تحقیق درمورد مولانا کمال‌‌الدین سیدعلی محتشم کاشانی

اختصاصی از هایدی تحقیق درمورد مولانا کمال‌‌الدین سیدعلی محتشم کاشانی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دسته بندی : تاریخ و ادبیات

فرمت فایل :  Doc ( قابلیت ویرایش و آماده چاپ ) Word

---

قسمتی از محتوی متن ...

تعداد صفحات : 12 صفحه

مولانا کمال‌‌الدین سیدعلی محتشم کاشانی .
جنسیت: مرد نام پدر: خواجه میراحمد تولد و وفات: (شاعر - .
.
.
) قمری محل تولد: ایران - اصفهان - کاشان شهرت علمی و فرهنگی: شاعر ملقب به شمس‌الشعراء.
اصل وی از نراق بود.
محتشم در بیتی از دیوان خود به نام و سیادت خویش اشاره کرده است.
بازرگان‌زاده‌ای بود که در جوانی کسب پدر را که بزازی بود دنبال کرد ، سپس از آن شغل کناره گرفت و به شاعری پرداخت.
وی نزد مولانا صدقی استرآبادی فن شعر را آموخت و با شاعرانی چون: حیرتی تونی ، محشی بافقی ، حالی گیلانی ، ضمیری اصفهانی و دیگران رابطه دوستانه داشت و با آنان مشاعره و مکاتبه می‌کرد و با استفاده از مهارت در شاعری خیلی زود مورد توجه قرار گرفت و زندگی مرفهی را ترتیب داد.
محتشم در اصل ، قصیده‌سرائی مداح بود و شاه‌طهماسب و شاهزادگان صفوی و شاهان و امرای هند مانند اکبرشاه و عبدالرحیم‌خان ، خان‌خانان را می‌ستود ، ولی عمدهٔ‌شهرت او در ساختن اشعار مذهبی بوده ، به‌ویژه در رثای ائمهٔاطهار (ع) بوده است.
وی در شعر و نثر پیرو استادان پیشین خصوصاً شاعران سدهٔ هشتم بوده است و قصیده‌های خود را بیشتر در جواب استادان گذشته سروده است.
محتشم در سرودن ماده ، تاریخ ، معما ، مرثیه ، و منقبت شهرت داشته است.

متن بالا فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.شما بعد از پرداخت آنلاین فایل را فورا دانلود نمایید

بعد از پرداخت ، لینک دانلود را دریافت می کنید و ۱ لینک هم برای ایمیل شما به صورت اتوماتیک ارسال خواهد شد.

عقلانیت مولانا 9 ص

اختصاصی از هایدی عقلانیت مولانا 9 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 9

عقلانیت مولانا

جان فشان ای آفتاب معنویمر جهان کهنه را بنمای نوی

مولانا جلال الدین در دفتر چهارم مثنوی، داستان کوتاهی می‌سراید که بخشی از آن چنین است:

مورکی بر کاغذی دید او قلمگفت با موری دگر این راز همکه عجایب نقش‌ها آن کلک کردهمچو ریحان و چو سوسن زار و ورد

