این کتاب توسط خواجه ابوالفضل محمدبن حسین بیهقی نوشته شده است. و یر اساس نسخه غنی-فیاض و نسخه ادیب پیشاوری و نسخه دکتر فیاض می باشد. و توسط انتشارات هیرمند در سال 1376 چاپ شده است. تعداد صفحات جلد اول کتاب تاریخ بیهقی 644 می باشد و جلد دوم این کتاب 620 صفحه دارد. پس از خرید هر دو جلد تاریخ بیهقی قابل دانلود میگردد.
مقدمه
با توجه به افزایش بی رویه جمعیت و پیش بینی های انجام شده در خصوص رسیدن جمعیت دنیا به مرز 15 میلیارد نفر در 2020 ضروری است نسبت به تامین غذا و انرژی برای آنها فکر شود و از آنجائیکه درصد زیادی از این غذا و انرژی از محصولات کشاورزی و دامی و فراورده های آنها تامین می گردد لازم است اولاً خود کشاورزان از سلامتی کامل برخوردار بوده و از طرفی دیگر محصولات غذایی سالم و بهداشتی به جامعه عرضه گردد . بخش کشاورزی نسبت به گذشته تغییرات وسیعی داشته و این تغییرات بهداشت و ایمنی کشاورزان را از دست خوش تغییر کرده .
از بعضی جنبه ها به دلیل پیشرفت تکنولوژی حفاظت فردی و آگاهی از خطرات ، ایمنی و بهداشت کارکنان کشاورزی ارتقاء یافته ( در این راستا NOISH مرکز ایمنی و بهداشت کشاورزی را تاسیس کرده است ) و همچنین به دلیل به کارگیری موادی مانند انواع آفت کشها ایمنی و بهداشت کشاورزان به مخاطره افتاده است در دنیای امروزی تقریباً نیمی از نیروی کار در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند (حدود 3/1 میلیارد نفر) . با ابن وجود بخش کشاورزی به دلیل تمرکز نیروهای بهداشت حرفه ای بر روی صنایع مورد غفلت واقع شده است ، بیشتر قربانیان بخش کشاورزی ، کشاورزان کشورهای در حال توسعه می باشند طبق برآورد ILO سالانه 170000 نفر از کشاورزان به دلیل انجام کار کشته می شدند (حوادث در اثر ماشین آلات کشاورزی و مسمومیت ها است ) این بدان معناست که ریسک مرگ در کشاورزی دو برابر سایر مشاغل است . بعلاوه به دلیل عدم گزارش مرگ و میرها ، آسیب ها و بیماریهای ناشی از کشاورزی وضعیت ایمنی و بهداشت کشاورزان از آنچه مقامات رسمی بیان می کنند بدتر است .
در بیشتر کشورها تنها عده کمی از کشاورزان توسط قوانین ملی و بیمه پوشش داده می شوند و بیشتر کشاورزان از هرگونه حفاظت اجتماعی محروم می باشند همچنین هیچگونه استاندارد بین المللی که به طور کامل ایمنی و بهداشت کشاورزان را مورد توجه قرار دهد وجود ندارد . برای دست یافتن به توسعه پایدار در بخش کشاورزی باید به وضعیت بهداشتی و رفاهی کشاورزان توجه کافی شود و همزمان با رشد کشاورزی ، حفاظت کشاورزان در برابر مخاطرات محیط کار افزایش یابد و در سطوح ملی و بین المللی بهداشت حرفه ای کشاورزان مورد توجه قرار گیرد .
به منظور حفظ کشاورزان در برابر مخاطرات محیط کار اولین قدم شناخت مخاطرات و بیماریها و عوارضی است که ممکن است سلامتی کشاورزان را تهدید کند .
تعریف بهداشت کشاورزی
بهداشت کشاورزی عملی است که با شناسایی ، ارزیابی و کنترل عوامل و شرایط زیان آور محیط کار و انجام مراقبت های بهداشتی ، درمانی حافظ سلامت کشاورزان کشور می باشد.
هدف
عبارت است از نگهداری و بهبود سلامت جسمی و روانی کشاورزان و افراد وابسته به آنها و رسانیدن آنها به حداکثر ممکن می باشد. که برای رسیدن به آن اقدامات زیر قابل انجام است.امید است با آموزش این گروه و رعایت اصول ایمنی و بهداشتی توسط کشاورزان گامی موثر در جهت ارتقاء سلامت جامعه و تولید بیشتر بر داریم.
مهمترین عوامل زیان آور کشاورزی
عوامل زیان آور فیزیکی
الف. صدا
ب. ارتعاش
ج. ماشین آلات کشاورزی
د. اشعه های ماوراء بنفش و مادون قرمز
ه. گرما
و. سرما
ی. رطوبت
ن. الکتریسیته و .......
2.عوامل زیان آور کشاورزی
الف. انواع سموم مورد استفاده (بصورت اسپری و گرد و غبار)
ب. آفت کشها
ج. گرد گلها و گیاهان (گرد و غبار)
د. مواد سوختنی ( بصورت گاز و یا بخار )
3.عوامل زیان آور مکانیکی و ارگونومیکی
الف. استفاده از ابزار آلات نامناسب
ب. وضعیت نامناسب بدن در حین کار
ج. بلند نمودن و حمل بار به روش نادرست
4.عوامل زیان آور بیولو‍ژیکی
الف. از طریق تماس با حیوانات مختلف
ب. تماس با ضایعات و آلاینده های بیو لوژیکی
ج. تماس با انگل ، باکتری و ویروس های موجود در آب ، خاک و هوا
5 . عوامل زیان آور روانی
الف. استرسها و فشارهای روانی ناشی از حرفه کشاورزی ب. خستگی
گوجه فرنگی
معرفی
گوجه فرنگی زراعی یکی از محصولاتی است که به تازگی به لیست محصولات غذایی مهم جهان اضافه شده و در طی قرن گذشته با تولید سالانه حدود 50 میلیون تن ، یکی از محبوب ترین سبزی ها محسوب می گردد.
وجود حالت تازه خوری و قابلیت فراوری این محصول ، نقش به سزایی در پذیرش سریع و همگانی آن به عنوان یک محصول غذایی مهم داشته است.
گوجه فرنگی گیاهی است چند ساله که اکثرا در تمام جهان به صورت یک ساله کشت می گردد. این گیاه حساس به سرمای اول پاییز بوده و می توان آن را با موفقیت از خط استوا تا مدارات بالا ، کشت کرد. امروزه ارقام مختلفی برای محیطها ، روش های تولید و استفاده غذایی متفاوت تولید شده است. انطباق بسیار خوب این محصول به موارد استفاده و محیطهای متنوع ، از تنوع ژنتیکی بسیار زیاد موجود در جنس و سهولت نسبی استفاده از این تنوع در برنامه های اصلاحی مربوط می شود.
منشا گوجه فرنگی
تعداد زیادی از خویشاوندان زراعی و وحشی گوجه فرنگی در سلسله جبال آنددرپرو ، اکوادور و بولیوی ( مرکز تنوع گوجه فرنگی ) یافت می شود. این خویشاوندان اولیه گوجه فرنگی خوراکی ، محیطهای متنوعی را در طول و عرض جغرافیایی اشغال می کنند و خزانه ژنی پایان ناپذیری را برای اصلاح گونه ها فراهم می کنند.
