لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 11
از اموری که در سیره پیامبر چشمگیر بود و بسیاری تاب و تهملش را نداشتند و تا روز های آخر زندگی رسول خدا (ص) نیز نتوانستند آن را بپذیرند مساوات در تقسیم کار و انجام مسئولیت بر اساس اهلیت بود . پیامبر در این امر میان هیچ یک از افراد امت فرقی نمی گذاشت و هر کس واجد اهلیت بیشتری بود میدان گسترده تری می یافت . تقسیم کار با ملاک دانش و توان و تقوای مسلمانان تعیین می شد و نه با ملاک های جاهلی ، چنانچه در دوران جاهلیت عرب از ویژگی های رهبر قبیله سن او بود و عرب قائل به شیخوخیت بود و چنانچه فردی همه اهلیت های لازم برای رهبری و فرماندهی را دارا بود ولی شیخ نبود ، عرب جاهل بدوتی نمی داد این جمود جاهل به رغم مواضع صریح قرآن کریم و رفتار و عملکرد پیامبر از اندشیه و دل بسیاری بیرون نرفت . ایات مقدس کتاب الهی بیانگر این حقیقت است که خداوند جز بر اساس شایستگی مسئولیتی نمی بخشد و ویژگی تصدی مسئولیت علم و قدرت است ، همچنانکه امیرمؤمنان درباره ملاک مسئولیت و زمامداری فرمود :
مردم ! سزاوارترین کس به زمامداری و رهبری قویترین مردم نسبت به آن است و داناترین آنها به فرمان های خدا در آن .
می توان نتیجه گرفت که ملاک تصدی امور به طور کلی علم و قدرت است و ملاک های واقعی و نه نسبت ثروت و سایر ملاک های غیر واقعی . رسول اکرم (ص) در دوران رسالت خویش در تقسیم کار ها و شغل ها و انجام مسئولیت ها را به تمامی تحقق بخشید نه تنها رعایت برابری برای هرکه واجد اهلیت بود ، تا رعایت مساوات میان صاحبان اهلیت تا سنگینی بار مسئولیت ها بر یک گوشه از جامعه و افراد تحمیل نشود . پیامبر خدا در دادن مسئولیت فرماندهی جنگ تنها ملاحضه شایستگی و توانایی و تدبیر افراد را می کرد ، نه خویشاوندی و نسبت و سن ، جوانان شایسته را فرمانده قرار می داد . حضزت علی (ع) با همین عبارت « واعلم ان الرعیه طبقات لایصلح بعضها الابعضی و لاغنی ببعضها عن بعض » .
به وجود لزوم تقسیم کار اجتماعی اشاره فرمودند و ما به وضوح می بینیم که به راستی از یک سو یک نفر نمی تواند هم کشاورز ، هم صنعتگر ، هم پزشک و هم معلم باشد و خلاصه همه کارهای اجتماعی را انجام می دهد و کلیه مایحتاج خود را تامین کند و در نهایت مسئله رشو و کمال خود را محقق سازد و از سوی دیگر کشاورز به صنعتگر ، و صنعتگر به کشاورز ، هر دو به پزشک ،و پزشک به آن دو . و خلاصه همه طبقات و دسته جات اجنماعی متقابلاً به یک دیگر متکی هستند و کارشان بدون یکدیگر راه نمی افتد و از هم بی نیاز نیستند ، همان طور که در سطحی کوچکتر و در یک سازمان می بینیم مدیر و سرپرست به تنهایی نمی توانند همه کار ما را انجام دهند و به ناگزیر باید به تقسیم کار بپردازند و واحد های سازمان همه به یکدیگر متکی و محتاجند .و همه با هم هدف سازمان را پیگیری می نمایند .
و اجعل الرس کل امر من امورک راسا منهم
همچنانکه ملاحضه می کنیم در این عبارت حضرت امیر ( ع ) به لزوم تقسم کار ، سازماندهی و سپردن مسئولیت ها به افراد ذیصلاح و ضوابط این امور اشاره می فرمایند .
