یکی از بزرگترین مشکلاتی که بناهای فرهنگی نظیر موزه ها، گالری ها و کتابخانه ها با آن روبه رو هستند نیاز به گسترش و تامین فضا برای اثار جدید است. این امر در کتابخانه های قدیمی که امروزه با گسترش صنعت چاپ و همچنین اضافه شدن اسناد اطلاعاتی دیجیتال مواجه شده اند بیش از پیش محسوس می باشد.
پیداست که تنها راه پیش رو بازسازی ساختمان های قدیمی گسترش بنا و در برخی مواقع الحاق ساختمانی جدید است. چنین رویکردهایی در بناهایی نظیر موزه هنر مدرن نیویورک و یا کتابخانه های ملی نظیر کتابخانه ملی فرانسه که سابقه فعالیت آنها به قرن ها رسیده و میلیون ها کتاب را در خود جای داده اند به طراحی ساختمان هایی جدید انجامیده است.
بدین ترتیب در نظر گرفتن میزان گسترش و نیازهای آتی چنین بناهایی از جمله عواملی است که در هنگام طراحی می بایست مدنظر قرار گیرد.
خلاقیت در معماری نورمن فاستر در فرم با عملکرد محدود نمی شود بلکه تمامی ابعاد کالبدی و غیرکالبدی ساختمان از طراحی فرم گرفته تا تاثیرات فرهنگی، روانشناختی و محیط زیست همگی از هوش و هنر این معمار با تجربه بهره می برند. یکی از بهترین نمونه هایی که در آن نوآوری های فاستر موجب جیرت منتقدین و معماران نسل جوان شده است ساختمان کتابخانه ای است در برلین که به مغز برلین شهرت یافته و سیمای متفاوت ان امروزه به شاخصی فرهنگی برای پایتخت تبدیل شده است.
دانشگاه ازاد برلین به عنوان مهم ترین انستیتوی علمی شهر سمبل و محور گرایشات فکری نسل معاصر محصوب می شود و نقشی اساسی در شکل گیری و حیات طبقه روشنفکر برلین پس از جنگ جهانی تاکنون داشته است. در طرح بازسازی ساختمان های این دانشگاه طراحی کتابخانه ای برای دانشکده زبان و ادبیات به دفتر معماری نورمن فاستر سپرده شد که کتب و منابع یازده دپارتمان را در خود جای داده است. الگوی استفاده از حیاط های مرکزی در شهر برلین در بسیاری از ساختمان ها دیده می شود ساختار فضایی ساختمان قدیمی دانشگاه که به پیروی از اصول جنبش مدرن طراحی شده است نیز برآمده از بناهایی است که پیرامون چندین حیاط مرکزی کوچک و بزرگ گردهم آمده اند. در طرح فاستر فضای مورد نیاز برای کتابخانه جدید با حذف چندین ساختمان قدیمی و اتصال شش حیاط مرکزی به یکدیگر ایجاد شده است.
همان گونه که تاریخچه معماری موزه را می توان به قبل و بعد از طراحی موزه گوگنهایم توسط فرانک گهری تفکیک نمود معماری کتابخانه نیز توسط دو بنای شاخص وارد مرحله جدیدی گردید. شاهکاری از رم کولهاوس و بنایی هیرت انگیز از دفتر معماری هرزوگ و دمورن در سال ۱۹۹۴ مسابقه ای برای طراحی کتابخانه دانشکده تکنولوژی براندنبرگ برگزار گردید که هرتزوگ و دمورن برندگان نهایی آن اعلام شدند. هرچند که طرح اولیه آنها تغییرات بسیاری نمود اما سرانجام طرح نامتعارف این بنا که اجرای آن چهارسال به طول انجامید تقریبا همزمان با کتابخانه معروف سیاتل اثر رم کولهاوس افتتاح گردید. دانشگاه فنی براندنبرگ در سال ۱۹۹۱ در کتبوس شهری که در آن زمان هنوز چهره شهری کمونیستی را به خود می دید تاسیس گردید و از آنجایی که تمامی ساختمان های مجموعه از لحاظ فرم و رنگ و مصالح مشابه یکدیگر بودند هرزوگ و دمورن در طراحی بنای کتابخانه مرکز ارتباطات و اطلاعات با حروف اختصاری IKZM در زبان آلمانی سعی کرده اند تا ضمن تعدیل یکنواختی معماری موجود در پیرامون سایت بنایی شاخص و متفاوت را به عنوان شاخصه تغییر و تحول به دانشگاه بیافزایند. هرچند که فرم ظاهری بنا فرمی آمیب گونه سیال و حتی تصادفی به نظر می رسد اما رسیدن به فرم نهایی این ساختمان با ارتفاع ۳۲ متر پس از مطالعات، ساخت ماکت های آزمایشی بررسی سکانس های حرکتی ممکن در داخل و خارج از بنا و در یک کلام با وسواس بسیار زیاد و معمول در دفتر معماری هرزوگ و دمورن حاصل شده است.
ارتباط بصری میان داخل و خارج بنا و همچنین ارتباط فضایی مناسب میان طبقات مختلف و فضاهای داخلی به سرزندگی و پویایی ساختمان کمک نموده و جلوه ای عینی از حیات دانشجویان در کتابخانه را به نمایش می گذارد. در اینجا به خوبی معماران متوجه تفاوت های عملکردی و کیفیت فضایی میان دوگونه متفاوت این عملکرد یعنی کتابخانه دانشگاه و کتابخانه عمومی بوده و ساختمان را کاملا هماهنگ با نیازهای دانشجویان طراحی نموده اند. سالن های مطالعه در ابعاد و ارتفاع های مختلف طراحی شده و به خوبی از نور کنترل شده طبیعی بهره می برند. در درون بنا دو زون دایره ای شکل فضاهای خدماتی و ارتباطی را در خود جای داده اند. پلکانی مدور و تندیس گونه تمامی طبقات را شکافته و به یکدیگر متصل می سازد. طراحی این پلکان با قطر شش متر و با رنگ های بنفش و سبز به نحوی است که در آن فضا برای مکث و گفتگو میان دانشجویان وجود دارد. به طور کلی برخلاف جداره خارجی که تکرنگ می باشد رنگ در داخل بنا به طور مبالغع آمیزی زیاد و البته هدفمند استفاده شده است. رنگ های تند بنفش، آبی، صورتی، قرمز و زرد در تمامی عناصر فضای داخلی نظیر ستون، کف، دیوار و نرده ها و قفسه ها دیده می شود. تنها سالن های مطالعه برای حفظ تمرکز مخاطبین خاکستری و سفید باقی مانده است.
دانلود پاورپوینت نمونه موردی کتابخانه- 28 اسلاید