فرمت فایل:WORD(قابل ویرایش)تعداد11 صحفه
یزد
یَزد مرکز استان یزد و مرکز منطقه وسیع و باستانی و کویری ای با همین نام در کشور ایران است و در فاصله ۶۷۷ کیلومتری جنوب شرق تهران قرار دارد. جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران برابر با ۴۲۳٬۰۰۶ نفر بوده است.
یزد به شهر بادگیرها معروف است. به «دارالعباده»، «شهر دوچرخه‌ها»، «شهر شیرینی»، «شهر قنات و قنوت و قناعت» و «شهر آتش و آفتاب» و ... نیز شهرت دارد.
میدان امیرچخماق، باغ دولت آباد، زندان اسکندر (مدرسه ضیاییه)، آتشکده زرتشتیان، ساعت مارکار، برج و باروی شهر، خانه های قدیمی چون خانه لاری ها و خانه عرب ها و خانه مرتاض و خانه رسولیان و خانه ملک التجار و خانه محمودی و ...، دخمه های زرتشتیان، حمام خان، بازار های قدیمی چون بازار خان و بازار پنجه علی و ...، آب انبار های فراوان چون آب انبار شش بادگیری و رستم گیو و ... و مسجد جامع یزد و بالاخره قلعه ها، کاروانسرا ها، تکیه ها، مساجد، پیرانگاه ها، قنات ها، کوچه ها، ساباط ها، حمام ها، و تمام سطح بافت تاریخی شهر یزد از اماکن دیدنی شهر است.
یزد
اطلاعات کلی
نام رسمی:
یزد
کشور:
بخش:
نام محلی:
یزد
نام‌های قدیمی:
اصطخر، استیخا، ایساتیس، کثه
یزد
مردم
۴۳۲٬۱۹۴
؟
؟
نفر بر کیلومتر مربع
فارسی رایج، فارسی دری یا
گورونی یزدی و ...
مذهب:
سلمان، زرتشتی، یهودی و ...
جغرافیای طبیعی
؟
۱۲۳۰ متر
آب‌وهوا
۱۹
۶۲ میلی‌متر
۵۲ روز
اطلاعات شهری
سید علی‌اکبر میروکیلی
انواع شیرینی‌ها، بافتنی‌ها،
میوه‌ها، سفال، حلوا ارده و ...
۰۳۵۱
؟
جملهٔ خوش‌آمد به شهر
یزد اقّه خشه! قربون قَدَمادو.
پانویس‌ها
شهر ۲ تاریخی و ۱ خشت خام جهان
پیشینه تاریخی یزد
برخی از مورخان بنای اولیّهٔ شهر یزد را به زمان اسکندر مقدونی نسبت می دهند که وی زندانی ساخته و نام آن را چنین نهاده است و به اعتقاد عده‌ای دیگر از تاریخ نویسان در دورهٔ ساسانیان به فرمان یزد گرد اول (421-339 م) در این محل شهری بنام «یزدان‌گرد» بنا گردیده است. نام یزد از همین عنوان گرفته شده است و به معنی مقدس، فرخنده و در خور آفرین می باشد. ولیکن یافته های باستانشناسی و منابع مختلف نشان می دهد حداقل پیشنیه آن به چندین هزار سال می رسد و در زمان ماد ها از شهر های جنوبی و مرزی ماد بوده است و در زمان هخامنشیان چهارراه مهم کشور بوده و دو شاهرا باستانی ایرانی قدیم در این نقطه با هم تقاطع داشته اند.
مورخین یونانی شهر کهن و باستانی را استیخا یا همان ایساتیس خوانده‌اند.
یزد به معنای پاک و مقدس و یزد گرد به معنای داده خدایی است. شهر یزد نیز به معنای شهر خدا و سرزمین مقدس است.
اولین بار نام یزد در کنار اسم چینی تخمه یکی از همرزمان داریوش آورده شد.
فرهنگ، زبان و گویش مردم یزد
مردم یزد به زبان فارسی رایج با پاره‌ای ویژگیهای گویشی سخن می گویند و بسیاری از واژه‌ها و ترکیبات زیبای فارسی را در گویش خود حفظ کرده‌اند. در استان یزد برخی ویژگیهای گویشی میان شهرستانهای مختلف محسوس است. معتقدان به آیین زرتشتی در میان خود هنوز به زبان نیاکانشان سخن می‌گویند و بویژه مراسم مذهبی خود را با این زبان انجام می‌دهند. گویش یزدی بخشی از فارسی دری (فارسی خالص و اولیهٔ ایرانیان) است.
