فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:152
چکیده:
مقـدمه
اولین پالایشگاه جهان در پولشیتی، رومانی در سال 1856 ساخته شده، تا قبل از اشغال رومانی توسط نازی ها چندین پالایشگاه دیگر نیز با سرمایه گذاری شرکت های آمریکایی در همان محل تاسیس گردید. اکثر این پالایشگاه ها در طی بمباران نیروی هوایی آمریکا در عملیات تیدال ویو در 1943 از کار افتادند. پس از این حادثه این پالایشگاهها دوباره سازی گردیده اند. پالایشگاه قدیمی دیگر پالایشگاه Oljeon می باشد که هم اکنون به عنوان موزه در میراث جهانی یونسکو به عنوان سایت انگلسبرگ (Engelsberg) ثبت شده است. این پالایشگاه در 1875 افتتاح گردیده است. پالایشگاه های اولیه درایالات متحده تنها نفت سفید را پالایش می کردند و مابقی محصولات پالایش نشده به نزدیک ترین رودخانه تخلیه می گردید. با اختراع اتومبیل پالایشگاه ها به سمت تولید بنزین و سوخت دیزل هدایت شدند که تا به امروز به عنوان اصلی ترین فرآورده پالایشگاه شناخته می شوند. پس از نیمه دوم قرن بیستم در ایالات متحده سازمان های محیط زیست قوانین بسیار محدودکننده ای برای احداث پالایشگاه های جدید (از نظر آلودگی های آب و هوا) و ضع نموده اند. این شرایط احداث پالایشگاه های جدید در آمریکا را بسیار محدود و پرهزینه کرده است بطوریکه آخرین پالایشگاه نفت احداث شده در ایالات متحده مربوط به سال 1976 می باشد. تشخیص اینکه کدام پالایشگاه هم اکنون بزرگترین پالایشگاه جهان است کار مشکلی است. زمانی ادعا می شد پالایشگاه راس التانورا در عربستان سعودی متعلق به آرامکو صاحب این عنوان است. با این حال می توان ادعا نمود که در قرن بیستم پالایشگاه آبادان واقع در ایران بزرگترین پالایشگاه جهان بوده است. این پالایشگاه در طی جنگ ایران و عراق متحمل خسارات فراوانی شد. هم اکنون کتاب ثبت رکوردهای گنیس (اکتبر 2006) پالایشگاه BP Ameco واقع در تگزاس ایالات متحده را به عنوان پالایشگاه دارای بیشترین ظرفیت پالایش (با ظرفیت 433،000 بشکه در روز) ثبت کرده است.
در شکل پروسس های معمول در یک پالایشگاه نفت نشان پالایشگاه های نفت شامل واحد های پروسس مختلفی است که در ذیل به توضیح مختصر هر یک از موارد می پردازیم:
واحد نمک زدایی(Desalter Unit) طی عملیات شستشو قبل از آنکه نفت خام به واحد جداسازی اتمسفریک منتقل گردد نمک از نفت جدا می گردد.
واحد جداسازی اتمسفریک (Atmospheric Distillation Unit) نفت خام به برش های مختلف تقطیر می شود.
واحد جداسازی خلا (Vacuum Distillation Unit) باقیمانده مواد از واحد جداسازی اتمسفریک بیشتر از هم جدا می گردند.
واحد بهبود هیدروتریتور نفتا (Naphta Hydrotreator Unit) با استفاده از هیدروژن از نفتای حاصل از برج تقطیر گوگردزدایی می شود..
واحد اصلاح کاتالیستی (Catalytic Reformer Unit) این واحد دارای کاتالیست می باشد که برای تبدیل رنج تبخیر نفتا به محصولات بهینه با اکتان بالا استفاده می گردد. یکی از تولیدات جانبی واحد اصلاح کاتالیستی هیدروژن می باشد که در هیدروتریتور و هیدروکراکر استفاده می گردد.
واحد هیدروتریتور چگالشی (Distillate Hydrotreator) سوخت دیزل چگالیده را پس از برج جداکننده گوگردزدایی می کند.
واحد شکافت کاتالیستی سیالی (Fluid Catalytic Cracking Unit) برش های سنگین تر برج تقطیر را به برش های سبک تر و با ارزش تر ارتقا می دهد.
واحد شکافت هیدروکراکر (Hydrocracker Unit) با استفاده از هیدروژن برش های سنگین تر را به برش های سبک تر با ارزش بیشتر تبدیل می کند.
واحد اصلاح مرکس (Merox Treater) در برخی موارد ویژه همانند اصلاح سوخت جت یا یک پروسه مرکس برای اکسیداسیون مرکاپتان ها به مواد آلی استفاده می گردد.
