دانلود مقاله کلیات حسابداری بهای تمام شده

اختصاصی از هایدی دانلود مقاله کلیات حسابداری بهای تمام شده دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

1 - حسابداری بهای تمام شده ( حسابداری صنعتی )
آنچه که در کشور ما به عنوان حسابداری صنعتی خوانده می شود حوزه ای از حسابداری است که با اندازه گیری و ثبت و گزارش اطلاعات مربوط به اقدام بهای تمام شده سر و کار دارد .
2 ـ موارد کاربرد حسابداری بهای تمام شده :
کاربرد اولیة اطلاعات مربوط به بهای تمام شده در تصمیم گیری ها و ارزیابی عملکردهای توسط مدیران است که در داخل ساختمان توسط مدیران به منظور ارزیابی فعالیتهای سازمان یا نیروی انسانی و یا به عنوان مبنای برای اتخاذ تصمیم بکار برده می شود .
3 ـ حسابداری مالی و حسابداری بهای تمام شده :
حسابداری مالی : با تهیه آن دسته از اطلاعات سر و کار دارد که برای استفاده کنندگان خارجی از مؤسسه نظیر سرمایه گذاران و بستانکاران و تحلیلگران مالی و اتحادیه های کارگری و علاقه مندان خارجی تهیه می شود .
حسابداری بهای تمام شده : با گردآوری و تحلیل اطللاعاتی در مورد بهای تمام شدة کالا و خدمات مؤسسات سر و کار دارد که مورد استفادة مدیران مؤسسه در امر برنامه ریزی ، کنترل و تصمیم گیری واقع می شود .
4 ـ هزینه برای بهای تمام شده :
بهای تمام شده به معنی منابع از دست رفته در برابر تحصیل کالا و خدمات مورد نیاز هنگامیکه این منابع حاصل می شود بهای تمام شده تبدیل به هزینه می شود و آن دسته از اقلام بهای تمام شده که هنوز مورد منفعت قرار نگرفته به صورت دارایی در حسابها و صورتهای مالی نشان داده می شود .
5 ـ تعریف زیان و تفاوت آن با هزینه :
هزینه ها در برابر درآمدها قرار می گیرند تا سود و زیان یک دورة مالی را مشخص سازند درآمد : قیمت کالایی است که فروخته می شود و یا خدمتی که عرضه می شود در برخی موارد کالاها و خدمات خریداری شده به قصد تحصیل انتفاعی بدون آنکه سودی از آنها حاصل شود ارزش خود را از دست
می دهند این گونه اقلام بهای تمام شده اصطلاحاً تبدیل به زیان شده و در صورت سود وزیان از درآمد کسر می شوند .

6 ـ دستمزد و انواع آن :
2 نوع دستمزد داریم : دستمزد مستقیم ، دستمزد غیر مستقیم
1 ـ دستمزد مستقیم : آن دسته از کارگرانی را که مستقیماً در ارائه خدمات یا تبدیل مواد مستقیم به کالای ساخته شده دخالت دارند و بدون دخالت آنها تولید و ارائه خدمات امکان پذیر نیست ، دستمزد این گونه کارگران را به عنوان دستمزد مستقیم محاسبه می کنیم . مثال : کارگران خط تولید یا مونتاژ
یک کالا .
2 ـ دستمزد غیرمستقیم : دستمزد آن دسته افراد که در تولید کالا و یا ارائه خدمات دخالت دارند اما بطور مستقیم حساب نمی شوند را می نامند : مانند سه کارگران یا بازرسان .
7 ـ مواد و انواع آن :
به طور کلی ما 2 نوع مواد داریم :
1 ـ مواد مستقیم : آن دسته از موادی که در تولید کالا نقش اساسی را دارند
2 ـ مواد غیر مستقیم : آن دسته از موادی که در تولید کالا نقش اساسی را ندارند
مثال مواد مستقیم مانند : چوب در مبلمان و یا پارچه در لباس و مواد غیر مستقیم مانند : روغن جلاء دهنده در مبلمان و غیره . . .
مواد مستقیم : محتوای اصلی محصول تولید شده را تشکیل می دهد
8 ـ سر بار تولید : تمام اقلام بهای تمام شده محصول به استثنای مواد مستقیم و دستمزد مستقیم اصطلاحاً سر بار می نامند .
مهمترین اجزای سر بار عبارتند از : مواد غیر مستقیم و دستمزد غیر مستقیم و هزینه های عمومی کارخانه نظیر استهلاک ساختمان و تجهیزات کارخانه .

فصل دوم : روشهای طبقه بندی مفاهیم بهای تمام شده
گفتار 1 : طبقه بندی مفاهیم بهای تمام شده محصول براساس عوامل و عناصر تشکیل دهنده محصول
عناصر تشکیل دهندة محصول را می توان به 2 گروه تقسیم کرد :
1 ـ عواملی که مستقیماً در امر تولید نقش دارند همچون دستمزد مستقیم و مواد مستقیم و سایر اقلام که تولید کالا مستقیماً به آنها وابسته نیست ولی استفاده از آنها اجتناب ناپذیر است این دسته را
سر بار تولید گویند که در فصل قبل توضیح داده شد .
مثال : فرض کنید شرکتی در طول یک دورة مالی معین اقلامی از بهای تمام شده به شرح زیر صرف تولید میز و صندلی کرده است .
مواد: ورق نئوپان 000/150 دستمزد: کارگران چوب بر 000/180
چوب ( الوار ) 000/110 کارگران مونتاژ قطعات میز 000/190
چسب 800 کارگران نقاش 000/170
پیچ ومیخ 000/1 سرپرستان و سرکارگران 000/20
سرایدار و نگهبان 000/10
جمع مواد 800/261 جمع دستمزد 000/570
سایر اقلام بهای تمام شده :
اجارة ساختمان کارخانه : 000/70 حقوق کارکنان اداری 000/80 جمع کل سایر اقلام
آب و برق و گاز و تلفن : 000/20 استهلاک و تجهیزات کارخانه 000/21 000/215
اجارة دفتر شرکت : 000/16 استهلاک و تجهیزات دفتری 000/8
در جدول 201 اقلام مربوط به بهای تمام شدة شرکت صنایع چوب نشان داده شده است .
مواد مستقیم دستمزدمستقیم سر بار جمع
ورق نئوپان
الوار چوب
چسب
میخ و پیچ
چوب بر
منتاژ کار
نقاش
سرکارگر
سرایدار و نگهبان
اجارة کارخانه
آب و برق کارخانه
استهلاک و تجهیزات کارخانه 000/150
000/110