گفت آن مور: اصبع است آن پیشه‌ور

وین قلم در فعل فرع است و اثر

گفت آن مور سوم: کز بازو است

کاصبع لاغر ز زورش نقش بست

همچنین می‌رفت بالا تا یکی

مهتر موران فطن بود اندکی

گفت کز صورت مبینید این هنر

که به خواب و مرگ گردد بی‌خبر

صورت آمد چون لباس و چون عصا

جز به عقل و جان نجبند نقش‌ها

بی‌خبر بود او که آن عقل و فواد

بی ز تقلیب خدا باشد جهاد

یک زمان از وی عنایت بر کند

عقل زیرک ابلهی‌ها می‌کند

در این داستان، مولانا ضمن این که با روشنی تمام، عالم واقع را تبیین می‌کند و نسبیت فهم ما را از جهان بان می‌نماید و از همه مهم تر این که رسیدن به معارف بزرگ و کشفیات و فاش شدن اسرار و رموز جهان آفرینش تنها به پیشرفت علم و دانش و تلاش انسان‌ها و کسب معرفت آدمیان نیست، بلکه اراده‌ای برتر که به سمت مدیریت عالی جهان آفرینش سوق می‌دهد در کار است و اگر از عقل و عقلانیت و خرد سخن می‌گوید، به صراحت و روشنی، به مبدا آفرینش توجه می‌دهد و اصولاً مولوی اگر از خردورزی و عقل سخن می‌گوید، آن عقلانیتی است که بیشتر تعریف فرزانگان و اولیای خداوند را تداعی می‌کند که "العقل ما عبد به الرحمن" عقل آن چیزی است که به واسطه آن خداوند مهربان بندگی شود؛ یعنی کاربرد عقل عبارت است از پر کردن چاله‌ها و گودال‌های مسیر و صاف کردن راه برای رسیدن به آن مقصود عالی آفرینش. این هدف‌مندی می‌تواند بسیار خردمندانه و عالی باشد، زیرا موجب می‌شود که محقق و سالک هدف‌مند حرکت کند و برای جهان هستی و فنومن‌های جهان هستی غایت و مقصدی قائل باشد و این بیانگر فلسفه‌ای بس متعالی است؛ زیرا که ذهنیت آدمی‌و تفکر او را از هرز رفتن و بیهودگی می‌رهاند و پرهیز می‌دهد و این عقلانیت است که ضمن پذیرفتن قانون‌مندی جهان هستی و رسیدن انسان به مراتبی از علم و آگاهی و پراکندگی عظیم دانش بشری و پیشرفت‌های بزرگ فنی و صنعتی و کسب تجربه‌های بسیار ارجمند بشری در طول تاریخ زندگی‌اش، سمت‌گیری به سمت معنی و مدیریت عالی جهان آفرینش، عقلانیت ویژه‌ای را رقم می‌زند که فقط متکی به علم و تجربه انسان نیست و آن اراده عظیم را نیز در نظر دارد.هنگامی‌که از عقلانیت در اندیشه مولانا سخن می‌گوییم به این معنی است که: آنچه خرد انسان در طول قرون و اعصار به دست آورده و تجربه کرده است، و به نیکی و زشتی آن پی برده و اینک از برآیند آن چیزها نمونه‌هایی را برای رستگاری و رهایی و نیک بختی این جهان پیشنهاد می‌کند.و دیگر این که مولانا خردورزی آدمی‌ را هیچ گاه بدون توجه به مدیریت عالی جهان آفرینش مطرح نمی‌کند، زیرا این نوع نگرش است که تفاوت بسیاری از اندیشمندان با مولانا را نمایش می‌دهد و مشخص می‌کند چه کسانی می‌توانند به فلسفه "به من چه ولش کن" و "هرچه پیش آمد خوش آمد" باور آورند، و یا چه کسانی در تمام جریانات هستی احساس می‌کنند که وجود "مستقل" آنان در جایی و وجود "ربط" آنان در جایی دیگر به کار می‌آید. بنیان تفکر مولانا به ویژه در خردگرایی و عقلانیت ریشه در معنا دارد. در تمام مثنوی معنوی توجه به "عقل کل" و اتصال "عقل جزئی" به عقل کلی برای این که به پویایی و بالندگی برسد بایسته است که به عقل کلی خود را متصل کند تا به شگفتی‌های جهان عقل پی ببرد:

تا چه عالم هاست در سودای عقل

تا چه با پهناست این دریای عقل

این جهان یک فکرت است از عقل کل

عقل کل شاه است و صورت‌ها رسل

عقل پنهان است و ظاهر عالمی

صورت ما موج یا از وی نمی

چنانچه مشخص شد، مولوی زیربنای جهان را عقل کل می‌انگارد و ضمن این که به وجود عقل جزئی اعتراف می‌کند، اما باور دارد که عقل جزئی بازیگر است و پیوسته با انسان بازی می‌کند و آدمی ‌را می‌فریبد و راه او را دور می‌کند و توانایی او را به هرز می‌برد و نیروی او را برای درک حقیقت ناچیز می‌کند.