بر طبق نظر جنگینز ، مکزیک مرکز تنوع و اهلی سازی گوجه فرنگی محسوب می گردد و چنین به نظر می رسد که انواع زراعی آمریکای جنوبی از کزیک معرفی شده باشند. بنابراین سواحل شرقی آمریکای جنوبی و مکزیک ، مراکز اولیه پیدایش گوجه فرنگی محسوب می شوند. احتمالا جدّ ارقام زراعی گوجه فرنگی است که در مکزیک به طور گسترده ای کشت می شود.
تولید نشاء در مزرعه
جنوب شرقی ایالات متحده منبع اصلی نشاء گوجه فرنگی برای شمال شرقی ایالات متحد و جنوب کاناداست . اکثر نشاء ها در مزرعه ، در خاکهای جلگه ساحلی تولید می شوند . بذر گوجه فرنگی از اواسط فوریه تا اواخر آوریل کشت می شود و گیاهان ، بر حسب رقم ، تاریخ کاشت ، شرایط محیطی ، و عملیات مدیریتی ، در مدت 65 روز برای حمل و نقل آماده می شوند .
نشاء ها معمولاً بعد از گیاه پوششی زمستانی چاودار ، که هرس زده شده و با گاوآهن برگردان دار به زیر خاک برده شده است کاشته میشوند . برای کاهش خسارت ناشی از شن های باد رانده ، ردیف های چاودار به عنوان بادشکن باقی می ماند در کذشته اکثر نشاء ها در زمین جدید کاشته می شد ، اما اکنون چندین سال در یک زمین به صورت ردیفی کاشته می شود تا بتوان از مزیت سیستم های فعلی آبیاری بارانی ثابت یا عقربه ای (سنتر پیوت) پایورت بهره برد . زمین با ایجاد پشته به وسیله یک کولتیواتور دوّار و پشته ساز آماده می شود ، طوری که عرض پشته ها m 2-5 ر 1 باشد .
علف کشهای توصیه شده پیش از کاشت برای کنترل گیاهان هرز با خاک مخلوط می شوند . برای کنترل مرگ گیاهچه ای میتوان قارچ کشها را با خاک مخلوط کرد .
بذرهای پوشش داده شده گوجه فرنگی با یک بذر کار دقیق کاشته می شوند بطوری که با فاصله تقریبی cm 1 از یکدیگر در ردیفهای جفت زیگزاکی ، با چهار یا پنج ردیف جفت در هر پشته، قرار گیرند .عمق کاشت بذر فقط چند میلی متر است . مزارع را میتوان بر حسب شرایط سه یا چهار بار در روز آبیاری کرد تا قشر خاک مرطوب شود و سبز شدن یکنواخت گیاهچه ها تضمین شود . کودهای شیمیایی به شیوه توصیه شده با خاک مخلوط می شوند .
بوته ها زمانی برداشت می شوندکه اندازه آنها به حد قابل عرضه به بازار برسد ، اما برای رسیدن به حداکثر محصول و کاهش هزینه های کارگر ، چندین بار در طی فصل رشد بوته ها را می چینند تا بوته رشد یک نواخت داشته باشد. به این ترتیب به جای چند بار برداشت می توان گوجه فرنگی را در یک زمان برداشت کرد. چیدن سر بوته ها به منظور افزایش یکنواختی اندازه نشاء ، محصول میوه را نیز در مزارع تولید بالا می برد ، یکنواختی بیشتر اجازه می دهد که حداکثر محصول از مزارعی که ماشین برداشت فقط یک بار در آنها حرکت می کند به دست آید. این کار سبب تولید گیاهان مقاومتر ودارای ساقه های کلفتر و قویتر می شود و در نتیجه در مقابل شوک وارد شده به نشاء بهتر از گیاهان سرچینی نشده می توانند دوام بیاورند. عللاوه بر این ، اگر در مناطق شمالی ، به علت نامساعد بودن آب و هوا تاخیری رخ دهد ، می توان با سرچینی نشاها را مدت طولانیتری نگهداری کرد. سرچینی همچنین سبب عدم شکوفه دهی گیاهان زود گل خواهد شد و شاخه دهی جانبی را که باز هم سبب بهبود یکنواختی گیاه و افزایش محصول می شود ، تحریک خواهد کرد. بوته های سرچینی شده با جعبه بسته بندی تناسب کافی دارند ، از این رو شکستن ساقه به حداقل می رسد. عیب عمده سرچینی ، انتشار پاتوژن های گیاهی است. این مسئله بخصوص در مورد تعدادی از پاتوژن های باکتریایی جدی است. به طور کلی سرچینی هنگامی آغاز می شود که گیاهان به ارتفاع cm20-19 رسیده باشند.در صورت امکان ، باید حداقل 4-3روز بین سرچینی ها و سرچینی و برداشت فاصله باشد. در طی هر بار چیدن متوالی ، ارتفاع تیغه های برش زیاد می شود.
نشاها را باید زمانی برداشت کرد که برگها خشک باشند و خاک زیاد مرطوب نباشد. قبل از برداشت ، برای شل کردن ریشه ها پشته ها را باید با یک میله فولادی از زیر نرم کرد. نشاها با دست از زمین کنده می شوند و خاک اطراف ریشه ها معمولا با محکم تکان دادن نشاها یا با زدن ریشه ها به پا جدا می شود. این نشاها با ریشه های برهنه در جعبه های چوبی آزاد و گشاد بسته بندی می شوند. دسته کردن نشاها و پیچیدن ریشه ها در خزه مرطوب منسوخ شده است زیرا نشاهایی که آزاد و گشاد بسته بندی شده اند به آسانی جدا می شوند و خوب زنده می مانند. در اغلب موارد ، جعبه های بسته بندی شده ، توزین و تعداد نشاها شمارش می شود. به این ترتیب برای در اختیار داشتن شمارش دقیق در حمل ونقل می توان تعداد نشاهای یک جعبه را از روی وزن جعبه تخمین زد. به طور کلی در هر جعبه ، 1000 نشا بسته بندی می شود. جعبه ها به قسمت بسته بندی می روند و در آنجا به تریلی کامیونهایی که عوامل محیطی در آنها قابل کنترل است منتقل و به بازارهای شمالی حمل می شوند.
به طور کلی ، روشهای مورد استفاده برای کنترل آفات در بستر نشاها مانند روشهایی است که در کشت عادی گوجه فرنگی به کار می روند. برای کنترل آفات از باکتری کش ها ، قارچ کش ها ، حشره کش ها و نماتدکش های توصیه شده استاندارد استفاده می شود. در صورت امکان ، تناوب زراعی توصیه می شود ، اما اغلب عملی نیست0
جورجیا دارای یک برنامه گواهی گیاه ، تحت نظارت وزارت کشاورزی جورجیا است که از یک شیوه منحصر به فرد کنترل آفات در تولید نشا استفاده می کند. تمام نشاهای تولید شده در این برنامه باید از بذری کاشته شوند که عاری بودن آن از پاتوژن های گیاهی ، مورد آزمایش قرار گرفته و گواهی شده باشد. علاوه بر این ، نمی توان نشاها را در مزرعه بعد از محصولی که میزبان نماتد کیست سویا بوده است تولید کرد.
