فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:25
فهرست مطالب:
سخن نخست
عوامل صنعتی ـ اقتصادی
1. سوءاستفاده‌های کلان مادی
2. اسراف و تبذیر
3. اختلاف طبقاتی
4. وابستگی صنعتی ـ اقتصادی
عوامل اجتماعی ـ فرهنگی
عوامل سیاسی ـ مذهبی
انقلاب‌اسلامی و لزوم‌تدوین و تاسیس‌علوم انسانی و اجتماعی جدید
فصل دوّم
جایگاه و رابطه انقلاب فرهنگی و توسعه‌در اندیشه حضرت امام‌خمینی(ره)
سخن نخست
سخن گفتن و یا نوشتن از انقلاب ایران کار چندان ساده‌ای نیست زیرا نه تنها، همان‌طور که دیگران هم گفته‌اند، هرگونه بررسی و تحلیلی‌از یک واقعه تاریخی عظیم لاجرم از پشت عینک باورها و تفکرات‌تحلیل کننده انجام خواهد شد و چه بسا رنگ و صبغه‌ای از چنین‌برداشتهایی را بخود بگیرد و ناگزیر از جاده واقع‌بینی‌ِ صرف و تحلیل‌منصفانه و بیطرفانه خارج شود، بلکه همچنین بجرأت می‌توان گفت که‌جوامع جهان سوم نوعاً از یک عارضه همگانی رنج می‌برند و آن ابتلابه یک فضای فرهنگی ـ اجتماعی قبول و یا ردّ کامل آراء موافق یامخالف هریک از رویدادهای اجتماعی ـ تاریخی بوجود آمده در فضای‌اجتماعی آنهاست، عادت‌ِ مذمومی که نه تنها بر قضاوتهای تاریخی،اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، بلکه بر روابط فردی و قضاوتهای شخصی‌آحاد مردم آن جوامع نیز حکمفرماست و همگان بسهولت قضاوتهای‌مثبت و منفی‌ِ ارزشی می‌کنند و بر امری یا صد درصد مهر تأیید وتصدیق می‌زنند و یا اینکه کاملاً آن را رّد و تکذیب می‌کنند، پدیده‌ای‌که در کشورهای اسلامی همجوار خود در مورد قضاوت درباره حرکت‌اخوان المسلمین در مصر، و یا ناسیونالیسم عربی ناصر، یا بقدرت‌رسیدن حزب بعث در عراق و سوریه، و بالاخره راجع به انقلاب‌اسلامی ایران بوضوح مشاهده می‌کنیم.
و اما در مورد انقلاب عظیم اسلامی ایران و بررسی ریشه‌های‌اقتصادی، سیاسی و ... آن مطالب زیادی در ایران و کشورهای غربی‌نوشته شده و حق هم همین بوده است، چرا که بنابر سخن آنتونی‌پارسونز، سفیرکبیر انگلیس در ایران در زمان انقلاب، انقلاب ایران ازلحاظ عمق و دامنة شمول بسهولت با انقلاب کبیر فرانسه و یا انقلاب‌کبیر روسیه، قابل مقایسه است و انقلابی است که، بنابر گفته استادشهید مرتضی مطهری، بخلاف بسیاری از انقلابات تاریخی دیگر که ازلحاظ تنها یک بُعد اقتصادی، یا مذهبی، یا سیاسی و غیره اهمیت دارند،دارای ابعاد برجسته گوناگون می‌باشد.
و اما در یک تحلیل کلی از کتب و مقالاتی که راجع به انقلاب‌اسلامی ایران نوشته شده می‌توان تقسیم‌بندی زیر را بدست داد:
الف: کتب و مقالاتی که توسط صاحبنظران و علماء و سیاستمداران‌ایرانی ( در داخل و یا خارج کشور) نوشته شده‌اند.
ب: کتب و مقالاتی که توسط پژوهشگران و اندیشمندان خارجی(عمدتاً غربی و بخصوص آمریکایی) به رشته تحریر درآمده‌اند.
از آنجائیکه مجموعه آثار دسته اول عمدتاً از خصیصة تأیید و یاتکذیب کامل که پیش از این گفتیم برخوردارند، لذا در ادامه این‌نوشتار عمده تاکید و ارجاعات خویش را بر روی آثار و نوشته‌های‌علمای مغرب زمین و تحلیل ایشان از علل و عوامل و زمینه‌های وقوع‌انقلاب اسلامی در ایران قرار می‌دهیم تا خدای ناکرده به صفت"خودگویی و خودخندی" و قضاوت جانبدارانه متهم نشویم.
و اما در مورد تحلیل علل و عوامل و ریشه‌های وقوع انقلاب‌اسلامی در ایران مایلیم این عوامل را به سه دسته و یا گروه زیر تقسیم‌کنیم، هر چند که این نحوه تقسیم‌بندی به هیچ وجه جامع و مانع نبوده وصرفاً بمنظور تسهیل در پیشبرد بحث می‌باشد.
1. عوامل صنعتی ـ اقتصادی.
2. عوامل اجتماعی ـ فرهنگی.
3. عوامل سیاسی ـ مذهبی.
عوامل صنعتی ـ اقتصادی
در بُعد علل و عوامل صنعتی ـ اقتصادی انقلاب اسلامی ایران بطورکلی دو نظر عمده در مغرب زمین ابراز شده است: یکی اینکه وقوع‌انقلاب در ایران به خاطر سرعت بیش از حد و غیر قابل تحمل صنعتی‌کردن جامعه توسط شخص شاه و رژیم پهلوی بوده است، و دیگری‌اینکه، سوای سایر مسائل و مشکلات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، ومذهبی، حتی خود این صنعتی کردن و یا به اصطلاح امروزی نوسازی‌صنعت ایران و به تبع آن رشد و شکوفایی اقتصادی کشور در دوران‌حکومت پهلوی دستخوش مشکلات و چالشهای جدی بوده است.
طبیعی است که ما با نظر اول، هر چند معدود طرفدارانی هم در بین‌علماء و متفکرین مغرب زمین دارد، بهیچوجه نمی‌توانیم موافقت داشته‌باشیم. چرا که وقتی نویسنده‌ای مثل امین سِیْکَل (Amin Saikal)می‌نویسد:
«در نتیجه، به خوبی روشن شد که سیاستهای کلی شاه در زمینه توسعه‌اقتصادی ـ صنعتی و نظامی در حدی است که بالاتر از قدرت جذب‌ایرانیان، در آن سطح که شاه پیش‌بینی کرده بود قرار دارد.»
مقاله ریشه‌های اقتصادی، سـیاسی انقلاب اسلامی ایران