هش چه باشد عقل کل ای هوشمند

عقل جزئی هش بود اما نژند

چون که قشر عقل صد برهان دهد

عقل کل کی گام بی ایقان نهد

در نگرش مولوی، انسان اگر موقعیت خود را درک کند و جایگاه خود در هستی را بشناسد. در واقع متصل به عقل کل و اصلاً خود عین عقل کل می‌گردد.

عقل کل سرگشته و حیران تست

کل موجودات در فرمان تست

عذرخواه عقل کل و جان تویی

جان جان و تابش مرجان تویی

عقل کل و نفس کل مرد خداست

عرش و کرسی را مدان کز وی جداست

اینجا عظمت و بزرگی انسان و پیوستگی او به کل هستی و هستی کل و پیدا کردن نیروی بزرگ و قدرت عظیم در جهان نشان داده می‌شود. مولانا را عقیده بر این است که توجه به عقل کلی و کشاندن عقل جزئی برای اتصال به عقل کلی، حرکت اساسی انسان کمال جوست. وی بر این باور است که عقل جزئی سطحی‌نگر و قشری است و عقل کلی، عاقبت بین و ژرف‌نگر است و رهایی و رستگاری را در نظر دارد.

عقل کل را گفت ما زاغ البصر

عقل جزئی می‌کند هر سو نظر

پیش شهر عقل کلی این حواس

چون خران چشم بسته در خراس

عقل جزئی گاه چیره گه نگون

عقل کلی ایمن از ریب المنون

جهد کن تا پیر عقل و دین شوی

تا چو عقل کل تو باطن بین شوی

این قدر تاکید و توجه به عقلانیت و خردورزی ایجاد فضای روشن برای اندیشیدن و تفکر است (زیرا روسای عوام تمام تلاش و کوشش خود را به کار می‌برند تا مردمان را به سوی جهل و نادانی سوق دهند و آنان را در حماقت و سفاهت نگه دارند، زیرا حیات آنان بسته به نادانی عوام است و این در طول تاریخ پیوسته و همواره در جهت بقای جباران کارساز بوده است. خردگرایان و فرزانگان به عنوان روشنفکر در جوامع بشری می‌کوشیده‌اند تا تاریکی‌ها را بتارانند، روشنایی بیافرینند و سپاه ظلمت و جهل و لشکریان حماقت را به عقب برانند. مستبدان و دیکتاتورها مبلغان جهل و نادانی‌اند، جهل نیز با آزدگی و آزادی در تضاد است. مریدان گول خودباخته پیوسته مورد توجه پیران گمراه بوده‌اند زیرا مطلوب و محبوب خودخواهان متکبران و جهل پروران همین متعبدان و جان نثاران ابله بوده‌اند تا اهداف آنان را عملی کنند زیرا استبداد بر خر جهل سوار است و بهره می‌کشد.)مولوی انسان بزرگی است که آدمیان را به خردورزی و تعقل فرا می‌خواند تا از اسارت جهل و تقلید کورکورانه برهاند.