به فرض در تقسیم کار ، بلاید بر اساس هدف یا بر اساس جغرافیا یا بر اساس منطقه یا بر اساس و مسائل و ابزار تولید ... انجام دهیم کار را به دست کاروان باید سپرد و در امور به خبره آنها باید مراجعه کرد . حدود مسئولیت ها و مشاغلی که به افراد واگذار می شود بسته به توان فکری ، علمی و اجرایی ، عملیاتی آنها دارد به طور کلیب باید به دو نکته در این خصوص توجه کرد : 1 ـ اگر یک شغل و یک مسئولیت به فردی داده شود کمیت و کیفیت آن نباید به قدری بزرگ باشد که طرف به لحاظ فکری ، علمی یا اجرائی عملی از پس آن برنیاید و ناتوان از انجامش گردد و به عبارت دیگر به اندازه توان و سعیش باید به او کار واگذار کرد . همان طور که این معنا در قریب به شش جای قرآن مورد اشاره قرار گرفته است از جمله آن جا که فرموده است :
لانکلف الله نفسا الا وسعا
ووسع همان توان فکری ، علمی و اجرائی ، عملی افراد است .
2 ـ هرگاهچند شغل و چند مسئولیت به فردی واگذار می شد تعداد و حجم آنها نباید آن اندازه باشد که موجب پریشانی او و تشتت و نابسامانی امور گردد یعنی تعداد مشاغل و وظایف واگذاری به یک فرد باید به قدری نباشد که او از پس هیچ یک یا از پس برخی بر نیاید یا آنها چنانچه باید انجام ندهد .
نباید در این خصوص نیز باید با توجه به وسع افراد و توان علمی و عملی آنها اقدام کرد .
نکات در خور توجه در سازماندهی :
در این جا با توجه به فرمایشات حضرت علی ( ع ) می توانیم نکات زیر را در خصوص تقسیمکار ، سازماندهی و واگذاری مسئولیت ها توصیه نماییم .
1 ـ کار ما باید با توجه به توان معمولی و متعارف افراد تقسیم گردند و به عبارت دیگر کار اه باید بر اساس میانگین ظرفیت و توان افراد تقسیم شوند و نا برابری توان افراد را باید با دقت و سنجش در واگذاری مشاغل و مسئولیت ها چاره کرد .
2 ـ باید توجه داشت که واگذاری کاری بالنسبه بزرگ به افرادی که فاقد توان علمی ، عملی در خور هستند موجب ناموفق ماندن آنها در انجام دادن کار ، فقدان مطلوبیت و انجام شایسته و بایسته آن امر می گردد .
3 ـ واگذاری مسئولیت های کوچک و بالنسبه اندک به افراد نیز موجب هرز رفتنی نیرو ها و تعداد سرپرستان هم رده شده و نهایت مشکلاتی در امر همکاری و هماهنگی به وجود می آورد .
4 ـ واگذاری مسئولیت های متعدد و نسبتاً زیاد به یک فرد ممکن است باعث پایین آمدن میزان رسیدگی و نظارت گردیده به تشتت و نابسامانی امور نیز گردد . بنابراین افزایش حیطه سرپرستی و تعداد واحد های زیر نظر خطر کمی رسیدگی و نظارت و نهایت تشتت و نابسامانی را دارد و کوچکی حیطه سرپرستی و کمی واحد های تحت نظر نیز خطر هرز رفتنی نیرو ها یا کمی همکاری و هماهنگی و نهایت تشویش و درهم ریختگی را در بر دارد . برخلاف آنچه معمولاً برخی تصور کرده اند مسئله مهم در سازماندهی یا تجدید سازمان تقسیم و دسته بندی مناسب کار ها ، طرح سنجیده چارت ها سازمانی ، تغییر و تحول چارت های تشکیلاتی و از این دست امو نیست .
بلکه کار بلکه کار مهم و عمده ترین کار ، شناخت گزینش و به کارگماری درست افراد است بلی این امر است که محور و قائمه اصلی سازماندهی را تشکیل می دهد ، براستی که در تاسیس تشکیلات یا تجدید سازمان امری سرنوشت ساز به حساب می آید به طوریکه اگر شناخت ، گزینش و به کارگماری خوب صورت گیرد ، سازمان خوب خواهد بود و به نقائص مربوط به عوامل دیگر فرعی و جزئی بوده و براحتی قابل رفعند و در غیر این صورت سازمان نخواهد بود و خوبی مربوط به سایر عوامل چیزی کارساز و نتیجه بخش نمی باشد . البته این گفته به معنای بی اهمیت یا کم بها جلوه دادن مسائلی چون تقسیم و دسته بندی مناسب کار ها ، طرح سنجیده چارت های سازمانی و ایجاد تغییرات لازم در نمودار های سازمانی نیست . همین کار ها متضمن صرف جوئی های فراوان در وقت ، نیروی انسانی
دانلود مقاله کامل درباره مساوات در تقسیم کار