به هر توده بذری به محض کاشته شدن ، یک کارت که مشخص کننده موقعیت آن در مزرعه است اختصاص می یابد.به محض سبز شدن بذر ، هر بستر گیاهی به طور منظم توسط یک بازرس ایالتی تا زمان برداشت محصول مورد آزمایش قرار می گیرد. به طور کلی ، بازرسها کیفیت نهایی و خصوصیات باغبانی گیاه ( از جمله هویت رقم ) را آزمایش می کنند و دنبال همه گونه علائم بیماری می گردند.اگر علائم بیماری مشاهده شود ولی نتوان آن را در مزرعه تشخیص داد ، نمونه ها را به آزمایشگاه می آورند و در آنجا تشخیص توسط کارکنان آموزش دیده انجام می شود. اگر گمان می رود که گیاهان به یم بیماری مبتلا یا آلوده به نماتدها هستند ، از برنامه گواهی سازی حذف می شوند.
تولید نشا در کانتینر
نشاهایی که در کانتینر تولید می شوند جایگزینی هستند برای نشاهای تولید شده در مزرعه یا کشت مستقیم بذر برای استقرار گیاه. این نشاها اغلب پر هزینه تر از نشاهای تولید شده در مزرعه یا کاشت مستقیم بذر هستند. نشاهایی که در کانتینر تولید می شوند جایگزینی هستند برای نشاهای تولید شده در مزرعه یا کشت مستقیم بذر هستند به رغم بالا بودن هزینه های اولیه کشاورزانی که گوجه فرنگی های مرغوبی تولید می کنند که تازه به بازار عرضه می شود تمایل دارند از نشاهای کانتینری استفاده کنند ، زیرا میزان بقای آنها در مزرعه بیشتر ، و زمان تولیدشان کوتاهتر از گوجه فرنگی هایی است که از کاشت بذر در مزرعه به دست می آیند. به طور کلی کاشت مستقیم بذر عمدتا برای تولید گوجه فرنگی های مخصوص فراوری در کالیفرنیا ، نشاهای تولید شده در مزرعه برای گوجه فرنگی های مخصوص فراوری در ایالت های شرقی و میانه غربی آمریکا ، و نشاهای کانتینری برای گوجه فرنگی هایی که تازه به بازار عرضه می شود مورد استفاده قرار می گیرند.
شرایط و روش های تولید نشاهای مرغوب گوجه فرنگی در کانتینر در بخش های بعدی به طور خلاصه توضیح داده خواهد شد.
بذر
برای بهترشدن استفاده موثر از نشاهای کانتینری ، بذر گوجه فرنگی باید دارای قدرت و سرعت جوانه زنی زیاد باشد . ظهور ریشه باید طی 3 روز در 25 درجه سانتیگراد انجام شود و جوانه زنی باید در طی 7 روز کامل شود . علاوه بر این بذر باید عاری از بیماری واز خلوص بالا برخوردار باشد .
تولید کنندگان بذر معمولا از یک ماده شیمیایی پوشش دهنده یا ضد عفونی کننده بذر مانند تیرام ، کاپتان ، یا کلسیم هیپوکلریت ( یا ترکیبی از آنها ) استفاده می کنند .
ترکیبات مختلف پوشش دهنده بذر ، اغلب خاک نرم دارای جدار سیلیسی دیاتومه یا ور میکولیت آسیاب شده یا سایر ترکیبات اختصاصی اند که به صورت یک پوشش متراکم به نسبت 1 :4 روی بذر را می پوشانند . پوشش دادن بذر برای تک کردن آن در فرایند کاشت مستقیم بذر ، ضروری است .
محیطهای کشت
برای تولید نشا در کانتینر ، همیشه از انواع مخلوطهای رشد استفاده میشود . متداولترین مخلوطها ، دارای نسبتهای متفاوتی از پیت کانادایی مرغوب و ورمیکولیت باغبانی شماره 2 یا پرلیت باغبانی شماره 2 هستند .نسبت پیت ، بر حسب فصل سال و سلیقه کشاورز ممکن است از %50 تا %85 متفاوت باشد. مخلوط اولیه با افزودن آهک ، سوپر فسفات ، کلسیم نیترات ، ضتاسیم نیترات ، عناصر غذایی کم مصرف ، و یک عامل مرطوب کننده برای تولید مخلوط نهایی رشد ، اصلاح می شود. در تمام مدت تهیه این مخلوط ، عملیات بهداشتی شدیدی ، از جمله استفاده از کانتینرهای یک بار مصرف انجام می شود.
کانتینرها
برای تولید نشا از کانتینرهای بزرگ پلی استیرنی سخت یا نرم شده به اندازه های مختلف استفاده می شود. هر یک از خانه های درون این کانتینر به شکل مخروط یا هرم وارونه است و منفذی در زیر دارد که اجازه تهویه هوا را به ریشه ها می دهد.
اندازه خانه برای نشاهای گوجه فرنگی از 6ر 1 تا cm5 قطر و cm8ر3 تا cm6ر7 عمق متفاوت است. احتمالا متداولترین خانه مورد استفاده دارای cm8 ر2 تا cm2ر7
عمق است. کانتینرهایی که مورد استفاده قرار گرفته اند قبل از استفاده مجدد ، به دقت با بخار ، ضد عفونی می شوند یا تحت تیمار کلر قرار می گیرند.
کاشت بذر
بذرکار استوانه ای دوّار پنوماتیک متداولترین دستگاه مورد استفاده بذرکاری است. برای کاشت بذر حداقل از سه روش ممکن می توان استفاده کرد: کاشت مستقیم بذر تا رسیدن به یک جامعه گیاهی نهایی ، که به بذر دارای کیفیت بالا و دقت در تمام مراحل بذر کاری نیاز دارد.کاشت مستقیم بذر به میزان بیشتر از معمول ، و سپس تُنُک کردن برایث رسیدن به یک بوته در هر خانه و کاشت بذر در داخل سینیهای 3ر1 سانتی متری و سپس انتقال نشاها به داخل سینیهای پرورش در 1 یا 3 هفته بعد.
برای اطمینان از گردش مرتب فرایند تولید در مدت عملیات نشاکاری برای تحویل محصول در یک تاریخ مشخص ، لازم است جدولهای زمانی دقیقی تنظیم شود. هر کشاورز باید جدول زمانی قابل استفادهای را متناسب با شرایط تولید تنظیم کند. برای مثال ، یک جدول زمانی کاشت برای فلوریدا به 4 هفته در زمستان برای کاشت مستقیم بذر ، 5ر4 هفته در تابستان و 5ر7 هفته در زمستان برای کاشت مستقیم بذر با تنک کردن ، و 5 هفته در تابستان و 8 هفته در زمستان برای کاشت بذر در داخل سینیهای سرپوش دار و سپس انتقال نشاها به داخل کانتینرها نیاز دارد.