هم به طبع آور به مردی خویش را

پیشوا کن عقل دوراندیش را

شاعران بزرگی همچون فردوسی بزرگ در شاهنامه بسیار از خردمندی سخن سروده و ابتدای شاهنامه شاید حدود سی بیت در ستایش خرد است و اندیشه و دانش و دیگر ادیبان سرزمین اهورایی پارس، اما گمان می‌رود که مولوی گوی سبقت را در این خصوص از همگنان ربوده باشد، زیرا که نه تنها به خردورزی، بلکه اصولاً به عقلانیت انسان و کاربرد اجتماعی آن فرا می‌خواند و آدمیان را از تکیه بر عقل جزئی پرهیز می‌دهد. کاربرد عقل که حرکت اصلی انسان به سوی هماهنگی با آهنگ کل هستی است بیشتر مورد نظر مولوی است:

عقل جزئی آفتش وهم است و ظن

زان که در ظلمات شد او را وطن

مقصود مولانا، عقلانیتی است که سر در معنی دارد و نهایتاً از عشق سر برون خواهد کرد زیرا عقل جزئی این مکانیزم پیچیده را درک نمی‌کند:

عقل جزئی عشق را منکر بود

گرچه بنماید که صاحب سر بود

عقل جزء از رمز این آگاه نیست

واقف این سر بجز الله نیست

زندگی نامه مولانا 15 ص

اختصاصی از هایدی زندگی نامه مولانا 15 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تحقیق عشق از دید گاه مولانا

اختصاصی از هایدی تحقیق عشق از دید گاه مولانا دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

مولانا و عشق

کریم زمانی مفسر گنجینه معنوی مولانا، درخصوص سه دیدگاه مختلف به زندگی در کتب ادبی اشاره دارد: دیدگاه اول نگاه منفی مطلق به زندگی است، دیدگاه دوم نگاه سطحی و ظاهری است و دیدگاه سوم نگاه حقیقی به زندگی است. در نگاه اول که زاویه دید به زندگی منفی است عالم خلقت و کارگاه هستی از صدر تا ذیل همه ماتم و فتنه هستند و مدام از فلک و چرخ هستی سنگ فتنه می بارد، در دیدگاه این افراد دنیا گویی مطبخی است که همه آدم ها به این قصد وارد آن می شوند که طعامی بخورند اما در این مطبخ چیزی به جز دود وجود ندارد، چشم ها سرخ می شود و به اشک می نشیند، سینه ها به سرفه می افتد و نفس ها بند می آید و با همین حال پریشان مطبخ دنیا را ترک می کنند و گروه جدیدی از انسان ها وارد دنیا می شوند و باز این داستان تکرار می شود. نگاه این افراد، منفی مطلق به زندگی است که همه چیز به ماتم و غم می انجامد و به جز این نیست اما این نقاب ها و شیشه های تیره را باید برداشت چرا که جهان ناسوت دائم در تغییر و تحول است همان طور که نامش جهان است و معنی جهنده دارد، کمیت و نسبیت دنیا سبب می شود که هیچ یک از انسان ها روی کره زمین در یک لحظه و یک زمان، از هر حیث کامروا نشوند و نتوانند آنچه را می خواهند به دست آورند. وی سپس به دیدگاه مولانا نسبت به نگاه افراد منفی نگر پرداخت و اظهار داشت: نسبیت این زندگی به گونه ای است که همه خواسته ها و آرزوهای انسان تحقق نمی یابد.