000/180
000/190
000/170

800
000/1

000/20
000/10
000/70
000/20
000/21 000/150
000/110
800
000/1
000/180
000/190
000/170
000/20
000/10
000/70
000/20
000/21
جمع 000/260 000/540 800/142 800/942
2 ـ طبقه بندی مفاهیم بهای تمام شده براساس ارتباط با فرآیند تولید: به 2 قسمت تبدیل می شود :
1 ) بهای تمام شدة هزینه های تبدیل : اقلام از بهای تمام شده اند که برای تبدیل مواد اولیه به کالای ساخته شده به کار می روند .
2 ) بهای تمام شدة هزینه های اولیة تولید : اقلامی از بهای تمام شده اند که مستقیماً در امر تولید دخالت دارند .
مثال : مثلاً اقلام بهای تمام شده در یک کارخانه به شرح زیر است .
مواد مستقیم : 000/800 دستمزد مستقیم : 000/900 سر بار : 000/300
هزینة تبدیل : 000/200/1 = 000/300 + 000/900 = سر بار + دستمزد مستقیم
بهای تولید : 000/700/1 = 000/800 + 000/900 = مواد مستقیم + دستمزد مستقیم
نکته : اما بهای تمام شدة محصول فقط { 000/800 + 000/900 + 000/300 } می باشد .
3 ـ طبقه بندی مفاهیم اقلام بهای تمام شده در رابطه با حجم تولید :
1 ) اقلام متغیر بهای تمام شده که اقلامی هستند که با افزایش حجم تولید مقدار آنها نیز افزایش
می یابد مثلاً اگر درصورتیکه بهای تمام شدة متغیر ( هزینه های متغیر ) مواد مستقیم برای هر واحد محصول 100 ریال باشد هرگاه تعدادی از کالاهای ساخته شده 1 واحد افزایش یابد جمع بهای متغیر نیز 100 ریال افزایش می یابد .

2 ) اقلام ثابت بهای تمام شده : آن دسته از اجزای بهای تمام شده را تشکیل می دهند که جمع آنها رابطة مستقیم با حجم تولید ندارند و در محدودة معینی از تولید مقدار آنها ثابت است .
مثال : فرض کنید بهای اجارة یک انبار در صورتی که حجم تولید شرکت بین 5 تا 15 هزار واحد باشد مبالغی در حدود 000/15 ریال در ماه باشد اما اگر پیش بینی می شود که حجم تولید کمتر از 5 هزار واحد است می توان انبار کوچکتری با بهای اجارة ماهانه 000/10 ریال اجاره کرد .
3 ) اقلام نیمه متغیر بهای تمام شده :
این اقلام را گاهی به عنوان بهای تمام شدة مختلط نیز می نامند زیرا ویژگیهای هردو گروه اقلام متغیر و ثابت بهای تمام شده را با هم دارند یعنی نه کاملاً ثابت هستند نه کاملاً متغیرند مثلاً جزء ثابت یا آبونمان ربطی به حجم استفاده از تلفن ندارد و همواره ثابت است و همواره ثابت است اما جزء متغیر این هزینه در ارتباط مستقیم با میزان استفاده از تلفن است یعنی در ازای استفاده از هر یک شماره تلفن اضافی جمع آن نیز تغییر می کند و جمع این بهای تمام شده مختلط ( هزینة تلفن ) را نیز تغییر می دهد .
گفتار 4 : طبقه بندی مفاهیم بهای تمام شده بر اساس فعالیتهای مختلف :
1 ـ اقلام بهای تمام شدة تولید: عبارتست از سایرعوامل تولید(سربار)+ دستمزد مستقیم+موادمستقیم
2 ـ هزینة بازاریابی : هزینه هایی که صرف فروش کالا و خدمات شده است.
3 ـ هزینة اداری : هزینه هایی که صرف هدایت شرکت ، کنترل و گردش فعالیتها می شود .
4 ـ هزینة تأمین مالی : هزینه هایی که صرف تأمین مالی شرکت می شود کارمزد یا وام های دریافتی از بانکها .
گفتار 5 : طبقه بندی مفاهیم بهای تمام شده براساس زمان تبدیل آن به هزینه :
بخش 1 بهای تمام شدة محصول :
1 ـ معمولاً حسابداران صنعتی بهای تمام شدة محصول ( یک واحد ) ساخته شده را بوسیلة عمل معدل گیری یا تعیین نرخ متوسط پیدا می کنند به این معنی که جمع هزینه های ساخت کالا در یک دوره را به تعداد محصول ساخته شده در آن دوره تقسیم می کنند تا نرخ متوسط هر واحد بدست می آید بهای تمام شده واحد محصول را می توان براساس آحاد وارده در تولید یا براساس روش عوامل تولیدی محاسبه کرد . در این مبحث ما مواد مستقیم و دستمزد مستقیم و سربار را با هم جمع کرده و این 3 محصول به عنوان یک هزینه تلقی می شوند این هزینه را بهای تمام شدة کالای فروش رفته می خوانند .
2 ـ هزینه های دورة مالی : دسته ای از اقلام بهای تمام شده که رابطة مستقیم با تولید ندارد و از ابتدا در حکم موجودی شرکت نبوده و به عنوان یک دارائی ثبت نمی شود نمونة نوع اول اقلام بهای تمام شده غیر تولیدی حقوق کارکنان اداری مانند حسابداران یک شرکت است که از ابتدا به حساب هزینه منظور می شود و نمونة نوع دوم اقلام بهای تمام شده که مخارج سرمایه گذاری نیز نامیده می شود .