کشت و مدیریت
برای تولید نشاهای مرعوب ، رعایت بهداشت در داخل و اطراف گلخانه ها ضروری است. هر چیزی که بتواند با سینیهای پرورش تماس یابد ، در فاصله بین دو محصول تحت تیمار با محلولهای کلر، بروم یا فرمالین قرار می گیرد. گیاهان هرز داخل یا اطراف گلخانه ها ، به شیوه مکانیکی یا شیمیایی تحت کنترل در می آیند. سیگار کشیدن در گلخانه ها عموما ممنوع است و افراد معمولا موظف اند قبل از ورود ، دستهای خود را با ایزوپروپیل الکل شستشو دهند.
حجم و تعداد دفعات آبیاری به فصل تولید و اندازه خانه نشا بستگی دارد. اولین آبیاری بعد از کاشت و پوشاندن بذر شامل آبپاشی با یک نازل مخروطی میان تهی برای ایجاد پوشش و سپس یک آبیاری سرتاسری با نازل های بادبزنی پهن در مجرای آبیاری است. سینیها تا زمانی که بعد از سه روز قرار گرفتن در اتاقک جوانه زنی بذر به گلخانه برده شوند ، دوباره آبیاری نمی شوند. در طی مراحل اولیه رشد گیاهچه باید از تنش آب جلوگیری شود.در طی مرحله رشد ، تعداد دفعات آبیاری از دو یا سه مرتبه به پنج یا شش مرتبه در روز افزایش می یابد.
در مرحله آخر ، آبیاری سرتاسری به یک مرتبه در روز کاهش می یابد و در صورت نیاز با مه پاشی تکمیل می شود.
دما در اتاقک جوانه زنی ، به مدت 3 روز در 5 درجه سانتی گراد ر25 نگه داشته می شود. پس از آن سینیها در گلخانه ، که در تابستان نسبتا سایه دار است قرار داده می شوند. طرح گلخانه ، دیوارهای جانبی باز دستگاههای تهویه ، سایه اندازی و پنکه هایی برای خنک کردن گلخانه مورد استفاده قرار می گیرند . در هوای خنکتر ، دمای شبانه بعد از کاشت بذر یا انتقال نشا ، به مدت یک هفته در 15 درجه سانتیگراد و پس از آن در 13 درجه سانتی گراد نگه داشته می شود. در طول دو هفته آخر اجازه داده می شود دمای شبانه ، در صورتی که شرایط محیطی مساعد باشد به کمتر از 2 درجه سانتیگراد کاهش یابد.
کودی که به منخلوط رشد افزوده می شود برای رساندن گیاهان به مرحله گسترش لپه کافی است. سپس از بالا کود مایع با مخلوطی از Ca(NO3) و KNO3 همراه با
ppm 50 نیتروژن ، طبق یک جدول زمانی سه روزه پاشیده می شود.
بعدها غلظت نیتروژن تاppm 200 و تعداد دفعات کاربرد تا یک روز در میان افزایش می یابد. کوددهی در آخرین مرحله کاهش می یابد. بهداشت زراعی برای مدیریت موفقیت آمیز آفات در تولید نشا در درجه اول اهمیت دارد.و در تمام مراحل عملیات رعایت می شود.
ترکیبات شیمیایی محافظت کننده گیاه به طور مرتب برای پیشگیری از بیماری های گیاهی ، از جمله لکه باکتریایی ، لکه موجی و بادزدگی ،و لکه سپری به کار برده می شوند.
از حشره کش ها در صورت نیاز برای کنترل میسنوز برگ و کرمهای برگ خوار استفاده می شود. انتخاب ترکیبات شیمیایی محافظت کننده گیاه برای استفاده در گلخانه مورد بحث است ( زیرا بسیاری از این ترکیبات اختصاصا برای استفاده در گلخانه توصیه نمی شوند ) و پیچیده است ( چرا که برچسب ها به صراحت مشخص نمی کنند که آیا از این مواد می توان در گلخانه استفاده کرد یا نه ).
مقاوم سازی
آماده کردن نشاها برای کاشت در مزرعه با پایین آوردن غلظت نیتروژن در کود تا ppm 50 به مدت 2 هفته در زمستان و به مدت 1 هفته قبل از تاریخ تحویل در تابستان انجام می گیرد. کاربرد آب به طور پیوسته به یک بار آّیاری سرتاسری در روز کاهش می یابد و از این رو گیاهان دچار تنش جزئی آب می شوند. در زمستان ، کاهش تدریجی دما به فرایند مقاوم سازی کمک می کند.
عملیات پس از تولید
برای درآوردن نشاها از خاک ، یک آبیاری سرتاسری در بعد از ظهر روز قبل از حمل و نقل انجام می گیرد. در مورد نشاهایی که در سینیهای قابل برگشت در محل فروخته می شوند ، آبیاری سرتاسری تا صبح روز حمل و نقل به تاخیر می افتد .در هر دو مورد ، قبل از حمل ونقل از یک ماده ضد تعرق تجارتی استفاده می شود .نشاهایی که برای مکانهای دور در نظر گرفته شده اند ، از خاک بیرون کشیده می شوند ودر کارتن های دارای تهویه مطلوب ، چین دار ، و مهروموم شده قرار می گیرند . در تابستان ، نشاها را پیشاپیش قبل از حمل ونقل تا 10 درجه سانتیگراد خنک می کنند . حمل ونقل با کامیون باید در همان دما ونه مخلوط با میوه های تولید کننده اتیلن انجام گیرد .
هدف نهایی در تولید نشاها در کانتینر به دست آوردن گیاهان عاری از بیماری و حشرات است تا بتوانند در شرایط مطلوب اندکی پس از کاشت نشا در مزرعه ، رشد را از سر گیرند .
عملیات زراعی
عملیات زراعی در تولید گوجه فرنگی نیز مانند هر گیاه زراعی دیگر برای تامین بهینه نیازمندیهای رشدی گیاه به منظور رسیدن به سطح مطلوب تولید ، گسترش یافته است. این عملیات زراعی باید با نگهداشتن کیفیت میوه سازگاری داشته باشد. از این رو ، در عملیات زراعی هدف این است که از تولید کننده در کنترل هر چه بیشتر اثرهای بیرونی برای محافظت از گیاه در مقابل شرایط نامساعد حمایت شود این عملیات برای تمام شرایط رشد عمومیت ندارد معمولا مختص نواحی کشت گوجه فرنگی و شامل روشهای آماده کردن مزرعه وبستر کاشت ، آبیاری و زهکشی ، کوددهی ، کاشت مستقیم بذر یا استفاده از نشا ، استفاده از قیم یا داربست ، و استفاده از ردیف پوشانها یا تونلهای پلاستیکی است.
آماده کردن مزرعه و بستر کاشت
تولید تجارتی گوجه فرنگی در مناطقی انجام می شود که شرایط مناسب اقلیمی ، خاکی و بازاری وجود دارد . در روشهای ،آماده کردن مزرعه که کاملا به محل بستگی دارد ، باید به نیاز زهکشی ، روش آبیاری ، نیازهای تغذیه ای گیاه ، و کنترل PH اهمیت داده شود . مواد آهک دار برای تعدیل PH تا نزدیک 5 ر6 مورد استفاده قرار می گیرند و می توانند نیاز گیاه به کلسیم و منیزیم را تامین کنند.