زمانی به دیدگاه دوم که نگاه سطحی به زندگی است پرداخت و یادآور شد: در این دیدگاه با انسان هایی مواجه هستیم که نگاهی سطحی و ظاهری به زندگی دارند و این جهان را در حد عیش ونوش و استراحت های معمولی می بینند. در ادبیات ما نیز اگر زندگی را در آثار منوچهری، عنصری و فرخی بکاویم به چنین دیدگاهی می رسیم که به همین مقدار که خوشی های دنیوی حاصل شود، بسنده کنیم. وی به دیدگاه سوم که نگاه حقیقی به زندگی از دید مولاناست اشاره کرد و اذعان داشت: نگاه مولانا نه مانند کسانی است که جهان را منفی تفسیر می کنند و امور زندگی را غم آفرین و فاجعه آمیز و دنیا را پر از اندوه و ماتم می بینند و نه نگاه افرادی که زندگی را در حد خوشی های ظاهری تمام شده می بینند بلکه نگاهی حقیقی به زندگی است و اگر نمی گویم نگاهی واقعی، به این دلیل است که حقیقت بینی مرتبه بالاتر و والاتر از مرتبه واقعیت بینی است. مولانا از سویی مرگ ومیر و جنبه های غم آفرین زندگی را دیده و از سوی دیگر نیز خوشی ها و عیش و نوش دنیا را مشاهده کرده اما هیچ کدام را حقیقت این زندگی نمی شمارد چون از جایگاه عشق و عاشقی به کل هستی نگاه می کند. ماتم و غم برایش معنا دارد و قابل تفسیر است. مولانا مرتبه عاشقی خود را به عشق بلبل نسبت به گل و بوستان تشبیه می کند اما در این تشبیه و کلام می بیند که حق مطلب ادا نمی شود، بنابراین ترقی موضوع و مثال می دهد و این یکی از سبک های بیان مولانا است که در آن مهارت بالایی دارد و از این گونه سبک ها در سراسر مثنوی مشاهده می شود. ترقی موضوع در تمثیل عشق بلبل نسبت به گل در اینجا است که می گوید این چه بلبلی است که باغ را تا وقتی که سرسبز و خندان است می خواهد و زمانی که یغماگران سپاه خزانی پاییز به باغ و بوستان حمله می کنند و درختان را بی برگ و بار می کنند بلبل می گریزد زیرا رفیق نیمه راه است و فقط نعمت را می خواهد و از نقمت می گریزد. عاشق حقیقی در راه رسیدن به معشوق برین مشکلات را در مسیر می بیند و بر هر بلا و قهر و لطف یک مرحبا و خوشامد می گوید. اسباب و زمینه های غم و ماتم برای همه انسان ها است و از شاه و گدا فرق نمی کند مسئله مهم سخره ماتم شدن است که نباید در برابر اندوه و ماتم تسلیم شد. کریم زمانی شارح مثنوی به زوایای گوناگون دیدگاه مولانا در باب زندگی پرداخت و تصریح کرد: مولانا با بیانات گوناگونی زندگی را تعریف کرده است اما اگر این تعاریف را محاسبه کنیم حول یک محور می چرخد و در واقع یک مطلب از آن به دست می آید ولی با مراتب مختلف و بیانات گوناگونی اظهار شده است. آن مطلب اصلی که تعریف حقیقی و ذاتی به زندگی است از نگاه مولانا وصل شدن به اصل است، زندگی حقیقی از نظر مولانا تلاش و کوشش و سیر و سلوک برای رسیدن به وصال حضرت معشوق است که فراق را به وصال بدل می کند و این جوهر اصلی زندگی حقیقی است. زمانی دیدگاه فلاسفه و عرفا را در باب زندگی راستین به تصویر کشید و افزود: فلوطین زندگی حقیقی را به مجسمه سازانی تشبیه می کند که تلاش می کنند مجسمه را بدون زایده ای بتراشند و هیچ تیرگی و سیاهی بر آن عارض نشود. بنابراین هر انسانی باید از مجسمه شخصیتش دائما همچون مجسمه سازان مواظبت کند و وجودش را از ضعف ها پاک کند. ابوسعید ابوالخیر نیز می گوید من عرفان حقیقی را از آسیاب آموختم که درشت می ستاند و نرم تحویل می دهد.