فصل سوم : بهای تمام شده در مؤسسات خدماتی :
گفتار 1 ـ اجزای بهای تمام شدة خدمات : مؤسسات خدماتی اگرچه در تولید خدمات خود با مواد اولیه مستقیماً سر و کار ندارند اما مشابهتهایی از
نظر صرف وقت و کار و نیروی انسانی و اقلام سربار بهای تمام شده تولید خدمات با مؤسسات تولید کالا دارند .
2 ـ محاسبة بهای تمام شدة خدمات و نقش آن در مدیریت :
در پاسخ به این سئوال که چگونه می توان از اقلام بهای تمام شده برای کنترل و برنامه ریزی استفاده کرد می توان 2 پیشنهاد را ارائه کرد :
1 ـ سرشکن کردن بهای تمام شده بین سفارشهای در دست اقدام
2 ـ یا تقسیم آن بین قسمتهای دپارتمانهای مختلف شرکت خدماتی . درهر حال می توان جمع اقلام بهای تمام شده خدمات مورد ارائه را در برابر درآمدهای حاصل از آن قرارداد و به نوعی سود ناویژه حاصل از ارائه خدمات دست یافت این سود ناویژه پس از کسر هزینه ها که مستقیماً قابل تخصیص به خدمت خاصی نیست سود ویژه فعالیتهای خدماتی را بدست می‌آورد .

نام دپارتمان/ مشاوره مدیریت حسابرسی طراحی سیستم های اطلاعاتی جمع
نام مشتری
آلفا 100 850 ـ 950
بتا 220 ـ 450 670
گاما ـ 1340 ـ 1340
زیگما 180 210 ـ 390
نتا ـ ـ 150 150
جمع 500 2400 600 3500

(1) کنترل دستمزد کار در جریان آلفا کنترل دستمزد دپارتمان مشاوره
000/400/7 ║ 000/000/7 000/900/1║ 000/400/║ 000/000/7 000/000/1 ║ 000/750/1
000/425/1║ 000/750 ║
کار در جریان بتا دپارتمان حسابرسی
000/340/1║ 000/480 ║ 000/400/8
000/005/1 ║ 000/600/3║
کار در جریان گاما کنترل سربار دپارتمان سیستم ها
000/680/2║ 000/000/6║000/250/5 000/200/1 ║ 000/100/2
000/010/2 ║ 000/900 ║
(2) کنترل سربار کار در جریان زیگما بهای تمام شدة خدمات
000/000/6 ║ 000/250/5 000/780 ║ 000/250/12║
000/585 ║
کار در جریان نتا درآمد خدمات
000/300 ║ ║ 000/500/17 (1)
000/225 ║ 1) درآمد خدمات = 000/500/17= 000/5 × 500/3
1ـمجموع هزینه دستمزد000/400/7 بوده که فقط000/000/7ریال آن به سفارشهای درجریان اختصاص دارد
2ـ مجموعه اقلام دیگر بهای تمام شده سربارکلاً دراین دوره 000/000/6 بوده که فقط 000/250/5 به کار در جریان اختصاص دارد .

فصل چهارم : بهای تمام شدة کالا در مؤسسات بازرگانی
گفتار 1 ـ نظام های بهای تمام شده در مؤسسات بازرگانی
اقلامی از بهای تمام شده که در مؤسسات بازرگانی در اثر تقابل با یکدیگر( بهای تمام شدة کالای فروش رفته ) را بدست می آورند و با قرار گرفتن رقم بهای تمام شده کالای فروش رفته در مقابل درآمد فروش سود ناویژه حاصل از فعالیتهای اصلی این مؤسسات بدست می آید . در جدول زیر نحوة محاسبة بهای تمام شدة کالای فروش رفته در شرکت بازرگانی الف ( برای یک دورة مالی معین ) نشان داده شده است.
بهای تمام شدة موجودی کالا در ابتدای دوره مالی 000/195 ریال
بهای تمام شدة خرید خالص طی دوره 000/1840

بهای تمام شدة کالای آماده برای فروش 000/2035
بهای تمام شده موجودی کالا در انتهای دوره مالی 000/370