فرآیند کک سازی (Caking Process) طی این پروسه آسفالت به بنزین و سوخت دیزل تبدیل می شود و کک به عنوان باقیمانده می ماند.
واحد آلکالیشن (Alkylation Unit) (برای پروسه ترکیب و اختلاط اجزایی با عدد اکتان بالا تولید می کند.
واحد دیمرزاسیون (Dimerization Unit)
وحد ایزومریزاسیون (Isomeration Unit)مولکول های خطی را به مولکول های حلقوی که دارای اکتان بالاتری می باشند تبدیل می کند و محصول جهت اختلاط به درون واحد الکالیشن و یا بنزین هدایت می گردد.
واحد تغییر بخار (Steam Reforming Unit) هیدروژن مورد نیاز برای واحدهای هیدروکراکر و هیدروتریتور را تامین می کند.
واحدهای گاز مایع شده پروپان و سوخت های گازی مشابه این واحدها به صورت مدور می باشند تا توانایی تامین سوخت های مزبور را به صورت مایع داشته باشند.
مخازن ذخیره نفت خام و فرآورده های پالایش شده.
واحدهای یوتیلیتی همانند برج های خنک کن، واحد آب، واحد بخار، واحد جمع آوری و تصفیه فاضلاب.
فراورده‌های نفتی
درحالی‌که مصرف کننده عادی تصور می‌کند که شمار فراورده‌های نفتی نظیر بنزین ، سوخت جت ، نفت سفید و غیره محدود است، ولی بررسیهایی که موسسه نفت آمریکا ( API ) در مورد پالایشگاههای نفت و کارخانه‌های پتروشیمی انجام داده است، نشان می‌دهد که بیش از ۲۰۰۰ فراورده نفتی با مشخصات منحصر بفرد تولید می‌شود که در ۱۷ گروه طبقه‌بندی می‌شوند و عبارتند از:
گازهای سوختی - گازهای مایع - انواع بنزین - سوختهای توربین گازی (جت) - نفت سفید - فراورده های میان تقطیر (سوخت دیزل و نفت کوره های سبک) - نفت کوره باقیمانده ای - روغن‌های روان‌ساز - روغن‌های سفید - فراورده های میان روغن‌های ترانسفورماتور و کابل- گریس- مومها (واکس) - آسفالتها - ککها - دوده‌ها - مواد شیمیایی ، حلالها ، متفرقه.
منابع خوراک پالایشگاه
مواد خام پایه پالایشگاهها نفت خام است. اگر چه در بعضی موارد از نفتهای سنتزی حاصل از سایر منابع (جیلسوتیت، ماسه‌های قیری ، غیره) نیز استفاده می‌شود.
فرایندهای پالایش در پالایشگاه
تقطیر نفت خام
دستگاه‌های تقطیر نفت خام ، نخستین واحدهای فراورش (پالایش) عمده در پالایشگاه هستند. تفکیک نفت خام در دو مرحله صورت می‌گیرد، اول تفکیک جزء به جزء همه نفت خام در فشار اتمسفر و سپس ارسال باقیمانده دیر جوش این مرحله به دستگاه تفکیک دیگری که تحت خلاء شدید عمل می‌کند. بنابراین ، نفت خام پس از حرارت در کوره در برج تقطیر اتمسفری به فراورده‌های زیر تفکیک می‌شود:
گازهای سوختی ( که عمدتا شامل متان و اتان است ) ، گازهای سبکتر (شامل پروپان ، بوتان و همچنین متان و اتان است) ، نفتهای سبک تثبیت نشده ، نفتهای سنگین ، نفت سفید ، نفت گاز اتمسفری و باقیمانده خام برج تقطیر اتمسفری (ARC). در برج تقطیر در خلاء نیز باقیمانده برج تقطیر اتمسفری به جریان نفت گاز خلاء و باقیمانده برج تقطیر در خلاء (VRC ) تفکیک می‌شود. نفت گاز اتمسفری و نفت گاز خلاء را غالبا برای تولید بنزین ، سوخت هواپیما و سوخت دیزل به واحد هیدروکراکینگ یا کراکینگ کاتالیزی می‌فرستند.
باقیمانده برج خلاء را نیز می‌توان در واحدهای گرانروی شکن ، کمک‌سازی و یا آسفالت‌زدایی برای تولید نفت کوره سنیگن و یا خوراک واحد کراکینگ و یا مواد خام روغن روان‌سازی پالایش کرد. باقیمانده نفت خامهای آسفالتی را می‌توان برای تولید آسفالت جاده سازی و یا پشت بام ، مورد عملیات یا پالایش دیگری قرار داد.
گزارش کارآموزی پالایشگاه آبادان واحد کت کراکر – CR1