کریم زمانی در پایان جلسه به دیدگاه های دیگر مولانا در باب زندگی راستین اشاره کرد و اذعان داشت: مولانا زندگی حقیقی را سفر به دنیاهای جدید و رسیدن به کمالات می داند به این معنی که در سفرها افراد کاملتر را بیابیم و در مکتب آنها به کمال بیشتری دست پیدا کنیم همین که بتوانیم یک ضعف را برطرف کنیم سالک و راهرو هستیم باید بتوانیم از عالم جمادی یک قدم به جلو بگذاریم. از این نظر جهان و زندگی راستین، سیر و سفر و حرکت تکاملی است که انسان ضعف های خود را به طلای کمال مبدل می کند و دائم به سوی هدف اصلی در حرکت و پویایی است. در تعریف دیگر مولانا، زندگی راستین و حقیقی را به تولد دوم تعبیر می کند به این معنا که در این سیر و سلوک برای رسیدن به کمال نباید عجله داشت بلکه باید اندک اندک وابستگی ها و موانع را که در سر راه است و انسان را از حرکت باز می دارد برداشت تا بتوان حقیقت اصلی را یافت. دیدگاه مولانا در مثنوی و غزلیات نشان می دهد که ذهن نردبانی دارد و هر پدیده ای ذهن او را به صاحب جمال ازلی منتقل می کند به همان صورتی

دانلود تحقیق زندگی حضرت مولانا 64 ص

اختصاصی از هایدی دانلود تحقیق زندگی حضرت مولانا 64 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 74

مقدمه :

زندگی حضرت مولانا

 اسم اصلی مولانا محمد جلال الدین است. مولانا  و رومی هم نام هائی است که بعداً به او داده شده است. اسم مولانا که به معنی مولا و آقاست در زمان جوانی او هنگامی که در قونیه به تدریس مشغل بود به او داده شده است. اوائل، این اسم از طرف شمس الدین تبریزی و سلطان ولد و کسانی که مولانا را دوست داشتند مورد استفاده قرار گرفته و بعدها به صورت عادت به عنوان سمبلیک به جای اسم اصلی مورد استفاده قرار گرفته است. رومی به معنای آناتولی است شناختن او به عنوان رومی از آنجائیست که وی در قرون گذشته که به کشور آناتولی دیار روم گفته می شد و قونیه هم یکی از ایالت های این کشور بود سال های متمادی زندگی کرد بخش زندگی از عمر خود را در آن دیار سپری کرده  و نهایت داشتن آرامگاه او در آن شهر می باشد.

محل وتاریخ تولد مولانا:

محل تولد شهر بلخ در افغانستان امروزی است که بزرگ ترین مرکز فرهنگی قدیمی ترک هاست. تاریخ تولد او نیز 30 سپتامبر 1207 مصادف با 6 ربیع الاول 604 می باشد.

نسب مولوی:

مادرش منسوب به یک خانواده اصیل است. دختر رکن الدین امیر بلخ به نام مومنه خاتون می باشد، جد مادری اش از شاهزادگان ترک خوارزمشاهی است ( به سال 1157 خاقان ترک شرق). پدرش با عنوان سلطان العلما شناخته شده و اسم اصلی او محمد بهاءالدین ولد است، پدربزرگش حسین خطیبی فرزند احمد خطیبی است. به نظر افلاکی حسین خطیبی عالم بزرگی بود که علمش  مانند دریا توسعه پیدا کرده بود. شخصیتی مانند رضی الدین نیشابوری که هم شاعری خوش ذوق و از بزرگان علوم دینی به شمار می رود از شاگردان او بود.

با توجه به منابع و آثار دوستداران و مریدان مولانا نسب سلطان العلما بهاءالدین ولد از جهت مادری باچهارده نسل به نوه حضرت محمد (ص) یعنی به حضرت حسین (ع) و از جهت پدری با ده نسل به اولین دوست از چهار دوست اصلی پیامبر یعنی به حضرت ابوبکر صدیق می رسد.

