مقدمه
سالهای آغازین قرن بیست و یکم ـ سالهایی که بشر متمدن، سالها چشم انتظار رسیدن آن بوده است نوید بخش آسایش نیست و چالش‌های پیش روی انسان‌ها و تمدن‌ها، در این سالها بیش از همیشه تاریخ به چشم می‌آید. کشورها و تمدن‌ها می‌کوشند در آشوب‌ها و دگرگونی‌های نامنتظره‌ای که پیش می‌آید، کمترین زیان را ببینند و بیشترین بهره را نصیب خود کنند، نبردلی آرام و بی وقفه بسوی برتری که در آن پیروزی با قدرتمند ترین‌هاست. بی شک، ثروت ملی و توان اقتصادی یکی از بارزترین عوامل برتری و سرآمدی کشورها در این ساله است و ثروت آفرینی از مسیر عافیت طلبی نمی‌گذرد. پس باید قرن جدید را قرن رقابت ملتها و کشورها دانست و در این میدان پیروزی با هوشمندترین و پرتلاش ترین‌هاست.
از آنجائیکه کنجگاه‌های اقتصادی و سازمانهای بخش خصوصی و دولتی، موتور محرک اقتصاد ملی هستند، شاید اصلی ترین سئوال پیش روی ملتها این باشد که چگونه می‌توان راه را برای رشد و سرآمدی سازمانها گشود. به نحوی که بتوانند در عرصه رقابت جهانی پیروز شوند؟ کدام دانش و آگاهی می‌تواند زمینه ساز تحول سازمانی و به تبع آن تحولی ملی باشد؟ سئوالی که لسترتارو (Lester Thurow) اقتصاد دان بزرگ آن را اینگونه مطرح می‌کند ملتها، چگونه باید ساختار و سازمان خود را عوض کنند تا فضا و محیطی ایجاد شوند که بذر دانش در آن بروید و ببالد و راه را برای افزایش ثروت ملی بگشاید؟ به همین دلیل چنین به نظر می‌رسد که جستجوی سرآمدی سازمانی، یکی از اصلی ترین چالش‌ها در خود و کلان اقتصادی است.
مدلهای سرآمدی (تعالی) کسب و کار(Business Excellence Models)، پاسخی است به این سئوال که سازمانها برتر چگونه سازمانی است، چه اهداف و مفاهیمی‌را دنبال می‌کند و معیارهایی که بر رفتارهای آن حاکم هستند چیستند. امروزه اکثر کشورهای دنیا، با تکیه بر این مدل جوایزی را در سطح ملی و منطقه‌ای ایجاد کرده اند که محرک سازمانها و کسب و کارها در تعالی، رشد و ثروت آفرینی است. جایزه دمنیک در ژاپن، جایزه بایدریج در ایالات متحده آمریکا و جایزه اروپایی کیفیت [European Quality Award (EQA)] که توسط بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت [European Foundation For Quality Management (EFQM)] ایجاد شده و به مدل EFQM معروف است در سه قطب اقتصادی بزرگ سده اخیر یعنی ژاپن، آمریکا و اروپا اصلی ترین نمونه از این جوایز هستند. در بین این مدلها، مدل EFQM عمومیت و استقبال بیشتری در سطح جهان یافته است و الگویی برای بسیاری کشورهای دیگر در طراحی این جوایز بوده است. از سویی تعدد کشورهای اروپایی که این مدل را پذیرفته اند و سازمانهایی که در شرایط مختلف اقتصادی و اجتماعی در این کشور، با بهره‌گیری از این مدلها به موفقیت دست یافته‌اند، موجب می‌گردد که جذابیت این مدل برای الگو برداری توسط شرکتها و سازمانهای ایرانی بیشتر شود.
اقدام اخیر موسسات مطالعات بهره وری و منابع انسانی در پایه گذاری جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی (به عنوان متولی اصلی این جایزه از جانب وزارت صنایع و معادن در سطح ملی) گامی‌خجسته در جهت ایجاد یک مدل سرآمدی سازمانی برای ایران و زمینه ساز اشاعه فرهنگ سرآمدی و برتری جویی در بین سازمانهای ایرانی است. از آنجا که مدل ایرانی تعالی سازمانی از بسیاری جهات به مدل EFQM شبیه و به سوی این مدل همگرا است، آشنایی دقیق با این مدل، برای بسیاری از متولیان سازمانها و کسب و کارهای ایران امروز نیازی چالش برانگیز است.
مسابقه آغاز شده است موج سرآمدی جویی و تلاش برای دستیابی به تعالی، حرکتی نو به سازمانهای صنعتی بخشیده است به طوری که در نخستین فراخوان جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی در بخش صنعت و معدن ایران (که به همت وزارت صنایع و معادن و توسط موسسات مطالعات بهره وری و منابع انسانی برگزار می‌شود) بیش از یک صد و پنجاه شرکت برتری جویی ایرانی ابراز علاقمندی کرده اند و این موضوع نوید بخش این است که صنعت امروز ایران عطش و نیاز به نوگرایی و نواندیشی دارد. نتیجه این تغییر دیدگاه، جامع نگری و بهره گیری از بهترین دست آوردها در کسب و کار جهانی و هم سنجی با آنها رقابت پذیری در بازار است، بازاری که در هر جای دنیا باشد جهانی است و تعالی در آن شرط بقاست.
دانلود پایان نامه مدل سرآمدی EFQM و بررسی میزان اثر بخشی و شناسائی کانالهای ارتباطی