برای جلوگیری از برخی بیماری مانند پژمردگی فوزاریومی و کپک خاکستری ( که براثر پایین بودن PH خاک شدت می یابند ) و پژمردگی ورتیسیلیومی ( که بر اثر بالا بودن PH خاک تشدید می شود ) ، کنترل PH حائز اهمیت است.
اگرچه گوجه فرنگی را می توان به شیوهای مختلف کشت کرد ، مزارع تولید معمولا با ایجاد پشته هایی که ممکن است با مالچ پلاستیک پوشانده شوند یا نشوند ، آماده می شوند. پشته های بلند ، منطقه ریشه ای مشخص تری را امکان پذیر می کنند و کنترل زهکشی را در طی دوره های بارش سنگین بهبود می بخشند.
فاصله این پشته ها را می توان بر حسب نیاز مندیهای آبیاری ، زهکشی و برداشت تنظیم کرد. این پشته ها ممکن است شکلهای کاملا متفاوتی داشته باشند. از مالچ پلاستیک برای منظورهای مختلف استفاده می شود به ضد عفونی خاک با سموم تدخینی برای کنترل بیماری و نماتد کمک می کند ، گیاهان هرز را کنترل می کند ، تبخیر از سطح مزرعه را کاهش می دهد ، شسته از قیم ، یک حصار محافظی ایجاد می کند که مانع از تماس مستقیم میوه و خاک ، و در نتیجه مانع پوسیدگی میوه ها می شود.
آبیاری و زهکشی
چون تولید گوجه فرنگی نیاز به سرمایه گذاری مالی هفتگی دارد برای اطمینان از سطح مطلوب تولید ، آبیاری تقریبا همیشه یک ضرورت است. انتخاب سیستم آبیاری به شرایط خاک ، در دسترس بودن آب ، اقلیم ، اقتصاد و سلیقه شخصی بستگی دارد. سیستم هایی که معمولا مورد استفاده قرار می گیرند شامل سیستم های بارانی ، نشتی ، قطره ای ، حوضچه ای و زیرزمینی هستند .
برای آبیاری گوجه فرنگی در خاکهایی که شیب و نفوذ پذیری بیش از حد دارند ، اغلب از سیستم های بارانی استفاده می شود. آبیاری بارانی علاوه بر تامین آب مورد نیاز برای رشد گیاه می تواند استقرار نشا را بهبود بخشد ، استفاده از کودهای شیمیایی را آسان کند ، گیاه را خنک کند ، و در بعضی موارد سیب گیاه را از سرمازدگی و یخبندان محافظت کند. محدودیت عمده سیستم بارانی ، بالا بودن امکان بیماریهای برگی بر اثر قرار گرفتن سطوح برگ در معرض شرایط مرطوب است.
در مناطق تولیدی که خاک آنها دارای ظرفیت نگه داری آب کافی برای تقویت رشد گیاه به مدت چند روز پس از یک آبیاری ساده است ، می توان در صورت مختصر بودن شیب مزرعه ، از آبیاری سطحی ، از جمله سیستم های نشتی یا حوضچه ای استفاده کرد. حتی اگر این سیستم ها کارایی بالایی داشته باشند ، در صورتی که آب بیش از مقدار مورد نیاز به کار برده شود ، استفاده از آنها تقریبا بی فایده است.
در مناطق تولیدی که به ویژه سفره آب زیرزمینی آنها بالاست مانند ( شبه جزیره فلوریدا ) می توان از سیستم آبیاری زیرزمینی استفاده کرد.
این سیستم از طریق بالا آوردن سفره آب زیرزمینی طبیعتا بالا به حدی که آب به وسیله خاصیت موئینگی به داخل بستر تولید راه یابد عمل می کند و از این رو رطوبت خاک را در حد مطلوب برای رشد گیاه نگه می دارد. آب در مزرعه از طریق نهرهای سطحی یا زه لوله های زیر خاک انتقال می یابد وپیوسته یا به مدت چند ساعت در روز برای بالا و ثابت نگه داشتن سفره آب زیرز زمینی به کار برده می شود . این فرایند از تلفات کود مصرف شده در مزرعه و توسعه سیستم ریشه ای عمیق ، که نسبت به آسیب ناشی از غرقاب شدن حساس است جلوگیری می کند. این سیستم نیاز به مدیریت چندان متمرکز ندارد ، اما می تواند راندمان کاربردی بسیاری پایینی داشته باشد.
در مناطقی که آب قابل جذب محدود است از آبیاری قطره ای استفاده می شود. این سیستم با انتقال آب از طریق لوله های پلی اتیلنی باریک با دریچه های خروجی که فاصله آنها بر اساس خصوصیات نگه داری آب و نفوذ پذیری خاک و میزان کاربرد دلخواه تنظیم شده است عمل می کند. در این سیستم ، یک لوله در هر پشته نصب شده است و اجازه استفاده صحیح از آب و عناصر غذایی را در منطقه ریشه دهی گیاه می دهد. سیستم های قطره ای می تواند راندمان کاربردی بسیار بالایی داشته باشند. به هر حال چون اینگونه جنبه های عملی نیاز به توجه خاص دارد. میزان تمرکز در مدیریت آنها بیشتر از اکثر سیستم های آبیاری دیگر است.
همان قدر که آبیاری در تولید گوجه فرنگی اهمیت دارد ، نیاز به زهکشی مناسب را نیز به ویژه در مناطقی که دوره های بارش سنگین رخ می دهد یا مناطقی که خاک آنها دارای زهکشی داخلی خیلی ضعیفی است نباید از نظر دور داشت. اگرچه بوته های گوجه فرنگی می توانند زیاد بودن رطوبت خاک را تحمل کنند ، غرقاب شدن می تواند بر اثر تخلیه در منطقه ریشه دهی یا تحریک بیماری باعث تلفات شدید محصول می شود.
روشهای کاشت
گوجه فرنگی را می توان از طریق بذر کاری مستقیم ، نواری یا ژله ای ، یا به صورت نشاهای ریشه دار برهنه یا کانتینری کاشت. در کاشت مستقیم بذر ، بعد از جوانه زنی بذر گیاهان برای رسیدن به تراکم مطلوب تنک می شوند. کاشت توپی یا نوارهای بذری روشی است که در آن بذرها را بایک محیط پیت _ورمیکولیت مخلوط می شوند و به صورت نوارهایی در فواصل مورد نظر در یک ردیف کاشته می شود. کاشت بذر های ژله ای شده مستلزم استفاده از یک محیط ژلاتینی برای جوانه زنی بذرهای گوجه فرنگی قبل از کاشت است.
بعد بذرهای ژله ای شده که از قبل جوانه زده اند در محل مورد نظر در بستر قرار داده می شوند. در هر دو روش کاشت بذر توپی یا نواری و ژله ای شده ممکن است بعد از استقرار یافتن گیاهان نیاز به تنک کردن وجود داشته باشد.
