چکیده
به منظور بررسی اثرات تلقیح دو رقم سویا با سویه های مختلف باکتری همزیست ریزوبیوم (Rhizibiom japonicum)، آزمایشی بصورت فاکتوریل با دو عامل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی مغان در بهار سال زراعی 92-91 به اجرا در آمد. سویه‌های مختلف باکتری به عنوان عامل اول (B) در چهار سطح شامل: شاهد بدون تلقیح (b1)، سویه strain150(b2)، سویهstrain151(b3)، سویه Histick(b4) و ارقام سویا به عنوان عامل دوم (V) شامل رقم M7 (رقم زودرس)؛ (v1) ورقم ویلیامز (رقم متوسط رس)؛ (v2) بودند.در مرحله گلدهی، غلاف بندی و رسیدگی کامل صفاتی مانند ارتفاع محل گلدهی، تعداد شاخه جانبی، ارتفاع بوته، میزان کلروفیل در برگ، محل تشکیل اولین غلاف، ماده خشک در واحد سطح، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد کل دانه در بوته، وزن صددانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که گل های رقم ویلیامز حدود 20 درصد در فاصله کمتری از سطح زمین تشکیل شد بیشترین ارتفاع محل گلدهی از سطح زمین در رقم M7 به مقدار 6/6 سانتیمترو با مصرف سویه های RS151 و Histick و در رقم ویلیامز 4/5 سانتیمتر، در اثر مصرف سویه RS150 بود.و بین سویه های دیگر در این رقم اختلاف معنی دار مشاهده نگردید. بیشترین ارتفاع محل غلاف دهی در رقم ویلیامز 5/7 سانتیمتر که6/35 درصد بیشتر از M7 و وقتی بود که از سویه های RS150 و RS151 و Histick استفاده شد و در رقم M7 نیز تفاوت معنی دار بین مصرف باکتری با عدم مصرف باکتری وجود نداشت. گر چه با مصرف سویه های مختلف باکتری، ارتفاع تشکیل غلاف از سطح زمین در رقم M7افزایش یافت ولی تفاوت معنی دار بین سویه ها مشاهده نشد. نتایج بیانگر این است تعداد شاخه جانبی رقم ویلیامز در مرحله گل دهی کمتر ولی در مرحله غلاف بندی و رسیدگی نهایی بیشتر از رقمM7 بترتیب با مصرف سویه ها (بدون اختلاف معنی دار با هم) و RS151 و Histick (بدون اختلاف معنی دار با هم) بود بیشترین ارتفاع بوته در هر دو رقم در مرحله گلدهی با مصرف سویه Histick بود. ارتفاع بوته رقم M7 در مرحله غلاف بندی بیشتر از رقم ویلیامز و با مصرف سویه RS150 مشاهده شد. تفاوت معنی دار بین ارقام در ارتفاع نهایی در زمان رسیدگی رویت نشد. یشترین ماده خشک در واحد سطح در مراحل گلدهی، غلاف دهی و رسیدگی نهایی در رقم ویلیامز و بترتیب با مصرف سویه های Histick ، RS150 و Histick حاصل شد. میزان کلروفیل برگ در ارقام با استفاده از باکتری در مقایسه با عدم مصرف باکتری تفاوت معنی دار نداشت. بیشترین مقدار ارتفاع محل غلاف دهی، تعداد شاخه جانبی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد کل دانه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بتر تیب به مقدار 3/3 سانتیمتر،4/72 سانتیمتر،5/5 شاخه، 9/107 غلاف، 3/2 دانه در غلاف، 8/229 دانه، 6/6205 کیلوگرم در هکتار، 0/12059 کیلوگرم در هکتار و 9/51 درصد دررقم ویلیامز بدست امد ولی رقم M7 با وزن صددانه به مقدار 2/17 و نسبت به رقم ویلیامز دانه های سنگین تری داشت. نتایج نشان داد که عمکرد بیولوژیک (7/13479کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (5/6645 کیلوگرم در هکتار)، تعداد غلاف در بوته (4/121)، تعداد دانه در بوته (6/245) و تعداد شاخه جانبی (0/6) در رقم ویلیامز بالاتر از رقم M7 و با مصرف سویهHistick بود اما وزن صد دانه در رقم M7 به مقدار 7/17 گرم بیشتر از رقم ویلیامز و با مصرف سویه RS151 مشاهده شد. شاخص برداشت در رقم ویلیامز (9/51 درصد) بشتر از رقم M7 (49درصد) بود. تفاوتی در شاخص برداشت با تغییر مصرف سویه های باکتری نسبت به عدم مصرف مشاهده نشد.
امکان سنجی کشت سویا در بیله سوار