 شخصیت پدر مولانا یعنی حضرت بهاءالدین ولد:

بهاءالدین ولد در سال 1150 میلادی در بلخ متولد شد و با علم معنوی پدر و پدربزرگش رشد کرده و هم چنین از نجم الدین کبری (1221- ؟) کسب فیض نمود. بهاءالدین ولد در تمامی علوم نظیر نداشت. بهاءالدین ولد که علمش مانند دریای بیکران و از علوم ربانی و الهی نشأت گرفته بود تنها استادی بود که فتواهای بسیار مشکل دیار خراسان را حل و فصل می نمود. او از اوقاف چیزی نمی گرفت و حقوقی که از خزینه ی دولت به او اختصاص داده شده بود امرار معاش می کرد. باتوجه به اتفاق نظر در مورد روایات و منابع، عالمان و مفتی های اعظم آن دوران با اشاره معنوی حضرت محمد (ص) عنوان سلطان العلماء رابه بهاءالدین ولد داده اند و از این زمان به بعد به جای بهاءالدین ولد از عنوان سلطان العلماء استفاده شده است. دادن این عنوا را با عادات ترک ها هم می توان تشریح کرد. ترک ها هیچ وقت راضی نبودند که افراد و اشخاص دارای قابلیت بالا و صاحبان فضیلت بدون شناخته شدن فراموش شده و از میان بروند. برای این که این گونه افراد در نظر مردم متشخص شوند و برای این که مردم را برای فراگیری علم و عرفان متمایل کنند به این اشخاص لقب وعنوانی که مناسب شأن آنان بود می دادند. این رسم و عادت دلیل روشنی است که ترک ها نسبت به علم و فضیلت احترام خاصی قائلند. حتی به موجب رسوم و عادات مجبورند روی امضاها از این عناوین استفاده نمایند. آنها این عناوین بدست آورده را برای خود یک درجه معنی محسوب کرده و از این موضوع کبر و غرور به خود راه نمی دهند. بهاءالدین ولد که لباس و پوشش عالمان زمان خود را داشت   به موجب عادت بعد از نماز صبح به تدریس به مردم مشغول می شد. بعد از نماز ظهر برای دوستانش صحبت می کرد. روزهای دوشنبه هم برای عموم مردم وعظ و خطابه می کرد. بطور کلی در اثناء وعظ افکار اشخاصی که نظر فیلسوف های یونان را مورد پسند قرار می دادند را رد می کرد و می گفت: «کسانی که کتاب های سماوی (مربوط به خداوند) را به کول انداخته و به نوشته های پاک شده و ناخوانای فیلسوفان ارزش و اعتبار می دهند چگونه نجات خواهند یافت؟» دراین میان بر علیه فخرالدین رازی که فلسفه ی یونان را تدریس می کرد و از آن دفاع می نمود و هم چنین بر علیه خوارزمشاه که از رازی حمایت می کرد سخن می راند و آنها را اهل بدعت می خواند (مسائلی در دین که در زمان پیامبر نبوده و افرادی که بعد از رحلت پیامبر مسائل دیگری وارد دین کرده اند) و چنین می گفت: «بهتر از راه رفتن محمد مصطفی (ص) و راست تر از راه او ندیدم.»

 خروج مولانا همراه پدرش از بلخ و ورودشان به قونیه:

در اصل فخرالدین رازی به اهل تصوف با نظر مناسبی نگاه نمی کرد و احترام و حرمت مردم به بهاءالدین ولد در حد و اندازه خوارزمشاه را نمی توانست تحمل کند و از موضع گیری حضرت بهاءالدین بر علیه خودش ناراحت بود و او این مسائل را به خوارزمشاه خبر داد. قلب شیخ بهاءالدین از خوارزمشاه شکست و تصمیم گرفت که بلخ را ترک کند.اما محققین علت خروج بهاءالدین ولد از بلخ را استیلای مغول نشان می دهند. سلطان العلماء افراد خانواده و دوستانش در تاریخ 1213-1212 بلخ را ترک کردند. سلطان العلماء قبل ازترک بلخ نیت کرده بود تا به حج مشرف شود. او به نیشابور رفته به کاروان حج ملحق شد در نزدیکی بغداد به محافظینی که از او پرسیدند که از کدام قوم هستی. از کجا می آیی و به کجا می روی، سلطان العلماء این جواب معنی دار را به آنان داد: «از خدا آمدیم و به