از نشاهای کانتینری استفاده گسترده ای در تولید تجارتی گوجه فرنگی می شود، زیرااین نوع نشا ، گیاه یکنواخت تر و قویتری را که معمولا تحت شرایط کنترل شده برای جلوگیری از بیماریهایی مانند مرگ گیاهچه و پوسیدگی فوزاریومی طوقه پرورش یافته است تولید میکند . استفاده از این نوع نشا به تولید کننده گوجه فرنگی اجازه می دهد در کنترل زمان بین کاشت تا برداشت انعطاف پذیری بیشتری داشته باشد . نشاهای ریشه دار برهنه یک جایگزین یا راه حل کم هزینه ای است اما ممکن است آسیب دیدگی نشا هنگام کاشت در مزرعه بیشتر شود و سبب کنترل کمتر روی یک دست بودن جامعه گیاهی شود . نشاها اغلب پرهزینه تر از سایر روشهای کاشت هستند اما مزایای آنها معمولا هزینه های بالا را جبران می کند.
کاشت
کشت گوجه فرنگی با بسیاری از محیط ها سازگار است به طوری که تولید آن از مناطق مرتفع نزدیک خط استوا تا مناطق معتدل دور از آن صورت می گیرد . نواحی مرطوب گرمسیر (نواحی بین دو مدار) به خاطر شیوع بسیاری از بیماریها در این منطقه و مناطق معتدله به دلیل وجود دماهای پایین و فصول رشد کوتاه که رشد را محدود می سازند از موارد استثنایی به شمار می آیند .
خاک و رطوبت
گوجه فرنگی ها به طور موفقیت آمیزی بر روی انواع خاکهای شنی تا بافت رسی خوب و نیز خاکهایی با محتوای آلی بالا پرورش می یابند .
تغییر PH خاک از 5/5 تا 7 معمولاً برای بیشتر کشت ها رضایت بخش است و زمانی که گیاهان در رطوبت یکنواخت و خاکهایی با زهکش خوب پرورش داده شوند از رشد بهتری برخوردار خواهند بود . این گیاهان خاکهای اشباع از آب را به ویژه کمی پس از جوانه زنی و دوره رسیدن میوه تحمل نمی کنند . رطوبت زیاد اغلب باعث ایجاد مرگ گیاهچه (damping off) و بیماریهای پوسیدگی ریشه می شود . در مناطقی که عمل زهکشی با مشکل مواجه است کاشت بر روی پشته توصیه می شود و بایستی از کاشت محصول در خاکهای آلوده به بیماریهایی مانند فوزاریوم و یا پژمردگی ورتیسیلیومی اجتناب نمود و از ارقام مقاوم استفاده کرد . به منظور به حداقل رساندن مسائل مربوط به بیماری ، اجرای تناوب به شدت توصیه می گردد .
گوجه فرنگی معمولاً دارای سیستم ریشه ای وسیعی در عمق 60 سانتی متری خاک است . ریشه اصلی در صورتی که به وسیله سطح آب زیر زمینی و لایه سفت خاک محدود نشود ، می تواند تا عمق قابل توجهی رشد نماید . سیستم ریشه ای عمیق منجر به افزایش مقاومت گیاه در مقابل خشکسالی می شود . با این وجود زمانیکه میزان بارندگی کافی نیست بایستی به وسیله آبیاری تکمیلی از کاهش محصول جلوگیری نمود . روشهای آبیاری شامل آبیاری سطحی ، شیاری ، بارانی و زیر زمینی (برای وسعت کمتر) است .
ابیاری قطره ای روشی است که در بسیاری از مناطق نتیجه رضایت بخشی داده است و اگرچه هزینه اولیه احداث اندکی بالا است ولی در نهایت ، اغلب منجر به کاهش ساعت کاری ، مصرف آب و شیوع بیماری های خاک زی مانند پوسیدگی ریشه در اثر آلودگی به فیتوفترا و نیز محدود شدن رشد علفهای هرز در بین ردیفها می گردد . مزیت دیگر این سیستم ، توانایی به کار بردن کودها و حشره کشها همراه با آب آبیاری است .
معمولاً میزان آب مصرفی در حدود 25-30 میلیمتر در هفته است که در روزهای گرم و خشک میزان تبخیر و تعرق می تواند به بیش از 10 میلیمتر تجاوز نماید .
بر حسب قاعده ، جهت افزودن محتوای مواد جامد محلول گاهی اوقات آبیاری کوتاه مدت در طی مرحله نهایی توسعه میوه برای محصولات فرآوری صورت می گیرد . تنش رطوبتی در طول افزایش حجم میوه می تواند در ایجاد پوسیدگی گلگاه که یک ناهنجاری فیزیولوژیکی است سهیم شود .
دما
وجود ارقام فراوان ، تولید کنندگان را قادر می سازد تا گوجه فرنگی ها را در دامنه وسیعی از شرایط دمایی پرورش دهند . گوجه فرنگی را می توان در دمایی بالاتر از c ° 16 که دارای حداقل 3-4 ماه شرایط آب و هوایی گرم و عاری از یخبندان می باشد پرورش داد . رشد رویش و زایشی در دماهای پایین تر به میزان زیادی محدود شده و قرار گیری طولانی مدت گیاه در دمای c °12 یا کمتر منجر به آسیب سرمایی گردد . با وجود حساسیت یخبندان ، گوجه فرنگی از مقاومت بیشتری در برابر یخبندان نسبت به فلفل و بادنجان برخوردار است . دمای بهینه برای رشد و گلدهی گیاهان گوجه فرنگی 25-c °30 در روز و 16-c °20 در شب است و وجود اختلاف دمایی بین دماهای روزانه و شبانه در بهبود گلدهی ، رشد و کیفیت میوه موثر می باشد . میوه نشینی در دامنه دمایی بین c °18 و c ° 24 به بهترین صورت اتفاق می افتد و در دماهای پایین تر از c °15 یا بالای c°30 میوه نشینی در حد پایینی صورت می پذیرد . در مجموع ، دماهای بیشتری در میوه نشینی نسبت به دماهای روزانه برخوردارند .
تغذیه محصول
نیتروژن نقش بسیار مهمی را در رشد رویشی گیاه ایفا می کند . ترکیبی از نیتروژن نیتراته (3-NO) و نیتروژن آمونیومی (4 +NH) ، معمولاً نتیجه بهتری را به دست می دهد . رشد رویشی کافی گیاه پیش از گلدهی نیز مهم می باشد ولی رشد زیاد می تواند به میوه نشینی زود هنگام و میوه نشینی بعدی را کاهش دهد . علاوه بر این ، وجود فسفر کافی برای رشد و نمو و گلدهی زود هنگام گیاه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد .
افزونش
افزونش این گیاه از طریق کاشت مستقیم بذر در مزرعه یا نشا کردن گیاه صورت می پذیرد . ارقامی را با رشد نامحدود می توان به طریقه رویشی با استفاده از قلمه های ساقه تکثیر نمود . حداقل دمای خاک برای جوانه زنی بذر c °10 و حداکثر آن در حدود °c35 می باشد . در دمای بین 25-c °3 روئیدن و دانهال در مدت 6-9 روز صورت می پذیرد .
روش آماده سازی بذر را نیز می توان به منظور بهبود درصد و یکنواختی جوانه زنی بذر در دماهای پایین مورد استفاده قرار دارد . گاهی اوقات به منظور تولید بذوری با اندازه یکسان و یکنواخت ، آنها را پوشش دار می کنند تا عمل جابجایی و کاشت آنها بهبود یابد .
