زلزله و آتشفشان
13صفحه
مقدمه مترجمان
ایران کشوری است زلزله خیز، زلزله های مختلف قرن اخیر گواه این حق اخیر گواه این است که هیچ نقطه ای از خاک سرزمین مان از این حادثه طبیعی مصون نیست. زلزله مثل گردش زمین، باد و طوفان و یا درخشش خورشید و آمدن باران، پدیده ای کاملاً طبیعی ، انکار ناشدنی اما چاره پذیر است .واقعیت تلخ این است که انسانها را زلزله نمی کشد بلکه خانه های سست بنیاد می کشد.
امروزه با آگاهیها و اطلاعاتی که درباره ساختمان کره زمین وزلزله داریم برای ترسیم نقشه ای مناطق در معرض خطر کافی است، اما با این همه،مردم بازهم در همین مناطق خطرناک ،خانه های سست و غیر مقاوم می سازند .در نتیجه بسیاری از شهرهای ما از جمله کلان شهر تهران با تهدید زلزله های بسیار ویرانگر روبرو هستند.
با امید به روزگاری که در آن بتوانیم زلزله را به موقع پیش بینی کنیم .فعلاً تنها راه نجات این است که خانه یمان را در برابر زمین لزره مقاوم و استوارتر بسیازیم.
منشاء زمین
به نظر دانشمندان زمین حدود 6/4 میلیارد سال پیش تشکیل شده است و از آن زمان سطح زمین بصورت تدریجی طی مراحل مختلف شکل گرفته است . به احتمال زیاد زمین میلیونها سال پس از یک انفجار در فضا ایجاد شده است. این انفجار حجم عظیم و وسیعی از گاز وذرات گرد و غبار ایجاد کرده است. دانشمندان فکر می کنند ذرات به یکدیگر متصل شده و به هم جوش خورده اند، تا توده های عظیمی از مواد مذاب شده ، که بالاخره تبدیل به سیارات امروزی شده اند را ایجاد کنند.
به راحتی می توان تصور کرد که زمین ایجاد شده به طور باور نکردنی داغ بوده ودر سطح آن دریایی از سنگهای مذاب وجود داشته است. حدود 4 میلیارد سال پیش به آرامی شروع به سرد شدن کرد وبه لایه های مختلفی تقسیم شد.
سنگین ترین ماده برای تشکیل هسته یا قسمت مرکزی زمین فرو افتاد اما هنوز به طرز باور نکردنی داغ مانده بود ماده کم چگالی تر ، لایه های اطراف هسته را تشکیل داد. در سطح ،ماده مذاب به اندازه کافی سرد شده تا یک پوسته سنگی که به اعتقاد دانشمندان با آتشفشانهای بسیاری پوشیده شده است را تشکیل دهد.
قاره های اولیه احتمالاً از سنگ تشکیل شده است که این سنگ از آتشفشان به روی سطح جریان پیدا کرده و سرد شده و پوسته ضخیم تری را تشکیل داده است. اقیانوسها ممکن است در لایه های زیرین حین فشرده شدن گازهای فرار فورانهای آتشفشانی ظاهر شوند که متشکل از قطرات ریز فشرده آب می باشند. پس اتمسفر اولیه زمین ، احتمالا ً بوسیله گازهای آتشفشانی تشکیل شده است.
وضع موجود زمین
اگر چه سطح زمین ظاهراً جامد وثابت به نظر می رسد ولی هنوز تغییراتی در حال شکل گیری می باشد. سطح زمین به طور مداوم در حین مراحل مختلف تدریجاً به سمت بالا ساخته می شود یا به سمت پایین شکسته می شود. بیشتر تغییرات مشاهده شده بسیار آرام رخ می دهد ، ولی توسط تجهیزات علمی مخصوص قابل تشیخص می باشد. برای تشکیل یک رشته کوه میلیاردها سال طول می کشد. اما یک فوران شدید آتشفشان یا یک زلزله ویران کننده می تواند سطح زمین را طی چند روز، چند ساعت یا حتی چند دقیقه تغییر بدهد.
ساختار زمین
زمین تقریبا شبیه یک کره می باشد اما اندکی در قطب شمال و قطب جنوب پهن بوده و شامل 3 لایه اصلی پوسته ، جبه وهسته است . هر لایه از انواع مختلف سنگ تشکیل شده است.
زلزله و آتشفشان