بهای تمام شدة کالای فروش رفته 000/665/1
غالباً 2 نظام در مؤسسات بازرگانی به کار برده می شود .
1 ـ نظام دائمی نگهداری اطلاعات بهای تمام شدة موجودیها
2 ـ نظام ادواری نگهداری اطلاعات بهای تمام شده موجودیها
گفتار 2 ـ نظام دائمی : در نظام دائمی حسابی تحت عنوان دوموجودی کالا در دفتر کل بطور دائمی حساب ورود ، خروج و موجودی کالا را نگهداری می‌کند. به عبارت دیگر بهای تمام شده کالای وارده به انبار ( خریداری شده ) به این حساب بدهکار و خروج کالا از انبار ( از مجموعة موجودیها ) در بستانکار این حساب درج می شود و بنابراین ماندة این حساب همواره نشان دهندة موجودی کالاها است .طبعاً در این نظام ماندة حساب موجودی کالا در ابتدای یک دورة مالی بیانگر بهای تمام شده موجودی کالای آماده فروش در انبار شرکت در آخرین لحظه از دورة مالی قبل است . بهای تمام شدة هرگونه خرید کالا موجب افزایش این مانده و بهای تمام شدة کالای رفته موجب کاهش مانده موجودیها می گردد . حسن نظام دائمی نگهداری اطلاعات بهای تمام شدة موجودی این است که دائمی بهای تمام شده موجودی در اختیار تقسیم کنندگان از این اطلاعات و تصمیم گیرندگان است و عیب اصلی آن افزایش حجم عملیات دفترداری به صورت تعدد دفعات خرید وفروش کالا است . و این نظام درمؤسسات
خرده فروشی مقرون به صرفه نیست چون کالاها به دفعات مورد فروش قرار می گیرند .
گفتار 3 ـ نظام ادواری : در نظام ادواری برخلاف نظام دائمی رقم بهای تمام شدة موجودیها در طول یک دورة مالی دائماً دردست نیست و همانطور که از نامش پیداست در پایان هر دورة مالی معین می شود و در این نظام رقم موجودی کالا نشان دهندة بهای تمام شدة موجودی کالا درابتدای دورة مالی است. هرگونه افزایش موجودی طی یک دورة مالی نظام ادواری در حسابی به عنوان خرید کالا ثبت شده و ماندة این حساب در انتهای دوره نشان دهندة بهای تمام شده کالای خریداری شده است و هرگونه کاهش موجودی به دلیل فروش آنها نیز اثری به حساب موجودی کالا نمی گذارد .
گفتار 4 ـ محاسبة بهای تمام شده کالا :
در هریک از 2 نظام قبلی اطلاعات برای محاسبة بهای تمام شدة کالا تکنیکهای مخصوصی وجود دارد که عموماً بکار برده می شود مهمترین انواع روشهای مورد استفاده برای تعیین بهای تمام شده عبارتند از شناسایی ویژه: (ردیابی تک تک کالای وارد شده به انبار و خارج شدن از آن)، اولین صادره از اولین وارده (کالایی که اول وارد انبار می شود زودتر از بقیه کالاهای مشابه خود در جریان فروش قرار می گیرند و اولین صادره از آخرین وارده کالایی که دیرتر از بقیه کالاهای مشابه وارد انبار می شوند زودتر از بقیه خارج می شود) و بالاخره میانگین: ( که در هردو مورد بهای تمام شده موجودی کالا رامیانگین ازبهای تمام شدة کالاهای همسان در نظر می گیرند ) . لازم به ذکر است بهای تمام شده کالای وارد به انبار ( خریداری شده ) یک رقم واقعی و عینی و مساوی با مجموع منابع اقتصادی از دست رفته در ازای کسب کالایی معین است . بنابراین هزینة کل کالای خریداری شده نیز جزئی از بهای تمام شده محسوب می شود .

مثال : شرکت بازرگانی امیدوار به خرید وفروش یک نوع محصول ( برنج گیلانی ) اشتغال دارد در ماه خرداد 2000 کیلو برنج از قرار کیلویی 900 ریال خریداری کرده است و 1200 کیلو برنج به قیمت هرکیلو 1000 ریال فروخته است .هزینة حمل هر کیلو برنج خریداری شده 10 ریال بوده است در ابتدای خردادماه موجودی برنج این شرکت فقط 100 کیلو بود که بهای تمام شده آن کیلوئی 700 ریال بوده است بعلاوه 10 ریال هزینة حمل بود . با فرض اینکه هیچ گونه کالای دیگر در طول مردادماه خریداری نشده و یا فروخته نشده باشد شرکت از روش اولین صادره از اولین وارده برای محاسبة بهای تمام شده استفاده کند می توان ثبتهای لازم را در حسابهای شرکت نشان داد با توجه به اینکه جمع هزینه های اداری و بازاریابی (فروش) شرکت در این دورة زمانی 38000 ریال می باشد در زیر مقایسه های ثبتهای لازم در هردو نظام دائمی و ادواری نشان داده شده است .
ثبتهای لازم در نظام دائمی ثبتهای لازم در نظام ادواری
خرید کالا در خردادماه : خرید
(1) موجودی کالا 000/800/1 (1) خرید کالا 000/800/1
حسابهای پرداختی 000/800/1 حسابهای پرداختی 000/800/1
حمل کالای خریداری شده هزینة حمل :
(2) موجودی کالا 000/20 (2) هزینه حمل کالای خریداری شده : 000/20
بانک (صندوق) 000/20 بانک (وجه نقد) 000/20
فروش کالا : فروش کالا :
(3) حسابهای دریافتی 000/200/1 (3) حسابهای دریافتی 000/200/1
درآمد فروش 000/200/1 درآمد فروش 000/200/1
(4)بهای تمام شدة کالای فروش رفته(1) 000/072/1
موجودی کالا 000/072/1 بهای تمام شدة کالای فروش رفته :
وقوع هزینه های اداری فروش : موجودی اول دوره+خریدطی دوره-موجودی آخردوره
(5) هزینه های اداری فروش 38000 000/891/1=000/71+(000/20+000/800/1)- ً ً ً (2)
حسابهای پرداختی(یاوجه نقد) - وقوع هزینه های اداری فروش=000/072/1=000/819- 38000
(1)000/71=710× 38000=ازحمل موجودی اول دوره 100واحد (4) هزینه اداری فروش
{ 000/072/1 =1200 حسابهای پرداختی 38000
000/001/1=910×از حمل خرید طی دوره 1100واحد واحد کالای
فروخته شده
(2) 900=1200-2000+100= موجودی آخر دوره
000/819=910× 900= بهای تمام شدة موجودی آخر دوره
صورت حساب این شرکت برای خردادماه را می توان به شکل زیر نشان داد توجه کنید که بهای تمام شدة کالای فروش رفته در هردو نظام ادواری و دائمی یکسان و معادل 000/072/1ریال است و در زیر صورت سود و زیان این شرکت و بهای تمام شده کالای فروش رفته نشان داده شده است :