اغلب اوقات ، به منظور کاستن بیماریهای پژمردگی نشا ، بذور با قارچ کشها تیمار می شوند . در کشت بذر به ویژه در مورد گوجه فرنگی های فرایندی ، مقدار بذر بیشتری در سطح مزرعه پاشیده می شود تا جمعیت کامل و یکنواخت از گیاهان به وجود آید ولی عمل تنک کردن باید صورت گیرد . برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب ، فاصله دهی دقیق گیاهان از اهمیت کمتری برخوردار است . زیرا این گیاهان می توانند بدون تحت تاثیر قرار گرفتن عملکرد آنها با شرایط موجود سازگار شوند ولی در گوجه فرنگی کشت شده برای تازه خوری ، رقابت بین گیاهان به دلیل تحت تاثیر قرار دادن میوه نشینی یکنواخت و اندازه میوه ، بسیار بحرانی به نظر می رسد .
در این روش ، گیاهان در حال رویش تنک نمی شوند و میوه کمتری در هر گیاه تولید می شود ولی تعداد بیشتر گیاهان ، در کل ، میوه بیشتری را تولید کرده و عملکرد در مقایسه با سایر روشهای کشت بیشتر و یا قابل مقایسه با آنها است .
در روش کاشت مستقیم بذر در مزرعه که با روش Plug Plant معرف است از بذور خشک یا آبگیری شده با یک محیط کشت شامل ورمیکولایت ، پیت موس یا سایر مواد استفاده می شود . بخشی از این مخلوط محتوی بذر است که در فواصل مناسب در بستر قرار داده می شوند .
استفاده از محیطهای شبیه خاکپوش ، در تقویت رشد اولیه دانهال موثر است . در برخی از حالات از طریق به حکارگیری بذوری با کیفیت بالا و آماده سازی بهتر بستر بذر و پاشش دقیق بذر ، نیاز به تنک کردن بعدی برطرف می شود .
کشت مستقیم بذر در مزرعه به میزان زیادی توسط بسیاری از پرورش دهندگان گوجه فرنگی های فرآوری ، مورد استفاده قرار می گیرد که این کار منجر به کاهش هزینه انتقال نشا و در نتیجه مدت زمان کاری می شود .
با این حال ، در مناطقی که زود رسی محصول مورد نظر است یا طول فصل رشد کوتاه می باشد کشاورزان از روش نشاکاری بهره می گیرند . امروزه دورگهای بسیاری از ارقام تازه خوری و فرآوری در دسترس هستند که افزایش تجاری استفاده از این نوع بذور باعث برگشت به روش کشت نشا شده است و پیشرفت قابل ملاحظه ای در تولید حاصل شده و استفاده تجاری از آن را مطلوب ساخته است .
استفاده کارآمد از زمین و کنترل سریع علفهای هرز و کاهش عمومی هزینه تولید از مزایای نشاکاری می باشند . روشهای نشاکاری شامل تولید در ساختارهای حفاظت شده است به طوریکه گیاهان در یک تراکم بالا کشت شده و تحت مراقبت پرورش می یابند .
پس از اینکه اندازه گیاهان به حد مطلوب رسید ، برداشت شده و به صورت دانهالهای ریشه لخت در محل اصلی کشت می گردند . علاوه بر این ، نشاها را می توان به صورت انفرادی در گلدانهای بلوکی پیت یا با استفاده از محیطهای کشت مصنوعی در سینی های چند سلولی در گلخانه های شیشه ای یا پلاستیکی یا تونلها پرورش داد .
این گیاهان در زمان کاشت در مزرعه معمولاً دارای توده ریشه ای کوچکتری هستند. نشاها در مزرعه به صورت دستی یا به وسیله ماشین ها کشت می شوند . برای تولید محصول زود رس ، استفاده از شاسی گرم ، تونلهای پلاستیکی کوچک ، پوشاننده های ردیف ، بادشکن ها و خاکپوش ها می تواند سودمند باشد .
فاصله کاشت
عادت رشدی رقم ، به میزان زیادی فاصله کاشت گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد . گیاهان دارای رشد محدود در تراکم بالایی نسبت به گیاهان دارای رشد نامحدود پرورش داده می شوند . نوع مصرف و روش برداشت محصول در تعیین فواصل کاشت موثر است . در شرایطی که عملکرد نهایی مد نظر بوده و اندازه میوه از اهمیت چندانی برخوردار نمی باشد برای برداشت مکانیکی محصولات فرآوری اغلب از بسترهای عریض افراشته و بلند شده ، استفاده می شود . عرض بسترها 150 – 180 سانتی متر و فاصله بین دو ردیف 30 تا 60 سانتی متر است ، به طوریکه 10000 تا 20000 گیاه در هر هکتار قرار می گیرد .از سوی دیگر ، تراکم گوجه فرنگی های تازه خوری در مزرعه در حدود 8000 تا 14000 گیاه می باشد که در صورت استفاده از قیم ، تراکم گیاه به حدود 6000 تا 8000 گیاه در هر هکتار کاهش می یابد .
فاصله کاشت ، بین 60 تا 70 سانتی متر در روی ردیف و 120 – 150 سانتی متر بین ردیفها متغیر خواهد بود . ارقام دارای رشد نامحدود معمولاً به قیم بسته می شوند . قیم ها یا داربستها گیاهان را نگه می دارند و از تماس میوه ها با خاک جلوگیری می کنند و در نتیجه برداشت محصول را تسهیل می سازند . در اثر بهبود جریان هوا و استفاده بهینه از آفت کشها نیز وقوع بیماریها کاهش می یابد . به دلیل افزایش نفوذ نور در شاخ و برگ گیاه و دوره برداشت طولانی ، عملکردهای بالایی از محصول به دست می آید .
این روش برای تولید میوه های رسیده ترجیح داده می شود ولی نظر به اینکه عملیات قیم زنی به هزینه کارگری بسیار بالایی نیاز دارد ، از این رو تمایل زیادی به پرورش گوجه فرنگی های تازه خوری بدون استفاده از قیم وجود دارد . امروزه با وجود پتانسیل بالای تولیدی در ارقام دارای رشد نامحدود از ارقام دارای رشد محدود استفاده می شود .
گلدهی و به میوه نشینی
بارور سازی گلها در اکثر ارقام امروزی معمولاً در دمای روزانه 21- c 0 30 و دمای شبانه 15- c 0 20 صورت می پذیرد . بسته به درجه حرارت عمل بارور سازی بین 48 ساعت پس از گرده افشانی انجام می شود . در بسیاری از ارقام در صورتی که دمای روزانه بالاتر از c 0 32 باشد میوه نشینی کاهش می یابد و در دمای c 0 40 میوه نشینی بسیار ناچیز است .