از دبیرستان‌های قدیمی یزد می‌‌توان به دبیرستان مارکار، دبیرستان ایرانشهر و دبیرستان کیخسروی اشاره کرد. استان یزد با بیش از ۵۲ درصد مصرف برق صنعتی یک استان صنعتی شناخته شده است.
محله های قدیم استان یزد
مشخص‌ترین وجهه شهر معماری خاص کویری آن است. بادگیرها، مناره‌ها و گنبدها مشخص‌ترین جنبه ظاهری معماری شهر است. در این معماری از بادگیر برای گرفتن جریان باد و خنک‌کردن فضای ساختمان به کار می‌‌رفته است.
بافت و ساخت معماری ویژهٔ منطقهٔ یزد از بارزترین نمونه‌های معماری خاص اقلیم‌های گرم و خشک در جهان است. تناسب آن با نیازها و شرایط اقلیمی- فرهنگی مردم منطقه، گذشته از زیبایی خاص این معماری، از ویژگیهای آن است. در مرکز هر محله معمولاً حمام، بازارچه، آب انبار، مسجد، حسینیه، لرد، کارگاه های کوچک، جوی آب (برای دسترسی به قنات) قرار دارد که بسیاری از این امکانات هنوز پا برجا هستند.
بادگیر
خانه‌های قدیمی در جهت قبله ساخته شده‌اند. با این جهت گیری فضاهای تابستانی و اتاق‌های زمستانی به طرزی مفید پیرامون حیاط مرکزی قرار می‌گیرند.
حیاط مرکزی اصلی ترین فضای خانهٔ یزدی است. حوض آب در وسط حیاط قرار گرفته است و باغچه ها دور تا دور آن با درختانی که نیاز کمی به آب دارند همچون اَنار، اَنگور، اَنجیر و پسته که علاوه بر سبزی خانه و تامین سایه و خنکی هوا از خشکی هوا نیز می‌کاهد.
از جمله نمونه‌های بارز معماری قرنهای گذشته محلهٔ فهادان یا یوزداران است که در گویش محلی جنگل یا محل یوزاران نامیده می شود. قدمگاه منسوب به امام رضا نیز در این گذر واقع شده است.
اقلیت های دینی نظیر یهودیان بیشتر در محله یهودی‌ها در سمت جنوب مسجد جامع ساکن هستند و کنیسه‌ای دارند. زرتشتیان نیز از جمله در محلّهٔ عیش آباد، محلّهٔ نعیم آباد، کوچهٔ بیوک، محلّه نرسی آباد، محلّهٔ اَهَرستان ساکن هستند.
ره‌آورد
- شیرینی (قطاب، پشمک، باقلوا، کیک یزدی، لوز های پنجگانه، حاجی بادام، سوهان و نان برنجی و ...)
- پارچه شعربافی (ترمه یا انگشت بافت، زری، مخمل، ،دارایی یا ایکات، شمد، چادرشب، روتختی، دستمال یزدی و ...)
- روانداز و زمین پوش (قالی، قالیچه، گلیم، سجاده، زیلو، پتو، سفره، بقچه، روفرشی، لنگ، حصیر و ...)
- خاکینه (سفال، سرامیک، کاشی و ...)
- سایر (انار، ارده، حلوا ارده، گیوه، سریشم، زیورآلات طلا و ...)
نگارخانه
آتش ورهام یزد
مسجد جامع کبیر یزد
باغ دولت آباد یزد
تکیه امیرچخماق
نمای کوچه ای معمولی و بادگیر
دخمه زرتشتیان
حیاط خانه لاری ها
آب انبار پنج
سرشناسان
- عبدالکریم حائری یزدی ، .۱۳۵۵قمری، موسس حوزه علمه قم،
- یزدی، محمد کاظم، ۱۳۳۷قمری، مرجع بزرگ شیعیان،
- فکور یزدی، محمد، ۱۳۹۱قمری، فقیه و استاد حوزه علمیه نجف،
- صدوقی ، محمد، ۱۳۶۰شمسی، امام جمعه یزد،
- مدرّسی یزدی، سید علی رضا، ۱۳۹۳قمری، استاد حوزه علمیه،
- حسینی نسب یزدی، سید رضا، ۱۳۳۹شمسی، فقیه و نویسنده،
- خاتمی ، سید محمد ، ۱۳۲۲شمسی، رییس جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ شمسی،
- فرخی یزدی ، ۱۲۶۸شمسی، شاعر،
- دکتر مجیبیان ، شمسی، پزشک و صاحب بیمارستان زنان و زایمان،
منابع:
http://fa.wikipedia.org
تحقیق در مورد پیشینه تاریخی یزد