شرکت امیدوار
صورت سود و زیان خردادماه xx13

درآمد فروش 000/200/1 ریال
بهای تمام شده کالای فروش رفته 000/072/1

سود ناویژه 000/128
هزینه های اداری فروش 000/38
صورت بهای تمام شده کالای فروش رفته
برای خردادماه xx 13
بهای تمام شده موجودی کالای ابتدای دوره : 000/71
بهای تمام شده کالای خریداری شده
خرید : 000/800/1
هزینة حمل کالای خریداری شده : 000/20 000/820/1
بهای تمام شدة کالای آماده فروش 000/891/1

بهای تمام شدة موجودی کالا در انتهای دوره ( 000/819 )
بهای تمام شدة کالای فروش رفته : 000/072/1

فصل پنجم
بهای تمام شده در مؤسسات تولیدی – نظام اداری
گفتار 1 ـ معادله بهای تمام شدة فروش رفته :
بهای تمام شده موجودی کالای ـ بهای تمام شده + بهای تمام شده موجودی کالای= بهای تمام شده
ساخته شده در انتهای دوره تولید طی دوره ساخته شده ابتدای دوره کالای فروش رفته
گفتار 2 ـ صورت بهای تمام شده کالای ساخته شده :
صورت بهای تمام شده کالای ساخته شده مکمل صورت بهای تمام شده کالای فروش رفته و نهایتاً صورت سود و زیان محسوب می شود . نمودار زیرنمونه ای از صورت بهای تمام شده کالای ساخته شده را نشان می دهد .
شرکت تولید امید
صورت بهای تمام شدة کالای ساخته شده برای خرداد ماه 1x13
بهای تمام شده کالای تولید شده :
بهای تمام شده مواد مستقیم :
موجودی مواد مستقیم در ابتدای دوره 000/170
خرید خالص مواد طی دوره 000/5200
موجودی مواد مستقیم در ابتدای دوره 000/500 000/870/4
بهای تمام شدة دستمزد مستقیم 000/200/6
بهای تمام شدة سایر عوامل تولید ( سربار ) 000/650/4

بهای تمام شدة عوامل تولید طی دوره 000/720/15
بهای تمام شدة کالای نیمه ساخته ابتدای دوره 000/480
جمع کار در جریان تولید طی دوره 000/200/16
(1) بهای تمام شده کار در جریان تولید انتهای دوره 000/350
بهای تمام شده کالای ساخته شده طی دوره 000/850/15
(1) لازم به ذکر است کار در جریان همان کالای نیمه ساخته می باشد .
گفتار 3 ـ روش ادواری بهای تمام شده :
اقلام بهای تمام شده را می توان به 2 صورت دائمی وادواری گردآوری کرد.در سیستم ادواری جمع آوری
اقلام بهای تمام شده در طول یک دوره بسیار محدود است و تنها در پایان هر دورة معین ( هر فصل یا سال ) با اندک تعدیلاتی به برخی از حسابهای مربوط به بهای تمام شده کالای ساخته شده دست یافت . نظام گردآوری ادواری اقلام بهای تمام شده را نمی توان یک نظام کامل بهای تمام شده دانست چون تنها در پایان هردوره پس از تعیین مقدار موجودیهای نسبی است که می توان به رقم بهای تمام شده کار در جریان و ساخت کالای ساخته شده دست یافت.
نظام دائمی گردآوری اقلام بهای تمام شده روشی از گردآوری اقلام بهای تمام شده است که از طریق حساب کار در جریان ساخت یا کالای در دست تکمیل یا تولید و نظایر آن مداوماً اطلاعاتی را دربارة کار در جریان ساخت کالای تکمیل شده و بهای تمام شده کالای ساخته شده را فراهم می آورد .
گفتار 4 ـ نحوة گردش اقلام بهای تمام شده در روش ادواری :
نحوة گردش اقلام بهای تمام شده در سیستم ادواری را در طرح بعد مشاهد می کنید.