گل ها در طول روز باز می شوند وکلاله ها به مدت 4-7 روز پذیرا می باشند . انبساط طولی خامه در داخل مخروط بساک رخ می دهد ومعمولاً با آزاد سازی گرده ازبساک های در حال شکوفایی همزمان می شود . دماهای بالا در تولید و پراکنش گرده زنده مداخله می کند و قوه نامیه و قابلیت زیست تخمک را تحت تاثیر قرار می دهد . بادهای گرم و خشک می تواند دارای اثر مشابهی باشد . دمای خنک و رطوبت بالا و یا شدت نور پایین ، ریزش گرده را محدود می سازد . در دمای c 0 15 یا کمتر از آن ، تشکیل گرده و عمل گرده افشانی به میزان زیادی ممانعت می شود . علاوه بر این دمای سرد نیز می تواند قابلیت زیست تخمک را تحت تاثیر قرار دهد .
بیشترین دوره های حساس دمایی در هنگام میوه نشینی ، در حدود 5-10 روز قبل از آنتزیز و 2-3 روز پس از گرده افشانی اتفاق می افتد . شدت نور بالا تمایل به تسریع گلدهی در بسیاری از ارقام دارد در حالیکه شدت نور پایین رشد رویشی را محدود ساخته و علاوه بر آن ، ممکن است گلدهی را به تاخیر اندازد .
در پرورش گوجه فرنگی در ساختارهای حفاظتی ، زمانیکه شدت نور پایین است و طول روز کوتاه می باشد ، از نور تکمیلی استفاده می گردد . برای تسهیل خود گرده افشانی ، گیاهان ویا خوشه های گل را جهت آزاد ساختن گرده تکان می دهند . این عمل اغلب با استفاده از یک تکان دهنده (ویبراتور) کوچک یا دمنده های هوا صورت می گیرد .
به محض شروع گلدهی ، میوه تبدیل به مقصد اصلی فتوسنتزی شده و رشد رویشی کاهش می یابد . میزان مناسب رشد رویشی بایستی پیش از گلدهی به اندازه ای صورت پذیرد که گیاه قادر به پشتیبانی بعدی نمو میوه باشد .
گیاهانی که دارای نمو کمتری می باشند دارای عملکرد پایینی خواهند بود . شدت نور پایین ودماهای بالای شبانه باعث رشد رویشی بیش از اندازه و نیز بروز رقابت با میوه ها برای مواد فتوسنتزی می شود . علاوه بر این شدت های پایین نور ودماهای شبانه کمتر 10 درجه سانتیگراد یا بیشتر از 27 درجه سانتیگراد می تواند باعث ریزش زودرس میوه شود . برخی ارقام سازش بهتری را به دمای بسیار بالا و استعداد میوه نشینی در طی شرایط مغایر را دارا هستند .
در طول دوره های خنک هورمونهایی مانند نفتالین ، استیک اسید (NAA) ، ایندول اسید (IAA) یا پاراکلرو فنوکسی استیک اسید (CPA-4) می تواند برای افزایش میوه نشینی مورد استفاده قرار گیرند .با این حال میوه های کاملاً پارتنو کارپ یا دارای پارتنو کارپی جزئی اغلب به خاطر دارا بودن برچه های ناقص ، ظاهری پفی شکل به خود می گیرند . به منظور کاستن این عیب می توان جیبرلین ها را در ترکیب با هورمون های به میوه نشاننده مورد استفاده قرار داد .
رسیدن میوه
در ارقام مختلف و در بیشتر گوجه فرنگی ها ، میوه در حدود 35 – 60 روز بعد از آنتزیز بالغ می شود . دماهای متداول سرعت رسیدن را تحت تاثیر قرار می دهند . روش درجه روز (degree – day) به وسیله برخی از پرورش دهندگان جهت زمان بندی دوره های کاشت و برداشت مورد استفاده قرار می گیرد و از کاربرد زیادی در نزد پرورش دهندگان گوجه فرنگی های فرایندی برخوردار است .
دماهای بهینه برای بلوغ میوه و توسعه رنگ آن بین 20-24 درجه سانتیگراد است . در دماهای مناسب رنگ قرمز (لیکوپن) در طی رسیدن (حتی بدون نور) توسعه می یابد . با این حال نور توسعه و شدت رنگ را افزایش می دهد . در دماهای کمتر از 13 درجه سانتیگراد رسیدن میوه به کندی صورت می گیرد . در 10 درجه سانتیگراد رسیدن میوه متوقف شده و آسیب سرمایی می تواند بروز نماید . در دماهای بیشتر از 32 درجه سانتیگراد یا کمتر از 10 درجه سانتیگراد سنتز لیکوپن به میزان زیادی در مقایسه با سنتز سایر کاراتنوئیدها ممانعت می شود . تحت این شرایط میوه رسیده به صورت زرد کمرنگ تا قرمز نارنجی به جای قرمز تند ظاهر می شود . در دماهای بیشتر از 40 درجه سانتی گراد میوه ها به دلیل ممانعت از تجزیه کلروفیل به رنگ سبز باقی می مانند . در اکثر ارقام علاوه بر تغییر رنگ در طی بلوغ که با نرم شدن میوه همراه است تغییراتی در میزان قند میوه و اسیدهای آلی رخ می دهد .
ذخیره قندها و ترکیبهای معطر در حضور اسیدها ، میوه ای با طعم و عطر مخصوص به دست می دهد .
مدیریت علفهای هرز و گیاهان انگلی
رقابت علفهای هرز بیشترین خسارت را به رشد گیاه وارد میکند . علاوه بر کولتیواتورکشی مکانیکی و دستی ، علف کشهای انتخابی به طور وسیعی برای کنترل اکثر علفهای هرز غیر بادنجانیان مورد استفاده قرار می گیرند .
کنترل علف های هرز پیش از نشاکاری به دلیل پاکیزه سازی کشت پیش از انتقال نشا تسهیل می شود . علاوه بر علفهای هرز آفت ، دو گیاه سس و جالیز مشکلات زیادی را در تولید گوجه فرنگی به وجود می آورند .
کرم میوه گوجه فرنگی : کرم میوه گوجه فرنگی همچنین بنامهای کرم خوشه خوار ذرت و کرم قوزه پنبه شناخته می شود . این کرم انتهای ساقه را خورده از این طریق وارد میوه می شود . و پس از آن از درون میوه تغذیه می نماید . و پس از آن از درون میوه تغذیه می نماید . سمپاشی مداوم با کار با ریل یا توکسافین خسارت را کاهش می دهد .
برداشت ، عملیات پس از برداشت ، انبارداری و بازاریابی
برداشت
عملاً تمام گوجه فرنگی ها که جهت تهیه فرآورده در کالیفرنیا کاشته می شود و میزانهای رو به افزایشی
نمونه سوال امتحانی مقاومت 2 دانشگاه صنعتی خواجه نصیر از مبحث دیسک‌های جدار نازک و ضخیم
جمعاً 8 سوال می‌باشد.
این جزوه به صورت دستنویس است.
این جزوه فتوگرامتری 1 دکتر ماهانی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی می باشد که به ارائه مباحث مطرح در این واحد درسی پرداخته است.
این جزوه در 301 صفحه با کیفیت خوب اسکن شده و امیدواریم در جهت کمک به شما عزیزان مورد استفاده قرار بگیرد. شما دانشجویان عزیز با خواندن این جزوه تقریبا به تمام سوالات این درس در کنکور کارشناسی ارشد می توانید پاسخ بدهید.
