ارضاء نیازهای مختلف جسمانی و عقلانی و عاطفی شناخته شده است.
کانون خانواده پناهگاه و کانون ویژهای برای نیازهای عاطفی، حل مشکل، روابط سالم و فرآیند نقشهای خانوادگی میباشد، خانواده چه از دیدگاه خویشاوندی، پیوندهای عاطفی و یا وابستگی ساختار آن با جامعه، مورد توجه قرار میگیرد، هر جا که امکانپذیر یا سودمند تشخیص داده شود، در مجموع رده بندی اجتماعی جایگاهی به آن اختصاص داده میشود. البته این رده بندی نه در قالب طبقات بلکه به شکل قلمروهای فرهنگی است و همچنین همه مذاهب به گونههای متفاوت اهمیت خانواده و چگونگی تشکیل این کانون، رفتار و وظایف هر یک از اعضاء آن را مشخص کردهاند (بخاریان، 1374)
خانواده نقش بسیار مهمی در رشد و پیشرفت توانائیها و استعدادهای اعضای خود دارد، و به عبارت دیگر نقش و وظایفی که هر یک از اعضاء خانواده بر عهده میگیرند در تقابل نزدیک با یکدیگر بوده و ایفای نقش هر یک از اعضاء میتواند موجبات رشد و تعالی خانواده را فراهم کند.
مسئله اساسی در پژوهش حاضر بررسی عملکرد خانواده و رابطه آن با کنترل خشم نوجوانان میباشد و منظور از عملکرد خانواده کیفیت روابط خانوادگی و روابط عاطفی پدر و مادر که در بروز انحرافات و بیماریهای روانی نقش دارد میباشد. در خانوادههایی که والدین با یکدیگر توافق ندارند، زمینة مناسب برای اختلال در خانواده ایجاد میشود. اختلال در کارکرد خانواده، مشکلاتی را در منظومة خانواده ایجاد میکند و در صورت تشدید مشکلات، خانواده را به سمت فروپاشی سوق میدهد و بطور کلی افزایش ناراحتیهای فکری، جسمی، عاطفی و عدم سلامت در جامعه ناشی از کارکرد مختل خانواده در درون خانواده میباشد.
داویدیان (1371) در این رابطه مینویسد : وجود بیمار روانی در خانواده میتواند به کارکرد عادی و اقتصاد خانواده لطمه شدیدی وارد کند، از نظر روابط انسانی سایر افراد خانواده را در وضع نگران کنندهای قرار دهد و صرف نظر از مخارج هنگفت و صرف وقت، خانواده فشار روانی شدیدی را تحمل میکند.
سعادتمند (1376) در تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین کارائی خانواده و سلامت عمومی فرزندان به این نتیجه دست یافت که بین کارائی خانواده و فرزندان به علائم جسمانی، اضطراب و اختلال خواب، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی رابطه معنی دار وجود دارد.
نوروزی (1377) پژوهشی با عنوان تأثیر کارائی خانواده در ابتلا به اختلال روانی نوجوانان گروه سنی 15 الی 18 ساله شهر تهران روی 120 نوجوان اجرا نمود، وی به این نتیجه رسید که کارائی خانواده بر ابتدا نوجوانان به اختلالات روانی تأثیر مستقیم دارد.
حیدری (1384) در تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه عملکرد خانواده و مؤلفههای خود گردانی در دانش آموزان پسر پایه دوم متوسط نظری شهر ایلام اجرا نمود، وی به این نتیجه دست یافت که بین 12 بعد از ابعاد عملکرد خانواده با خودگردانی رابطه معنی داری وجود دارد.
بران، بیرن، رابرت، اسکاتسر، جامیتون (2000) در تحقیقی تحت عنوان بررسی کارائی خانواده در افسردگی مادران و فرزندان به تحقیق و کاوش در مورد مادران تنها میپرداختند که تحت پوشش سازمان رفاه عمومی (بهزیستی) بودند و به این نتیجه رسیدند که کانون گرم عاطفی فرآیند حل مشکل در خانواده نقش بس اساسی در تضمین سلامت روان دارد (به نقل از پویا نفر 1381) با توجه به تحقیقات مذکور عملکرد خانواده نقش مهمی در سلامت روانی فرزندان دارد. بنابراین پژوهشگر قصد دارد ارتباط بین عملکرد خانواده و کنترل خشم نوجوانان را بررسی کند و چنین تحقیقاتی که جنبه کاربردی دارند میتوانند روشن کننده علل و عواملی باشند که ممکن است زمینههای بروز انحراف در جامعه را مشخص کنند.
هدف کلی پژوهش : بررسی عملکرد خانواده در کنترل خشم نوجوانان دختر و پسر (15-18) شهر تهران
اهداف اختصاصی پژوهش :
فرضیات پژوهش
متغیرها
متغیرها بر حسب نقشهایی که در این تحقیق دارند به چهار دسته تقسیم میشوند.