مثال : اطلاعات زیر درمورد عملیات یک شرکت تولیدی برای یک دورة مالی معین است .فرض کنید هیچ گونه موجودی مواد اولیه در ابتدا و انتهای دوره نداشته است .
بهای تمام شدة مواد : بهای تمام شده موجودی کالای ساخته
مستقیم 000/370 شده ابتدای دوره 000/295
غیرمستقیم 000/50 000/420 ریال بهای تما م شده موجودی کالای ساخته
شده انتهای دوره 500/342
بهای تمام شدة دستمزد : بهای تمام شده کالای نیمه ساخته
مستقیم 000/240 (کار درجریان) اول دوره 000/133
غیر مستقیم 000/160 بهای تمام شده کالای نیمه ساخته
000/400 ریال انتهای دوره 000/87
بهای تمام شدة سایر عوامل سربار:
برق و سوخت 000/65
سایر اقلام سربار 500/32
500/97 ریال

500/917
هزینه های اداری فروشی 200/47
دستمزد مواد
000/400 سربار 000 /420
مواد غیرمستقیم 000/50

دستمزد غیر مستقیم 000/160
سوخت وبرق 000/65
سایرعوامل سربار 500/32
دستمزد مستقیم جمع سربار 500/307 مواد مستقیم
000/240 جمع سربار 500/307 000/370

بهای تمام شده کالای وارد شده به خط تولید 500/917
(+) بهای تمام شدة کار در جریان ساخت اول دوره 000/133

(=) بهای تمام شده کار در جریان ساخت طی دوره 500/050/1
(-) بهای تمام شده کاردرجریان ساخت انتهای دوره 000/87
(=) بهای تمام شده کالای ساخته شده طی دوره 500/963
(+) بهای تمام شدة موجودی کالای ساخته شده اول دوره 000/295
(=) بهای تمام شده کالای آماده برای فروش 500/258/1
(-) بهای تمام شده موجودی کالای ساخته شده پایان دوره 500/342
(=) بهای تمام شدة کالای فروش رفته 000/916
(+) هزینه های عمومی ، اداری و فروشی 200/47
(=) جمع بهای تمام شدة عملیات شرکت 200/063/1
گفتار 5 ـ حسابهای دفتر کل در سیستم ادواری بهای تمام شده :
1 ـ حساب موجودی مواد اولیه : خرید مواد در حساب موجودی مواد انعکاس نمی یابد بلکه بهای تمام شدة خرید به حساب «خرید مواد اولیه» بدهکار می شود . در انتهای یک دورة مالی موجودی مواد ابتدایی دوره (که رقم آن از حساب موجودی مواد بدست می آید) بعلاوه جمع مواد خریداری شده طی دوره (که رقم آن از حساب خرید مواد اولیه بدست می آید) نشاندهندة کل مواد آمادة مصرف طی آن دوره است . طبعاً هنگامیکه بهای تمام شدة موجودی مواد اولیه در انتهای همان دوره از رقم مواد آمادة مصرف کم می شود به « بهای تمام شدة مواد مصرفی طی دوره » دست می یابیم . و ماندة حساب موجودی مواد اولیه در انتهای دوره هم در ترازنامه انعکاس می یابد و هم درصورت بهای تمام شده کالای ساخته شده منعکس می شود .
بهای تمام شدة مواد مصرف شده طی دوره:
موجودی مواد در ابتدای دوره: A → از حساب موجودی مواد
(+) خرید مواد طی دوره :
خرید مواد x → از حساب خرید مواد(مانده حساب)
(+) هزینة حمل مواد y → از حساب هزینه حمل
(-) برگشت از خرید و تخفیفات مواد z → از حساب برگشت از خریدوتخفیفات
B
مواد آمادة مصرف C
(-) بهای تمام شدة موجودی مواد انتهای دوره D از حساب موجودی ( مواد )
مواد مصرف شده طی دوره E
2 ـ حساب موجودی کار ذر جریان ساخت ( تولید ): اندازه گیری های فیزیکی مثل شمارش و غیره و تعیین بهای تمام شده مواد و دستمزد و سربار موجود در آنها باید در انتهای یک دورة مالی معین تعیین و به عنوان یکی از دارائیهای شرکت در ترازنامه منعکس شود و ماندة حساب کار در جریان ساخت انتهای دوره علاوه بر ترازنامه ، درصورت بهای تمام شدة کالای ساخته شده نیز نشان داده می شود .
3 ـ حساب موجودی کالای ساخته شده
4ـ حسابهای مرتبط با هزینه های عمومی کارخانه ( سربار )
5 ـ حساب کنترل هزینه های سربار
6 ـ حساب تولید : این حساب کلیدی که درپایان هر دورة مالی باز وبسته می‌شود رقم و بهای تمام شدة کالای تولید شده را به عنوان ماندة خود نشان می دهد و عملاً از آن برای محاسبة بهای تمام شدة کالای ساخته شده استفاده می شود . ماندة این حساب بعداً به حساب عملکرد بسته می شود .
گفتار 6 ـ ثبتهای روزنامه در نظام ادواری بهای تمام شده :
در روش ثبت ادواری موجودیها مدارک ثبت دائمی موجودیها نگاهداری نمیشود بلکه تنها به ثبت خرید مواد در حسابها اکتفا می شود و فقط در آغاز و انجام هر دوره به موجودیها رسیدگی شده و ماندة حسابها به منزلة بهای کالای مصرفی ظرف دوره تلقی می شود .
نمونه ای از نحوه ثبت اقلام مختلف بهای تمام شده : لازم به ذکر است که اعداد ذکر شده در هر ثبت فرضی عنوان شده است .

1 ـ خرید مواد :
خرید مواد 000/160
بانک 000/160
2 ـ صدور مواد از انبار : فرض کنید مواد مستقیم به بهای تمام شده 000/120 ریال و مواد غیر مستقیم به بهای 000/40 ریال از انبار مواد صادر و در خط تولید بکار برده شده است این رویداد در نظام ادواری هیچ گونه ثبتی ندارد .
3 ـ بهای تمام شدة دستمزد :
هزینة دستمزد 000/70
دستمزد پرداختی 000/70
نکته : درصورتیکه از جمع مبلغ دستمزد 000/36 ریال دستمزد مستقیم و 000/34 ریال دستمزد غیر
مستقیم باشد ثبت دیگری لازم است . دستمزد مستقیم 000/36
کنترل سربار 000/34
هزینة دستمزد ( کنترل دستمزد ) 000/70
و هنگامیکه دستمزد پرداخت شود به این طریق ثبت می شود .
دستمزد پرداختی 000/70
وجه نقد ـ بانک 000/70
4 ـ وقوع هزینه های سربار
هزینة آب و برق 000/6
بانک 000/6
کنترل سربار 000/6
هزینة آب و برق 000/6
نکته : توجه داشته باشید که در این ثبت ها ابتدا حساب هزینة آب و برق و گاز بدهکار شده و سپس این هزینه ها چون به کارخانه مربوط می شود به حساب کنترل سربار انتقال یافته است .
5 ـ تکمیل تولید کالا و انتقال کالای ساخته شده به انبار : این رویداد هیچ ثبتی ندارد .
6 ـ فروش کالا :
وجه نقد ـ بانک 000/300
فروش 000/300
گفتار 7 ـ ثبتهای لازم در یک دورة مالی :
نقش های حساب تولید : حساب تولید درپایان هر دورة مالی نقش اساسی و کلیدی دارد و عملاً واسطة میان حسابها ی مختلف مرتبط با اقلام بهای تمام شده و حساب سود وزیان یا عملکرد :
مثال : فرض کنید اطلاعات زیر در مورد شرکت تولیدی در اختیار دارید :
موجودی ابتدای دوره : مواد 100 ریال موجودی انتهای دوره : مواد 170
کار درجریان 80 ریال کار درجریان 120
کالای ساخته شده 300 ریال کالای ساخته شده 210
برخی از اطلاعات طی دوره : خرید مواد اولیه 380 انواع مختلف سربار 200
برگشت از خرید مواد 10 دستمزد مستقیم 520
درآمد فروش 2150 هزینه های اداری 420
نکته : درمبحث قبلی نحوة ثبت حسابها توضیح داده شدو الان چگونگی بستن این حسابها را توضیح میدهیم .
1 ـ ثبت بستن حساب خرید مواد :
حساب تولید 380
حساب خرید مواد 380
2 ـ بستن حساب برگشت از خرید و تخفیفات مواد :
حساب برگشت از خرید 10
حساب تولید 10
3 ـ بستن حساب هزینه دستمزد :
حساب تولید 520
حساب دستمزد مستقیم 520
توجه : که بهای تمام شده دستمزد غیرمستقیم درطول یک دوره به یکی از حسابهای سربار تحت همین عنوان بدهکار شده است .
4 ـ بستن حسابهای مربوط به هزینه های سربار :
حساب هزینه بدهکار
حساب تولید بستانکار
حساب تولید 200
حسابهای سربار 200
5 ـ برای صفر کردن ماندة اولیة حساب :
حساب تولید 100
حساب موجودی مواد 100
6 ـ برای وارد کردن ماندة انتهای دورة موجودیهای مواد به این حساب :
حساب موجودی مواد 170
حساب تولید 170
7 ـ برای حذف ماندة اول دوره از حساب : حساب تولید 80 حساب کاردرجریان ساخت 80 8 ـ برای انتقال ماندة جدید به این حساب : حساب کار در جریان ساخت 120 حساب تولید 120 با انجام ثبتهای مذکور در بندهای مختلف حالا ماندة حساب تولید معادل بهای تمام شده کالای ساخته شده خواهد بود. این رقم را نیز می توان در صورت بهای تمام شده کالای ساخته شده بدست آورد و رقم نهایی این صورت دقیقاً مساوی با ماندة حساب تولید در پایان دوره است که با انجام ثبت زیر به حساب عملکرد و سود و زیان انتقال می یابد .
حساب خلاصه سود و زیان و عملکرد 980 حساب تولید 980 صورت بهای تمام شده کالای ساخته شده برای دورة منتهی به 29/12/ xx13 تولید طی دوره بهای مواد مصرفی ( مستقیم و غیرمستقیم ) موجود مواد ابتدای دوره 100 (+) خرید مواد طی دوره 380 (-) برگشت از خرید 10 موجودی مواد آمادة مصرف 470/370 (-) موجودی مواد انتهای دوره 170 دستمزد مستقیم 300 + 200 + 520 ◄═ 1020 (+) سایر عوامل تولید ( سربار ) (+) کار در جریان ساخت ابتدای دوره 80 (=) جمع بهای تمام شده کار در جریان تولید طی دوره 1100 (-) کار درجریان ساخت انتهای دوره 120 بهای تمام شده کالای ساخته شده و انتقالی به انبار 980 خلاصة سود وزیان برای این شرکت درآمد فروش 2150 بهای تمام شدة کالای فروش رفته موجودی کالای اول دوره 300 (+) تولید طی دوره 980 (=) کالای آماده برای فروش 1280 (-) موجودی انتهای دوره 210 1070 سود ناویژه 1080 (-) هزینه های اداری و . . . 420 (=) سود ناویژه 660 گفتار 8 ـ برای حذف ماندة اول دوره از حساب حساب عملکرد ( خلاصة سود و زیان ) 300 حساب موجودی کالای ساخته شده 300 برای انتقال ماندة جدید به حساب : حساب موجودی کالای ساخته شده 210 حساب عملکرد ( خلاصه سود و زیان ) 210 گفتار 9 ـ بستن حسابهای موقت درآمد و انواع هزینه های غیر تولیدی حساب درآمد فروش 2150 حساب عملکرد ( سود و زیان ) 2150 و انواع هزینه ها نیز : حساب خلاصه سود و زیان 420 انواع حساب های هزینة عمومی 420 فصل ششم حسابداری مواد و بهای تمام شدة آن
گفتار 1 ـ خرید مواد فرآیند خرید مواد (سفارش) معمولاً سه فرم اصلی اطلاعاتی کاربرد دارد : 1 ـ فرم درخواست خرید مواد ، 2 ـ فرم سفارش مواد ، 3 ـ فرم رسید انبار 1 ـ فرم درخواست خرید مواد ، این فرم یک سند مکتوب است که معمولاً افراد درگیر در خط تولید و نیازهای آن یا مسئولین انبار شرکت به کمک این فرم نیاز به تأمین مواد اولیه را به اطلاع واحد خرید و سفارشات می رساند که در این فرم : 1/ شمارة سریال چاپ شده از قبل 2/ نام واحد یا فرد درخواست کنندة مواد 3/ مقدار درخواست مواد 4/ مشخصات کالای مورد سفارش . 2 ـ در فرم سفارش مواد : 1/ نام و آدرس شرکت 2/ شمارة سریال از قبل چاپ شده 3/نام فروشنده 4/ تاریخ سفارش و مهلت ارسال کالا 5/ شرایط حمل و شرایط پرداخت بهای مواد 6/ شرح مقدار مواد و بهای آن . لازم به ذکر است که این فرم ها در چند نسخه تشکیل می شود . 3 ـ در فرم رسید انبار : 1/شمارة مسلسل 2/ نام فروشنده 3/ تاریخ دریافت مواد 4/ شمارة درخواست خرید 5/ شمارة وسیلة نقلیه 6/ نام و امضای تحویل گیرنده .
گفتار 2 ـ نحوة ثبت خرید مواد در دفاتر : در نظام ادواری موجودی کالا : خرید مواد ـ ( بدهکار ) بستانکاران ( یا وجه نقد ) ـ ( بستانکار ) درنظام دائمی موجودی کالا : موجودی مواد ـ ( بدهکار ) بستانکاران ( یا وجه نقد ) ـ ( بستانکار ) گفتار 3 ـ مشخصات کارت کالا در انبار : 1/نام وشرح ماده 2/شماره یا کد شناسایی آن 3/حد سفارش مواد 4/مقدار سفارش مجدد 5/مقادیر وارد به انبار 6/موجودی کالا در هر زمان گفتار 4 ـ روشهای تعیین بهای تمام شدة مواد : 1ـ روش شناسایی ویژه : یعنی بهای تمام شدة معین تک تک واحدهای آن که از انبار صادر شده یا در انبار موجود است چون ما کاری با این بحث نداریم بنابراین از توضیح زیاد در این مورد پرهیز می کنیم. ولی لازم به ذکر است که مؤسساتی که با طیف وسیعی از انواع اقلام مواد اولیه سروکار دارند باید از روشهای دیگری که امکان دستیابی به اطلاعات بهای تمام شده از طریق آنها ساده تر است استفاده کنند . روش میانگین بهای تمام شده یکی از این روشهاست . 2 ـ روش میانگین بهای تمام شده : 1/ روش میانگین ساده ( حسابی ) 2/ روش میانگین موزون دراینجا فقط به توضیح روش میانگین موزون اکتفا می کنیم : در بسیاری از صنایع ، روشهای توضیح داده شده نمیتواند روشهای مناسبی برای تقسیم هزینه ها باشد به همین علت ،اغلب اوقات ضرائبی با توجه به عواملی از قبیل پیچیدگی ساخت ،زمان صرف شده در تولید محصول ،تنوع در نوع کار انجام شده ،مقدار مواد مصرف شده و غیره برای هر محصول درنظر گرفته میشود ،بمنظور تقسیم جمع هزینه ها به هریک از محصولات ، لازم است ضرائب تعیین شده در هریک از کالای ضرب شده ضرب شود . مثال : واحد ریال سهم محصول الف با تولیدی به میزان 000/20 000/000/4 سهم محصول ب با تولیدی به میزان 000/15 000/000/3 سهم محصول ج با تولیدی به میزان 000/10 000/000/2 سهم محصول د با تولیدی به میزان 000/15 000/000/3 با استفاده از این ارقام ضرائب درنظر گرفته شده برای چهار محصول عبارتند از : محصول الف 3 ، محصول ب 12 ، محصول ج 5/13 ، محصول د 15 نتیجه در جدول زیر نمایش داده شده است . محصول واحد × ضریب = مقدارباتوجه به ضریب هزینه هرواحد جمع هزینه های تولیدی الف 000/20 3 000/60 20 000/200/1 ریال ب 000/15 5/12 000/180 20 000/600/3 ج 000/10 5/13 000/135 20 000/700/2 د 000/15 15 000/225 20 000/500/4 000/600 000/000/12 هزینة هر واحد (20) ریال از طریق تقسیم جمع هزینه های تولیدی به جمع مقدار واحدها با توجه به ضرایب ( 000/600 ÷ 000/200/1 ) محاسبه شده است . 2 ـ روش اولین صادره از اولین وارده (fifo ) در جریان قیمت گذاری برمبنای fifo فرض می شود که مواد به همان ترتیبی که وارد انبار شده است از انبار خارج می شود و بعبارت دیگر مواد صادر در مرحله اول از اولین محموله رسید انبار بعمل می آید تا مواد مزبور تمام شود و سپس مواد صادر در محل دومین محموله بعمل می آید و می توان به این قانون دست یافت که مواد به همان ترتیبی که وارد انبار می شوند به همان ترتیب از انبار خارج می شوند .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 85   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید